Morgunblaðið - 24.02.1945, Side 2

1
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 24. febrúar 1943,
Skrípaleikur an dstöðullokkanna í bæjarstjórn
SKRUMTILLÖGUR VEITA HVORKI
ATVINNU NJE HÚSASKJÓL
ANDSTÖÐUFLOKKAR
Sjjstlfstæðismaima í bæjar-
stjÁrn fluttu að þessu sinni
•rnBCgar ályktunartillögur
vjjð'/íkjandi málefnum bæj-
arins, sem auðsjáanlega
voí u til þess gerðar, fyrst og
fremst, að reyna að láta líta
sw- út, sem flokkar þessir
•bæru hag almennings alveg
sjerstaklega fyrir brjósti.
Ljetu málsvarar flokk-
anna í veðri vaka, að ef
meiri hluti bæjarstjórnar
vildi samþykkja tillögur
-þessar, þá væri þar með
trygt, að allir bæjarmenn
iiefou næga atvinnu í fram-
tíðinni og öllum húsnæðis-
vandræðum væri af ljett.
En \:egna þess, að tillög-
ur þessar, eins og þær voru
:nar fram, voru ekki
annað en skrum og látalæti
og vegna þess að það þarf
annað og meira en að rjetta
upp hendina í Kaupþings-
salnum til þess að tryggja
öllum atvinnu og gott hús-
•næði, þá voru skrumtillög-
ur andstöðuflokkanna af-
greiddar með sjerstökum
dagskrám frá Sjálfstæðis-
flokknum, er allar voru af-
greiddar með 8 atkv. gegn
7, og birtast í eftirfarandi
grein.
Þó Sósíalistar og Alþýðu-
flokkurinn með, kunni að
telja það einhverskonar nær
gætni eða fyrirhyggju að
samþykkja það í bæjar-
sivjórn, að togarafloti bæjar-
fcúa \-erði a. m. k. tvöfald-
aður á næstu tveimur árum
og auk þess verði vjelbáta-
flotinn stórlega aukinn, eins
og segir í einni tillögunni,
þá sjer allur almenningur að
slíkar samþvktir út í loftið,
veita engum manni atvinnu
nje brauð. Og þó Þjóðviljinn
og forsvarsmenn Sósíalista-
flokksins í bæjarstjórn
nefni slíkar tillögur „at-
hafnir”, og telji athafnirnar
vera í beinni andstöðu við
sky nsamlegar „athuganir”
á framfaramálum bæjar-
ins, þá sjá bæði flokksmenn
jþeirra og aðrir bæjarbúar,
að slíkar athafnir í orðum
eru einskisvirði.
Flutningsmenn skrumtil-
lagnanna ætluðust sýnilega
til þess, að tillögur þessar
fengju hægt andlát í bæjar-
stjórninni, en síðan væri
fj.egt að leggja út af þeim í
fclöðum.
★
l ræðu, sem borgarstjóri
flutt: urn þessa skrumherferð,
komst hann að orði á þessa
leið:
„Þeir flokkar, sem eiga full-
trúa í bæjarstjórn Reykjavík-
ur, hafa komið sjer saman um
rrjyi dun ríkisstjórnar og styðja
h^.ia, enda þótt flokkar þessir
:i ólík sjónarmið.
>að kom mönnum á óvart,
Jxþar fulltrúar samstarfsflokk
anjia flytja tillögur um þau
málf sem samkomulag er um í
FRÁ BÆJARSTJÓRNARFUNDINUM
-' ‘V -
hajfi
þa
ríkisstjórninni, án þess að þess-
ar tillögur sjeu bornar undir
bæjarráð eða undir sjávarút-
(vegsnefnd bæjarstjórnar. En í
því kemur alvöruleysið fram.
j Tillögurnar eru því ekki born
ar fram í neinni alvöru. Þær
eru skrumtillögur. Má e. t. v.
skoða þær sem yfirlýsingar um
stefnuskrá, en aldrei ætlast til,
að meiri hluti bæjarstjórnar
tæki þær alvarlega.
Stjórnarflokkarnir hafa skip
að nýbyggingarráð, um leið og
stefna ríkisstjórnarinnar er yf-
irlýst að unnið sje að því, að
allir landsmenn hafi atvinnu.
En minnihlutaflokkarnir bera
samt fram tillögur í bæjar-
stjórn rjett eins og þeir gætu
ímyndað sjer, að nýbyggingar-
ráðið gangi framhjá Reykvík-
iftgum — eða gleymdi þriðjung
þjóðarinnar. En slíkt getur
ekki átt sjer stað.
Við höfum trú á því, að
stjórnarsamvinnan hepnist. En
það er ekki leiðin til heppilegs
árangurs, ef farið er að eins og
minnihlutaflokkarnir í bæjar-
stjórn Reykjavíkur að rjúka
upp og flytja fánýtar tillögur
um atvinnumálin, rjett eins og
sú samvinna, sem fjekst með
samstarfi flokkanna í ríkis-
stjórn væri ekki til“.
★
' í UMRÆÐUNUM um fjár-
hagsáætlun bæjarins í bæjar-
stjórn á fimtudagskvöld og að-
faranótt föstudags var Sigfús
Sigurhjartarson framsögumað-
ur fyrir Sósíalistaflokkinn, en
Jón A. Pjetursson fyrir Alþýðu
flokkinn. Þessir tveir bæjarfuli
trúar gerðu m. a. grein fyrir
ályktunartillögum flokka sinna
er þeir flokkar báru fram í
sambandi við fjárhagsáætum-
ina.
Jón A. Pjetursson talaði auk
þess alllangt mál um stjórn á
málefnum bæjarins alment, er
væru orðin svo umfangsmikil
,og vandasöm, að aukið starfsiið
þyrfti að koma þar til.
Er borgarstjóri tók til máis
eftir að þessar tvær framsögu-
ræður höfðu verið fluttar,
komst hann að orði á þessa
leið:
Framkvæmdir bæjarins.
— Svo var að heyra á full-
trúa Alþýðuflokksins, Jóni A.
Pjeturssyni, að rekstur bæjar-
ins væri eftirlitslaust fjársukk.
Það kom síðar fram í ræðu
hans, að ýmislegt væri þó gert
hjer í bænum. Af upptalning
hans á öllum þeim fram-
kvæmdum, sem nú væri unnið
að. varð þó sjeð, að áður hefir
ekki verið meira um athafnir
bæjarfjelagsins.
En upplalning Jóns A. Pjet-
urssonar um framkvæmdir var
á þessa leið:
Verið er að ljúka við Laug-
arnesskólann.
Verið að byggja Melaskól-
ann. {
Verið að undirbúa og hefja
framkvæmdir á byggingu Gagn
fræðaskóla á Skólavörðuholt-
inu.
Verið að undirbúa og hefja
framkvæmdir á byggingu iðn-
skóla á Skólavörðuholtinu, með
fjárstyrk frá bænum.
Verið að undirbúa og hefja
framkvæmdir á byggingu Fæð
ingarheimilis í samvinnu við
ríkið.
Verið að grafa fyrir og byrja
á byggingu um 80 íbúða við
Skúlagötu.
Verið að undirbúa innkaup
á tækjum og, efni til eimtúr-
bínustöðvar hjer í Reykjavík.
Verið að reikna út og undir-
bua aukningU vatnsveitunnar
með nýrri vatnsæð frá Gvend-
arbrunnum.
Verið að koma upp vistheim-
ili I Arnarholti á Kjalarnesi og
vatnsgeymar á Öskjuhlíð verða
reistir í sumar. Þetta nefndi
ræðumaður og fer þó fjarri að
þessi upptalning sje tæmandi.
Það er því óvjefengjanlegt,
sagði borgarstjóri, að hvað sem
bæjarstjórn annars kann að
vera sökuð um, þá verður hún
ekki sökuð um framkvæmda-
leysi. Því sannleikurinn er sá,
að það gætir meiri gróanda í
framkvæmdum bæjarins en áð
ur, vegna sammála vilja bæj-
arfulltrúanna að notfæra sjer
vfirstandandi velli ár, reisa
byggingar og koma upp stofn-
unum, sem bæinn hefir vanhag
að um.
Stai-f bæjarráðs.
Hitt er svo annað mál hvern-
ig yfirstjórn bæjarmálanna
tekst. Jeg skildi orð Jóns A.
Pjeturssonar svo, sem hann
gæfi í skyn, að sitthvað bæri á
milli í meðferð bæjarráðs-
manna á rekstri bæjarmálefn-
anna og yrði það til þess að
tefja málin og spilla þeim. En
jeg kannast ekki við neitt
slikt. Bæjarráðsmenn rækja
störf sín samviskusamlega. Og
þó þá greini á innbyrðis um
meginstefnur í landsmálum, þá
láta þeir ekki þann ágreining
verða til þess að tafin sje eða
hindruð lausn aðkallandi mála.
Þeir taka til greina hverja þá
tillögu, sem stefnir til hagsæld-
ar fyrir bæjarfjelagið, án tillits
til þess hvaðan hún kemur.
Bæjarráð hefir, sem kunnugt
er, fundi a. m. k. einu sinni í
viku. J. A. P. vildi halda því
fram, að bæjarráðsmenn skyt-
ust saman fyrst og fremst til
þess að afgreiða forkaupsrjett
á erfðafestulöndum og önnur
álíka mikilsvarðandi mál. Vit-
anlega þarf líka að sinna af-
greiðslu slíkra mála. En þau
taka ekki langan tíma.
Einmitt vegna þess hve mik-
il og mörg mál liggja fyrir bæj-
arráði, þá hefir verið breytt til
um fundartímann, til þess að
hægt sje að nota meginhluta
dagsins í fundi þessa.
Jeg þori að fullyrða, að bæj-
arfulltrúar almenl og bæjar-
ráðsmenn sjerstaklega fylgjast
betur með fyrirtækjum bæjar-
ins en t. d. alþingismenn og rík
isstjórnir fylgjast með fyrir-
tækjum ríkisins, pósti og síma
o. fl. Ólíkt nákvæmara eftirlit
er* með fyrirtækjum bæjarins,
rafveitu o. s. firv. en yfirleitt
er með opinberum fyrirtækjum
hjer á landi.
Og þegar málefni bæjarins
eru rædd í bæjarráði, en ein-
hver bæjarráðsmanna telur, að
hann hafi ekki fengið tækifæri
til þess að kynnast máli nægi-
lega vel, til þess að marka af-
stöðu sína, þá er viðkomandi
fulltrúa gefinn kostur á nán-
ari athugun áður en málinu er
ráðið til lykta. Enda er það mín
bjargfösl sannfæring, að því að
eins er opinber rekstur heil-
brigður, að hann þoli gagnrýni
sanngjarnra reanna
Þingmcnskan.
Að sjálfsögðu get jeg ekki
kveðið upp neinn dóm um starf
mitt sem borgarstjóra. En ef á
að finna að því, að jeg, sam-
hliða borgarstjórastarfi sitji á
þingi, þá get jeg bent á ýmsa
aðra heiðursmenn, svo sem
tryggingarforstjóra, vitmála-
stjóra, þjóðskjalavörð, for-
stjóra samvinnu útgerðart'je-
lags ísfirðinga, sem hafa þing-
mensku með öðium mikilvæg-
urn störfum.Og til þess að koma
fram ýmsum málefnum á þingi,
sem bæinn var.ða, hygg jeg að
það sje ekki nema til góðs fyr-
ir bæinn, að jeg á þar sæti.
Ef á að fara í samanburð
um það, hve mikla vinnu menn
leggja í embættisstörf sín, þá
fullyrði jeg, að jeg get staðisl
samanburð við hvern sem er,
þegar tekin er til samanburðar
við aðra, vinna sú, sem jeg legg
í borgarsLjórastarfið, en tek það
jafnframt frain, að jeg tel þeim
tíma, sem fer í þingmenskuna
engan veginn kastað á glæ fvr-
ir bæinn. Jeg vinn mitt verka
eftir fremsta megni. Dæmi svo
aðrir um það, h\ernig mjer
Lekst til.
Aukið eftirlit.
Varðandi yfirstjórn bæjanns
að aðru leyli. vil jeg segja
þetta. Það er algerður misskiln
ingur hjá J. A. J. að eftirlit
með rekslri bæjarins hafi ekk-
er< verið aukíð á síðustu árum.
Á hinum slðustu árum hefir t.
d. verið komið upp endurskoð-
unardeild. Fyrir 10 árum hafði
bærinn hálfa starfskrafta eins
húsameistara. Nú vinna tveir
húsameistarar fyrir bæinn. Sam
tímis hefir starfslið bæjarverk
fræðings verið mikið aukið, til
þess að fylgjasl með og endur-
skeða hinar verklegu fram-
kvæmdir.
í uppeldis- og skólamálum
eru starfandi í þjónustu bæj-
arins fræðslufulltrúi og íþrótta
fulltrúi og garðyrkjuráðunaul-
ur vegna garðræklarinnar, og
sjerstakur garðyrkjumaður til
að annast umsjón með leikvöll-
um og skemtigörðum. Þá hcfir
Hitaveitan sinn eigm forstöðu-
mann. Og þar.nig mælli halda
áfram. Aukinn mannafli og eft-
irlit eftir því, sem starfrækslan
hefir aukist.
Meira og meira hefir það færst
í það horf, að Ólafur Sve'n-
björnsson lögfr. sje fulllrúi
borgarstjóra í framfærslumál-
um og eins dr. Björn Björns-
son nagfræðingur á ýmsurrj
verksviðum. Væri eðlilegl að.
þeim yrði fengið veglegra em-
bættisheiti og í r.ieiia samræmi
við slörf þeirra, en nú er.
.Teg held því fram, að efli^
þvi, sem starfræk.slan verðí
meiri og fjölbreyttari, eflir því
þurfi eftirlit allt að vera strang
ara, þelta er ekki nemna sjálf-
srgt.
En eftirtektarvert er það, að
bæjarfulJtrúi Sigfús Sigurhjart
arson gagnrýndi kostnaðinn við
stjórn bæjarins og taldi hann
hlutfallsiega vera orðinn of
mikinn.-En J A. P. taldi of iít-
ið sint um nauðsynlegt ettiriit.
Mjer sýnist, að eftir þessu að
dæma, hafi Sjálfstæðisfloiikur-
inn einmilt. þrælt hinn gullna'
meðalveg'.
UmbótatiUögur og nefndir.
Þá er hjer spurt, hvað nefnd
sú hefði gert, sem kosin var til
þess að athuga stjórn bæjarins.
Ávöxtur af starfi þeirrar nefnd
ar er ekki orðinn mikill. — I
nefnd þessari eiga tveir fulltrú-
ar Sjálfslæðisflokksins sæli,
forseli bæjarstjórnar og borgar,
sljóri. Aðrir nefndarmenn eru
þessir: Áki Jakobsson, núver-
andi atvinnumálaráðherra, Ste-
fán Jóh. Stefánsson og Þórður
Eyjólfsson hæstarjetlardómari.
En ekki hefir orðið meiri ár-
angur af starfi annarar nefnd-
ar, sem ætlað var svipað verk-
svið, að endurskoða sveilar-
stjórnarlögin. — Forystumaður
þeirrar nefndar er Jónas Guð-
mundsson.
Ástæðan til þess að nefndum'
þessum miðar svo seint áfram,
er hve erfitt er um öflun gagna
erlendis frá.
J. A. P. fanst að jeg værí
nokkuð linur við að gæta hags-
muna Reykvíkinga á ýmsum
sviðum. T. d. varðandi húsnæö-
ismál, skatlana, meðlög með
börnum seluliðsmanna o. fl.
Jeg hefi átt hlut að því, að
skýrslum væri safnað um
fjölda setuliðsbarna. Það hefir
reynst erfitl. Því barnsmæðurrj
ar vilja ekki tilkynna neitt um
þessi mál, fyrr en þær hafa
lent í vandræðum.
Börn setuliðsmanna.
Jeg hefi haldið því fram, að
þótt bærinn greiddi barnsmeð-
lögin fyrst í slað, hljóti þau út-
gjöld að lenda á ríkissjóði, þó
jeg hafi ekki viljað auka á vrnd
ræði barnsmæðranna með því
að draga greiðrlur meðlaganna.
En hjer er um ulanríkismál a$
Framh. á 4. síðu.