Morgunblaðið - 21.11.1944, Blaðsíða 7

I>riðjudagur 21. nóv. 1944.
MORGUNBLADIÐ
Vísindin munu koma í veg fyrir styrjaldir
Þróun styrjaldartækninnar.
MAÐURINN, sem sat í
horni vagnsins, hórfði út
um gluggann um leið og röð
srengjutættra húsa birtist.
— Þetta er húsið mitt,
sagði hann kæruleysislega.
— Þriðja frá vinstri, eða
v a r, öllu heldur. Og þetta
kalla þeir stríð . . .- jeg veit
ekki hvar þetta lendir . . .
Verkamaðurinn, sém sat
andspænis, lagði blaðið frá
sjer og mudlraði eitthvað í
samúðartón.
— Jeg — veit — ekki —
hvar — þetta — lendir. end
urtók maðurinn í horninu.
Hinn ræskti sig.
— Það eru þessi vísindi,
sagði hann og reyndi að út-
skýra fyrir hinum, þar ligg-
ur hundurinn grafinn. Ef
engir vísindamenn væru til
þá væru heldur engar
srengjur til, að jeg tali ekki
um svifsprengjur. — Mín
skoðun er, að það eigi að
leggja öll vísindi niður. —
Einhver ætti að taka sig til
og koma öllum vísinda-
mönnum fyrir kattarnef.
Þarna höfum við það. —
Þetta er mjög algeng og
hættuleg skoðun. Því að
vísindin munu, fyr eða síð-
ar, koma í veg fyrir styrj-
aldir og notkun vísindalegra
morðtóla, sem annars gerðu
að engu síðustu von okkar
um alheimsfrið um alriir
alda.
Það er ekki rjett, að vís-
indin auki hörmungar stvrj
alda, en þau beina þeim
heim að bæjardyrum þeirra
manna, sem eiga sökina á
styrjöldum, þeirra, sem áð-
ur fyr sendu aðra á vígvell-
ina til að heyja þar orustur
fyrir sig. Vísindin hafa
raunverulega útrýmt ör-
yggi heimilisins. Svo ger-
samlega hafa verið höfð
endaskifti á hinum hefð-
bundnu hlutverkum her-
mannsins og hins óbreytta
borgara í sumum þáttum
þessa stríðs, að stundum var
sagt, með nokkrum rjetti.
að’öruggasti staður í Evrópu
væri á vígvöllunum, með
hermönnunum.
Mannkynið hóf göngu nýs
tímabils þann dag, sem
Wright-bræðrunum tókst
fyrst að fljúga 20 metra —
tímabilið, þegar fyrsti nagl-
inn var rekinn í kistu striðs-
guðsins æfagamla. Setjið
vel á ykkur daginn — það
var 17. desember 1903, fyrir
nákvæmlega 41 ári síðan. Á
þeim degi varð alheimsfrið-
ur hugsanlegur möguleiki.
í síðasta stríði voru flug-
vjelar varla annað en nýj-
ungin ein. Það er varla hægt
að segja, að þær hafi haft
áhrif á úrslitin.' í dag eru
þær mikilvægastar allra
gereyðingar-vopna, sem
hægt er að beita gegn óvin-
inum. Þær hafa gert frið —
og nú kemur stærsta mót-
sögnin — ekki aðeins mögu
legan, heldur óhjákvæmileg
an.
Frá upphafi þessarar stvrj
aldar hefur burðarþol hverr
ar einstakrar flugvjelar fjór
eða fimmfaldast. Þúsund-
Eftir Walter Shepherd
um 5 smálesta sprengja
— jafn þungar fjórum bif-
reiðum — hefir rignt yfir
stöðvar nasista, einni á mín
útu hverri til jafnaðar, með
an á árásinni stóð, og molað
allar varnir og eyðilagt í
einni svipan tólf feta þvkk
steinsteypuvirki.
Þ. 17. og 18. sept. s. 1. var
varpað hvorki meira nje
minna en hálfri miljón í-
kveikjusprengja — gerð
þeirra er enn levndarmál •—
á Bremerhaven, 21.000 á
mínútu, og 4000 smálestum
sprengja var varpað á Bou-
logne. — Þetta eru aðeins
dæmi, tekin af handahófi úr
blöðum, sem birt hafa fregn
ir af jafnægilegum árásum
mánuð eftir mánuð.
Hraði flugvjela hefir tvö-
faldast á síð'ustu 10 árum,
og sagt er, að gasknúða flug
vjelin hafi náð 960 km.
hraða á klukkustund. Eng-
in loftvarnaskothríð gæti
hremmt flugvjel, sem færi
með 1600 km hraða á klst.,
og hún mvndi hafa sleppt
farmi sínum og væri horfin
út í veður og vind áður en
nokkur orustuflugvjel gæti
yfirhöfuð áttað sig á nálægð
hennar. Gegn slíkum vjel-
um þekkjast engin varriar-
tæki. ,
Svifsprengjur og eldflugur
(rakettur).
ÞAÐ er rjett, að loftárás-
ir, sem slíkar, vinna ekki
úrslitasigur í styrjöldum, en
þetta er einmitt það mikil-
vægasta og jafnframt það,
sem gefur bestar vonir í
sambandi við þær. Þjóðir,
sem fara í stríð í framtíð-
inni, munu raunverulega
hafa gereytt hvor annari,
áður en þeim hefir gefist
minsta tækifæri til að ná
nokkurri fótfestu hverri i
annarar landi. Rómverjar
voru þrjú ár að eyðileggja
Karþagó-borg, en í dag er
engin borg til í víðri veröld,
sem ekki væri hægt að jafna
eins kyrfilega við jörðu á
einni nóttu.
V-1
og
V-2
Flugskeyti Þjóðverja
Þegar á árinu 1930, unnu
Þjóðverjar að fullkomnun
eldflugunnar, en svif-
sprengjan er ekkert annað
en eldfluga, sem vængjum
hefir verið komið fyrir á.
Eldfluga dr. Paul Hevlandts
frá árinu 1930, var knúin
með fljótandi súrefni, vín-
anda og vatni, og 1937 voru,
á Raketenflugplatz við Ber-
lín, opinberlega gerðar til-
raunir með eldflugur, sem
knúnar voru með fljótandi
lofti og bfensíni. Eldflugur
þessar framleíddu um sex
hestöfl á hvert pund (enskt)
Ný von munu sjá dagsins ’ af þunga sínum, og voru
1 jós, sem geta unnið þetta þannig um það bil fimm
ar er aðeins undir tímanum
komin. Jafnvel nú er hugs-
anleg framleiðsla á eldflug-
um, sem geta náð 50—60
km. hæð og stevpt sjer síð-
an lóðrjett niður á skot-
markið. sem er e. t. v. í
mörg hundruð km fjarlægð,
án þess að gera minsta boð
á undan sjer. Síðustu 8 km
myndi hún falla með 4000
km hraða á klst., og mvndi
þannig ná til jarðar drvkk-
langri stundu áður en þvtur
hennar, sem þeir, sem kæm-
ust af, myndu heyra nokkr-
um sekúndum eftir spreng-
inguna. Loftvarnaúyssur,
orustuflugvjelar og loft-
belgir væru gersamlega
gagnslausir gegn slíku
vonni. Gagnkvæm stríðsyf-
irlýsing þjóða, sem þannig
væru vopnum búnar, myndi
iafngilda sjálfsmorðssamn-
fngi milli þeirra.
Hverskonar farm myndu
slík skeyti bera? Að öllum
líkindum milli 10 og 20 smá
lestir af sprengiefnum, eða
einhvers konar gastegundir,
margfalt ægilegri þeim, sem
fram að þessu hafa verið
notaðar í hernaði. Jafnframt
kynnu þær að flytja með
sjer alls konar sýklabera,
eða jafnvel sýklana sjálfa,
sem kastað yrði til jarðar í
fallhlífum. Á þessu stigi
málsins er of snemt að spá
því,- hvað framtíðin ber í
skauti sínu varðandi geisla
sprengjur eða frumeindar
(atóm)-sprengjur, en frum
eindinni hefir þegar verið
sundráð, og í hverju einasta
pundi hvaða efnis sem vera
skal, er falin meiri orka en
margar smálestir af sprengi
efni framleiða nú. Eins og
nú standa sakir, eru dauða-
geislar ekki taldir líklegir,
en þó hugsanlegir.
HlufT,®rk ví-indanna í al-
heimsfriði.
EF vísindin koma ekki í
veg fvrir styrjaldir með því
að breyta mannkyninu í
aflvana krypplinga, þá raun
hótunin ein um slík úrslit
verða til þess. — Styrjaldir
verða að hætta, segja vís-
verk, án þess að mannafli sinnum aflmeiri en sterk-' indin, a einn og annan hátt.
þurfi að fylgja þeim. Svif-
ustu flugvjela-hreyflar.
sprengjan, og e. t. v. eld- Þegar um jólaleitið 1939,
flugan, munu svifta styrj- sagði breska tímaritið „Brit
aldir öllu því, sem nefnt er annia and Eve” fyrir um
heiðarlegur hernaður, og þessi leynivopn Þjóðverja,
munu jafnfram verða til þar sem og var vakin at-
þess, að hermönnum gefst hygii á þeirri tákr.rænu
alrirei framar færi á að*sýna staðrevnri. að þegar Zenpe-
hetjudáðir eða riddara- linfarinu LZ 130. var hleypt
mensku í hernaði. |af stokkimum (1938), var
Það er kaldhæðni örlag- brotin á því flaska full af
anna, að þýskir vísinda-1 fljótandi lofti í stað kampa-
menn, sem altaf hafa verið úrins, eirs og venja er til.
Valið er okkar. Og til allrar
hamingju nægir hótunin
ein, með valdið til fram-
kvæmda að baki sjer. til
þess að gera stvrjaldir ger-
samlega óhugsanlegar, jafn
vel þeim, sem eru hermenn
að atvinnu og A'oonafram-
leiðendum, sem alheimsfrið
ur mvndi svifta lífsviður-
væn smu.
Við
raddir
og
til
við láta veikar
sín heyra,
sem
í essinu sínu, þegar stvrj- Þsð ár tókst Þjóðverjum að skírskota til mannkvnsins.
aldir eru annars vegar,
skyldu verða til þess að
finna upp svifsrengjuna og
fljúga ,.Smá-eldflugunni”. að nú verði að ,,gera stvrj-
Upo frá því gerðu þeir all- aldir mannúðlegri”. Lagt er
ar tilraunir sínar með ströng til, að loftárásir á óbrevtta
eldfluguna, því að mögu- J ustu
leikar á þróun þeirra eru
einmitt nógu -ægilegar til
þess, að endir allra styrj-
alda er beinlínis óumflýj-
anlegur.
levnd í Peenemunde borgara og notkun eitur-
Eystrasaltsevjunum gass skuli bannfærð í hern-
aði framtíðarinnar. En, eins
og a
Usedom og Wollin.
Eldflugan er nú á sama
þróunarstigi og flugvjelin
var 1914. Fullkomnun henn
og Bernard Shaw hefir bent
á, jafnvel þó að slíkt væri
framkvæmanlegt, myndi
það aðeins verða til þess að
halda styrjöldum við, méð
því að halda þeim innan tak.
marka þess, sem þolanlegt
getur talist. Vísindin eru —
sem betur fer — á góðri leið
að gera styrjaldir óbærileg-
ar.
Upphaf stvrjalda má oft-
ast rekja til einka-deilu-
efna milli þjóða, og fram
að þessu hafa nágrannaþjóð
irnar aðeins verið áhorfend
ur, áhugasamir þó, og fagn-
að því með sjálfum sjer, að
nú kæmu ófriðarseggirnir
eilítið máttminni úr hildar-
leiknum en áður. Vísindin
eru líka á góðri leið að út-
rýma slíku. Þau eru þegar
komin langt áléiðis að neyða
gervalt mannkyn til þess að
koma í veg fyrir að nokk-
urri þjóð, hvar sem er á
hnettinum, haldist uppi að
fara með ófriði.
Vísindin munu ná þessu
marki með uppgötvunum
og upfinningum á sviði iðn-
aðarins og með bættum og
auknum samgöngum. Þjóð-
irnar verða æ háðari hver
annari og ýmiskonar marg-
brotin tæki, sem framleidd
eru í mörgum löndum og
áður voru taiin luxus-varn-
ingur, eru nú að verða að
nauðsynjavöru. Samtímis
leiðir öll hin flókna tækni
til sjergreiningar, þannig,
að nú þegar er það ljóst orð-
ið, að best fer á því, að t. d.
kúlulegur sjeu framleiddar
í einu landi, flugvjelaspaðar
í öðru o. s. frv. Vísindin eru
að útrýma einangrunai'-
stefnunni og jafnframt að
gera hinn æfagamla þjóð-
ernishroka að vísustu leið
til glötunar.
Alþjóðahyggja með tilliti
til iðnaðar og samgangna,
munu verða ofan á í framtíð
inni, alveg eins og alþjóða-
póstþjónustunni var komið
á fyrir einni öld síðan. Það
mun ekki líða á löngu uns
alþjóðleg málefni skifta
meiru máli fyrir sjerhvern
borgara, heldur en málefni
einstakrar þjóðar, og þá
mun röskun sú, sern siglir í
kjölfar allra styrjalda, ekki
verða þoluð af hlutlausum
þjóðum.Stríð mun ekki hafa
væntanlegum friðspillum
upp á annað en lögreglueft-
irlit og glötun að bjóða.
Líklegt er, að alþjóðalög-
regla, með strangri skyldu
til íhlutunar, ef alvarleg
blika verður á lofti, verði
bein afleiðing þessa stríðs.
Fyrst mun hún beita refsi-
aðgprðum og síðan valdi, ef
nauðsyn ber til, og húnYnun
hafa að bakhjarli öll þau
auðæfi og alt það vald, sem
vísindin eiga i fórum sínum.
Öll stórveldin munu
standa að henni og hún mun
njóta fulltingis allra smærri
þjóða. Öll málefni hennar
munu verða opinber og sjeð
verður fyrir því, að hún taki
ekki á sig „þjóðlegan” blæ.
Hún mun verða jafn óper-
sónuleg — og alþjóðleg —
og vísindin sjálf.
Áður fyr var það almenn
skoðun, að eina leiðin til
Framhald á 8. slðu.