Morgunblaðið - 07.12.1944, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 7. des. 1944.
I
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: Ivar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands.
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Umskiftingar
Ómaklegum ummæl
um métmaell
Herra ritstjóri!
NÝLEGÁ var mjer sýnd
grein í blaðinu „Bjarma“ með
'yfirskriftinni „Sitt af hverju“.
|Er þar rætt um altarissakra-
mentið og sú ósk látin í ljós,
Uð það sakramenti sje betur
jrækt en gjört er. Undir þá ósk
jtek jeg af heilum huga. En svo
segir í greininni: „Hvað skyldu
þeir prestar vera margir hjer
á landi, sem eiga skilning á
þessu atriði kristinnar trúar?
Um hvað ber núverandi ástand
ELDHTJSUMRÆÐURNAR, sem fram fóru 5. og 6. þ. kirkjunnar í þessum efnum
m., voru athyglisverðar á ýmsan hátt. Stjórnarandstaða vott? Hjer í Reykjavík virðist
Framsóknarmanna kom þá í dagsljósið í fyrsta sinn, þar ekki nema einn prestur eiga
sem ríkisstjórnin og hennar lið var til andsvara. Verri
útreið mun enginn flokkur á íslandi hafa nokkru sinni
fengið en Framsóknarflokkurinn við þessar umræður.
Það, sem einna eftirtektarverðast var og jafnframt kát-
legast, voru upplýsingar stjórnarliða um hringlandaskap
þeirra manna, sem nú stjórna Framsóknarliðinu.
Hjá því gat ekki farið, að mönnum kæmi í hug um
skiftingar fyrri alda, þegar þessar lýsingar voru dregnar mæla því bót> bve lítt altaris.
fram fyrir augu almennings. (sakramentið er rækt af mörg-
Þegar huldufólkstrúin var í sínu besta gengi á landi um. En er rjett að gefa prest-
hjer, þá þótti ómissandi að vaka yfir öllum börnum og unum einum sök á því? Geta
yfirgefa þau aldrei, svo að þau yrðu ekki að umskift- þeir látið altarisgöngu fara
ingum. Ef út af var brugðið, gat hið efnilega barn horfið fram nema því aðeins- að ein-
og umskiftingurinn úr álfaheimum komið í staðinn. Jhverjir óski þess? En það stend
Fólkið þekti dæmin af hinum og þessum ólánlegum ur 4,1 ,M>ða kvenær sem oskað
umskiftingum, sem ógæfusamir foreldrar höfðu fengið er' Jeg veit ekkl t!l bess að
. , * j- i i . . prestar hjer a landi hafi neina
í stað efmlegra barna vegna vangæslu sinnar. Þeir voru . . . „ , . .
° , heimild til þess að skipa folki
flottalegir og reikulir i raði, eitt i dag og annað a morg- að ganga tiI altarig fremur en
un, eftir þvi hvermg vindurinn bljes. Þeir gatu ekki fest !að sækja kirkju eða láta skíra
sig við nokkurt verk. Að treysta þeim var ekki hægt, því börn sin og ferma. En það get
nema emn
fullan skilning á þessu sviði,
trúuðum til uppörvunar og
gleði. Það skal sagt, sem satt
er“.
Hjer er kveðinn upp harður
dómur yfir prestum bæjarins,
og ósanngjarn mjög.
Síst dettur mjer í hug að
jeg sagt með sanni, að jeg hefi
oft hvatt fólk til altarisgöngu
þau 46 ár sem jeg hefi gegnt
ingur er svo andstyggilegur, að
hann má ekki liggja í þagnar-
gildi. Það hefir nógu lengi ver
ið þagað við ýmsu sem komið
hefir úr munni og penna sumra
kviklyndið og hringlaskapurinn einkendi allar þeirra at-
hafnir. Ógæfa þeirra, sem við þá þurftu að búa, gekk hlut-
tekningarsömu fólki nærri hjarta.
Þeir andlegu og pólitísku umskiftingar, sem starfað prestsembætti, og aldrei færst
hafa í umboði Framsóknarflokksins að undanförnu, hafa|undan að hafa Það sakramenti
öll hin sömu einkenni til að bera. Lýsingar ráðherranna jUm hönd- ef einhverjir hafa ósk
og annara ræðumanna stjórnarliðsins í eldhúsumræðun- að bess- °g sama er sann_
um drógu þetta ljóst fram. færður um f.hinir prestar bæi
Þegar þeir bjuggust við að verða í stjórn, þá vildu þeir nmnsigem dCllt °r S’ gGtS Sagt
frið Við verkamenn og aðrar stjettir, þá heimtuðu þeir jUmllagtel jeg á málstað trúar_
ekki kauplækkun, þa vildu þeir kaupa ný framleiðslu-'innar haldið þegar blað> sem
tæki, þá vildu þeir launalög, þá heimtuðu þeir engar kallar sig kristilegt, tekur sig
fyrirfram tryggingar fyrir því að hægt væri að reka út- jtil og vill kasta rýrð á alla
gerð, iðnað og landbúnað, svo óhætt væri að afla nýrra presta bæjarins, að einum und-
atvinnutækja, þá voru kommúnistar nauðsynlegir og góð- |anteknum, með því að reyna að
ir samstarfsmenn. jtelja fólki trú um að þeir hafi
Þegar sömu Framsóknarmenn voru með frekju sinni ekki skilning á þýðingu altaris-
og valdagræðgi búnir að útiloka sig frá stjórnarþátttöku, sakramentisins. Slíkur málflutn
þá snjerist hjólið, þá kom eðli umskiftingsins í ljós.
Nú útmála þessir menn alt það, er þeir áður vildu, sem
ómögulegt. Nú eru kommúnistar að þeirra áliti óalandi
og óferjandi, útsendarar erlendra manna, skrumarar og
griðnýðingar. Nú telja þeir óhæfu af fulltrúum atvinnu- þeirra, sem telja sig málsvara
rekenda við sjó og í sveit að eiga nokkur friðsamleg mök hinnar svonefndu eldri eða
við slíka menn. Nú er heimska að kaupa atvinnutæki íhaldssömu guðfræðistefnu, af
nema að undangenginni kauplækkun, nú er fjarstæða að því að mönnum hefir þótt það
^etja launalög, nú eru allir á villigötum, sem vilja vinna 'of ómerkilegt nart til þess að
heiðarlega að framgangi þeirra mála, sem þeir áður töldUjvera að ehast við það. En það
góð mál. getur stundum verið rangt að
Alt er þetta á sömu leið eins og fyrverandi hringl Gg Þegía: °S Þögnin getur stundum
brask. Stundum hafa þessir menn verið róttækari en ,venð misskllin_ Je§ tel Það þvi
nokkrir kommúnistar, t. d. í skattamálum. Nú þykjast S y u mma dð motmæla Þess-
þeir standa hægra megin við Sjalfstæðismenn, sem vernd- sem hjer ræðir um hreint og
arar eignarrjettar og atvmnufrelsis. Oftast hafa þeir beint og afdráttarlaust, og vara
talið sig milliflokk sem ætlaði að semja til vinstri og hægri 'menn við því að leggja trúnað
eftir atvikum. Þeir þóttust ætla að sætta deilur milli and- !á hann.
stæðra aðila, fara hóflega millileið sanngirnis og rjett- | Ef einhverjir vilja vita um
lætis. Nú hafa þeir orðið berir að því að vera hinir mestu skilning minn á altarissakra-
ófriðarmenn sem til eru í landinu. jmentinu, þá vil jeg benda þeim
Höft og bönn og þvinganir hafa verið þeirra ráð eins a að lesa kaflann um Það efni
og Pjetur Magnússon fjármálaráðherra sýndi fram á. Hin } bok minni „Kristin fræðí1,
sterku tök, fastar ráðstafanir og skömtun lífsgæða handa sem Vlða er notuð vlð undirbún
hverjum og einum er þeirra hugsjóna takmark. Veldi sitt ing undir fcimingu’ og nsestsið
asta þattinn í bok mmm „Krist
vildu þe,r syna. ur og mennirnlr.., M þvi „
Hverjir geta treyst þvtlikum monnum? Þeir, sem a8ur til mln tekur get jeg lális þ4
hafa fylgt þeim, ættu nú að geta opnað augun. Geri þeir máisvörn nægja gegn óhróðri
það ekki, eru þeir eitthvað þvingaðir af umskiftingseðlinu ',,Bjarma“.
sjálfir. .„uas* Fríðrik Hallgrímsson.
1 // '• / •/
Wihvei'ji óhnf-ar:

dacplecýCL fíjinu
Furðuleg vínsöluaðferð.
ÞAÐ mun óvíða vera viðhöfð
lík aðferð í áfengissölu sem hjer
á landi. Oll vínsala er bygð á
„undanþágu aðferðinni“, en þó
virðist ekki vera farið eftir
neinum reglum með þessar und-
anþágur og risnur.
Þá tíðkast það við hátíðleg
tækifæri, að fjelög fá undanþág-
ur um vínveitingar á dansleikj-
um. Þeir, sem sækja þessa dans-
leiki, geta fengið ótakmarkað á-
fengi fyrir uppsprengt verð. Það
er meira að segja ekki verið að
skera við nögl sjer, því ekki er
hægt að fá keypta minna en heila
flösku í einu.
Þetta þykir mörgum hófsmönn
um óþægilegt, sem von er. Það
getur komið fyrir, að menn, sem
fara á dansleik, langi til að
bragða vín, án þess að þeir kæri
sig um að drekka upp úr heilli
flösku. Einkum er þessi furðu-
lega söluaðferð óþægileg fyrir
fámenna hópa. Það kemur oft
fyrir, að tveir kunningjar fara
saman á dansleik, eða karl og
kona fara saman. Þeim finst e.
t. v. of mikið að drekka heila
flösku, pn það er annað hvort,
að kaupa flöskuna, eða láta vera
og fer þá svo fyrir flestum, að
þeir slá til og kaupa flöskuna.
•
Þætti hlægilegt ef ...
ÞESSI SÖLUAÐFERÐ þætti
hlægileg, ef um einhverja aðra
vöru en áfengi væri að ræða.
Hvernig litist mönnum á, ef veit
ingahúsin tækju upp á því að
selja mönnum lágmarksskamt af
t. d. kaffi, eða mjólk? Frammi-
stöðufólkið segði við gestina: —
„Mjólk, jú, sjálfsagt, en það er
ekki hægt að fá minna en einn
líter í einu“! Eða kaffi. „Jú, vel-
komið. En það er bara ekki selt
nema í tveggja lítra könnum“.
Og ekki liti það betur út, ef
eins yrði farið að með sölu á
mat. „Það væri velkomið að fá
keypta lanbasteik, en því miður
er ekki selt nema í heilum lær-
um“! .
Hver það er, sem ræður þess-
ari vitlausu vínsölu á skemtun-
um og hófum hjer í bænum, skift
ir ekki miklu máli. Aðalatriðið
er, að þetta þarf að lagfæra.
•
Þögla umferðin.
OFTÁST er það sama sagan
þegar byrjað er á einhverjum
nýmælum hjer í bænum. Það
vantar ekki að barðar eru bumb-
ur og mikið stendur til. Það er
„kallað á blaðamenn" og þeir
lýsa í löngum greinum og af
miklum áhuga,' að nú eigi þetta
að vera þannig, en ekki eins og
það var. Nú sje orðin breyting á
til batnaðar. Loksins sje þetta
eða hitt orðið „eins og hjá öðr-
um menningarþjóðum".
Eitt nýlegt dæmi er hin svo-
nefnda „þögla umferð“. Lög-'
reglustjóri skýrði frá því i fyrra-
sumar, að nú væri í ráði að
koma á þöglri umferð í bænum.
Bílstjórar ættu að hætta að öskra
með hornum sínum í hvert skifti
sem þeir kæmu að gatnamótum.
Bæjarbúum fanst þetta vera góð
ar frjettir og allir bjuggust við
að sjá ökutæki bæjarins renna
eftirleiðis um göturnar þegjandi
og hljóðalaust. Já, var það mun-
ur en batsett öskrið, sem alt ætl
aði að drepa, bæði nótt og nýtan
dag.
En hvort bæjarbúai? hafa mis-
skilið tilkynningar lögreglustjóra
eða hvort eitthvað hefir bilað í
framkvæmdinni, þá er eitt víst,
að ekki varð úr þessu nema „þögl
vika“.
Næturöskrið.
NÚ leyfist ökutækjastjórum að
þeyta horn sín í tíma og ótíma,
. að því er virðist átölulaust af
| þjónum laganna.
I Það er slæmt, að þola þessa
, hávaðasömu umferð að deginum
(til, en þó tekur alveg út yfir
öskrið að næturlagi. Bílstjórarn-
ir taka ekkert tillit til þess, hvaða
tími dagsins er, heldur öskra og
öskra eins og óðir menn.
Hvaða þörf er á fyrir bílstjóra
að þeyta horn sín eins og fávit-
s ar um hánótt, þótt þeir hafi ver-
ið kallaðir að húsi. Geta þeir
ekki látið sjer nægja að hringja
á dyrabjölluna hjá nátthröfnun-
um, sem bílinn pöntuðu. Er nokk
ur hæfa, að þessum mönnum sje
leyft að vekja upp alla íbúana
við heila götu, þó einn þeirra
þurfi á bíl að halda að nótt-
Á uppboði.
UPPBOÐ var haldið í K. R,-
húsinu í gærmorgun. Var þar
boðinn Upp margskonar varning
ur, einkum húsmunir allskon-
ar. Það var gaman að fylgjast
með boðum manna í hina ýmsu
gripi, er til sölu voru. Gamalt
gólfteppi var „slegið“ manni fyr
ir rúmlega 200 krónur.
Glansmynd af Maríu Mey og
önnur minni mynd, sem menn
gátu ekki greint af hverju var,
fór á 10 krónur, en smástrákur,
er þarna var, bauð fyrstur 10
aura. Aðrir gerðu betri kaup, að
því er virtist.
Það virðist vera allmikill á-
hugi fyrir uppboðum, því margt
var um manninn í K. R.-húsinu,
þó flestir virtust frekar vera
þangað komnir fyrir forvitnis-
sakir en í verslunarerindum.
Einn af áhorfendum, sem á upp
boðinu var, ljet svo um mælt, er
hann gekk út: „Það borgar sig
að setja ruslið sitt á uppboð“.
Annað uppboð og það öllu
merkilegra var haldið í fyrradag
í Garðinum. Það uppboð sóttu
menn úr mörgum sýslum að sögn
Smjör, sem fundist hafði sjórek-
ið var selt á þessu uppboði og fór
fyrir hærra verð, en verðlags-
stjóri segir, að selja megi smjör
hjer á landi. Vaknar nú sú spurn
ing hjá mörgum, hvort yfirvöld
in er að þessu uppboði stóðuverði
kærð fyrir verðlagsbrot, eða þá
hitt, hvort það sje örugt, að kaup
menn, sem ekki eru ánægðir með
| hómarksvérð, sem þeim er sett,
geti sett vörur sínar á uppboð og
selt hæstbjóðanda?
Eignir Mussolini
upptækar.
London: Italska stjórnin hef-
ir gert allar eignir Mussolini
og fjölskyldu hans upptækar,
einnig allar eignir vinkonu
hans og 'fjölskyldu hennar. —
Als eru það 14 manns, sem
þannig verða sviftir eignum
sínum.
Byltingamenn teknir
af lífi
London: Fregnir frá Bolivíu
herma, að stjórnin þar hafi lát-
,ið skjóta 14 af forsprökkum
| byltingartilraunar þeirrar, sem
þar var gerð nýlega, og sje nú
Ibyltingin að fullu kæfð.