Morgunblaðið - 10.12.1944, Blaðsíða 19
Sunnudagur 10. des. 1944.
MORGUNBLAÐIÐ
19
Höfundur þessarar greinar vill láta kaupa nýtf
HRAÐSKREITT STRANDFERÐASKIP
'tir (^mar
SicfLtÁsóorij
XJeihnun nae yjiun
Samgöngmnál.
.M(”)H(! BYG-ÐAIILÖO, sem
liafa ■ engar samgöngur eða.
m.jöo- slaunar nema sjólei'ðina,
liafa átt við Hina ínestu örðttg
Jéika að stríða, síðan ófriður-
inn skall á og millilandaskip-
in lögðu leið sín.a nær ein-
göngu á eina liöfn á landinu.
Má þar helst t.il nefna Test-
firði, Austíirði og Yestmanna
eýjar og raunar Siglufjörð
einnig. Alt eru þetta all fjöl-
tnenn hjeruð, sem þurfa á
miklum fólks- og vöruflutn-
ingum að halda, og sjei'stak-
léga hefir flutningsþörfin auk
ist á styrjaldarárunum við
aukna veltu og almennari vel-
megun.
En farkosturinn hefir að
sama skapi versnað, því fyr-
ir stríð önnuðust millilánda-
skipin mikið af strandferð-
um og þó oft væri þröngt
vegna ferðamanna, sem voru
að fara milli landa,, þá voru
þetta. all góð skip og traust,
og' þekti almenningur ekki
annað betra, og hann ljet sjer
það vel líka. Nú hefir hins-
vegar brugðið svo við, að
það má heita undantekning
að fá sæmilegt skip milli
hafna. „Esjan“ er eina við-
unandi skipið til að ferðast
með og eru þrengslin þar
þó oft svo óskapleg að engu
tali tekur enda. eru ferðirnar
ekki nema mánaðarlega. —
Fólk neyðist því til að ferð-
ast með skipum, sem notuð
eru til vöruflutninga milli
hafna, og fer þar oft ver um
farþega, sem verða að hýrast
á dekki en VÖrurnar, sem er
þó holað niður í lest. Slys
og heilsutjón á sjer stað í
þessum ferðum og minna j)ó
en búast mætti við.
En eftir því sem ver hefir
veriö búið að þeim lands-
mönnum, er eiga ekki anuars
úrkost en að fará yfir sjóinn,
hefur verið lagt meira og
meira fje í að auka og bæta;
vegakerfið og bílakostinn, og"
er ekki að amast við því. En
þessi afskifti hluti þjóðarinn-
ar væntir líka úrbóta í sín-
um samgöngumálum. Og hann
er ekki kröfuharður. Ilann
krefst_ekki einnar til tveggja
ferðai' á degi hverjum . og
látlausan bílastraum allan sól-
arhringinn. Ein örugg og góð
ferð einu sinni í viku er alt
og sumt.
Á fyrstu styrjaldarárun-
um fór m.s. Laxfoss eina ferð
í viku til Yestmannaeyja og
munu flestir Vestmannaeyj-
ingar mæla svo, að það hafi
verið til bóta í samgöngunum
sti’íðárin. Þó skipið væri lítið
og vanbúið til farþegaflutn-
'iiiga þetta langa og oft eri'iða
sjóieið, hjelt það vel áætlun,
Þetta skip mun vera
falt í Svíþjóð
og var sæmilega fljótt í för-
um. Ekki skal farið út. í að
iýsa þeim öðrum farkosti, sem
eyjabúar hafa síðan orðið að
búa við, en þegar m.s. Lax-
foss strandaði og skipið var
þoðið tit, buðu Vestmanna-
eyingar, að sagt var, liæst í
skipið, þó vitað væri að við-
gerð þess kostaði um eina
millj. króna, svo langþreyttir
voru þeir orðnir á þeim sam-
göngum, sem þeir eiga við a'ð
búa.
Það er erfitt að leysa
fólksflutninga vandamálið við
Eyjar út af fyrir sig, nema
þá með flugsamgöngum og
þar verður vafalaust einna
fyrst gerður. flugvöllur af ís-
lendingum þó dýrt og erfitt
sje. En Vestrnannaeyjar eiga
prýðiiega samleið með Aust-
fjörðum um samgöngur á sjó,
og þær verða leng'i enn mikið
notaðar. Líka geta þeir átt
sa.mleið með Akurnesingum
og Bornesingum, ef þeir vildu
sleppa áætlunarferð aðeins
einn dag í viku, eins og þeir
gerðu með ,,Laxfoss“ á sín-
um tíma.
Skai ekki lengi tvístigið
um aðaltilgang þessarar grein.
ar, að benda á að völ mun
vera á skipi frá Svíþj.óð, sem
er heppilcgt til þessara ferða,
hvorra sem væri, ef það mætti;
verða til þess að sameina aðra
hvora þessara aðila um kaup
á skipinu.
Skipið er m.s. „Kronprin-
sessan Ingrid“ 794 br. smál.
í skipinu eru tvær Atlas Dies-
el vjelar 2160 til 2710 hestafln
og gengur 16 mílur á klukku-
stund.
Það getur tekið 56 farþega
í klefa með rúmum og um
400 fatþega í sali búnum stól-
um og bekkjum. Skipið var
smíðað 1936 ög gekk á milli
Göteborg og Frederikshavn,
en þær ferðir hafa lagst niðuú
nú í stríðinu og heyrst hefit'.
að eigendur vilji bygg.ja sjerí
stærra, skip til þessara ferða
eftir stríð. Skipið getur flutt
í lest 141 smál. og auk þess
30 bifreiðir, eða annan varn-
ing^.ef slíkt liggur ekki fyrir.
Skipið hefir verið boðið fyr
ir um 2% miljón sænskar
kt'ónur og er það fyrsta boð,
en svo framarlega, sem skip-
ið fengist fyrir um 2 miljónir
sænskar kr.ónur, eða um 3
mil.jónir íslenskar krónur, eða:
um 4 þúsund krónur smálést-
in, væri það ekki néitt geig-
vænlegt, borið saman' við>
bygg'ingárkostnað skipa nú.
Ef leitast. væri við að semja
áætlun fyrir skipið, er hægt
að hugsa sjer a.ð hún liti ein-
hvernveginn þannig út:
I'rá Keykjavík kl. 12 á há-
degi á mánudegi. 1 Vestmanna
eyjum eft.ir tæpa sjö tírna kl.
7 e. h. Á Hornafirði kl. 5l/j
á þriðjudagsmorgun. Oftast
mun skipið komast viðstöðu-
laust inn á höfn á báðum
þessum stöðum, þar sem það
er grunnskreitt og ristir um
10 fet. Kl. 9 á Djúpavogi, Fá-
skrúðsfirði kl. 11, Reyðar-
firði kl. 121/), Eskifirði kl.
11/,, Norðfirðl kl. 4, Seyðis-
firði kl. 51/2, Vopnafirði kl.
91/2 e. h., og Iiefir þá ferðiiv
frá Kevk.javík til Vopnafjarð-
ar, með viðkomu á aðalhöfn-
unum, tekið tæpafi 11/2 sóla.r-
hring, og Austfirðingar verið.
eina nótt í skipinu. Frá Vopna,
firði ætti svo skipið ekki að'
fara fyr en undir morgun á
miðvikudag til þess að far-
þegarnir þurfi ekki að vera
nema eii\a nótt í skipinu. Yrði
þá farið yfir Meðallandsbugt-
ina aftur um nótt eins og
á austurleiðinni. Sit leið tæki'
eitthvað leng'ri tíma vegna
viðkomu á Dorgarfirði, Stöðv-
arfirði og Dreiðdalsvík. IT.jer
er ekki gert ráð fyrir nema<
1/2 klukkustundar stoppi .á
hverri höfn og' 1 klukkustund-
ar i Vestmannaeyjum, þar sem
það er lang fjölmennasti kaup
staðurinn.
Það er einnig ekki gert
ráð fyrir neinum vöruflutn-
ingum að 'ráði enda verður
altæf vonV að samræma skjót-
an flutning á farþegmn og
vera jafnframt með vörur.
Þannig ferð tæki eftir þessu
skipið á fjórða sólarhring og
væru þá fullir þrír dagar
eftir af vikunni, og gæti skip-
ið farið þá dag á Vestfirðina
alla leið til ísafjarðar og yrði
þá ekki annað sagt, en að það,
hefði verið fullnotað.
Ef um Akranes og Borgar-
fjarðarferðir væri að ræða,
væri skipið 35 mínútur upp
á Akranes og 1 kl. og 40 míru
í Borgarnes,
Eðlilegast væri að ríkið
keypti skip þetta eða annað
til að fullnægja þörfinni á
fólksflutningum meðfram
ströndinni, fyrst það annast
strandferðir á annað borð, og
sameinaði það Esju ferðum,
en hætt er við að einhveri
önnur sjónarmið kæmu þá til
greina, en látum það svo vera.
En væri ríkið ófáanlegt til
að kaupa hentugt , skip tiþ
þessara. hluta, yrðu þau hjer-
uð sem gott hefðu af þessurn
samgöiigum, að slá sjer sam-
an og leggja fram fje til kaup
anna i sem líkustu hlutfalli
við afnot af skipinu. Ríkið
myndi vafalaust styrkja kaup
in t, d. með einnar milj. fram-
lagi.
Sá höfuðgalli er á um kaup
á þessu skipi, að það verður
tæplega afhent fyr en að styrj;
öldinni lokinni, þar sem það1
er í Svíþjóð, en mjög eru
menn nú bjartsýnir um skjóti
endalok stríðsins úr þessu, svo
gera mætti kannske ráð fyrir
að skipið losnaði í vor og væri,
það vel viðtinandi. Það er
rjett að leita fyrir sjer um
önnur skip ef það yrði til
þess að heppilegra skip feng-
ist. .Jöfn not yrðu fyrir skipið
eftir stríð, því það er miklu
hraðskreiðara en önnúr ís-
lensk skip. og sennilegt er,
að eftir stríð verði minna um
að sameina strandferðir með
millilandasiglingum.
Áhugamönnum í hverju hjer
a.ði er best. tx’úandi til að koma
þessum þýðingarmiklu. vanda-
málum áleiðis, því þeir finna
best hvar skórixxn kreppir.
nýjar bækur
Framh. af bls. 14.
festing á því. Þegar sagt er
smásagnahöf. er það að ýmsu
leyti villandi, því að það eru
frekar myndir, sem höf.
bregður upp, en að hann geri
sögur með eiginlegum þræði,
og það eru frekar hugsanir
og tilfinnningai', sem liann
lýsir, en eiginlegum atvikum
og atbui'ðakeðjum með jafnri
þi'óun og sögulokum. Það væxú
því miklu nær að kalla hann
dráttlistarmann, er drægi
myndir sínar með orðum í
stað lína. Leikni hans við
þetta er alveg ótrúleg. Hann
dregur örfá strik, ef svo mætti
kalla, og myndin er komin.
Hann er „expréssíónistiskur“
málari og svipar einna mest
til hollenzka málarans van
Gogh. í einni af þessum
myndum „Hlaupið undir
bagga“ bregður þófyrirnokk-
uð öðrum hætti, og þar svip-
ar honum dálítið til Axel
Munthe. Annars er þetta allt
á einn veg, og með ágætum.
Það er alkunnugt lögmál,
að öllum mistekst einhvern-
tíma, en hvort almenningur
fréttir það, fer eftir því hve
smáriðin sían er, sem notuð
er' við valið á því, er birta
skuli. Ef hún er gloppulaus
og ofninn notaður rétt, kemst
þetta aldrei upp. Og til þess,
að þessar ritningar rætist,
hefur inn í þetta safn slæðst
smíð, sem margur byrjandi
'mætti vex-a ánægður með, en
1 er ofaukið í söfnum þessahöf.
[Það er örlítill stúfur „Skamm-
degi“, sem að ýmsu leyti er
vanbyggður miðað við getu
j hans, 02: hefði því að réttu
mátt mi=3£, sig.
Yfir fíest’j, sem þessi höf.
jritar er þungíyndisblær, en
[hann er svo mildur, að það
þjakar ekki lesandann. Það
má nú að ýmsu leyti kalla, að
bókaútgáfa hér á landi sé rek-
in sem rán- og stigamann.a-
iðja, og er það ver, enda þótt
það standi naumast lengi. En
svo er fyrir þakkandi, að
ýmsir útgefendur kunna fylli-
lega að sjá sóma sinn, ogmeð-
an slíkar bækur, sem þessi
koma út, mega menn ekki
láta hugfallast, þó að komi
út rit eins og „Vinnukona
Hitlers“, „Bamsxnóðir Churc-
hills“, eða hvað þær nú heita
allar þessar stríðsdellubækur,
og annar slíkur þvættingur.
Guðbr. Jónsson.
STÆRST
OG BEST
Ein Pepsi
á dag
og heilsan í lag
E33csrS Ciaessen
Einar Ásmundsson
Oddfellowhúsið. — Sími 1171.
hæstarjettarmálaílutninssmeim,
Allskonar lögfrœöistörf