Morgunblaðið - 28.12.1944, Blaðsíða 7

Fimtudagur 28. úes. 1944
MORGUNBLAÐIÐ
7
HVAÐ VERÐUR AF HITLER?
ÞEIR ÞEKKJA ekki Ilitler,
sem búast við }>ví, að hann
láti bugast í erfiðleikunum,
sem steðja nú að þýsku þjóð-
inni, bæði heima fyrir og á
vígstöðvunum. Þeir sem fylgst
hafa af nákvæmni með per-
sónu þessa manns, tiltækjum
iians og viðbrögðum síðustu
áratugina tvo, hafa alt aðra
sögu að segja. Það er ekki
ósennilegt, að sú verði raun-
ín á, sem svo oft endranær,
að erfiðleikarnir, sem hann á
nú við að etja verði til að
stæla hann og styrkja' tii
nýrra verka.
Það er lítill vafi á ]>ví, að
]>eir menn verða fyrir von-
brigðum, seru halda að Ilitler
muni stytta sjer aldur, þegar
Þýskalandi verður komið á
knje. Þegar Ilitler endurtekur
hvað eftir annað orðin: „Ich
kapituliere nicht“ („jeg mun
ekki gefast upp") meinar
hann nákvæmlega, það sem
í þeim orðum felst.
Llitler trúir því statt, og
stöðugt, að hann og enginn
annar sje fær um að tryggja
tilveru, endurreísn og vfir-
J’áð þýsku þjóðaripnar. Það,
að gefast persónúlega upp,
jafnvel þótt þessi styr.jöld
tapist, er í hans augum sem
glæpur og svik við göfugustu
vonir ]>ýsku þjóðarinnar: Ilið
óhjákvæmilega veldi Stór-
Þýskalands í framtíðinni. -—.
Vonin hefir ætíð haldið ITitler
uppi. ITann mun halda áfram;
að vona, jafnvel þegar alt
virðist glatað.
Af Þessum, orsökum held
jeg, að þegar ósigur Þýska-
lands ber að garði, muni hann
fremur taka þann kostinn að
hopa af hólmi, heldur ei^ að
binda enda á örlög sín, sem
hann trúir að sjeu í órjúfandi1
tengslum við forlög þýsku
þjóðárinnar.
Áhrif Hitlers á gang styrj-
aklarinnar er atriði, sem hern-
aðarsagnfræðingamir fá að*
spreyta sig á. En þeir sem1
þekkja hann Vel og get.a lýst
því, hverskonar áhrif atburð-
irnir í Þýskalandi, liðnir og
ókomnir, hafa á hið sjerkenni-
lega sálarlíf hans, og þeir geta
ennfremur með nokkurri vissu
getið sjer til ályktanir hans
og ákvarðanir þær, er hann
hlýtur að taka.
Hótanir Hitlers —
innantóm or3.
HTTLER hefir sjálfur með
orðum sinum veitt mönnum'
l>estu upplýsingamar í þess-
um efnum. Daginn eftir að
stríðið braust út, komst hann
m. a. þannig að orði: „TTjeð-
an í frá cr jeg aðeins fyrsti
ust allra, og jeg mun eigi í
önnur fara, fyrr en sigur er'
unninn, eða jeg mun ekki lifa
endalokin".
Þetta var ekki í fyrsta skift
ið, sem ITifler gaf í skyn, að
hann myndi fremja s.fálfsmorð
ef illa tækist til. Það mun
ekki verða í síðasta skiftið,
ef hann lætur hjá líða að
framkvœma þá hótun.
Til þess að geta gert sjer
fyllilega ljóst sáíarástand
]>essa manns, er nauðsynlegt
að leiðrjetta ýmsan misskiln-
Eftir Willy Frischauer
Þeissi grein, sem nýlega birtist í The New York
Magazine, er eftir Willy Frischauer, fyrverandi blaða-
og stjórnmálamann í Austurríki. Frischauer kemst
m. a. þannig að orði: „Hver sem áform Hitlers kunna
að vera, mun hann brátt komast að raun um, að hann
er búinn að vera, og það fyrir fult og alt“.
jng um skapgerð hans, sem
sprot.tinn er af hatri eða hylli.
Það skal viðurkent, 'að erfitt
er að kveða upp óvilhallan
dóm vfir Ilitler.
Það er t. d. ekki ótítt, að
menn leggi ranga merkingu
x' þunglyndisköstin,' sem á-
sækja hann er illa bla's -—*
algjör örvænting, grátur, móð-
ursýkisköst. og málleysi, eða
á hinn bóginn ofsakæti, glam-
ur og skrum. t
Þannig hagar bann s.jer oft-
ast ]xeo,a>' erfiðleikarnir steðja
að. .Taoob Werlin. sem ók
TTitler burt af vígvellinuru
eftir hina mishepnuðu Munch-
en_upr>reisn árið 1923. Ksti
því fvrir mjer. hvernig Hitle”
l.iet )>á algerlega bugast af
tilfinningum sínurn.
En foringinn var ekki fyrr
koininn til verndarvina sinna,
er liann tók gleði sína aftur.
Nokkrum dögum seiimna,
er hann var enn í varðhaldi,
var llitler hinn hróðugasti,
ljek á als oddi og var stæltari
en nokkru sinni fyrr. Hann
snjeri málsókninni, sem hafin
var á hendur honum upp í
ároður og fangelsisvistiija í
Landsbergkastalanum notaði
hann til þess að rita „Mein
Kainpf“, Hitler hótaði að
svifta sig lífi. þegar Werlin
lrjargaði honum. 1 rauninni
hófst stjórnmálaferill hans1
ekki fyrr en eftir þessa mis-
hepnuðu upprei.snartilraun.
Aftur var „alt búið að vera“
fyrir Ilitler, er samherji hans
Gregær Strasser yfirgaf liann,
og aftur er Ilindenburg gandl
neitaði að útnefna hann kansl-
ara og ennfremur er fjárhirsl-
ur flokksins voru tómar og
stuðningsmenn hans og vel-
unnarar voru tregir til þess
að láta meira af hendi rakna.
./
I HYERT skifti glamraöi
hann og öskraði sem óður
hann hafi getað yfirstigið með
því að þeita allri orkir sinni,
og að í samanburði við nú-
verandi hættuástand hafi hann
]>á verið að mestu leyti ör-
uggur.
Þetta er misskilningur. Fyr_
ir Ilitler eru úrslit allra erf-
iðleika annaðhvort líf eða
dauði. Þetta táknræna þýska,
þrálæti — „annaðhvort —
eða“ — er aðalskapari orku
hans og fyrri velgengni. Þegar J
hættan er mest. vaknar í j
hrjósti hans ákvörðmt nm að
vinna bug á henni og yfir-
stíga alla erfiðleika. Jeg er
ekki í neinum vafa um það,
að í þannig ham er hann nú.
Etr nú vorðiir einnig að;
taka með í reikttinginn annað’
skapgerðáreikenni Hitlers. —
Tlugarfar hans er líkt hugar-
’ wpiMjli , iN jy.i ' þýska ferðamánnsins í
— —Hi þjóðsögunum, sem kveinaði* í
hvert sinn, er hann gekk nið- j
uv brekku. því honum var ]>á'
Jtugsað til f.jallsins frampnd-
an, en klötigraðist. glaður í,
bra.o-ði upp bratta hlíðina, því
að hugirr hans beindist ]tá'
að stígnum. sem lá niður
brekktrna hiitu megin.
ITitler er ]>að hin mesta örf-
un að klífa brattann, en hraut-
in upp á við hefir verið hon-
torsótt um skeið.
En síðastur allra myndi
hann trúa því éða viðurkenna
það fyrir sjálfum sjer, að
hann væri í þann veginn að
tapa styrjöldinni, eða hann
hefði þegar í raun og veru
tapað henni. Forsjónin mvndi
vera honum nægileg trygging
fyrir því, að hann og Þýska-
land - myudi kornast Íífs af.
Fyrirmynd hans, Friðrik mikli
slapp á næstiun undrayerðan
hátt, úr sjö ára styrjöldinni, og
bað er engin ^tilviljun, að
Ilitler og ITimmler hafa nú
tekið upp k.jörorð hatis: „Vjer
munum berjast ]>ar til hinir
illu fifmdrmtm vorir nevðast
til bess að sentja frið við
oss‘ ‘.
Ef þýski heritin getur var-
ist í vetúr — en það er Hitler
ekki í neinum vafa uin •—.
þá vaxa líkurtfar fyrir því,
að Friðriks tnikla kjörorðið
hans rætist, Sá Hitler, sem
vjer verðum að fást við nú,
hetja í minningu þýsku þjóð-
ariimar.
Hleypur Hitler á brott?
ÞÁ ER ÞAD einnig Bar-
barossalausnin, setn kenmr til
greina — tilraun til þess að
stæla hinn rauðskeggjaða
fornkonung Þjóðverjanna, er
hvarf þýsku þjóðinni sem beið
vænti enduvkomu hans.
Hitler hljóp á broft eftir
hina misheppnuðu Munehen-
uppreisn — en aðeins til að
undirbúa endurkomu sítra.
Rökfræðileg íhugun verður að
víkja fyrii’ hinni dularfullu
og blindu metnaðargimi fvrir
sjálfan hann og þýska ríkið.
Netna því aðeins — og þáí
þangað til — *haim verður
handtekinn eða drepinn, mun,
Ilitler helga alla krafta sína
því viöfangsefninu að komast
undan. Napóleon heppnaðist
að koma aftur, Mussolini T. fði
ítf niðnrlægingu sína og
Trosky lifði í útlegð og varð
nð berjast við margfalt ofnr-
efli. Ilitler er andlega mjög
skyldur þessirm mönnum.
Ytnsir leiðtogar nazista eru
]>egar fektiir að undit'búaj
stjónnnálalega og hernaðar-
lega endurreisn Þýskalandsl
eftir ósigurinn. — Áætlanir
] ipirra byggist á undankomit
Ilitlers. Jttfnvel í huga'þeirrai
rnyndi það vera rothögg fyrir
endurreisnai’möguleika Þýska-
lands um alla framtíð, er
ITitler ljeti bana sjer of
snemina.
væri, en þegar hann var með Úr kvikmynd af Hitlér í ræðu- . telttr sig alls t‘kki etm sigr-
r.jettu ráði viðurkendi hann | stól. | aðan, en þenna Hitler verðum
að þetta gerði hann til þess
að ná s.jer aftur á strik og
safna nýju hugrekki. I fatjn
mann, sem
leitaðist við að vjel' að skil-ía LÍettilega, áður
gera hefinn hlyntan nazism-
anum. Ilitler skipaði Heinrich
get.ur visstdega talað og hrop- JH)umler j sti(ðll H()11'lhs, óffur
að í sig eldtnóð.
Hatui slanp frá hitmm s.tór-
feldustu átökum iiman flokks-
ins <>g taugaáfalli. gagntek-
inn af þeirri húgntynd að
hevja ómerkilegar aukakostt-
ingar sem báráttu utn líf eða
dauða. Ilanti vautt g]a‘siie<rnn
sigur og -lagði bannig undir-
stöðima að stjórnmálalegri
eudnrva.kningu.
en vjer getum snúið oss að
því. að virða fyrir oss Ilitler
morguttdagsins.
Menn hafa látið s.jc
'eu búið var að grafa hann. I Menn hafa látiö sjer detta
llitler tók sjálfur við stj.'rn það í hug. að Ilitler muni.
]týska hersins, er ósigur virtist eftir ósigurtnn verjast þar til
' vofa yf'it’ fyrsta vetur R-úss- yfir lýkur í Bercht.esgaden-!
landsstyrjaldarinnar, og..haim kastala, varinn. af dyggri
flýtti s.jer að hljóðiiemamurt, lífvafð'arsveit — einkalífvarð-1
þegar þýska þjóðin vildi fá arsveit sinni. Aðrir trúa því
‘ öntmn þe-.s að hann væri einlæglega, að hatttt muni
ontt á líf'i eftir tilræðið við frent.ja s.jálfsmorð. En það,
ffitti ekki að ganga alveg fram
hann í júlí s.l.
Ilitler jók völd sín.að mikl-.
um mun og sigraðist á öllutn |
hjá þeim möguleika, að hann
Erfiðleikamir stæla Hitler. kunni að fara að dásini Tidd-
()\ INIR IHTLERS kunna ara niiðaldanna, ganga til
erfiðleikum t sambandi við að hálda því fram, að hjer móts við fjandménn síua í
júníblóðbaðið 1934. Ilanu ljet, Hafi aðeins verið um minni orustu og falla fyrir kúlum j órólegan og
myrða vin simi Röhm höfuðs-1 háttar erfiðleika að ræða, sem þeirra — til þess að lifa sem I
Hin stöðnga vinátta Hitleys*
við , hifin afdankaða ítalská
einvalda er merkilegt fyrir-
brigði. Fyrir einhvern anr.an^
manit í hans stöðu kynni þaðí
að hafa verið lítt uppörfaudi
að sjá sigraðan einvalda —•
starfsbróður sinn. En því er
ekki- þannig farið um Ilitler.
(rlampinn í augum hans, þeg-.
ar hann faðmaði Mussolini,
eftir tið von StauffenbergJ
greifi reyndi að drepa ]eið-
t.ogann, var ekki uppgerð. .Teg
hefi áður sjeð þenna gneista.
Það var sigurhrósglampi, ó-
sjálfrátt tákn trúar liatts á*
eiginn ódauðleika.
I fám orðiun sagt eru engu
minni Hkur fyrir því, að Ilitl-
er hlaupist á brott en Musso-
lini. Það eru engir erfiðleikar
á að leysa hin tæknislegu
vandamál í samtTandi við
flótta hans. Með aðstoð lang-
ferðakafháta og langferða-
flugvjela er skjótt hægt að
finna hráðabirgðasamastað
fyr.ii’ leiðtogann í útlegð. •—
Þessi samastaður" nmn ]íka
verða fundinn.
En það er annað ’atriði í
þessu margþætta vandamálj,
sem jeg held að jafnvel hiim
framsýni Hitler gleymí að
taka t.il greina.
Þegar mjer verður hugsað
til Ilitlers í útlegð, miimist
jeg útlit.s hans, er jeg fvrst
sá hann fyrir meira en tutt-
, ugn árum síðan, og jeg s.je
fyrir mjer smávaxinn, tilkomu
lítinn og ógeðugan mann tneð
flöktandi augnaráð, fálmkénd-
ar hreyfingar, taugaóstyrkan,
óstöðuglyndan.,
Framh. á bls. S.