Morgunblaðið - 28.12.1944, Blaðsíða 5

Fimtudagur 28. des. 1944
MORGUNBLAÐIÐ
KEFLAVÍKURBRJEF
Veiðiskapur.
haustsins hefir gengið frem-
ur treglega, nokkrir bátar hafa
þó stundað veiðar þegar gæflir
leyfðu bæði með línu, troll og
dragnót. Aflinn hefir að mestu
verið seldur til Reykjavíkur.
Nægar beitubirgðir munu nú
vera fyrir hendi, en það, sem
mestum kvíða hefir ollið, er
skortur á veiðarfærum, en eft-
ir því, sem jeg hefi fregnað hjá
útgerðarmönnum mun það vera
að lagast nokkuð, enda þótt
fullnægjandi lausn sje enn ekki
fyrir hendi.
Stofnun útgerðarfjelags
með almennri þáttöku allra
Keflvíkinga, bar hjer á góma í
.fyrra, var það Sverrir Júlíus-
'son sem hóf máls á því í blað-
inu ,,Reykjanes“, og voru þá
lagðir fram áskriftarlistar á
nokkrum stöðum, en þátttaka
báturinn er eign Alberts Bjarna
sonar og heitir hann „Bjarni
Ólafsson“ GK 200. Hann er
smíðaður í skipasmíðastöo
Marsiliusar Bernharðssonar á
ísafirði, og er 35 tonn að stærð
og allur hinn vandaðist. og sjó
skip gott .Okkur er vissulega
mikill fengur að þessum bát-
um og þeim sje heiður og þökk,
sem leggja fjármuni sína og at-
orku fram til þess að skapa
aukin atvinnuskilyrði og af-
komumöguleikana í bygðarlag-
inu.
Alltof margir bátar hafa ver
io seldir burt úr Keflavík und
anfarið, en það bætir skaðann
að nokkru ef nýir og betri bátar
koma í skarðið. •
Efnalaug Keflavíkur
heitir nýtt fyrirtæki sem ný-
lega hefir tekið til starfa. Það
er, eins og nafnið bendir tií,
varð þá ekki svo mikil, að til , kemisk fatahreinsun og press-
framkvæmda kæmi. Nú hefir j un, sem er að sögn eigandans,
málið aftur verið tekið upp fyr Jóns Guðmundssonar, aðeins
ir forgöngu hreppsnefndarinn- j byrjunin. Áformáð er að þar
ar og listar verið lagðir fram J vefði einnig reist þvottahús af
fullkominni gerð. Vjelar allar
og fyrirkomulag virðist vera
hið besta. Hreinsivjelin og nokk
ur önnur smærri tæki, hefir
vjelsmiðja Einars Guðmunds-
sonar í Rvík smíðað, og leyst
það verk vel af hendi. Aðrar
vjelar, svo sem þurkvjelin og
gufupressan eru frá Ameríku.
Að þessu fyrirtæki er mikið hag
ræði fyrir okkur Suðurnesja-
búa, því áður þurftum við að
sækja slíka vinnu alla til Rvk
og gekk það oft og tíðum bæði
erfiðlega og var óþarflega kostn
aðarsamt.
á ný og virðist það ætla að
ganga betur í þetta skiftið, því
skilningur manna er að auk-
ast á því, að ef við ætlum að
lifa og starfa hjér áfram, þá
þurfum við atvinnulækin: fleiri
báta, slærri báta og betri bála.
Þelta er heppilegasla lausnin
að stofna*til hlutafjelaga með
fjölda þátttöku, einslaklings-
framtakið gelur engu síður not
ið sin við hliðina á slíkum fje-
lögum, nema ef fremur væri,
og þegar svona er undir bygt,
þá vinna margar hendur ljett
verk og hverjar þúsund kr., er
lagðar verða sem hlutafje í
þetla fjelag, bera margfaldan
ávöxt fyrir bygðarlagið í heild,
og forða því að misklíð og hags
munatogslreita geti komið upp
því eignarhluti hvers er svo
smár, að engra persónulegra
hagsmuna gætir, heldur heild-
arhagsmuna bygðarlagsins og
framleiðslunnar.
Samvinnufjelagsskapur
eftir Framsóknarnótum hef-
ir ekki gefist vel, hvox-ki hjer
nje annarsstaðar, og er það illa
farið, því hugsjónin er góð, sem
í honum felst, en framsóknar-
menn eru ekki jafn góðir. —
Hjer var stofnað samvinnuúl-
gerðarfjelag á erfiðu árunum
og stóðu til þess góðar vonir,
en svo kom góðæri og fjelagið
græddi og samvinnan fjaraði
út. Samvinnumennirnir lentu í
hári saman og seldu smáfram-
lög sín fyrir stór fje. Þeir, sem
éftir voru stofnuðu svo hluta-
fjelag um bátinn og var það
vel gert, að minsta kosti varð
það þess valdandi að hann er
hjer ennþá og starfar áfram.
Nýir bátar á sjó.
Tveir. nýir bátar hafa bæst
í fiskiflotann, eru það hvoru-
tveggja mjög myndarlegir og
góðir bátar. Annar þeirra er
„Bragi“, sem er eign þeirra
Haraldar Oddssonar og Valdi-
mars Björnssonar. Valdimar
fór. til Ameríku til að sjá um
smíði Braga og er hann nýlega
kominn með hann heilu og
höldnu til landsins. Báturinn
er 85 tonn að stærð og virðist
allur vera hinn besti. — Hinn
Til ííðinda
má telja að nú hefir bókabúð
in okkar flutt í ný húsakvnni
og aukið húsrúm og hefir nú á
boðstólum allar fáanlegar ís-
lenskar bækur og mikið vrval
erlendra bóka svo nú er óþarfi
að fara til Rvíkur með xniklum
tilkostnaði til að ná sjer í nýj-
ustu bókina. Ef til vill finnst
einhvei'jum ókunnugum það ó-
trúlegt að í Keflavík skuli bÓKa
búð geta þrifist, því oft er okk
ur ætlað annað tamara en lest-
ur bóka. En svona er það nú
samt. Kristinn Pjetursson skáld
eigandi bókabúðarinnar, segir
að hugmyndir sínar um bok-
mentasmekk samborgara sinna
hafi brugðist á skemtilegan
hátt, Keflvíkingar fylgist vel
ineð því sem gerist á sviði bóka
útgáfunnar og sýni yfirleitt
góðan og þroskaðan bókmenta-
smekk. Vissulega er bókabúð,
sem rekin er af manni, sem mik
ið vit hefir á bókmentum og
einlægan áhuga fyrir starfi
sínu, talsvert mikill menning-
arauki:
29. 11. 1944.
Levnir.
Jólaboðskapur Hákons
konúngs til norsku
þjóðarinnar
HÁKON Noregskonungur hafa siglt á höfunum, til sjó-
Ólafur Jónsson gjaid
keri, sjðfugur
hers og flugmanna, sem allan
tímann hafa getað tekið virkan
þátt i styrjöldinni, íil hermrnrv
anna okkar í Norður-Noi'egi, iil
allra hex'mannanna, sem nú
hafa lengi beðið þess að kom-
ast heim. Jeg sendi öllum lönd-
um mínum kveðju, sem heima
hara verið, og sem staðið hafa.
óbifanlegir í baráttunni gegrx
óvininum, og þeim, sem lokaoir
eru i fangelsum og fangabúð-
um, til Norðmanna heima og
heiman, sem verið hafa irúir
þjóð sinni og óska öllunr sem
áður gleðilegra jóla
flutti eftirfarandi ávarp í
norska útvarpið í London:
— Þegar heimhugur okkar
vex, er jólin nálgast, er eðli-
legt að í ár hugsum við fyrst
og fx'emst til Norður Noregs, og
fólksins þar, sem haldið hefir
vexið frá heimilum sinum, eftir
að menn hafa verið sjónai'vott-
ar að þvi, að allt, sem bygt hef-
ir verið upp af fyrri kynslóðum
með iðni og ástundun, hefir ver
ið eyðilagt af miskunarlausum
óvíni-, sem þekkir hvork.i með-
aumkvun nje annað.
Fyrir þúsundir af íbúum
Norður Noregs, sem og fyrir
okkur, verða jólin ekki sú
heimilishátið, sdm þau eiga að
vera. Margir hafa vonast eftir,
að í þetta sinn myndi vera
hægt að halda jólin hátíðleg í
frelsuoum Noregi. En svo varð
ekki. Fyrir flestum Noi'ðmönn-
um verða þessi jól dapurleg-
ustu jól hernámsáranna.
Bót í rúáli er,. að nú skuli
nokkur hluti lands vors vera
frelsaður. Jeg veit, að.ástandið
í Austur-Finnmörk er hræði- ^
legt, vegna hermdarverka Þjóð ingur, deilur, borgarastyrjald-
ir. Hefir það verið okkur mesta
hughreysting undanfarin ár,
hve mikill samhugur, hjálp-
fýsi og fjelagsandi hefir ríkt
með norsku heimaþjóðinni. —
Heima ftermenn
laka við sfjórn
í RÆÐU, sem C. J. Hambi'o,
forseti norsku Stórþingsins
hefir haldið í norska útvarpið
i London, kómst hann m. a. að
orði á {fessa leið:
— Við horfum með ugg á
það, að með hverri þjóð af ann-
ari, sem frelsuð er, rís ágrein-
vei'ja þar. En jeg get fullvissað
OLAFIIR JÓNSSON gjald- yður um það’ að við’ sem dve1^
keri í KveMúlfi á sjötugsaf- um orlendis’ gerum all{’ sem
rxiíeli í cteg. Þegar hann var 1 okkar valdi stendur 111 þfeSS
keðinn að segja eitthvað aS.komi« verði til hjáipar.
iiðnunx áruin, sagðist hanxi'
I hinum hernumda hluta
Vonaði ræðumaður, að þetta
Þelta virðist vera að steína
í rjetta átt, að við hjer syðra
veroum sjálfum okkur nógir,
bæði í þessu iilliti og öðrurn.
Verslun öll er smátl og smátt
að færast inn í bygðarlagið og
við eigum nú sjálfir áætlunar-
bílana sem ferðast er með óg
svo er rafmagnið á leiðinni, og
það mun skapa möguleika til
aukkinar starrækslu og aukin
þægindi.
15 ára ",
varð Ungmennafjelag Kefla-
víkur nú fyrir skömmu. Saga
þess fjelags er merkileg á
marga lund og hefir það unnið
mjög mikið og margþætt starf
í þágu síns fjelagssvæðis. Það
heíir bygt og rekur samkomu-
húsið, bygt og rekið sundlaug-
ina, að visu með mjög almennri
þátttöku allra Keflvíkinga, svo
og styrkjum frá því opinbera.
Ungmennafjelagið hefir haldið
að meslu uppi skemtanalífi
staðarins og íþi'óttalífinu. Rek-
ið fyrir hönd hreppsiris almenn
ingsbókasafn og haft forgöngu
í fjölda mörgum öorum nvtja-
málum.
Það er vissulega mikils virði
fyrir hvert bygðarlag, að ejgu
slík fjelagssamtök til að taka
að sjer nauðsvnjaverk, sem exig
inn annar aðili telur sjer skylt
að leysa af hendi og það e’1
vissulega mikið verk, sem ýms
ir einstaklingar leggja fram 1
þágu slíkra fjelaga, og er oítar
vanþakkáð en fullþakkað. Nú-
verandi formaður ér Margeir
Jónsson, ötull maður og sjer-
lega vel liðinn.
ekkert hafa markvert að segja
jiví hann hafi ekki gert ann- verií’
að en telja peningaseðla ára-
tugum saman.
fteölarnir, sem Ólafur hefir
talið eru ot-ðnir nokkuð marg-
jr, því up]xhæðii'iiar hafa verið.
Iháar, sem farið hafa gegmim.
jiendur hans, og altaf lxafa
reikningarnir verið uppá eyri,
því Ólafur er i'eikningsmaður
glöggur, eins og sást m. a.
þegar hanu var í skóla með
nafna sínum Úlafi dr. Dan.
Ólafur er sonur Jóns Jason-
arsonat:, er var verslunarmað-
ur á Boröeyri á siuni tíð. 17
ára gamall kom hanu til Thor
Jensen er þá var verslunar-
stjóri í Borgarnesi, fór í skóla,
tók 4. hekkjar próf; las til
Noregs eiga sjer stað grimdar- mætti haldast.
og þúsundir norskra
karla og kvenna sitja jólin í
j fangelsum og fangabúðum, í
! Noregi eða i Þýskálandi. — Þó
; reynt sje úr ýmsum áttum og
einkum frá Svíþjóð, að serxda
nauðstöddum í Noregi björg,
mun neyð rikja á mörgum
heimilum um þessi jól.
Öllum er ljóst, að kollhríðin
— Styrjöldin, sem við höf-
um lifað, sagði Hambro, við,
sem höfum dvalið erlendis, er
alt önnur, en hinir þúsund ó-
þektu hermenn hafa lifað á
heimavígstöðvunum. Þeir hafa
orðið ríkari í sálu sinni af því
að hafa Iifað saman í fátækt,
raunum, vonbrigðum í leyni-
legu starfi sínu fyrir fóstur-
í Noregi verður hörð, og allir jörðina.
vei'ða að vera reiðubúnir íil
þess að taka þátt í þeirri bar-
áttu. Ómögulegt er að komasí
hjá að í þeim lokaátökum verði
að færa nýjar fórnir. En munið
að hefjast ekki handa fyrri en
að gefinni skipun frá yfirstjórn
inni, við höfum sjeð dæmi þess,
hvað slík mistok verða dýr.
Þrátt fyrir alll. höldum við
dýralæknis en hvarf frá því jól í trúnaðartrausli á framtíð
uámi og gerðist starfstnað.ur ina. yig vitum, að sigur og
Hambro lýsti síðan sarft-
starfi heimavígstöðvanna og
hinna, sem erlendis eru. Á víg-
stöðvunum erlendis hefir verið
haldið uppi samhengi í sjálf-
stæðri stjórn landsins. Vegna
þessa hafa Norðmenn ekki ein-
asta verið hernumin þjóð, held
ur hernaðarþjóð, sem hefir get
að látið til sín heyra, og fær
sæti við samningaborð hinna
mestu þjóðasamtaka, sem þekst
hja 1 hor .Tenson við verslun! frelsun er fram undan, og við hafa í heiminum. En, sagði
hans Goodjiaah. Síðan. var. höfum leyfi til að trúa bví, að hann: Að taka þátt í baráttunni
hann hiá Mill.jóna1,ielao'nu1 næstu jól höldum við i frels- heima hefir hreinsað og göfg-
svokallaða, en þar var Thor uðUm Noregi, svo jólin geti þá að hugann. Þeir landflótta hafa
Jensen forst.jori, oe; hjn^Kveld,- orðið sú heimilishátio sem bera liðið tjón- á virðuleik sínum.
úlfi sem sa.gt i 3,2 :ár-.
Olafur : gr • að eðlisfajri fá-
skiftinn inað.ur, en genatttr
nxeö elju og satnyisknRernj að
verlti sínu, álvö.run>a,ðnr, en
kaun þó vel að met.a Mað-
værð, pg drengur. Win, þesti.
Fvrír 27 ái'um
Tng'ihiöreu FJi'íksÁ«Htn>' frá.
Hvítárhotti í Vf.ri-I frexirv Þaii
eixra 5 pvr*i n'r eina, ^óttur.
Tllffótf v i a!„f inra. JÁ'l et-ýri-
mann. Fí "'k versTunq.rmnnn.
.Ásveir. Vithiálxn O" Ás+.U
[Marín.
Vinir. fttnfs óéka, honn>Y) til
ber; I Er ræðumaður hufði lýst á-
Fórrxir þær, sem þjóð vor hef standinu í hinum frelsuðu lönd
ir fæit, hafá ekki vei'ið færðar um, sagði hann:
án áranguxs, Þegar styrjötdinni1 — Stjórn vor hefir lýst því
er afljett, verða mestu erfiðleik yfir, að hún mun leggja niður
ai'nir yfirunnir. En jafnt sem vöM undir eins 'og landið er
fyrr verður þörf á fói'nai’Iund frelsað. Því allir, sem erléhdis
og samheldnþ við endurreisnar hafa verið, skilja það, að þeir,
slai'fið. Jeg er þess fullviss, að sem heima hafa vérið, verða
takast megi að byggja upp að taka við stjórnartaumunum.
betra og hamingjusamara þjóð- Þeir þekkjá"þjóðina í dag, og
fjeiag sem bvgt verður á rjett- þarfir hennar. Þeir verða að
tæti, samúð og fói'nai'lund. vísa veginn. Við hinir verðum
Jeg sendi öilum Norðmönn- að draga okkur í hlje, en taka
um kveðju mína, hvei'ri fjöl- við störfum til þess að tryggja
skyldu og þeim, sem em fjarri þeim öryggi og góða afkomu,
hamin"i’T xno'ð afmælið n<Y heimilum sinum, ti.l sjómann- sem hafa með trúmensku unn-
imdrast hve vcl hann hex- árin. anna, er í fimm ára styrjöld, i3 þjóð sinni gagn.
%