Morgunblaðið - 08.03.1946, Síða 6

6
MOKGÖNBLAÐIb
Föstudagur 8. marz 1946
ntdMMfrife
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson,
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 12.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Kosningarnar á
Akranesi
Á SUNNUDAGINN kemur fara fram að nýju bæjar-
stjórnarkosningar á Akranesi. Stafar þetta af því, eins
og kunnugt er, að við kosningarnar þar í janúarmánuði
misti Sjálfstæðisflokkurinn þá meirihluta aðstöðu í bæj-
arstjórninni, sem hann hafði haft á s.l. kjörtímabili, og
að hinir þrír stjórnmálaflokkarnir á staðnum, sem þá kom-
ust í meirihluta, reyndust ekki þeim vanda vaxnir að geta
myndað starfhæfa stjórn og forustu í málefnum bæjarins.
Og svo heillum horfin reyndist flokka forusta þessa van-
megnuga meirihluta, að ekki var einu sinni hægt að fá
. hann til samstarfs í bæjarstjórn við sjálfstætðisflokkinn
um þær stórfeldu framkvæmdir í þágu bæjarins, sem sjálf
stæðismeirihlutinn hafði undirbúið og lagt grundvöll að,
að framkvæmdar yrðu á þessu og næstu árum.
Uppgjöf af hálfu þeirra, sem meirihlutaaðstöðuna fengu
var því svo alger, að eigi varð hjá því komist að láta fram
fara kosningar að nýju til þess að takast mætti að afmá
þetta óviðhlítandi og vansæmandi ástand.
★
Eigi dugir að sakast um orðinn hlut. Hitt er aðalatriðið,
að nú sje þannig snúist við þeim vanda, sem hjer hefir að
höndum borið, að vel og örugglega verði þar bót á ráðin.
Það þarf engum blöðum um það að fletta, að viðunandi
lausn á þessu máli fæst með því einu móti, að Sjálfstæðis-
flokkurinn fái nú, við þéssar kosningar, hreinan meiri-
hluta. Þetta verða kjósendurnir að gera sjer ljóst hvar í
flokki sem þeir standa. Framtíð Akraness, þ. e. afkoma,
heill og velferð fólksins, sem þar býr, hvers og eins, er
mjög undir því komin, að þar sje vel og hyggilega á mál-
um haldið, og að hverju sinni sje fyrir hendi öruggur
meirihluti, sem ber ábyrgð á störfum bæjarstjórnar gagn-
vart kjós'endum. Að forustumenn opinberra mála kaup-
staðarins sjeu bjartsýnir og stórhuga framkvæmdamenn,
en jafnframt gætnir og fyrirhyggjusamir í hvívetna.
Þetta hefir verið viðhorf Sjálfstæðismanna í bæjar-
stjórn Akraness að undanförnu, og þá er þetta viðhorf
ekki síður nú markað skýrt og ótvírætt í sambandi við
hinar stórbrotnu framkvæmdir, sem Sjálfstæðismenn
hafa undirbúið á þessu ári. Auk þess stórhugar, sem þar
gætir, meðal annars í hafnarbótum, hafa forustumenn
flokksins fyrir milligöngu bæjarstjórans, Arnljóts Guð-
mundssonar, farið með mál þetta inn á nýjar brautir, með
þeim árangri, eftir því, sem fylstu líkur benda til, að sú
aðferð, sem þar er stefnt að, muni spara svo miljónum
króna skiftir, auk þess sem kleift mun reynast, að hrinda
því verki í framkvæmd á 2—3 árum, sem annars hefði
tekið áratug eða áratugi. Hjer er aðeins drepið á þetta eina
mál af mörgum, sem Sjálfstæðismenn vinna nú að af
áhuga, alúð og fyrirhyggju .
★
Þær breytingar hafa nú orðið á listum við þessar kosn-
ingar, frá því sem var í janúar, að Framsóknarflokkur-
inn ber nú ekki fram lista. Er taliið, að íorustumönnum
flokksins hafi ofboðið svo hráskinnsleikur sá, sem fram
fór á milli fulltrúa Alþýðuflokksins og kommúnista, eftir
kosninguna, að þá fýsi ekki að koma þar nærri öðru sinni.
Talið er fullvíst, að þeir menn, sem efstir voru á þeim
lista, muni nú beita sjer fyrir því, innan síns flokks, að
flokkurinn veiti Sjálfstæðismönnum fulltingi við kosn-
inguna. Er þetta og í samræmi við það, að stefna þessara
flokka í bæjarmálum þar, er í aðalatriðum mjög á eina og
sömu lund.
Á lista Kommúnistaflokksins hefir orðið bylting í anda
atefnunnar. Sá, sem var efstur á listanum, skipar nú[
neðsta sætið. Sá, sem var næstefstur, er genginn úr vist-
inni o. s. frv.
Kjósendur Akranesskaupstaðar eiga ekki úr vöndu að
ráða við þessar kosningar.
far:
wei'ji ilzripa
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Heilbrigt líf.
ÞAÐ HEFIR stundum hvarfl
að að mjer þegar jeg hefi ver-
ið að lesa rit Rauða Kross ís-
lands „Heilbrigt líf“, að senni-
lega hefði dr. Gunnlaugur
Claessen orðið blaðamaður og
þá einna helst ritstjóri að smá-
letursdálkum,' ef hann hefði
ekki valið læknisfræðina að
lífsstarfi. Það er ekki nokkur
vafi á, að læknisfræðin hefði
tapað á því ef svo hefði farið
og íslensk blaðamenska grætt.
í hvert skifti, sem Heilbrigt
líf kemur út gríp jeg heftið til
þess að fá þar eitthvað að láni
í þessa dálka. Dr. Claessen hef
ir ekki neitt á móti því, ef það
er gert í hófi. Er mjer kunnugt
um það, vegna þess að jeg færði
þetta einu sinni í tal við hann.
Og nú er Heilbrigt líf enn einu
sinni komið út og þá er að taka
til óspiltra málanna og birta
éitthvað úr því.
Úr dálknum „Sín ögnin af
hverju", þar sem ýmislegt
skemtilegt er að finna ætla jeg
aðeins að taka eftirfarandi
tvær klausur:
Svefnstyggir menn.
„SVEFNSTYGGIR MENN: í
einu höfuðstaðarblaðinu stóð í
júlímánuði 1945, útaf tyllidegi
einum: „í gær vöknuðu höfuð-
staðabúar við það, að fánar
voru dregnir að hún um allan
bæinn“.
Hin klausan er þannig:
„Starfræksla er hafin í nýju
Mjólkurstöðinni í Reykjavík:
Salur er auglýstur til leigu fyr-
ir dansleiki“.
Lyftivjelar.
EN ÞAÐ, sem jeg "ætlaði að-
lega að birta úr „Heilbrigt líf“
er pistillinn í „Ritstjórnarrabb
inu“, sem fjallar um lyftivjel
ar og furðulegan skort á þeim
verkfærum hjer í höfuðstaðn
um. Pistillihn er á þessa leið:
„Því ber eigi að neita, að
margt gera hinir ágætu húsa-
meistarar og byggingameistar-
ar vorir til aukina þæginda í
í nýjum íbúðarhúsum. En það
er einkennilegt, hve þeim sjest
yfir að setja lyftur í margra
hæða hús. I hinum myndar-
legu Melahúsum við Hring-
braut, sem bærinn bygði, eru
til dæmis engar lyftur. Þó eru
þessi hús fjórar hæðir. Og sama
mun vera að segja um flest
önnur margra hæða hús, sem
eru í smíðum í höfuðstaðnum.
•
„Nauðsynleg tæki“.
„ÞAÐ ER KOMIN reynsla á
það erlendis, að lyftur eru mik
ið notaðar og koma sjer vel.
Mjög víða eru settar lyftur í
gömul hús, og getur það vitan-
lega verið erfitt og kostnaðar-
samt. Ritstj. rekur minni til að
hafa sjeð í gömlu húsi í Stokk-
hólmi innsetta lyftu, sem pláss
ins vegna var svo þröng, að hún
tók ekki nema einn mann. En
þetta ber vott um, hve lyftur
eru taldar nauðsynlegar. Jeg
hefi litið svo til, að Danir sjeu
íhaldssamari í þessum efnum
en Svíar.
•
Til hægðarauka.
„ í MANNMÖRGUM íbúð-
arhúsum má ætíð gera ráð fyr-
ir, að eigi heima gamalmenni,
sem taka nærri sjer mikinn
stigagang, eða jafnvel að lyft-
an yrði kærkomin einhverjum
fötluðum og bækluðum manni,
þó á unga aldri sje. Þó
mundi margri húsmóðurinni
sem kemur heim hlaðin bögl-
um og pinklum, eða með ung-
barn í eftirdragi, þykja vænt
um að geta svifið fyrirhafnar-
laust upp á efstu húshæðina í
lyftunni. Kanske mundi þá
kerra eða barnavagn fylgja
með. Lyftan mundi og ljetta
húsmæðrunum flutning á
þvotti og fleiru, sem flytja þarf
milli hæða.
•
Lyftuskortur í
sjúkrahúsum.
„ÞÓ AÐ HJER hafi aðeins
verið minnst á heimahús, er
næstum því enn furðulegra,
hve íslenskir húsameistarar
hafa stilt sig um að setja lyft-
ur í sjúkrahús. Fyrsta sjúkra-
lyftan var sett í Landsspítal-
ann, þegar hann var tekinn til
starfrækslu 1930. En nokkru
síðar bygð lyfta við gamla
Skt. Jósefsspítalann í Landa-
koti. I öðrum sjúkrahúsum eða
heilsuhælum landsins er mjer
vitanlega hvergi sjúkralyfta.
Hjúkrunarmenn eru óvíða, og
dæmist það því á kvenþjóðina
að bera sjúklinga milli hæða
vegna Ijóslækninga, röntgen-
skoðunar og kanske til að kom
ast í uppskurð eða bað. Og vit
anlega verður að hafa sama lag
ið við líkflutning. Það er furðu
leg' notkun á starfskröftum
hjúkrunarkvenna og væri tíma
bært að fulltrúar þeirra bæru
fram óskir um að bætt yrði úr
þessu ómyndarástandi. Islend-
ingum ætti að fara að lærast
að nota ekki mannshöndina til
þess, sem hægt er að vinna með
vjelum“.
•
Hvítabandið friðað.
„MJER LÁ VIÐ að hrópa
húrra“, — sagði gamall sjúkl-
ingur á Hvítabandinu við mig
í gær — er jeg gekk fram hjá
sjúkrahúsinu eitt kvöldið fyrir
skömmu og sá að búið var að
friða næstu götur fyrir bifreiða
akstri að næturlagi“.
Eins og lestendur þessa dálk
muna hefir hvað eftir annað
verið nöldrað um það hjer í
dálkunum að slík friðun væri
nauðsynleg vegna ónæðis sem
sjúklingaf hafa haft af há-
aðasamri umferð. Heiður þeim
sem heiður ber og þökk sje
þeim er hafa ráðið því að
sjúkrahúsið var friðað. Er þess
nú að vænta að vegfarendur
fari ekki þarna um með slíkum
hávaða, að fótgangandi menn
geri meira ónæði en bílstjór
arnir. Og eins þarf að gæta og
það er að skiltin um umferða
bannið verði sett pp á hverju
kvöldi, en ekki við og við, eins
og tíðkast við Landakotsspítal
ann.
Á ALÞJÓÐA VETTVANGI
Á FYRSTU FUNDUM þings
sameinuðu þjóðanna var út-
lit fyrir að þjóðir heimsins
myndu koma sjer saman og
leysa vandamálin með sam-
komulagi. — En síðustu vik-
urnar hefir útlitið versnað aft-
ur í alþjóðamálum vegna yf-
irgangs Rússa. Frá Kanada til
Sýrlands og Mansjúríu sýndu
Rússar hvert þeir stefna með
yfirráðastefnu sinni. Nú er svo
komið að útlitið hefir aldrei
verið jafn ilt um samkomulag
í alþjóðamálum síðan styrjöld-
inni lauk.
Stefna Rússa í alþjóðamál-
um skiftist milli hreinnar yf-
irgangssemi í útþensluaugna-
miði og yfirborðsumburðar-
lyndis.
Undanfarna daga hefir
grimmlyndi Rússa sýnt sig yf-
irgripsmeira, djúptækara, fjöl-
breyttara og þýðingarmeira en
hin þrálynda ruddamenska,
þeirra er þeir hleyptu upp ut-
anríkisráðherrafundinum í
fyrrahausf. Aðferðirnar við yf-
irgangssemina voru alt frá
njósnum til handalögmáls, og í
Yfirgangur Rússa.
raunveruleikanum frá því að
afnema málfrelsi upp í samn-
ingsrof. Rússar settu sáttmála
sameinuðu þjóðanna í hættu
með því að nota neitunarvald-
sitt (fyrsta stórveldið til að
gera það) í tiltölulega ómerki-
legu máli. RúSsar settu vænt-
anlega friðarsamninga í hættu
með því að neita að láta und-
an í einu einasta máli, eða
láta af hendi spönn af þeim
löndum, sem þeir höfðu lagt
undir sig.
Erfiðastir voru Rússar í
Austur-Asíu — og Rússum er
þetta vel ljóst sjálfum. Rússar
kærðu sig ekki um opinberan
fjandskap við Bandaríkin og
þessvegna þóttust þeir semja
á sanngjörnum grundvelli við
Kínverja, er deilan stóð sem
hæst milli kínversku komm-
únistanna og kínversku þjóð-
stjórnarinnar.
En nú gera þeir þessa samn-
inga margbrotnari og erfiðari
með því að neita að flytja lið
sitt burt úr Mansjúríu og með
því að krefjast frekari land-
vinninga á auðugasta iðnaðar-
svæði meginlandsins austur
þar. Það var ekki nóg með að
Rússar svikust um að fara með
her sinn frá Mansjúríu fyrir
1. febrúar eins og samið var
um, heldur hjeldu þeir áfram
að búa um sig í hjeraðinu til
lengri setu. Af þessu leiðir að
kommúnistar í Kína halda á-
fram skærum sínum og
skemdastarfsemi gegn stjórn
landsins.
Njósnamálið í Kanada sló
óhug á menn um allan heim-
Það var út af fyrir sig ekl<i
neitt merkilegt að Rússar
skyldu reyna að afla sjer upP"
lýsinga um atomorkuna, e°a
önnur hernaðarleyndarmál- "7”
Það gera allar hernaðarþjóðir
að meira eða minna leyti- En
það, sem var alvarlegast vi
njósnastarfsemi Rússa var
að
þeir nota til þess kommúnista.
Menn sem hafa gengið til fyl&'
is við þá. Nú er vitað að marg'
ir vísindamenn hafa aðhyls^
kommúnismann og þessir vesa
lings menn, sem hafa þótst sja
í kommúnismanum nýja stjórn
• ' nmhald & 8. •ÍÖU'