Morgunblaðið - 08.12.1944, Blaðsíða 7

Föstudagur 8. des. 1944.
MORGUNBLAÐIÐ
7
Hitaveitan raedd á haejarstjórn
AÐALATRIÐIÐ AÐ AUKA VATIMSMAGIMIB
A BÆJARSTJORNARFUNDI
í gær urðu nokkrar umræður
um Hitaveituna, er spunnust
út af því, að Steinþór Guð-
mundsson beindi þeirri fyrir-
spurn til borgarstjóra, hvað gert
í Óþörf eyðsla.
Vitað er, sagði borgarstjóri,
að óþörf notkun á sjer stað á
mönnum neinar tyllivonir
þessu efni.
Við megum ekki gleyma því,
að fyrirtækið er á tilraunastigi .vatni Hitaveitunnar. Ef menn
og við verðum að læra af ágöll- ’ alment hefðu það hugfast að
um þess og læra að bæta úr eyða ekki vatni að óþörfu, og
væri, eða hvað ráðgert til þess þeim. Mikið hefir áunnist, með baka ekki öðrum óþægindi
að bæta úr þeim annmörkum, því að mikið svæði bæjarins með óþarfa vatnsnotkun, þá
sem vart hefir orðið við síðan fæst nú hitað með þessu ein- myndi vatnið endast mun bet-
Er úr þessu bætt eftir megni. j inu, þar sem menn daglega-sjá
En annað er það, að í frosíum rjúka upp úr skolpræsum.
reynist vatnið of lítið, svo það
kólna fór í veðri.
Sagði ræðumaður, að almenn
ingur kynni því best að fá að
Jeg hefi heyrt, að sumstaðar
hverfur í sumum húsum á viss- vanti ennþá rnæla i hús. Þar
um tímum dagsins. Jeg held, að■ er vatnsnotkunin áætluð. Sum-
þ,ægt sje að segja að úr vatns-i ir eru óánægðir með þá áætl-
skortinum rætist, kannske á un. En þeir, sem hafa mæla eru
næstu mánuðum. En af þessu: yfirleitt ánægðir með að fá o-
verða bæjarbúar fyrir óþæg- , dýran hita.
stæða mannvirki.
Kolakynding íil vara.
Meðan Hitaveitan
Jur. Það geta menn best sjeð
á því, að þegar aðrennslið til
ekki bæjarins er ekki temprað um
vita sem nákvæmlegast hvað lengra komin er altaf hægt, nætur, tekur bærinn 150—200
aðhafst væri í þessum efnum, jþegar í nauðir rekur, að kynda lítra á sekúndu. Þetta getur
og hvers mætti vænta af Hita- með kolum. Er fyrirhafnarlitið ekki stafað af neinu öðru en
veitunni í vetur og í framtíð- Jað taka upp kolakyndingu þeg því, að fólk lokar ekki fyrir hita
inni. Hann taldi, að þegar vatn- ar með þarf. Því ekki þarf aðr- lögn sína á kvöldip, en ætlast
ið reyndist ekki nægilegt fyrir 1 ar breytingar að gera á hita- til þess að vatnið haldi áfram
alt Hitaveitusvæðið, þá yrði að lögninni, áður en lagt er í mið- að hita upp húsin alla nóttina
koma því svo fyrir, að vatnið stöðvarnar, en að skrúfa þrjá jafnt sem um daga.
yrði tekið af einhverjum hverf krana. | Hætt er við. að erfitt verði
um tíma og tíma og yrði skift Jeg sá einhversstaðar í blaði, að bæta úr ágöllum Hitaveit-
um þau hverfi við og við, svo að verkfræðingar hafi átt að unnar nema borgararnir sjeu
þau óþægindi, sem af þessu ráðleggja mönnum að taka sammála um að láta þetta fyr-
burtu miðstöðvarkatla úr hús- irtæki blessast sem best. T. d.
væri ástæða til að nota ekki
heita vatnið mikið til þvotta.
En svo mun gert nú. Það kem-
ur m. a. í ljós á þann hátt, að
í sumum bæjarhverfum mink-
ar vatnið alveg sjerstaklega á
jmánudögum. Því þá eru víða
þvottadagar.
Austurbæjarskólinn.
Fyrir nokkrum árum var mið Heita vatnið beint.
stöðvarketill tekinn úr Austur- J Upphaflega var áætlað að
bæjarskólanum. Kom það til af heita vatnið yrði ekki látið
því, að ketill í Miðbæjarskól-| renna beint í kranana til þvotta
anum bilaði og var ketillinn í og baða, heldur yrði þar aðeins
Jún A. Pjetursson.
Þá tók tii máls Jón A. Pjet-
ursson og sagði m. a.:
— Verkefni bæjarstjórnar-
innar fara að verða nokk uð
mörg, ef bæjarstjórnin á líka
að kenna mönnum að kyndn
miðstöðvar.
Verkfræðingarnir voru alltaf
svo bjartsýnir með hitaveituna
að almenningur varð bjartsýnn
líka.
Vegna þessarar bjartsýni var
stafa, kæmi sem jafnast niður.
Fyrirtæki
á tilraunastigi.
Borgarstjóri svaraði Stþ.
Guðm. Sagði hann að það væri
ekki nema eðlilegt að almenn-
ingur spyrði hvað gert væri til
þess að ráða bót á göllum Hita-
veitunnar. Að því hefði verið
unnið frá því í sumar. Hann
vísaði til ummæla sinna í bæj-
arstjórn þ. 7. sept. s. L þar sem
hann tók það skýrt fram, að
Hitaveitan væri enn á tilrauna-
stigi. Og meðan svo væri, yrðu
menn að sætta sig við ýmsa
ágalla á henni.
Borgarstjóri sagði síðan:
Jeg tel að betur hafi ræst úr
um sínum. Það eru ekki verk-
fræðingar bæjarins, sem hafa
gefið þau ráð. Því altaf geta
þau óhöpp komið fyrir, bilanir
einhverjar, sem gera það að
verkum, að rennsli veitunnar
stöðvist.
Austurbæjarskólanum settur
þangað. Þá var Austurbæjar-
skólinn hitaður frá gömlu
Laugaveitunni. Síðan var skól
frárennslisvatn, sem kælt væri
orðið í hitalögn hússins.
Þessu var breytt víðast hvar. | það hefði> ef hún yrði sett a
Held jeg að þetta sjeu talin svo s{að En hún hlýtur að auka
inn settur í sambandi við nýju mikil þægindi, að menn vilji þrýstinginn j bæjarkerfinu-
veituna. En hún hefir reynst ógjarna breyta lögninni í það
indum, sem jeg held að þeir
verði að búa við í vetur.
I Upprunalega var vatnið á
Reykjum 240—250 sekúndulítr-
ar. En í veituna íengust ekki
nema 170—180. Nú er reynt
að bæla úr þessu með því að
dæla lofti í borholur. — Lofti •
er dælt alllangt niður. Er það ]
mætir heita vatninu, leitar það!
| upp og sogar vatnið með sjer. i
| Mjer virðist eftir frásögn
verkfræðinganna að dæma, að |
vatnsmagnið muni aukast t. d. horfið áð því ráði á síðustu
eitir því, sem loííi er dælt í stundu, að setja heita vatnið
fleiiji borholurnar. Því sjeu
vonir til að á þenna hátt geti
vatnsmagnið orðið fullnægj-
andi.
Þegar vatnsmagnið minkaði
um daginn, stafaði það af því,
að tvær borholurnar, sem dælt
var lofti í, fóru að leka. Ver-
ið er nú að laga þetta.
Um vatnsgeymana er það að
segja, að járn var pantað í
geyma, sem er í Kaupmanna-
höfn ennþá, og ókleift að koma
upp geymi fyrri en að sumri.
Dælustöðin á Öskjuhlíð hef-
ir ekki enn verið starfrækt. Jeg
veit ekki hve miklar verkanir
erfiðleikunum en horfur voru ófullnægjandi. Nú á að bæta horf, sem upphaflega var á-
á í haust. Jeg hef ekki talið á-
stæðu til að hafa opinberar um-
ræður um það, sem unnið hefir
verið síðan í haust. Reynslan
ein sker úr um það, að hvaða
notum það kemur.
Að auka vatnið.
Lögð hefir verið megináhersla
á að auka vatnið á Reykjum.
Áður en uppspretturnar þar
voru virkjaðar, var talið að 250
sekúndulítra kæmu upp úr bor-
holunum. En eftir virkjunina í
fyrra vetur reyndist vatnið ekki
nema 170—180 sekúndulítra.
Með nokkurri viðbót sem j
fjekst síðan og með því að dæla stórhýsin.
lofti niður í nokkrar borholurn j Bæjarráð
ar, þá hefir tekist að auka vatns
magnið úr 170 lítrum í 228 lítra
á sekúndu.
Fyrir V2 mánuði minkaði
skyndilega rennslið um nál. 20
sekúndulítra, þannig að þá mist
ist aftur þetta mikið af þeirri
viðbót, sem fengin hafði verið
úr þessu á þann hátt, að skólinn | formað. En að þessi breyting í
geti fengið vatn ýmist úr gömlu var gerð, stafaði m. a. af því,
eða nýju veitunni. að ekki voru menn til að breyta
Líka verður að líta á það, að hitalögnum húsanna eins og
ekki eru enn komnir upp allir þurfti, til þess að hægt væri að
þeir geymar, sem reiknað var safna afrennslisvatninu í
með. Er hægt að ásaka menn geyma.
fyrir það, að ekki skuli fleiri 1
geymar vera komnir upp. Var Vonbrigðin ekki mikil.
það athugað í haust, hvort hægt J Happadrýgst verður, sagði
væri að koma upp nýjum geymi borgarstjóri að lokum, að auka
fyrir vetrarfrostin að * þessu vatnsmagnið með öllum ráðum.
sinni. Það reyndist ógerlegt. Og En meðan vatn er ekki nægi-
verður ekki hægt að bæta við
nýjum £eymi fyrri en fyrir
inæsta haust.
hefir athugað þá
legt i frostum, þá að semja
við húsráðendur, sem hafa
stærstar hitalagnir. og fá þá til
að taka upp kolakynding með-
an kaldast er.
Þó menn hafi nú í upphafi
leið, að fá dregið úr vatnsþörf- orðið fyrir nokkrum vonbrigð-
inni kaldasta tímabil vetrar- um, þá eru örðugleikarnir ekki
inSt með því að samið yrði við miklir nema í litlum hluta bæj-
húsráðendur stærstu húsanna arins. En fyrirtækið er svo gott,
um að þeir tækju upp kola- að við megum ekki mikla fyr-
kyndingu. Eru hæg heimatök- ir okkur erfiðleikana, heldur
in í því efni með Miðbæjarskól læra af þeim og vinna að því
ann. En fleiri stórhýsí kæmu með öllum ráðum að'bæta úr
með loftdælingunni. Nú hefir tit greina. Að óreyndu sjer mað þeim.
þetta vatnsmagn náðst að mestu ur ekki hvaða úrslitaþýð-
leyti aftur. Svo nú er vatns- rngu þetta hefði, því skýrslur | Sigfús Sigurhjarfarson.
rennslið 224 sekúndulitrar. Að eru ekki fyrir hendi hve mikil j Sigíús Sigurhjartarson tók
auka vatnsmagnið með því að þrögð eru að vatnsskorti. En næslur ti1 má’J- — Hann sagði
dæla lofti í holumar er ný- tiltölulega auðvelt er að reyna ,m’ a' •
mæli, sem ekki var hægt að þetta. Jeg get fallisl á það, sem
vita fyrir fram hvernig reynd- | borgarstjóri sagði, að Hitaveit
ist. Vonirnar um varanlegt Tvennar orsakir.
gagn af því dofnuðu um dag- j Ekki má blanda saman bil-
inn. En hafa nú glæðst á ný, unum í gatnakerfi eða í húsa-
síðan verkfræðingunum tókst lögnum, sem trufla eða stífla
að auka vatnsmagnið aftur. En aðrennsli í hitalagnir, og hinu,
allir bæjarráðsmenn eru sam- að vatn þverr vegna þess að of
mála um að ekki megi gefa lítið valn er í veitunni.
an heíir fram til þessa gengið
vonum fremur. Það sem nú
skiftir máli er, hvernig tekst að
bæta úr ágöllunum.
Staðreyndir eru þessar: Stað-
bundnar truflanir koma fyrir í
götulögnum eða húsalögnum.
Jeg er í engum vafa um það
að heppilegasta leiðin er, eins
og nú horfir við, að semja við
húsráoendur stærstu húsanna,
að þeir taki upp kolakvndingu
meðan kaldast er. Hitt tel jeg
miður heppilegt, að segja við
almenning, að taka upp kola-
kyndingu þegar vatnið þverr.
Mikil óþægindi að því, að byrja
á kyndingu á miðjum degi.
Margir cru ófróðir um það,
hvað gera þurfi vio hilalögina,
þegar tekin er upp kolakynd-
ing. Á því geta orðið mistök,
þó ekki sje um annað að ræða,
eins og borgarstjóri sagði, en
að skrúfa 3 hana.
Það þarf að loka aðrensli og
frárensli Hitaveitunnar og
opna fyrir leiðsluna, sem ligg-
ur að þenslukeri miðstöðvarinn
ar. Þvi ef miðstöð er kynt, og
ekki er opið samband við
þenlsukerið, þá springur mið-
stöðin. En hvað sem öðru líð-
ur. Mislökin við þetta einstæða
fyrirtæki hafa ekki orðið meiri
en menn gátu búist við.
Steinþór Guðmumlsson.
Steinþór Guðmundsson komst
m. a. að orði á þessa leið: — Ef
menn þurfa að kynda með kol-
um á slundum, þá þarf almenn-
ingur að fá leiðbeiningar cg
reglur að fara eftir. Annars má
.búast við óhöppum og jafnvel
slysum.
Það þyrfli að athuga hvar
helst sje vatn látið renna að
óþörfu. T. d- hvort ekki á sjer
stað óhófleg nolkun í nágrenn-
beint í vatnskranana, í statít
þess að nota þar frárenslisvatn
ið. Var þessu breytt í 90% allra
húsa.
Þetta verður að afnema. —*
Meðan svo er ekki, má búast
við að vatnið verði af skorji-
um skamti, því þetta eykur svo
mikið notkunina.
Það er ágætt að verkfræð-
ingar. auki vatnið með því, að
dæla lofti í borholur. En þetta
er ekki annað en tilraun, og
óvist hvaða árangur það gef-
ur til frambúðar. Þvi er best
að reikna aðeins með því vatni
sem fæst án þessara aðgerða.
Enda ætti það að nægja, ef
menn íara að nota afrenslis-
vatnið í heitavatnskranan a. 1
vetur verða óþægindin ekki af
numin.
Eitt er það enn, að einangr-
unin í götunum er ekki eins
góð og menn bjuggust við. Ein-
angra átti pipurnar með vikri.
En hraunmylsna var tekin í
staðinn.
Þegar svona mikið nýmæli er
um að ræða, eins og hjerT þá
er ekki við öðru að búast, en
eitthvað komi fyrir, sem veldur
óþægihdum.
Að lokum bar J. A. P. fram
tillögu þess efnis að hitaveitur
stjóra yrði falið að láta athuga
vatnsnotkun í þvottahúsum og
iðnfyrirtækjum, með það fyrir
augum að þar yrði vatnsnot-
kun takmörkuð. Leit tillögu-
maður svo á, að þar myndi
vera um sjerlega mikla vatns-
noíkun að ræða.
Björn Bjarnason hjelt, að
þetta væri á misskilningi bygt
hjá tillögumanni.
Borgarstjóri iagði til, að íil-
lögu þessari yrði vísað til bæj-
arráðs og var það samþykt. •—
Hann sagði ennfremur, að
hann liti svo á, að bæjarbúum
fynöist svo mikil þægindi að
því, að fá heitavatnjð beint í
kranana, að menn vildu ekki
breyta þvi, þó það kynni að
draga úr vatnsnotkuninni um
10—15%. Og um einangrunina
í götuleiðslunum sagði hann, að
ekki væri íull reynsla komin á
hana enn. Hraunmylsnan væri
lengi að þorna. Einangrunin
reyndist betur í vetur en í fyrra
vetur.