Morgunblaðið - 08.03.1946, Blaðsíða 5
Föstudagur 8. marz 1946
ÍORÖUNBLASIÐ
Góð gleraugu eru fyrir
öllu.
Afgreiðum flest gleraugna
recept og gerum við gler-
augu.
•
Augun þjer hrílið
með gleraugum frá
TÝLI H. F.
Austurstræti 20.
| SKAFT- I
I POTTAR j
3 §
H fyrir rafmagnsvjelar
3 stærðir.
JLi v p rp a a 4
lllllllllllllllllllllllll!l!!lllll!llll!lllllli!lllltlllll!lllllllllll
s----------------------------
NýH
öruggf
Svifameðal
1. Splllir ekki fatmOl. SatrJr ckki
tiörund.
2. Má auta þcgar á'eftlr raksfri.
3. Cyðir avitiþcf og atöðvar ðrufg-
fega svita.
4. Hrcint, hvítt, hrelUUBdi mjúkt
avitamclal.
3. Hefit feagið opihDCra riðúrkcnn-
ingu aera ó^kaðlcct. Notið alltaf
Arrid.
6>
mm—mmmm - — -
Greinargerð um fiskflutninga
ÚTAF grein í Þjóðviljanum
laugardaginn 2. mars s. 1. ósk-
um við eftir að hv. blað yðar
birti eftirfarandi greinargerð:
Með brjefi dags. 19. okt. s. 1.
óskaði atvinnumálaráðuneytið
eftir því, að Landssamband ísl.
útvegsmanna svaraði eftirfar-
andi spurningum varðandi út-
flutning ísvarins bátafisks á yf-
irstandandi vetrarvertíð.
1. Geta íslensk fiskflutninga-
skip annað útflutningnum og
hvaða fyrirkomulag tryggir
bestu hagnýtingu þeirra.
2. Hve mörg af flutningaskip
unum er líklegt að verði tiltæk
til ísfiskflutnings alla vertiðina
með þeim hætti að eigendurnir
kaupi fiskinn fyrir óbreytt verð
og sigli með hann á eigin á-
byrgð.
3. Ef íslensku flutningaskip-
in geta ekki annað flutningun-
um. hvaða ráðstafanir væri þá
rjett að gera til að afla nægi-
legra skipa \il flutninganna.
4. Ef flutningaskipaeigendur
treystast ekki til að kaupa fisk
og sigla með hann alveg á eigin
ábyrgð hvaða fyrirkomulag er
þá heppilegast á starfrækslu
þeirra.
Með brjefi dags. 9. nóv. svar-
aði L. í. Ú. brjefi ráðuneytisins
á þá leið, að miklum eríiðleik-
um væri bundið að gera áætl-
anir um ísfiskflutninginn á
komandi vertíð með því að allt
væri í óvissu um löndunarskil-
yrðin í Bretlandi og var þar
lagt til að send yrði. nefnd
manna til Bretlands þá þegar,
til þess að freista þess, að ná
samningum um sölu ísvarins
fisks á breskum markaði.
Hinn 16. nóv. óskaði ráðu-
neytið enn eftir svari við fyr-
greindum spurningum. Með
brjefi dags. 26. nóv. til fiski-
málastjóra óskaði ráðuneytið
þess, að hann hefði samband við
formann L. í. Ú. varðandi þessi
mál.
Hinn 6. des. sendu síðan L.
í. Ú. og fiskimálastjóri sam-
eiginlegt álit þessara aðila um
þessi mál og var það svohljóð-
andi:
í brjefi ráðuneytisins til
Landssambandsins dags. 19. okt.
s. 1. eru settar fram fjórar
spurningar, sem óskað er svars
við og skulu þær athugaðar
hver fyrir sig.
1. a) íslensk fiskflutninga-
skip geta, ef flutningsrými
þeirra er nýtt til fulls, flutt
út um 8500 smál. mánaðarlega
(miðað við slægðan fisk og
hausaðan), ef gert er ráð fyrir
að hver ferð taki 20 daga.
b) Til þess að tryggja sem
besta nýtingu farmrýrmsins er
óhjákvæmilegt að einum aðila
sje falið að stjórna hleðslu
skipanna.
2. Landssambandið hefir sent
fyrirspurnir til flutningaskipa-
eigenda hvort þeir ætluðu að
láta skip sín sigla með fisk á
eigin ábyrgð á n. k. vetrarver-
tíð, miðað við óbreytt verð á
fiskinum innanlands og utan.
Flestir skipaeigendur hafa þeg-
ar svarað þessari fyrirspurn
játandi og fylgir hjermeð sjer-
stakur listi yfir þá og eru þar
einnig talin þau skip, sem fast-
lega má gera ráð fyrir að verði
látin sigla við óbreyttar að-
stæður, enda þótt eigendur
þeirra hafi enn ekki gert um
það endanlegar ákvarðanir.
3. Samkvæmt því, sem áður
hefir verið sagt, sbr. 1. a, og
með tilvísun til meðfylgjandi
yfirlits yfir útflutning ísvar-
ins fisks, er það ljóst, að ein-
ungis mánuðina mars og apríl
er íiskmagnið svo mikið. að ís-
lensku flutningaskipin geta ekki
annað því. Skortir þá, ef miðað
er við árið í ár, en árið 1944
var óvenjulegt aflaár, um 4000
smál. hvorn mánuð á það, að
íslensku skipin geti flutt allt
fiskmagnið.
Nú ber að athuga það, að
hjer er gert ráð fyrir því, að
hver ferð taki 20 daga, en ef
vel gengi bæði með hleðslu
og afhendingu ætti að vera
mögulegt að láta skipin ljúka
ferðinni á 15—16 dögum. Eru
til þess dæmi, að skip hafa
landað með 12 daga millibili
frá Vestmannaeyjum og Horna-
firði. Við styttingu þess tíma,
sem fer í siglinguna, aukast svo
að sjálfsögðu afköst flotans.
Ennfremur er ekki unt að
komast framhjá því, að hrað-
frystihúsin eiga að geta aukið
mjög vérulega fiskmóttöku
sina frá því, sem var á þessu
ári. Er það hvortveggja, að af-
köst þeirra haía aukist og auk
þess skorti mikið á, að þau
fengju á s. 1. vertíð alt það
fiskmagn, sem þau gátu tekið
á móti.
Enn xná gera ráð fyrir, að
Færeyingar óski eftir að fá
keyptan fisk hjer að óbrevttum
aðstæðum.
Loks má benda á, að það er
ljóst, að sá markaður, sem við-
sjálverðastur er fyrir okkur, er
einmitt ferskfiskmarkaðurinn.
Fari því svo að ekki verði unt
í mestu aflahrotunum að hag-
nýta fiskinn anríaðhvort með
frystingu eða útflutningi í is,
með þeim skipakosti, sem fyrir
er, er það álit okkar, að rjett-
ara sje að salta þann fisk, sem
þannig yrði umfram, sem aldrei
gæti orðið mikið, heldur en að
fara út í það að leigja erlend
skip til flutninganna.
4. Hjer má vísa til þess, sem
þegar hefir verið svarað undir
2. lið.
Eftir að greinargerð þessi var
send ráðuneytinu, breyttist öll
aðstaða frá því, sem ráð hafði
verið fyrir gert og voru það
einkum eftirfarandi atriði, sem
verulega þýðingu höfðu í
þessu sambandi:
í byrjun janúar ákvað ríkis-
Stjórnin að hækka fiskverðið
innanl. um ca. 12% og hafði það
í för með sjer að fiskkaukaskipa
eigendur, sem áður voru búnir
að lýsa því yfir, að þeir mundu
sigla, að óbreyttu verði íöldu
sig ekki lengur bundna við þá
yíirlýsingu. Þrátt fyrir það
hófu um 75% þess skipastóls,
sem til greina gat komið, sigl-
ingar með ísfisk, en tvö með
bestu skipunum, E.s. Hrímfaxi,
sem er stærsta skipið í þessum
flota og M.s. Snæfelt með
stærri og hraðskreiðari skip-
unum, voru tekin til annarar
notkunar af rikisstjórninni.
Til þess að vega upp á móti
verðhækkuninni á fiskinum,
sem bitnaði á flutningaskipa-
eigendunum, hafði ríkisstjórn-
in góð orð um að beita sjer
fyrir því, að kostnaðarliðir
þeirrar útgerðar, einkum hvað
snerti kaup til skipshafnar
fiskkaupaskipanna. yrðu lækk-
aðir, en þær aðgerðir hafa enn
ekki borið neinn árangur. Þrátt
fyiir það var mikið framboð
af skipum til flutninga fram-
an af vertíð, því þá var rýr
afli, en söluhorfur góðar í Bret-
landi. Fór þá að bera á því, að
nokkrar verstöðvar fóru að taka
fiskflutningaskip á leigu og
ljetu þau skip sitja fyrir þeim
fiski, er að landi kom hjá þeirri
verstöð, án þess að taka nokk-
uð tillit til þess, hvar slíkt skip
var í röð hjá Landssambandinu.
Orsakaði þetta mikla óánægju
hjá flutningaskipaeigendum,
sem von var; og var þessi þró-
un alveg gagnstæð þvi, er við
bentum á í brjefi okkar til ráðu
neytisins, því við álitum, að til
þess að sem best not yrðu af
flutpingaskipunum, þá yrðu þau
öll að vera undir einni stjórn
og að engu skipi væri gert
hærra undir höfði en öðru.
Þegar fiskflutningaskipaeig-
endur sáu hvað gerðist, bæði
að skipin hjeldu alls ekki þeirri
röð, sem þau áttu að hafa, að
engin leiðrjetting fjekkst á
lækkun kostnaðar við flutn-
ingana og söluhafnir í Bret-
landi voru svo takmarkaðar, að
til stór vandræða horfði þótt;
ekki væru fleiri skip en nú er
í flutningunum, þá reyndu þeir
að tryggja sjer leigu á skipum
sínum og er nú svo komið, að
þær verstöðvar, er hafa tekið
þá stefnu að leigja sjer skip,
hafa alveg nægan skipastól, en
hinar verða að sitja á hakan-
um.
Við viljum því enn halda því
fram, að ef íslensku skipin
hefðu verið nýtt eins og lagt
var til, ef ríkisstjórnin hefði
ekki tekið á leigu 2 af betri
skipum er við eigum til fisk-
flutninga og ef ótakmörkuð
löndun hefði fengist í Bret-
landi, þá væru engin vand-
kvæði með flutninga á því
magni af ísvörðum fiski. er við
getum frekast búist við að geta
seít þar.'
' Þrátt fyrir það, hve skipa-
stóllinn er lítill, þá er nú svo
komið að til stórvandræða horf
ir fneð löndun á fiski í Bret-
landi og það þannig, að nú verða
skipin að liggj'a fleiri daga full-
fermd í breskum höfnum og
vitanlega verður nýting skip-
anna miklu verri þess vegna.
Þegar frystihúsin hófu Starf-
rækslu í vetrarbyrjun, hafði
svo sem kunnugt er, ekki tek-
ist að selja neitt af framleiðslu
Framh. á bls. 11
Altræð:
SigríSur Jónsdóífir
VESTAN undir Bjarnarhafn-
arfjalli stendur lítið eyðibýli,
sem heitir Ámýrar. Vinalegt er
þar umhorfs og útsýn fögur til
fjalla og hafs. — Bæjartóftirn-
ar á Ámýrum, þessi lákúrulega
þústa steina og torfs, mundu
vafalaust geta hermt okkur
langa sögu ef þær fengju mælt.
Það yrði þúsund ára saga kot-
býlingsins með persónulegum
tilbrigðum. — Sú saga mundi
greina frá því, að hjónunum
Matthildi Jónsdóttur og Jóni
Jónssyni. bættist stúlkubarn í
stóran barnahóp 8. mars 1866.
Þær mundu geta sagt okkur frá
bernskusporum þessa barns, en
þar um þryti, því ekkert vita
þær um uppvöxt hennar í Sel-
lóni nje um megin ævi henn-
ar í höfuðborg landsins.
Sigríður Jónsdóttir frá Á-
mýrum kom til Reykjavíkur
á blómaskeiði og gerðist sam-
virkur aðili þess flokks er strit-
aði við að færa bæinn í rýmri
og viðhlítanlegri flíkur en
bernskuspjarirnar höfðu verið
honum.
Hún settist að í Vesturbæn-
um og giftist Guðjóni Þórðar-
syni. Börn bættust þeim skjótt.
Bóndi hennar var öllum stund-
um á sjónum, en heima stritaði
hún nót með degi. Til þéss að fá
öllu borgið, bætti hún því ofan
á heimilisstörfin að verka fisk
fyrir Zoéga. Þannig liðu árin
hjá Sigríði, já, þannig liðu árin
hjá því fólki, sem tíndi í und-
irstöðurnar að þeim grunni, er
höfuðborg landsins stendur nú
á. —
Bóndi hennar er látinn fyrir
löngu, börn hennar orðin mið-
aldra, en sjálf glímir hún við
ellina og fær eigi komið við
þeim brögðum, sem sjáandi
manni erlagið. I húrninu rekur
hún slóð minninganna, þær eru
henni sem fleirum „langra
kvelda jóla-eldur“.
Sigríður dvelur í dag áttræð
hjá Magðalenu dóttur sinni og
Kristjóni Ólafssyni, tengdasyni
sínum að Sjafnargötu 6.
Veit jeg að margir hugsa
hlýtt til hennar í dag og ævin-
lerc. Allt sem hún hefir gert,
stórt og smátt, hefir hún gert
vel og um trygglyndi hennar
verður aldrei ofsagt.
X.
lis. Dronning
Álexandrine
Næstu tvær ferðir verða sem
hjer segir:
Frá Kaupmannahöfn 16. mars
(ekki 12. eins og áður aug-
lýst).
Frá Kaupmannahöfn um 5.
apríl.
Flutningur tilkynnist sem fyrgt
skrifstofu fjelagsins í Kaup-
mannahöfn.
Skipaafgr. Jes Zimsen
— Erlendur Pjetursson. —
$>4>^<&<&<^><$<&<SxSk$*Sx3»<*3xSx$>@*S><$x8«Sxíx®xí>^3xS>3xS>^>^»<£<£<3>^»^^>^><8><Sx8xS>3xSx
I Skrifstofu- og lagerpláss |
| óskast nú þegar eða í vor. Sími 5721.