Morgunblaðið - 18.11.1944, Blaðsíða 8

s
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 18. nóv. 1944
FJELAG ÍSLENSKRA HJÚKRUN-
ARKVENNA 25 ÁRA
Helgi Sæmundsson
sextugur
Bygging hjúkrunar
kvennaskóla mesta
áhugamálið
í DAG ER FJELAG íslenskra
hjúkrunarkvenna 25 ára. Var
fjelagið stofnað 18. nóvember
1919 fyrir forgöngu Christop-
hine Bjarnhjeðinsson, prófess-
orsfrúar. Voru stofnendur átta.
Fyrstu stjórn fjelagsins skip-
uðu: Harriet Kjær, formaður.
Aldís Helgadóltir, Jórunn
Bjarnadóttir, Kristín Thorodd-
sen og Sigríður Magnúsdóttir.
Harriet Kjær var formaður
fjelagsins í 1 ár. Þá var Dad-
ide Warncke, yfirhjúkrunar-
kona á Vífilsstöðum formaður
frá 1920—1922, C. Bjarnhjeð-
insson frá 1922—1924 og Sig-
ríður Eiríksdóltir frá 1924 og
síðan.
Fyrsta lærða hjúkrunarkon-
an, sem á Islandi starfaði, var
dönsk að ætt, Christophine
Júrgensen. Var hún ráðin að
Laugarnesspítala. En fyrsta ís-
lenska hjúkrunarkonan við
Holdsveikraspítalann í Laugar-
nesi var Krislín Thoroddsen.
Frá 1898—1907 mun engin ís-
lensk hjúkrunarkona hafa
starfað á Islandi. En þá tók
geðveikrahælið á Kleppi til
starfa, og var Þóra J. Einarsson
ráðin þangað yfirhjúkrunar-
kona. Er hún fyrsla íslenska
fullnuma hjúkrunarkonan, sem
vitað er um, var brautskráð frá
Royal Infirmary sjúkrahúsinu
í Edinborg. Árið 1911 var hún
ráðin forstöðukona sjúkrahúss
Isafjarðar, og var því fyrsta
lærða hjúkrunarkonan á al-
menriu sjúkrahúsi hjer á landi.
|
Stofnun berklahælis.
Árið 1910 var berklahælið
stofnað á Vífilsstöðum, og þar
eð ekki var völ á íslenskri
stúlku til starfans, var fyrsta
yfirhjúkrunarkonan á Vífils-
stöðum dönsk, Karen Christen-
sen.að nafni. Árið 1922 var
fyrsta íslenska hjúkrunárkonan
Magðalena Guðjónsdóttir, ráð-
in þangað.
.Á Sct. Josephs-spítalanum í
Landakoti hafa frá 1935 starf-
að að staðaldri 2—4 íslenskar
hjúkrunarkonur.
Árið 1919 var hjúkrunarfje-
lagið Líkn stofnað hjer í Rvík
og álti C. Bjarnhjeðinsson frum
kvæðið að því og var formaður
þess til 1930. Fyrsta íslenska
hjúkrunarkonan við Líkn var
Aldís Helgadóttir.
María Maack tók við forstöðu
Farsóltahússins í Reykjavík í
byrjun ársins 1918, og gegnir
hún því starfi enn.
Hjúkrunarkonum fjölgar.
Af framangreindu má sjá,
að erfitt var að fá íslenskar
hjúkrunarkonur í hinar fáu
föstu hjúkrunarkvennastöður,
sem um var að ræða á þeim
árum. Það var fyrst árið 1914
—1922, að skriður fór að kom-
ast á nám íslenskra hjúkrunar-
kvenna. Þrátt fyrir erfiðleika
vegna heimsstyrjöldarinnar
komu nokkrar íslenskar stúlkur
sjer fyrir á erlendum spítölum,
aðallega nofrænum, og þar með
var grundvöllur lagður að
skipulögðu þriggja ára námi.
Þegar þessar hjúkrunarkonur
hurfu heim, að námi loknu,
hófu þær brautryðjendastörf í
landinu, við hlið þeirra, sem
fyrir vt>ru, enda var þá að
vakna skilningur á því, að kon-
ur þær, er gerðu hjúkrunar-
og heilsuverndarstörf að at-
vinnu sinni, yrðu að afla sjer
mentunar á borð við reynslu
annara þjóða í þeim efnum. —
Stefna Fjel. ísl. hjúkrunar-
kvenna var því mörkuð frá
öndverðu. Hún var þríþætt. í
fyrsta lagi, að aðstoða ungar
stúlkur til hjúkrunarnáms, í
öðru lagi, að vera milliliður
í útvegun hjúkrunarkvenna í
stöður í landinu og efla skiln-
ing á þýðingu þess. að hafa vel
mentaðar hjúkrunarkonur í
starfi, og í þriðja lagi, að gæta
hagsmuna hjúkrunarkvenna í
hvívetna.
Hjúkrunarkvennaskólinn.
Haustið 1930 tók Landsspít-
ali íslands til starfa, og var þá
Hjúkrunarkvennaskóli íslands
stofnsettur þar um leið. Þar
stunda nemendur hjúkrunar-
nám í 3 ár, er lýkur með bók-
leegu og verklegu hjúkrunar-
prófi. Að því loknu er nemend-
um gert skylt, að stunda sex
mánaða framhaldsnám í geð-
veikrahjúkrun.
Árið 1937 var stofnsettur
forskóli nemendur, í fjórar
vikur fyrsta árið, en síðan sex
vikur og nú 8 vikur. Var Sig-
riður Bachmann ráðin til for-
skólakenslunnar, en árið 1941
var hún ráðin föst kenlsukona
skólans. Þessir læknar hafa
verið aðalkennarar hjúkrunar-
kvennaskólans: Jón Hjaltalín
Sigurðsson, prófessor, Gunn-
laugur Claessen dr. med., Krist
inn Björnsson, Guðm. Karl
Pjetursson, Ólafur Þ. Þorsteins
son, Pjetur Jakobsson, Gunnar
Cortes, Ófeigur Ófeigsson,
Þórður Þórðarson, Theódór
Skúlason og Ólafur Þorsteins-
son. ,
Nemendur hafa og stundað
nám í fæðingardeild spítalans,
undir sljórn Jóhönnu Frið-
riksdóttur, yfirljósmóður. — í
framhaldsnámi hjúkrunar-
kvenna í geðveikrahjúkrun
veilir dr. Helgi Tómasson munn
lega fræðslu. ,
Hjúkrunarkvennaskóli ís-
lands tekur 40 nemendur, og
brautskráir að meðaltali 8—
12 hjúkrunarkonur á ári, og
hefir frá upphafi brautskráð
alls 131 hjúkrunarkonu. — Til
þess að fullnægja núverandi
eftirspurn eftir hjúkrunarkon-
um þyrfti skólinn að braut-
skrá a. m. k. helmingi fleiri
nemendur á ári, en hann gerir.
Liggja nú fyrir Alþingi ný lög
um Hjúkrunarkvennaskólann,
Framh. á bls. 12
ÞANN 30. okt. varð sextug-
ur Helgi Sæmundsson, Grett-
isgötu 17 í Reykjavík. Hann er
fæddur í Nikulásarhúsum, í
hinhi fögru Fljótshlíð, þó ekki
yrði það hlutskifti hans að
helga þeirri sveit krafta sína.
Foreldrar hans voru hjónin
Þórunn Gunnlaugsdóttir og Sæ
mundur Guðmundsson, er þar
bjuggu, er Helgi eitt af 15 börn
um þeirra, þar af lifa 10 enn,
og er eitt af þeim hinn frægi
myndhöggvari, Nína Sæmunds
son. ■— í bernsku ólst Helgi
upp ásamt sínum eigin systkin-
um við Hlíðarendabræður, íáp-
mikla og fjöruga drengi, við
ærsl og leiki. En sú bernska
varð fá að árum, sem Helgi
varð með foreldrum sínum og
systkinum, við þann glaum og
gleði. Aðkallandi þarfir lífsins
urðu svo nauðsynlegar, við að
fæða svo marga munna, á hinu
litla heimili, Nikulásarhúsum,
aS þær urðu að sitja fyrir leikj-
unum. Undir eins og. ungdóm-
urinn stálpaðist, varð að iáta
hann fara að heiman og vinna
fyrir sínu eigin brauði: Átta
ára var Helgi t. d. lánaður í
Hvolhreppinn til snúninga yfir
sumartímann og frá 10-—11 ára
aldri hefir Helgi unnið fyrir
sjer. Er það vottur þess, að
snemma var dugur í drengnum.
Það er ekki lítil áhætta fyrir
ómótaða barnið, hvar það lend
ir sín fyrstu mótunar ár. Helgi
varð mjög heppinn með þetta.
Hann fekk gott og myndarlegt
heimili að Keldum á Rangár-
völlum. Þar ólst hann upp á
mannmörgu heimili, þar fekk
hann sinn þroska og þann und-
irbúning undir lífið, sem hann
hefir tileinkað sjer alla líð sið-
an: prúmensku, dugnað og
ráðdeild.
Um haustið 1913 fer Helgi iil
Rvíkur ásamt unnustu sinni
Guðbjörgu Guðjónsdóttur. Gift
ust þau það sama haust og hafa
átt heima þar síðan. Þi’játíu
ára hjúskaparafmæli þeirra
var minst s. 1. haust. Eina dótt-
ur barna hafa þau eignast, er
hún gift í Rvík. \
„Guðbjörg hefir verið manni
sínum hin ágætasta kona. Er
það minnisstætt hve vel hún
stundaði tengdaforeldra sína,
Sæmund, alblindan síðustu ár-
in og Þórunni, mikinn og þung
an aumingja yfir fleiri ár og
þau entu sitt endadægur hjá
þeim hjónum. Eftir að Helgi
kom til Reykjavíkur, rjeðist
hann í að kaupa hús. Var það
mikið í ráðist fyrir efnalitlan
mann. En með dugnaði og ráð-
deild hepnaðist þetta. Var hús-
ið nentugt og húsbóndinn dug-
legur og ósjerhlífinn. Hann
sjer nú líka arð iðju sinnar, að
hún var ekki fyrir gíg unnin-
Nú getur hann farið að njóta
ávaxtanna af sinni eigin ráð-
deild. Það þarf mörg dagsvei'k
til að vinna fyrir góðu húsi og
eiga það skuldlausl, um frarn
þarfir heimilis. Sú ósjerplægni
kemur fram hjá öllum sjálf-
stæðum mönnum, að vera sjálf
um sjer nógur, það er boðorð
hin skyldurækna húsföður.
Helgi hefir verið gæfumað-
ur. Hann hefir átt gott heimili,
góða konu, góða heilsu, ói'júf-
andi ftygð þeim, er hann kynn
ist og viljugur með afbrigðum.
Eitt sinn, þegar hann vár ung-
lingur, rambar hann upp á Þrí-
hyrning á gamlárskvöld, með
byxði á "bakinu íveggja klst-
gang og kveikir þar bál á einu
háhorninu, til að brenna út ár-
ið. Það er víðsýnt af Þríhyrn-
ingi og brennan sást víða að.
Vjer, vinir þínir, Helgi, fæi’-
um þjer bestu afmælisóskir á
þessum degi og óskum þjer
enn langra lífdaga með þinni
góðu konu.
Vinur.
i ^♦♦♦♦♦♦♦♦■^♦♦'♦♦♦♦♦■♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦^ ♦♦♦♦#♦♦♦»♦♦♦♦♦♦»♦»♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦»♦♦♦»♦»♦»♦♦♦»♦♦♦»»♦»♦♦,>♦♦♦♦♦♦♦»»
i >
i >

ii 1-9
♦♦»♦♦♦♦»*■♦♦♦♦♦»♦♦♦■»♦♦♦♦♦♦♦♦♦»♦»»•♦•♦♦♦♦♦«
Effir Qnnf-r Worm

SEBMZ TO BE A GUARD
OUT6IDE...IVE GOT TO GET
TMAT GUV AND /MAKE M
„ MIM TALK..
W AQBNT ASSlfíNED TO CMECK ON I
F.QWS AÍOVEMENT5, tíAS TRAlLED %
tíEP- TO BLUE-JAW5 RETREAT,,., |
MS CARS 'NELL Of F
TME KOAD-NOW,TO
AtOVE IN CL05EI?.
1—2) Lögreglumaðurinn, sem hafði elt Roxy,
fylgdi henni eftir að verustað Blákjamma. „Bíllinn
minn er á góðum stað fyrir utan veginn“, hugsaði
hann, „nú verð jeg að læðast svolítið nær ... Það
lítur út fyrir að það sje þarna vörður fyrir utan „Hjer kemur hann“, hugsað
Jeg verð að ná í drjóla og fáxhann til þess að tala“. um leið og bandíttinn kom
3—4) Hann læddist hljóðlega að einni hlöðunni hann á hann.
og sá skuggann af manninum, þar sem hann kom.
igiumaðurinn, og
hornið, rjeðist