Morgunblaðið - 11.11.1944, Qupperneq 8

8
MOEGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 11. nóv. 1944.
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Óla
Ritstjóm, auglýsingar og afgreiðala,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriítargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlanda,
kr. 10.00 utanlands
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Laabók.
Hrellingar Framsóknar
FRAMSÓKNARMENN eiga í verulegum örðugleikum
um þessar mundir. Sendimenn flokksins hafa fengið fá-
legar móttökur á fundum þeim, sem þeir hafa haldið
víðsvegar um landið, til þess að æsa. bændur til mót-
stöðu við hina nýju ríkisstjórn. Þeir hafa fundið að hin
friðsama og þegnholla stjett, íslenskir bændur, fagna því
að styrk þingræðisstjórn hefir verið mynduð og átelja
þann flokk, sem skarst úr leik um stjórnarmyndun.
Fagurí fordæmi
AF ÖLLU því slúðri, sem
Tímamenn hafa breitt um land
ið í sambandi við stjórnarmynd
unina, er sú sagan einna ósvífn
ust, að samið hafi verið um að
gera landið að einu kjördæmi.
Jeg tók það fram í grein ný-
lega, að þetta hafi ekki verið
svo mikið sem orðað í stjórn-
arsamningunum. Tíminn leyfir
sjer að mótmæla þessu og ber
meira að segja fyrir sig Morg-
unblaðið, sem víkur að þess-
ari skröksögu Tímaliðsins.
Með tilvitnun sinni sannar
Tíminn fyrir fullgreindum
mönnum, að jeg hafi í þessu
efni á rjettu að standa. Hann
talar æfinlega til þeirra heimsk
ustu og þá heldur hann unt að
blekkja í þessu efni með rang-
færslum.
Þegar þrír aðilar semja,
kemur það samningsatriði ekki
til greina, sem aldrei er sett
fram af neinum þeirra, og svo
er um þetta. Það er ekki orð-
að sem samningsatriði.
Þó einn aðilinn, sem í þessu
efni er Alþýðufl., ræði slíkt
mál hjá sjer, þá kemur það
ekki málinu við, þegar hann
fellir það innbyrðis að gera það
að samningsatriði.
Annars er þetta dæmi mjög
í þessum hrellingum hugans hafa Framsóknarmenn
sjer það helst til hugarljettis, að Sjálfstæðisflokkurinn
gangi ekki heill til skógar. Honum liggi við að klofna
bæði í kaupstöðum og sveitum. Um þetta er svo dreift
út allskonar flugufregnum og kynja sögum. Sveinbjörn
Högnason segir á fundi austur á Kirkjubæjarklaustri,
að nú sje komið hið rjetta augnablik til þess að Fram-
sóknarflokkurinn innbyrði ýmsa af þingmönnum Sjálf-
stæðisflokksins um leið og hann semji frið við sjálfan' táknrænt fyrir Tímann og
sig, það er deild Jónasar frá Hriflu og Egils í Selfoss Bíó. ! Framsóknarmenn. Þeir búa til
Upp úr slíku samkomulagi ætti síðan að vaxa nýr flokkur lygasögu til að hræða kjósend-
undir forystu núverandi æðstupresta Framsóknar. Þetta ur 1 fiarlægum bygðum. „Það
, r^c (, . •, ' CQmiS nm hoHa“ cnrfi
voru hugsmioar og framtioardraumur sjera Svembjarnar.
Hjer í Reykjavík hefir svo Framsókn og ýmsir pólitískir
rekadrumbar, flestir meira og minna á snærum Jónasar
frá Hriflu, reynt að læða því út að einnig hjer í Reykja-
vík væri flokkurinn að klofna. Vonir sínar um þetta hafa
Framsóknarmenn bygt á því, að nokkurs skoðanamismun-
ar hefir gætt um hríð milli tveggja blaða, sem stutt hafa
sjálfstæðisstefnuna, Morgunblaðsins og Vísis.
Það er rjett að Tímamenn geri sjer það ljóst, að vonir
þeirra um klofning Sjálfstæðisflokksins og stofnun nýs
flokks, sem renni inn í Framsókn eða verði hjáleiga hjá
henni, eru á sandi bygðar. Innan Sjálfstæðisflokksins
hefir oft orðið vart skoðanamunar um ýms mál, m. a. er
til stjórnarsamvinnu var gengið við Framsókn árið 1939.
Tæpur helmingur flokksins var þeirri samvinnu mótfall-
ánn. En það lá þó ekki við borð að flokkurinn klofnaði.
Það er heldur ekki nýtt fyrirbrigði að blöð þau, er styðja
Sjálfstæðisflokkinn hjer í Reykjavík, greini nokkuð á í' sjer að bera þau fram á opin-
afstöðu til einstakra mála. Þau hafa eftir sem áður fylgt berum fundum, ættu að sæta
sjálfstæðisstefnunni og barist fyrir sigri hennar. almennri fyrirlitningu allra
heiðarlegra manna.
Að endurskoða stjórnar-
fskrána var ákveðið fyrir löngu.
Að ríkisstjórnin geri það að
stefnuatriði, er ekkert nýmæli.
Það sem er nýtt í því sambandi
er aðeins það, að Ijúka þessari
endurskoðun svo fljótt, að hið
nýja frumvarp liggi fyrir’ í
næstu kosningum, sem eiga að
fara fram sumarið 1946. Við
endurskoðunina eru auðvitað
opnar dyr fyrir allan ágrein-
ing, jafnt um kosningafyrir-
Tímamönnum mun ekki Verða að óskum sínum um' komulaS sem annað. Að svo
klofning í Sjálfstæðisflokknum. í Sjálfstæðisflokknum stoddu er ekkert hægt með
ríkir sú víðsýni, að skoðanamismunur á einstökum mál-
um veldur þar engum friðslitum. Iieildarstefnan er að-
alatriðið, það aðalatriði, sem flokksmenn missa ekki sjón-
ar á þótt eitthvað, meira eða minna, beri á milli í ein-
stökum atriðum á ýmsum tímum.
Er slíkt að hætti þroskaðra manna og víðsýnna. En
slíkt eiga Framsóknarmenn í þröngsýni sinni og hand-
járnapólitík erfitt með að skilja. Þeir um það.
Sjálfstæðismenn til sjávar og sveita munu efla samstarf
ar:
verjl ólriic

cicýíecýci Íí^inu
var samið um þetta", segja
þeir í öðrum landsfjórðungum.
Þegar þessu er mótmælt og þeir
eru skömminni íklæddir, þá
kemur Tíminn og segir. „Jú,
það var talað um þetta í Al-
þýðuflokknum“. „Morgunblað-
ið upplýsir það meira að segja“.
Það er skröksaga úr Jóni
Pálmasyni, að þetta hafi ekki
verið orðað“.
Stefnumál Alþýðufl., sem
hann innbyrðis fellir að gera
að samningsatriði og hefir
aldrei verið orðað að semja
um, er af þessum mönnum gert
að samningi. Slík og þvílík til-
hæfulaus ósannindi eru þess
eðlis, að þeir menn, sem leyfa
í Vísi í gær er sá skoðanamismunur, sem orðið hefir
vart nú milli Morgunblaðsins og Vísis, gerður að umtals-
efni. Er þar tekið af skarið um það að þrátt fyrir þennan j
stundar ágreining muni blaðið fylgja sjálfstæðisstefn-
unni áfram og aðstandendur þess hafi engar ráðagerðir
á prjónunum um stofnun nýs flokks í landinu. Morgun-
blaðið fagnar þessari yfirlýsingu Vísis, um leið og það
tekur undir þá áskorun blaðsíns, að almenningur skuli
varlega trúa allskonar sögusögnum, sem dreift er út af
þeim öflum, sem þrá óeiningu innan Sjálfstæðisflokks-
ins.
vissu að segja um það, hvað
ofan á verður. Hitt er víst, að
þeir sem einangra sig að óþörfu
frá samvinnu, gera leik til að
setja áhugamál sín og sinna
kjósenda í hættu. J. P.
Carol ætlar heim.
New Orleans: Carol fyrrum
sitt á víðsýnum og frjálslyndurn grundvelli. Þeir munu s ^umeuiukormngur er nýkom
mn hingað með skipi frá
Mexiko. Er frú Lupescu, fylgi-
gæta þess að sá flokkur, sem þeir fylla, sje jafnan í lif-
andi sambandi við fólkið og kröfur tímanna að hverju k"na“‘ha“ Íö7 með “honum^
sinni um umbætur og framfarir. Framsóknarflokkurinn! gegir Carol, að hann vonist til
mun hinsvegar halda áfram að daga uppi, uns hann renn- j þess að komast bráðlega heim
ur í stein eins og nátttröll liðins tíma. til Rúmeníu.
Hitaveiturabb í
kuldanum.
HITAVEITUSTJÓRINN biður
okkur um að fara sparlega með
heita vatnið, því eins og er nægi
vatnið ekki þeim húsum, sem
hafa Reykjaveitu.
Vitanlega eigum við að verða
við bón hitaveitustjórnarinnar
og spara við okkur vatnið. Með
því eina móti er von um, að all-
ir fái hita. En við erum svo
bruðlsöm, ekki bara í þessu, held
ur á öllum sviðum. Við höfum
vanið okkur á óhóf og það stend
ur ekkert á botni í okkur.
•
Hjónarúm á floti í
heitu vatni.
ÞAÐ HEFIR t. d. komið fyrir,
að á nóttunni hefir Reykjavík
notað 150 og 160 lítra af heitu
vatni á sekúndu. Meira en helm-
ingi af því, sem gert er ráð fyrir
að nægja ætti bænum að degi
til. Er þetta nokkuð hóf? Það
þarf enginn að segja manni, að
ekki fari einhversstaðar leki til
spillis að nóttunni.
Stundum er það kæruleysi,
sem veldur. Á dögunum heyrði
jeg sögu um hjón, sem vöknuðu
við það einn morguninn, að
hjónarúmið þeirra var nærri
Jtomið á flot í sjóðandi vatni.
Einhver hafði skrúfað frá heita-
vatnskrananum í baðinu um
kvöldið, en ekkert heitt vatn var
í leiðslunum. Síðan gleymdist ð
loka fyrir kranann aftur. Þegar
svo heita vatnið kom um morg-
uninn, fór alt á flot.
Dæmi eru til þess, að hús hafa
stórskemst vegna þess, að heitt
vatn hefir runnið úr krönum að
næturlagi.
•
Hrapalegur misskiln-
ingur.
HITAVEITAN er ný og fólk
er ekki ennþá farið að venjast
henni. Þess vegna er það ef til
vill afsakanlegt, að fólk haldi
t. d. að nóg sje að loka fyrir ofna
í einstökum herbergjum eða
íbúðum. Þá sparist það, sem því
nemur, er runnið hafi í þessa lok
uðu ofna.
En þetta er hrapalegur mis-
skilningur. Sje lokað fyrir ein-
staka ofna, verður renslið í þeim
ofnum hússins, sem opið er fyr-
ir, örara og mikið af heitu vatni
fer til spillis. Þegár fólk vill
taka fyrir rensli heita vatnsins
og spara vatnið við sig, verður
það að loka fyrir inntakið, þar
sem vatnið kemur inn úr götu-
kerfinu.
Látum okkur athuga
eyðsluna.
ÞAÐ ER þægilegt að hafa
heitt vatn fyrirhafnarlaust í
krönunum allan sólarhringinn.
Það er ekki lengi verið að skerpa
á heita vatninu til að hella upp
á könnuna. Húsfreyjan þarf ekki
að bíða eftir, að vatnið hitni í
uppvaskið. Það er fljótlegt að
skola úr sokk og jafnvel þvo
smáþvott.
Eiginmaðurinn þarf ekki að
vera geðvondur á morgnana
vegna þess, að ekki er til volgt
rakvatn og baðvatnið er ekki
kalt vegna þess, að íbúar efri
hæðarinnar hafa allir farið í bað
og búið er úr heitavatnsdúnkn-
En hvernig fer fólk með þessi
um.
gæði og þægindi?
Við skulum athuga málið.
•
Bruðlið þjer, herra
minn og frú?
VIÐ SKULUM að gamni okk-
ar bera saman heitavatnsnotk-
un okkar nú, er við höfum heitt
vatn fyrirhafnarlaust, og er við
þurftum að hita upp hvern ein-
asta volgan sopá, sem við þurft-
um að nota.
Hvernig er það með yður,
húsfreyja góð, eða stúlkuna yð-
ar? Notar hún meira vatn við
uppvaskið nú en áður nægði?
Notið þjer meira heitt vatn til
þvótta en er þjer þurftuð sjálf
að kynda undir þvottapottinum?
Er heitavatnseyðslan á heimil-
inu núna öll nauðsynleg?
Og þjer, herra minn. Hvernig
er það með raksturinn á morgn-
ana? Látið þjer yður nægja lögg
af heitu vatni í rakbollann, eða
látið þjer kannske renna stöð-
ugt úr heitavatnskrananum á
meðan þjer eruð að raka yður?
Kemur það nokkurn tíma fyr-
ir hjá ykkur, góðir hálsar, að
þið þurfið að láta renna heitt
vatn úr baðinu, ef til vill hálft
baðker, til að kæla baðvatnið,
vegna þess, að þjer gættuð þess
ekki að tempra vatnið strax í
baðið?
„Það munar ekkert um þessa
lögg, sem fer til spillis hjá mjer“,
segið þjer kannske. Jú, það mun
ar vissulega um það, því safn-
ast þegar saman kemur.
Og svo eru það stór-
hýsin.
ÞAÐ ER ágæt hugmynd hjá
Helga Sigurðssyni hitaveitufor-
stjóra, að loka fyrir heita vatn-
ið hjá stórhýsunum í bænum.
Hvergi er annað eins óhóf í
heitavatnsnotkun. í sumum
skrifstofubyggingum er látið
fenna af fullum krafti allan sól-
arhringinn og skrifstofufólkið
verður að opna alla glugga upp
á gátt til að sálast ekki í hita.
Það vill svo til, að flest stór-
hýsi hafa húsvörð, sem getur
kynt miðstöðina.
10% af hitanotkun bæjarins
telur Helgi Sigurðsson að spar-
ist við það ef heita vatnið er
tekið af stórhýsunum. Það mun-
ar um minna. 22 lítrar á sekúndu,
1320 lítrar á mínútu og’ 79.200
lítrar á klukkustund.
By r junarörðug -
leikar.
HITAVEITA eins og sú, er við
höfum, er einstök í heiminum.
Reykvíkingar hafa riðið á vað-
ið og það er engin reynsla frá
öðrum til að styðja áætlanir við.
Það er því ekki nema eðlilegt,
að ýmsir byrjunarörðugleikar
komi í ljós fyrstu árin. En það
er óhætt að treysta þeim mönn-
um, sem þessum málum stjórna,
til að finna ráð til að bæta úr
örðugleikunum.
Á meðan verða allir bæjarbú-
ar að taka höndum saman og
fara eítir ráðleggingum, sem
gefnar eru um notkun heíta
vatnsins. Þá fer alt vel.
Síðast en ekki síst.
EN SVO er það loks eitt at-
riði, sem jeg vil minnast á síð-
ast, en ekki síst. Og það er, að
benda heitavatnsnotendum á, að
nú greiða þeir fyrir það vatn,
sem þeir nota. Það er ekki hátt,
þegar reiknað er í lítrum, en
lítrinn er ekki lengi að renna
gegnum kranann. Þetta ettu
hitaveitunotendur að athuga og
gera það vafalaust, þegar reikn-
ingarnir fyrir síðasta mánuð
koma.