Morgunblaðið - 29.12.1944, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 29. des. 1944
TJtg.: H.f Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
? Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýi1 Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Simi 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands.
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Fiskverð og pálitík
SENDIHERRA vor í London, sem hjer dvelur nú um
stundarsakir, átti nýlega tal við blaðamenn og gat þess,
að búast mætti við verðlækkun á fiski í Englandi. Ber-
sýnilegt var af orðum sendiherrans, að þetta var per-
sónulegt álit hans sjálfs, en ekki orðsending eða skilaboð
frá breskum stjórnarvöldum. En sendiherrann studdi álit
sitt við það, að Bretar væru nú að leysa mörg fiskiskip
sín úr herþjónustu, en þegar þessi skip færu að stunda
fiskveiðar, myndi afleiðingin óhjákvæmilega verða lækk-
un á fiskverðinu.
★
Það er engu líkara en að andstæðingablöð íslensku
ríkisstjórnarinnar hafi tekið þessi ummæli sendiherrans
sem einhvern fagnaðarboðskap. Síðan ummæli sendiherr
ans voru birt, hafa þessi blöð sí og æ verið að klifa á því,
að nú sje það orðinn blákaldur veruleiki, sem þau hafi
verið að aðvara þjóðina um — nú lækki fiskverðið í Eng-
landi! Nú sje ekki lengur um að villast, því sendiherra
vor í London hafi skýrt frá þessu.
Og svo er lagt út af þessu á viðeigandi hátt. Hamrað er
á því, hve fráleit sú stefna ríkisstjórnarinnar sje, að ráð-
ast ekki nú þegar til atlögu gegn kaupgjaldinu. Nú megi
ekki dragast lengur, að fá kaupið lækkað til muna, svo að
unt verði að mæta hinu fallandi fiskverði!
★
íslendingar hafa víst aldrei gert ^ráð fyrir því, að hið
háa fiskverð, sem verið hefir stríðsárin, myndi haldast
um aUa framtíð. Þeir hafa þvert á móti gengið út frá
hinu sem nokkurn veginn gefnu, að fiskverðið muni lækka
ap stríðinu loknu. En hversu mikil sú verðlækkun verð-
ur, veit áreiðanlega enginn í dag.
Enn hggur ekkert fyrir um það. að fiskverðið í Englandi
muni lækka á næstunni. Ráðgert var, að hámarksverðið
á ísfiski myndi lækka frá 1. mars næstkomandi. En nú
mun vissa fengin fyrir því, að svo verði ekki. Hvort há-
marksverðið lækkar síðar á þessum vetri, veit enginn enn
þá.
Með öðrum orðum: Ekkert er komið fram, sem bendir
til þess að fiskverðið lækki í Englandi næstu mánuðina.
Þótt fiskiskipum fjölgi eitthvað, þarf það ekki að hafa
áhrif á fiskverðið, því að svo mikill skortur er á fiskmeti,
að þeirri þörf verður ekki fullnægt í bráð.
★
En þótt ekkert liggi fyrir um það ennþá, að fiskverðið
lækki í Englandi á næstunni, eru engu að síður margir
erfiðleikar á sviði fiskimálanna hjá okkur íslendingum.
Eri þeim erfiðleikum ber okkur að mæta með starfi og ör-
uggum framkvæmdum, erí ekki með úrtölufn og þrasi um
það, hvenær gera skuli úrslita atlögu gegn dýrtíðinni.
Stjómin hefir trygt stöðvun dýrtíðarinnar; það er stórt
skref og mikil brevting frá því, sem verið hefir. Beri þjóð-
In gæfu til að standa saman þegar verðfallið kemur, mun
hún áreiðanlega finna úrræði til þess að sigrast á dýr-
tíðinni.
Nú ber hinsvegar að leggja höfuðkapp á, að trvggja
nægan skipakost, til þess að koma hraðfrysta fiskinum á
markaðinn. Að þessu mun ríkisstjórnin vinna og vonandi
tekst henni að leysa það mál farsællega. Og þar sem nú
er komið fast að aðalvertíð hjer við Faxaflóa, verður að
vænta þess, að rýmkað verði á bannsvæði því, sem sett
var í nóvember s.l., svo að bátar geti sótt á fiskimiðin.
%★
Möguleikar okkar íslenclinga í framtíðinni eru miklir,
ef við kunnuni að nota þá. En þeir verða ekki hagnýttir
með innbyrðis deilum og þrasi, heldur með -athöfnum og
starfi. Við strendur landsins eru bestu fiskifnið heimsins.
Þenna dýrmæta fjársjóð verðum við að vernda. Vinna
ötullega að því, að fá aðrir þjóðir til að fallast á friðun
fiskijniðanna innfjarða, svo að stofninn varðveittist eftir-
komendunum.
Framh. af bls. 5.
ar. Hefir frú Ásta Norðmann
æft þá og samið suma þeirra.
Hefir frúin unnið þar afbragðs
gott verk. Dansinn í Álfakjarr-
inu er gullfallegur, ofurlítil
tunglskinssónata, sem líður yf-
ir leiksviðið í fögrum ljósbrigð
um meistarans Bachmanns, og
hverfur svo út í bláa vornótt-
ina. Menúettinn í síðasta þætti
var einnig skemtilegur, en þó
nokru þyngri en menúettar
eiga að vera. Er það vafaiaust
mikið að kenna þrengslunum á
leiksviðinu. En þar lýsti þó sú
stjarna, sem gerir mjer þennan
dans næsta minnisstæðan. Var
það ungfrú Sif Þórs. Er ekki
nafnið eitt, ballett? Fallegur
ballett í tveim orðum! Dans ung
frúarinnar var frábær að mýkt
og yndisþokka, fjöri og gleítni
og handahreyfingar hennar
mintu mig á hvítar flögrandi
dúfur. Er það vissulega mikill
fengur fyrir Leikfjelagið að
get3 notið samstarfs hennar og
við Reykvíkingar megum fagna
því að eiga nú svo snjalla lista-
konu á þessu sviði. '
í Álfhól er mikil og góð mú-
sík eftir Kuhlau (1786-—1832).
Þykir forleikurinn með merki-
legustu hljómsveitarverkum
Dana. Sum lögin eru frumsam-
in en önnur eru dönsk og
sænsk þjóðlög, eða samin upp
úr þeim. T. d. er menúettinn
saminn upp úr sænsku þjóð-
lagi. Öll eru þessi lög falleg
og yfir þeim heillandi blær
þjóðsagnanna.^Hinn mikilhæfi
snillingur dr. Urbantschitsch
stjórnaði Hljómsveit Reykja-
víkur með sínum örugga smekk
og miklu kunnáttu og með þeim
ágætum og unun var á að
hlýða. Á hann og hljómsveitin
margfaldar þakkir skyldar fyr-
ir þann mikla þátt, sem þeir
áttu í því að gera þessa sýn-
ingu jafn ánægjulega og hún
var.
Larus Ingólfsson hefir mál-
að leiktjöldin og hefir þessum
prýðilega listamanni aldrei tek
ist betur upp en í þetta sinn.
Það var mikil stemning í leik
húsinu á annan í jólum. Þeg-
ar konungssöngurinn var leik-
inn og sunginn risu leikhús-
gestir allir úr sætum sínum í
virðingar- og samúðarskyni við
hjnn aldraða konung Dana og
alla dönsku þjóðina. Að leiks-
lokum voru leikararnir hyltir
og margkallaðir fram og auk
þess bárust þeim, hljómsveitar-
stjóranum og dansstjóranum
fagrar blómakörfur.
Allir, sem vettlingi gela vald
ið verða að sjá Álfhól, þetta
heillandi leikrit, og hlusta á
fagra músík og sjá fallega
dansa og góðan leik. — Það
lyftir huganum og gleður hjart
að.
Sigurður Grímsson.
Yesturvígstöðvarnar
Framhald af 1. síðu
verjar eru lengst komnir
vestur á bóginn.
Bretar segjaýað Þjóðverj
ar herði framsveitaskærur á
hendur þeim í Hollandi,
einkum við Hertogenbush,
og sendi iðulega njósnar-
sveitir vestur yfir Maas. —
Ekki hafa Þjóðverjar neitt
getað unnið á vörnum banda
manna við Stavelot-Malme-
dy veginn.
\Jíl?verjl á4

ijt' clcigiegci íííinn
ÓþolancU ástand í
mjólkurmálunum.
ÞAÐ ER orðið gjörsamlega ó-
þolandi ástand í mjólkursölumál-
unum hjer í þessum bæ og ekki
hægt lengur að þegja við því
sleifarlagi, sem í þeim málum
ríkir.
Mjólk 'er einhver nauðsynleg-
asta fæða, sem við getum veitt
okkur og börnum okkar, fæða,
sem mörg heimili geta als ekki
verið án, ef heimilisfólkið á að
halda heilsu. Það hefir verið mik
ið rætt og ritað um þessi mál,
en þeir menn, sem eiga að sjá
um mjólkursöluna til bæjarins
skella við skollaeyrum og láta,
sem þeir heyri ekki rjettmætar
kvartanir fólksins.
Aðrir menn, jafnvel heilir
stjórnmálaflokkar leyfa sjer á
hinn bóginn að hafa mjólkurmál-
in að pólitísku vopni. Veina og
barma sjer er minst er á þessi
mál og segja að verið sje að ráð
ast á bændastjett landsins. En
það er hið dæmalausa skipulag,
sem frekar mætti kalla skipulags
leysi, sem mönnum gremst.
________ # __________________
Erfiðleikar
-húsmæðranna.
VERST kemur glundroðin í
dreifingu mjólkurafurðanna nið
ur á húsmæðrunum hjer í bæn-
um. Flestar eiga þær við nægj-
anlega erfiðleika að stríða vegna
þess, hve erfitt er að fá húshjálp,
án þess að það bætist ofan á, að
þær sjeu látnar bíða tímunum
saman í biðröðum við mjólkur-
búðirnar á morgnana, í þeirri
von að þær nái í einhvern dreitil
af mjólk.
Það þykir mikið lagt á hús-
mæður í ófriðarlöndum, sem
þurfa að standa í biðröðum við
verslanir til að ná í matvæli. En
hvað er það, að standa í biðröð
í tiltölulega góðu veðri á móts
við það, að standa uti í íslensku
hríðarveðri um hávetur, eða stór
rigningu.
Við þetta bætist svo það, sem
ef til vill er það langversta, en
það er hlutdrægnin við sölu á
mjólkurafurðum, sem lítið er til
af, eins og t. d. rjóma.
Margar sögur hafa verið sagð-
ar af því í blöðunum, en miklu
fleiri eru óprentaðar.
•
Saga gömlu konunnar.
ÞAÐ er ekki nema eðlilegt, að
fólki gremjast, þegar sýnd er
augljós hlutdrægni við sölu á
rjóma. Það er t. d. sagan um
gömlu konuna, sem skrifar mjer
um sína reynslu. Hún heitir Þor-
björg og er 68 ára. — Þorbjörg
segir m. a.:
„Það kom fyrir í mjólkurútsölu
hjer í Vesturbænum þ. 23. þ.m.
(á Þorláksmessu), klukkan 10 f.
h., að maður nokkur, fríður sín-
um kom inn. Afgreiðslustúlkurn
ar, eru 3 eða 4 í þessari útsölu,
en ein virtist vera forstöðukona.
Jeg og rtiargir fleiri biðum eftir
afgreiðslu í búðinni. Forstöðu-
konan sneri sjer strax að hinum
unga, fríða manni og spurði,
hvað hann vildi fá. „Mig langar
að fá 2—3 lítra af rjóm^, segir
maðurinn, það verða gestir í
kvöldmat hjá mjer“. Forstöðu-
konan brosti blítt og sagði: „Þú
getur ekki fengið nema 2 lítra“.
Maðurinn þakkaði fyrir sig og fór
út.
Er röðin kom að mjer, bað jeg
um 2 desilítra af rjóma. „Rjómi
er ekki til, sagði forstöðukonarí1.
„Maðurinn ungi fjekk 2 lítra,
sagði jeg. „Það er alveg sama,
sagði forstöðukonan. Jeg hefi
leyfi til að selja það, sem mjer
sýnist hjer“.
Þannig fór um sjóferð þá“.
Var ekki von að gömlu kon-
unni sárnaði. En því miður eru
: mörg dæmin þessu lík, þó varla
sjeu þau jafn gróf. Fólk, sem
kemur í mjólkurbúðir sjer kyrn
ur og koppa, sem tekið hefir ver
ið frá vegna þess, að afgreiðslu-
fólkið þekkir eitthvert fólk, sem
það telur sjer leyfilegt að selja
rjóma, ef því sýnist.
•
Verður að breytast.
ÞESSIR verslunarhættir verða
að breytast. Það er ekki til of
mikils ætlast að nokkurveginn
I jafnt sje látið yfir alla borgarana
! ganga í þessum efnum. Það hlýt-
ur að vera til eitthvert vald, sem
ræður yfir mjólkursölunni og
’ getur fyrirskipað ráðamönnum
hennar að sjá til þess, að breytt
sje um sölufyrirkomulag á þeim
! mjólkurafurðum, sem hörgull
er á.
Bráðlega mun væntanlegt á
markaðinn amerískt smjör. Þeg-
ar farið verður að selja það,
verður að taka upp skömtun á
því til neytenda. Það er vel hægt
og kostar litla fyrirhöfn.
•
Frá ungum strætis-
vagnafarþega.
UNGUR strætisvagnafarþegi,
sem skrifar undir merkinu „X-9“
er óánægður með það, sem birt
var frá fullorðnum strætisvagna-
farþega hjer í dálkunum fyrir
jólin. Birti jeg hjer orrjett brjef
hins unga marms:
Kæri Víkverji!
Fyrir nokkru síðan skrifaði
„Strætisvagnafarþegi“ þjer brjef
sem birtist síðan í blaðinu. Þessi
farþegi minnir mig á mann, sem
skrifaði undir dulnefninu „S“.
Farþeginn vill láta gera sjer alt
til hæfis. En megnið af því, sem
þar er sagt, er skáldskapur. Far-
þeginn segir, að á Sunnutorgi
komi 35 börn í strætisvagninn og
vagninn sje troðfullur fyrir.
í fyrsta lagi geta ekki svo marg-
ir komist í vagninn. Vagninn
yrði troðfullur af þessum 35
börnum. En sannleikurinn er sá,
að það koma aðeins 7—10 börn
í bílinn þarna. Svo kvartar far-
þeginn undan því að við börnin
óhreinkum föt farþega. Því
svara jeg, að þeir fullorðnu ó-
hreinka okkar föt jafnmikið og
við þeirra. Svo segir hann, að
vagninn geti ekki haldið áætlun,
aðeins vegna þess, að hann tekur
okkur börnin þarna „um borð“.
Háttvirtur farþegi ætti þá að
taka bíl, sem fer fyrr. — Að lok-
um segir farþeginn, að samtöl
okkar sjeu samfljettuð af blóti og
bölbænum. Jeg hefi ekki ’orðið
var þetta í vagninum, en kannske
íu) farþeginn sjái alt margfalt og
heyri ált margfalt. Hann sjer 35
jbörn, eða margfaldar hina rjettu
j tölu með 5, en um blótið hefi jeg
|það eitt að segja, að fullorðnir
j menn, sem í vagninum eru,
! bölva ]>að mikið, að mjer hefir
margoft ofboðið.
j Víkverji! Jeg vona, að þú birtir
þetta fyrir mig, svo að svona
! vont orð hvíli ekki á okkur börn
unum í Kleppsholtinu“.
Sendimaður til Páfa.
London: — Talið er víst, að
sendimaður sá, sem verða á full
,trúi stjórnar de Gaulle hjá
jPáfa, muni verða frægur,
Jfranskur rithöfundur, el til
vill Maritain.