Morgunblaðið - 13.12.1944, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 13. des. 1944
muttiMitfri
í
Útg-: H f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
% Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: Ivar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands,
kr. 10-00 utanlands.
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Rakafals Tímans
EFTIR útreiðina, sem þeir Hermann og Eysteinn fengu
í eldhúsumræðunum hafa þeir haft vit á að þegja. Er það
út af fyrir sig virðingarvert, og væri vel að glóran entist
sem lengst.
En þó er nöldrað. Nú er fylgt gamla heilræðinu: „fífl-
inu skal á foraðið etja”. Það er „Þórarinn greyið”, sem
hefir orðið í Tímanum þessa dagana. ,
í Tímanum í gær gerir Þórarinn að umræðuefni síð-
ustu áramótagrein Ólafs Thors, forsætisráðherra. Vitnar
Þórarinn í ýms ummæli í grein Ólafs varðandi dýrtíðina,
og hygst sanna að Ólafur hafi svikið stefnu sína, er hann
nú aðhyltist nýsköpun atvinnulífsins sem bjargráð.
En það er eins og fyrri daginn. Þórarni lætur illa að segja
satt frá.
Óþarft er að rekja þetta mál langt. í nefndri ára-
mótagrein ræðir Ólafur Thors um framtíðarhorfurnar.
Kemst hann að þeirri niðurstöðu, að ekki sje viturlegt
að taka nú upp harðvítugar deilur um kaup og kjör, enda
viti enn enginn hvers verði þörf í þeim efnum. Hinsvegar
geti að því komið, að verðfall afurðanna knýji til kaup-
lækkana.
Þeir, sem fylgdust með eldhúsumræðunum í fyrri
viku vita, að þetta er nákvæmlega það sama sem Ólafur
Thors og ríkisstjórnin halda fram nú, og er Ólafur því í
fullu samræmi við fyrri aðstöðu sína í þessum efnum.
Mætti þá það mál vera útrætt.
★
En til þess að sýna, hversu Þórarni er í blóð borið að
blekkja og falsa heimildir, þykir rjett að tilfæra hjer að-
alatriðið í grein þeirri, er hann sjálfur vitnar til og hygst
nota sem sönnun þess, að Ólafur Thors hafi nú gripið
til nýsköpunarinnar, til þess að kaupa undan Hermanni
„draumalandið” hans, forsætisráðherrastólinn'.
í áramótagrein sinni bendir Ólafur Thors fyrst á, að
við þurfum að leitast við að færa niður verðlagsvísitöl-
una, en segir síðan:
„En hitt er jafnvíst, að það væri höfuðfirra að láta
sjer detta í hug, að með þessum aðgerðum einum takist
að leysa allan vandann. Samstarf á sviði stjórnmálanna
m. a. í því skyni að ráða niðurlögum dýrtíðarinnar, er að-
eins grunnurinn. Eftir er svo að byggja húsið, að skapa
þjóðinni nýja afkomumöguleika, ný lífsskilyrði. Fortíðin
er liðin og kemur aldrei aftur. Framundan er nýr heim-
ur, nýrra siða og hátta. Af öllum viðfangsefnum atvinnu-
lífsins er það langsamlega veigamest, að tafarlaust sje
hafinn undirbúningur að því að nema land íslendingum
til handa í þessum heimi framtíðarinnar. Við verðum að
gera okkur ljóst alt sem kringum okkur gerist, og við
verðum að viðhafa þann hraða í orðum og athöfn, sem
nauðsynlegur er til þess, að Islendingar geti haldið áfram
að lifa menningarlífi sjálfstæðrar þjóðar. — —
íslendingar hafa mörg skilyrði til þess að horfa von-
glöðum augum fram á veginn. Við eigum ríkar auðlindir
og erum ennþá atorkusöm og þrekmikil þjóð, og okkur
hafa borist upp í hendurnar þeir fjármunir, sem nauð-
synlegir eru til þess að reisa bú okkar að nýju”.
Þetta er tekið orðrjett upp úr síðustu áramótagrein
Ólafs Thors, sömu greininni, sem Þórarinn vitnar í.
★
Þarf frekar vitnanna við?
Þessi ummæli Ólafs Thors sanna, að fyrir ári síðan
gerði hann sjer fulla grein fyrir því, hvað það er, sem
alt veltur á um framtíðar afkomu Islendinga.
Það var þá, og er enn n ý s k ö p u n i n.
Hitt er jafnaugljóst, að „Þórarinn greyið” hefir, annað
hvort af fávisku eða í blekkingaskyni gert tilraun til að
falsa skjallegar heimildir, sem hann vitar til.
Aðalkjarninn í áramótagrein Ólafs Thors var 'einmitt
hið nýja landnám íslendinga, sem nú er hafið með stjórn-
arsamvinnunni og nýsköpuninni.
Bjarni Einarsson
Minning
Bjarni Einarsson verður til
grafar borinn í Hafnarfirði í
dag. Hann var fæddur í Straum
firði á Mýrum 24. júní 1869.
Ólst hann upp í Straumíirði og
átti heimili þar að mestu til
þess líma að hann hóf sjálfur
búskap. Bjó hann í 14 ár í
Fornaseli í Álftaneshreppi á
Mýrum, en fluttist til Hafnar-
fjarðar vorið 1920 og átti þar
heima síðan.
Hann andaðist 5. desember s.
1. Kendi hann í haust lasleika
þess, sem dró hann til dauða,
en alt til þess stundaði hann
vinnu, og eflaust hefði hann
kosið sjer það hlutskifti, að lifa
ekki lengi eftir að hann væri
ófær til starfa.
Bjarni var mikill áhugamað-
ur við öll störf. Stundaði hann
á sínum yngri árum auk sveita-
starfanna sjósókn á opnum bát-
um, stundum sem formaður.
Sinnti hann því eins og öllu,
sem hann tók fyrir hendur, af
mikilli árvekni. Var hann jafn-
an árrisulastur annara manna.
Hann var öllum hugþekkur,
sem hann vann með eða um-
gekst, því altaf var hann ljúf-
ur í viðmóti og glaður. Eign-
aðist því marga vini, bæði a
æsku sinni og á síðari árum.
Margur Mýramaður lagði leið
sína, þegar hann var á ferð hjer
í Reykjavík, suður í Hafnar-
fjörð til þess að heilsa upp á
Bjarna, og gladdist hann altaf
við þá fundi. Honum var altaf
kærkomið að frjetta af sveit-
ungum sínum, og æskustöðvarn
ar voru honum ánægjulegt um-
talsefni.
Giftur var hann Önnu Jóns-
dóttur, einnig ættaðri af Mýr-
um, hinni bestu konu. Lifir hún
mann sinn.
Okkur kunningjum þeirra
hjóna kemur oft í hug heimili
þeirra í Fornaseli, sú alúð og
nærgætni sem við mættum þar,
og margir unglingar sem komu
þar í svip eða til dvalar, munu
ávalt minnast þeirra með þakk
læti og hlýjum hug. Ungling-
um, sem hjá þeim dvöldu eða
voru þeim samtíða, fylgdust
þau hjón altaf með síðan og
glöddust yfir ef þau frjettu að
þeim liði vel — slíkt var trygg-
lyndi þeirra.
Þegar okkur kunningjunum
kemur Bjarni í hug, minnumst
við mannsins sviphreina, glaða
og góða.
Eftirlifandi konu hans vott-
um við innilegustu samúð.
Vinur.
Kviknar í íþrófta-
húsi Akureyrar
Frá frjettaritara vorum
á Akureyri, 11. des.
Klukkan 16,10 þann 10. þ m.
var slökkvilið Akureyrarkaup-
staðar kvatt að íþróttahúsi bæj-
arins hinu nýja. Kviknað hafði
í torfi, er notað var til einangr-
unar í rafhituðum vatnsgeym-
um, sem eru í kjallarabyggingu
við bakhlið hússins. Skemdir
urðu engar á aðalhúsinu, en ein
angrunum á vatnsgeymunum
eyðilagðist, og þak yfir kjall-
araúlbyggingunni, sem var úr
timbri og járni, skemdist mikið.
XJííwerji ilwij'Cir:
f lyfr clciíýfecýci Íí^i
Furðuleg gleymska.
í SÍÐASTA hefti „Frjálsrar
verslunar" er vakin athygli á
furðulegri gleymsku, sem átt hef
ir sjer stað í sambandi við á-
kvörðun fánadaga. Þar er 2. ág.
gleymt, en hinsvegar er 1. maí
nefndur, sem lögskipaður fána-
dagur. Um þetta segir „Frjáls
verslun" m. a.:
Það hefir vakið furðu margra,
að 2. ágúst skuli sleppt úr tölu
fánadaga. 2. ágúst er einn af
meiri merkisdögum i sögu Is-
lands og á því skilið þá virðingu
að fáni sje þá dreginn að hún á
opinberum byggingum. Þessi dag
ur var um fjölda ára hinn mesti
hátíðisdagur og við hann eru
tengdar minningar um eina hina
mestu rjettarbót, sem íslending-
ar fengu eftir harða baráttu úr
höndum erlendra drottnara.
Og síðar: „Það þarf að breyta
forsetaúrskurði frá 17. ágúst í ár
.... “ Munu margir verða til að
raka undir þá sjálfsögðu kröfu.
•
Vill banna rjómasölu.
UM SMJÖRSKORTINN skrif-
ar S. M. Ó.:
„Mikið hefir verið rætt og rit
að um smjörleysið í bænum, og
hver bót verði þar helst á ráð-
in, er að gagni má koma. Þó hefi
jeg ekki rekið mig á þá leið, er
liggur þó beinast við og fljótvirk
ust er, en hún er sú, að banna
rjómasölu eins og t. d. er gert í
Englandi, til þess að hver fái sinn
smjörskamt. Það er hægara að
skamta smjör en rjóma, kemur
jafnara niður og meiri trygging
að börnin fái á þann hátt sinn
bróðurpart.
Það þýðir lítið að tala um að
skamta smjör, þegar það er ekki
fyrir hendi, og efnið sem það er
búið til úr, er selt á augabragði
til þeirra er skara best eldi að
sinni köku.
Hitt er augljóst mál, að miklu
meiri markaður er nú fyrir rjóma
og smjör, er almenningur hefir
nú miklu meiri peningaráð en áð
ur og því fylgir að menn vilja
láta fara betur um sig, í sig og á.
Orsök smjöreklunnar er of lít-
il smjörframleiðsla miðað við
eftirspurn og því verður að bæta
þarna úr af öllum mætti, jafnvel
með því að banna rjómasölu, þó
mörgum muni hart aðgengið við
það.
Mjólkurframleiðsla okkar fylg
ir ekki kröfum tímans, enda
varla von eins og í pottinn þar
var búið, en hvað um það. Allir
íslendingar verða að leggjast á
eitt með það að koma þessum
málum í betra horf, því við svo
búið má ekki lengur standa, er
um eina aðalfæðu okkar er að
ræða“.
o
Fleiri taka undir.
JAFNVEL norður á Akureyri,
þar sem menn fá þó skamtað
smjör, virðist almenningur ekki
vera ánægður með að fá rjóma í
stað smjörs. í blaðinu íslending
segir m. a. á þessa leið:
„Flestum þykir smjörskamtur-
inn lítill, 1 kílógram á 4 manna-
heimili á mánuði. En þess verður
ekki vart, að erfitt sje að fá
rjóma. Ástæðan gæti verið sú, að
Iverðlag á rjóma er tiltölulega
' hærra en á smjöri. Það væri full
ástæða til þess, að ríkisstjórnin
bannaði framleiðslu á rjómakök*
um, rjómatertum, rjómabollum
og rjómaís og öðru slíku munn-
gæti, sem dregur frá smjörfram-
leiðslunni. Hver kærir sig um að
bera fram fyrir gesti rjómakök-
ur á öðrum diskinum, en þurt
ina
rúðbrauð á hinum? Er ekki betra
að jeta smurt brauðið, en að
sleikja rjómafroðuna?“
•
Og þá er komið' að
skyrinu.
SKYR hefir verið fáanlegt
hjer í bænum undanfarna daga
mörgum til stórrar gleði og á-
nægju. En Adam var ekki lengi
í Paradís! Nú er kvartað yfir því
að skyr, sem kemur á Reykja-
víkurmarkaðinn sje gróft og
vont, en að ágætis skyr megi fá
úr Borgarfirði. Um þetta mál
skrifar húsfreyja nokkur brjef til
mín. Finst henni ósanngjarnt að
selja þetta grófa skyr sama verði
og Borgarfjarðarskyrið, svo mik-
ill munur sje á gæðum. Húí-
freyja stingur að lokum upp á
því, að skyrgerðarmenn í Borg-
arfirði verði látnir kenna hinum,
sem grófa skyrið framleiða.
Rafskinna Bach-
manns iu ara
ÞAÐ eru ekki margir Reyk-
víkingar, sem komnir eru til
vits og ára og sem haft hafa
ferlivist, sem ekki þekkja Raf-
skinnu Gunnars Bachmanns.
Þessa undrabók, sem ávalt
„kemur út“ fyrir stórhálíðar
ársins í sýningarglugganum í
Austurstræti. Rafskinna ein út
af fyrir sig, hefir nægilegt að-
drállarafli til að draga að sjer
athygli þeirra er um Austur-
stræti fara, en til þess að setja
punklinn yfir i-ið, hefir Bach-
mann altaf eitthvað í gluggan-
um auk Rafskinu. Eitt árið er
það „Rafskinnu karlinn" sjálf-
ur, sem slær naglann á höfuð-
ið, eins og Bachmann og fleiri
segja að auglýsingarnar geri.
Næsta ár eru það kánnske gull-
fiskar í öllum regnbogans lit-
um, sem leika sjer í giuggan-
um til ánægju fyrir áhorfend-
ur o. s. frv. í ár er það heljar-
mikill fálki, sem vakir yfir Raf
skinnu í sýningarglugganum.
Rafskinpa er 10 ára um þess
ar mundir. Þegar hún kom
fyrst fyrir almenningssjónir,
vakti hún alhygli vegna þess,
hve frumleg hún var. En það
voru sumir, sem ekki spáðu
henni langlífi. „Ekkert gagn í
þessu, þegar nýja brumið er
farið af“, sögðu menn. Raunin
hefir samt orðið alt önnur. Á
hverju ári hefir Rafskinna dreg
ið til sín fleiri og fleiri og nýja
brumið er enn ekki af henni
eftir 10 ár.
Áhrifa Rafskinnu hefir
gætt og gætir víða. í kvik-
myndahúsunum má sjá Raf-
skinnuauglýsingar í hverju
hljei og mörg fyrirtæki prýða
skrifstofuveggi sína með
skemlilega teiknuðum auglýs-
j ingum eftir Tryggva Magnús-
j son, sem undanfarin ár hefir
j teiknað myndirnar og endur-
bælt þær með hverju ári. Að
þessu sinni — á 10 ára afmæl-
inu — eru valdar myndir í Raf
skinnu. Margar þær bestu, sem
birst hafa í henni undanfarinn
áratug.
Leikfjelag Hafnarfjarðar sýnir
í síðasta skifti fyrir jól leikinn
Ráðskona Bakkabræðra í kvöld
kl. 8.30.