Morgunblaðið - 21.11.1944, Blaðsíða 5

iÞriðjudagur 21. nóv. 1944.
MORGUNELAÐIÐ
5
FRA FERÐ DM 8I1ÐAUST URLAIMD
Eftir Ragnar Asgeirsson
JEG ER NYKOMINN hcim
úr langri fcrð um afskektan
landshlutá, og jiessi fcrð var
að ýmsu leyti frábrugðin
öðrum ferðum, sem jeg' hef
farið, vegna þess að í all-
mörgum bygðarlögum - kom
heimtingu
nær hvar
þcnnan afskckta
á slíkri vernd
sem jeg fór
En jlega
jeg á hvern einasta bæ.
fór þessa ferð fyrir hið ný-
stofnaða Minjasafn Austur-
lands á Ilallormsstað, og til-
gangurinn var að grenslast
eftir því á bæjunum, hvað
til væri af gömlum minjum
um menningu bændanna, sem
eigendurnir vildu láta garnga
til safnsins. Ilafði bændum
í þessum landshluta áður ver-
ið ski-ifað uin þetta málelni, fjnna fæstir kölluu tii nð lík
svo að alstaðar könnuðust,
menn við erindi mitt
mjer talsvert áge.ngt um söfn'
un nuina til safnsins, svo að
jeg hygg að fljótt myndi i
skapast merkilegur vísir til
byggðasafns, ef þessari mála- I
leitan verður jafnvel tckið í
öðrum sveitum Austanlands.
I stjiórn Minjasafnsins eru
;þau Gunnar Gunnarsson skáld
og bónd-i að Skriðuklaustri
og er hann formaður, frú
Sigrún G. Blöndal á líall-
ormsstað og Þóroddur Guð-
mundsson frá Sandi, lcemnari
á Eiðum. N’oru það santan
| hlaut það að vekja eftirtekt,
hve ]>cssi vernd, sem hið full-
valda íslenska ríki veitir þegn
unum. er smá — svo að víða
virðist um öryggislevsi að
ræða. — lleil læknishjeruð
standa óveitt, cða nágranna-
i lijeraðslæknir er látinn ])jóna
I þeim, þó hans eigið h.jerað
I sje fullstórt og érfitt fyrir.
Ilinir lærðu læknar okkar
na
j fólki á útkjálkum eða af-
og varð | xkektum hjeruðum, en hóp-
ast saman í höfuðstaðnum.
að þurfa að leggja í
um þann kostnað, sem því fylgir
landshluta
Svo margar sögur hcyrði jeg
um læknavandra'ðin á þessu
ferðalagi mínu á Austurlandi
að jeg óskaði stuudum að það
væri ekki jeg sem vajri þarna
á ferðinni, heldur
ismálaráðherrann
læknirinn; svo að
kynnst ástandinu
augum og oyrutn
Lælcnis var
þektum dal að ráði Ijósmóð-
ur. sem sat vfir konu. Ilann
Þvkir mörgum prestsleysið ilt
við að búa, enda þótt lækna-
nú, að þurfa að fara með leysið sje sífelt verra.
sjúklinga í aðra lándsfjórð- . Þá er enn eitt sem háir
ungá. hinum afskekta Austfirðinga
Greind kona á Austur- fjórðungi mjög — en það eru
landi sagði við mig í þessari alls ófullnægjandi samgöngur
ferð: Iljer er ekki hægt að og silalegur póstflutningur.
fá tekna kirtla úr hálsi í Fastar áætlauir um ferðir
þessum landsfjórðúngi, en skipa hafa nú ekki verið gefn
ihehn. hika við að fará suður ar út, um nokkurra ára skeið.
til ])ess vegna kostnaðarirrs Þá er og mjög almeunt
og afleiðingin er, að menn kvartað yfir seinagangi með
ganga h.jer með skemda kirtla póst og jafnveLum að honum
svo árum skiftir og jijást af sje lítil umhygg.ja sýnd. Bóndi
öllum þeim kvilluni, scm frá á Ifjeraði sagði við fnig: —'
])ví stafa. Þurfi jeg að skrifa manni í
Þannig mætti fengi hailda Breiðdal, að vetrarlagi, og
áfram og í afskektu h.jeröð-1se,l<li ^j«fið með pósti, get
unmn snmuin. liorfir til land-'.ie« <>kki vænst svars sömu
auðnar ef svona verður látið lp,ð íy’ pn eftir 40
gangn til lengi. Ilver vill taka A'imar bóndi í Lóni, sagði:
þá þungu ábyrgð á sig að •••ip£ ,nari Þegar strandferða-
hejlbrigð- búa %ieð skyldn lið sitt ut-j1,íitai' 1>PSS ,.Sameinaða , 3Iól-
og land- an við lög og r.jett og lífs- jar Skalhtdt, hjeldu uppi
þeir ga-tu öryg'gi til leng'dar ? Eng'in vonjtp,ðum, að þá var umhyggja
með eigin að memi með ríka ábyrgðar-
| tilfinning'u geri ]>að, og má
vitjaþ iir, al-
hefi jeg' ekki af honum frjett.
Svona . gengur það austan-
lands, um hásumarið, raeð
póstsendingar milli fjarða,
hvernig skyldi það vera að
vetrinum ?
Il.jcr hct'ir verið drepið'
nokkuð á lælcna og prestaleysi
og ennfremur á samgöngu-
vándrjeði þessa víðáttumikla
landsfjóröungs. S.je það
„pólitík" þeirra, sem með völcl
in fara, að láta byggöirna.i"
]þar eyðast, smátt og smátt,
imeð því að svíkjn íbijana ura
líföryggi og þægindi senv
menn nútímans geta illa, eða
alls ekki án verið, þá er rík-
isvaldið á hárr.jettri leið. En
i s.je það ekki meining'm. þarf
að stinga fótum við, stra.x.
| Enda jeg svo ]>pssa frásögn.
í þeirri von, að hún koiui fyr-
, ir amgu yinhverra þeirra,, sem
með völdin fara í landimi og*
sja rao til urbota.
1. okt. 1944
Ragnar Ásgeirsson.
tekin ráð safnstjórnarinnav,! gáf ekki d'vaiist eins lcngi og
að jeg yrði látinn fara um
SuÖ-Austurland, frá Stöðvar-
iirði og vestur að Eónsheiði
og koma á hvern bæ í þessuiá
bygðarlögum, en auk þess fór
jeg í skyndiferðir í sömu er-
inclum fyrir safnið um Fljóts-
dal, Seyðisfjörð og Reyðar-
Að ferrð minni lokinni —.
cn hun tók mig tvo mánuði
— koni safnstjórnin saman
til aðalfundar h.já formann-
inuin á Skriðuklaustri. og
þar gaf jeg skýrslu um ferð
mína og árangur hen-nar, en
að öðru levti verður ekki
a'skileg't hefði verið, og kon-
un-ni hlæddi ú't við fæðing-
una, móðirin dó að 13. liarn-
inu, af því að lífsvernd sú,
sem jþegnarnir eiga heimtingu
á að ríkið veiti var ekki nægi-
leg.
I öðrum dal veikist bóudi
at' óþolandi höfuðkvölum,
læknir getur aöeins vitjað
hans sjaldan, eins og raunar
er eðlilegt í víðáttumiklu
læknish.jcraði. Og enginn
spítali eða s.júkraskýli í nánd.
Eftir sex vikna þrotlausai'
kvalir deyr hann frá konn og
börnum.
s’po-.ia með sanni, að margur
haí’r setið lmgUr en sæ'tt var.
Lnndlækuirinii þarf ckki ann
að cn hni|>|)a í konu sína í
rúminu, cf hann skydi finna
til cinhvcrs laslcika, og hcil-
birgðismálai'áðhcrrann ‘ suður
i Rcyk.javík. gctnr valið úr
scx'tíu til sjötíu læknum í
símaski'ánni. cf hann fær kvef,
I cn þeir. scm búa við xlík
þægindi bugsa ckki altaf cins
fyrir öTvggi hinna. sern f.jær
í víkinrti
stúlka á
oru. En h.jer þarf skjótra. a-Ö-1 sumaidagi.
g'Ci ða, ef lanclauðn á ekki að
vcrða í sumum bvgðum vcgna.
la‘knavandi'a*ðanna. Eru það
O'g mörgnm hin irrestu von-
brig'ði. að þegar æðstu nreuta
stofnaniv okkai' hrafa útskrif-
að f.jölda læt'ðra manna í lækn
isfræði og guðf'ræði, 'skuli elcki
við sjóinn fást menn í embætti þau serti
fei'iningar- j-fkið heldnr úppi samkvæm't
skipsmanna fyrir póstsend-
ingum mikil. Þá fór stýrimað-
ur jafnan með hann í lancl
og afhenti hann rjettum hlut-
aðeigenduni. En .nú er hvorki
sýncl umhyggja fyrir þeim
flntnmg'h n.je öðrum“.
Þykir mjer kveða rammt
að jregar saingöngur eru nú
orðnar-þannig að gamlir menn
eru farnir að minnast ]>ess
Sameinaða mcð söknuði og
þakklæti. Sjálfur fjekk jeg
lítilsháttar reynslu um póst-
samgöng'ur á Austurlandi að
í þessari ferð. í
eumm firðinum vorit Minja-
safninu gefnar dagbækur lát-
ins raerkisprest.s, sem ná yfir
nær G0 ára tímabil. mig minn-
ir frá bSóT. \’ildi .ieg koma

CyJunnarÁ jph
SKÓVIRUUN • AUSTURSTRÆTI 12
nmmtimiimimiimiimimtiiMimmiiimiiimiiitiiiii*
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiimmiimiiiiiiimiimimiima
= 3
= 3
( Hafnfirðingar
E Munið, að Minningar-
= spjöld llringsins fást í
i verslunum Valdimars Long
| og Elísabetar Böðvars-
1 clóttur.
nneira frá því málefni sagt t j
þessari grein, helditr í'itjað ' <>g
upp á öðru ibggur stulka á lc-rmingar- j.fpið heldttr
Á slíkn fcrðalagi sem þessu aldri 1 has'tarlegm botnlaTt«a- landslögufn.
getur maðttr orðið marg-vís- ]kastl’. máske er botnlamgbm I Ekki er ástandið
ari, hafði maðttr augti og eyrtt slnuninS • akab pr Ytir 1,pnni þésstim slóðttm, sein
I dag og nótt. Yíkin er spegil-
sljett og reynt er að fá flitg-
v.jel 1il að sæk.ja harnið, ttin ■
íslenskar er ekki að ræða.
ttm i þetta /sinn, þegar til
kirkjttnnar kentttr. 1 AustUr-
Skaftafellssýslu allri er nú
aðeins einn prestur, sjera
cn þá cr xotuliöiö. Þar er Kiríkur Helgason í Bjarnanesi
svarað að ]>að s.je s.jáltsa,Rt, * 0jL> er þar prófastur vfir
■ cf bciðni komi frá landlækni. | sj.-|ltnm sjer, en á öllu svæð-
Þá vill svo illa til, að land- inn frA Lónsheiði til Fá-
’æknir cr í sumarferð og svo skrtiðsfjarðar var enginn prest
-hcfst eltingarleikur við að úá nr fr.-( jnn ag sjera Pjetur
hvrgðarpóst þann 1(1. ágnst.
18. senntember var jeg aftur
á TLtllormsxtað o°' var ttm-
T*»ddnr ábvr°ðnrpakki bá
ókominn þangað. Og síðan
tiimimmmimimiiiiHmimimmmimmmmmmtu.
mmmninminmnmniimnmmiiiimmiiinimimim
Skór
= kvenna, karla og unglinga. =
| SKÓVERSL. PELICAN §
Pramnesveg 2. =
Sími 3962. =

vv tra |>vi ao sjera
Oddsson fór frá Djúpavogi,
þat' til það ráð var tekið að
víg.ja þangað gttðfræðing
að ætt. — cn á þessu
svatði vortt þr.jú eða fjögur
prcstaköll fvrir fáttm árum
Var ]>að mjög virSkigavv.ert
af hinttm erlenda manni, s.jera
Róbert Jack, aö taka þá söfn
ttði að sjer, þegnr sjeð var að
enginn íslenskur prestui' virti
þær útk.jálka xálir sem þar
Jörð til sölu
r
svo góðri p.'jöf á tryugan hátt
<+ráx í örttgea gcymsltt á
ITallórmsstað. Þótti mjcr þvt
ckki rjctt að búa ttm þær-í
kassa mcð öðrum mttmtm osr
I síð.nn vrði að bíða skips í
betra á pakkhúsi. Bjó jeg þvt um þær
jeg fór sjerstakles'n og ljct þær í á-
opin. Náttúrufegurð þessara
hjerað er dásamleg, þ ví má
með sönnu líkja við góðan
draúrn, að fara urn þau í
fögrtt yeðt'i. Það nntn vera
leitun að íjallprúðari bygðtun
en þessunt á Suð-Aiistiii'landi,
en milli fjallanna eru fiski-
sælir firðir og göðar byggi-
lergar i;veitir, víðáttumiklar
;eins og t. d. Breiðdalttr og
Berufjörður, með fjölda
bændabýla. Á þessttm sloðttm
hitti jeg marga menn og kon-
ttr, sem gaman var áð tala við
uni margkkonar málefni, menn
sem gátu sagt ritjer margt,
sem mjer var með öllu ókttnn-
ugt áðttr. Margt af ]>ví, sem
fróðir menit sögðtt mjer ttm
,liðna tíma og menn, sem þá
.vortt uppi .fannst mjer þess
vert, að það yrði skráð og
verndað frá gléymsku.
Þegar nútíminn bar á góma
var oft rætt um heilbrigðis-
mál og læknisvandræði í þess-
úmafskektu bygðum.Sjerhvert Jeg sá mikla þreytu í attg-j í einu þorpinu, og á einuin j
menningarland lætur sjer annt ttm þeirra, sem vöktu og hjúkr j bæ vissi jeg að „safnast höfðu
ttm lífsöryggi þegna sinna. uðu, Og hugsið um, hvernig fyrir“ þrjú börn, sem biðu i
Hvar sem þeir búa eiga þeir fer með heimilin fjárhags-! eftir að þau yrðu vatni ausin,.í
sí’mtáli við hann, sem sím*
stöðvarstjórarúir vita þetur
en jeg. Dýrmætir dagar líða
veðttr breytist, og flttgfæri j ^áskan
tekur af. Stúlkan fær nýlt'
kast og enginn btigai' hcnni;
Kfs. En seiglan* er mikil hjá ]
ttngviðinu, og eftir langaj
mæðu kemttr Esja og faðir-
in fer sttðttr með barnið. •—
ITvort htin er lífs eða liðin,
1-itla stúlkan, veit jeg ekki.
iíttgsið til heimilanna, þar eiga heiina, þess, að liirða um ;
sem menn berjast við dauð- þær. Var hans fyrsta prests-
ann í vikur og mánuði, það verk að gifta þrenn brúðhjón ;
er erfitt, en ]>ó ef til vill ekki sama daginn, sem beðið höfðu |
erfiðast fyrir þann sjúka. j lengi eftir blessun kirkjunnar j
Jörðin Bárustaðir í Andakýlshreppi í BorgarfjaTðar-
|sýsltt l'trst keyft, nú þegar og latts til ábúðar í næstu far-j
fdögtun. Tilboð sendist undirrituðnm eiganda og ábúandaí
jarðarinnar sem gefur nánari upplýsingar. Rjettur áskil-
um. að t-aka hvaða tilboði sem er eða hafna ölhtm. Ahöfm
<>etur fylgt et' óskað er. s
SIGURÐÓR SIGURÐSSON. Bárustöðum.
Til sölu nokkur tonn af
gctlv. Stílvif
-o mm.
að gildleika. Uppl4 í síma 2862 kl. 7—8 e. h.