Morgunblaðið - 02.11.1946, Blaðsíða 2

M0 R GUNBLAÐIÐ
Laugardagur 2. nóv. 1S4S
40 þjóðir hluthafar í
Samtal við íulitrúa
íslands, Magnús
Sigurðsson bankastjóra
MAGNÚS SIGURÐSSON bankastjóri er nýlega kominn heim
írá Ameríku. Hann sat þar fyrsta ársfund alþjóðabankans er
haidinn var í Washington. Um 40 þjóðir eru hluthafar í b'ank-
anura þ. á. m. íslendingar, sem kunnugt er. Samhliða var hald-
inn ársfundur alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Thor Thors sendiherra
var fulltrúi íslands á þeim fundi.
Tíðindamaður frá Morgunbl.
átti tal við Magnús bankastj.,
sem snöggvast í gær og spurði
hann frá ferðum hans og fundi
þessum.
Hann skýrði m. a. svo frá:
Bankafundurinn hófst 27.
sept. og stóð yfir í viku. Þeir
sem sóttu fund þenna skiftu
hundruðum. Forseti fundarins
var John Snyder fjármálaráðh.
Bandaríkjanna. Setti hann fund
inn með hátíðlegri ræðu.
Umsóknir um lánveitingar.
Eitt aðalverkefni fundarins
var að athuga og taka afstöðu
til umsókna frá ýmsum þjóð-
um, er bankanum hafa borist
um lánveitingar og sjá um að
öll skilríki er fylgja þeim um-
sóknum væru í lagi.
í byrjun fundarins voru born
ar fram umsóknir frá nokkrum
þjóðum um það, að þær mættu
gerast hluthafar í bankanum.
M. a. köm umsókn frá Dönum.
Var henni vel tekið.
tá voru teknar fyrir umsókn
irnar um lánveitingarnar. Var
þeim tekið misjafnlega, enda
höfðu þær verið misjafnlega
undirbúnar. Samþykt var að
veita Ðönum 50 milj. dollara
lári. Einnig var rætt um lán
til Belgíu allmiklu hærra, sem
sennilega verður veitt. — Lán
þéssi eru sumpart veitt bein-
línis úr bankanum, en sumpart
tekin á frjálsum markaði, með
ábýrgð bankans.
alþjóðabankanum
Hugh Dalton forseli.
Kosinn var nýr forseti bank-
ans, fjármálaráðherra Breta,
Hugh Dalton. Verður næsti árs
fundur haldinn í London í sept.
naéstk. Dalton þótti mjer bera
af öllum mönnum, er fram
komu á fundi þessum fyrir
margra hluta sakir Hann er
frábærlega msmdarlegur mað-
ur að vallarsýn og ræðumaður
með afbrigðum góður. Er sett
var íft ir hann hljóðnemi fyrir
gjallarhorn, þá sagði hann, að
þess gerðist ekki þörf, því að sá
mannsöfnuður er þarna væri
samankominn, myndi getá
heyrt til hans án þessa útbún-
aðgr. Hann mintist fornvinar
síns Kéynes lávarðar. — Hafði
Dalton setið á skólabekk hjá
þessum fjármálasnillingi, og
alla æfi notið þess. Þegar Key-
nerj lávarður hafði að miklu
lexti látið af störfum, en Dal-
tonf aftur á móti tekið að sjer
ábýrgðarmikií störf, þá hafði
hinb aldraði kennari oft komið
til jians og lagt honum góð ráð,
enda þótt Dalton væri jafnaðar
maðúr én Tiinn íháldsniáður'.' :
Magnús Sigurðsson.
Island og alþjóðabankinn.
Er talið barst að þátttöku
íslendinga í bankanum, sagði
Magnús bankastjóri m. a. að
fulltrúi okkar íslendinga í
bankastjórninni væri belgískur.
í framkvæmdaráði bankans eru
ellefu fulltrúar. En þareð þjóð-
irnar, sem eru hluthafar bank-
ans eru nál. fjórum sinnum
fleiri, þá hafp. smáþjóðir sam-
einast um sama fulltrúa. Þegar
bankinn var stofnaður, þótti
það hentúgt, að við hefðum
samvinnu með Belgíu, Noreg
og Luxemburg um fulltrúa.
— Ætla Danir að vera í sama
hópnum.Fulltrúi í framkvæmda
ráðinu fyrir þessar þjóðir, hefir
verið Jean Vauthier, en fram-
kvæmdastjóri eða starfsmaður
í bankanum fyrir hönd þeirra
maður að nafni Basyn.
— Hvað um tillag okkar ís-
lendinga til bankans og gjald-
eyrissjóðsins?
Það var ákveðið í Upphafi,
að vera skyldi ein miljón doll-
ara í hvorri stofnuninni fyrir
sig, og skyldi borgast að nokk-
uru leyti í gulli, en að mestu
leyti til landsins.sjálfs, svo hægt
væri að grípa til þess, hvenær
sem væri, ef hjer ætti eitthvað
að lána eða kaupa á vegum
bankans.
Tillög þessi eru að miklu leyti
greidd. Fara greiðslur þessar
fram samkvæmt fyrirfram sett-
um reglum.
^ Ef nýsköpunín mistekst, þá
brestur grundvöllurinn undir
athafnalífi þjóðarinnar. Það má
aldrei verða og ráðið til að
hindra það er að kaupa sem
mest af vaxtabrjefum Stofn-
lánadeildarinnar.
@ Munið að vaxtaHrjef Stofn-
lánadeildarinnar til 5 ára gefa
ykkur 50% hærri vexti en þið
fáið af innstæðufje í sþárisjóði.
ÓSKAR GÍSLASON ljós-
myndari hefir gert kvikmynd,
sem hann nefnir „Reykjavík
vorra daga“. Tekur um tvær
klukkustundir að sýna mynd-
ina, sem er 4000 feta löng, 16
mm, eða mjófiima. Öll er
myndin tekin í eðlilegum lit-
um. Óskar segist hafa ráðist í
að taka þessa kvikmynd í tii
efni af 160 áraafmæli Reykja
víkur, sem var 18. ágúst s.l..
ár. Er fljettað inn í myndina
sýningum frá hátíðahöldum á
afmæli Reykjavíkur s.l. sum-
ar.
TVEIR LEIKARAR.
Kvikmyndin hefst með því
að tveir kvikmyndaleíkarar
koma fram. Eru það ung
stúlka (Snjólaug Sveinsdótt-
ir) og ungur piltur (Tómas
Tómasson frá Keflavík). Þau
eru að drekka eftirmiðdags-
kafi í Hressingarskálagarðin-
um á afmæli Reykjavíkur og
taka sig saman um að fara að
skoða borgina. Þau fara í
Tivoli, skoða.sig um í bænum
ungfrúin fer í flugferð yfir
Reykjavík. Síðan ganga þau
á víð og dreif og sjá það, sem
rnarkverðast þykir í bænum.
M. a. fara þau í Hótel Borg
tii að fá sjer snúning.
Gamla Bíó 40 ára i
Gamli salurinn í „Fjalakettinum“.
Óskar Gíslason
Myndin er þögul, en með
texta og hefir Þorleifur K.
Þorleifsson teiknað textana,
c-n formála fyrir myndinni
mun Jón Aðils tala inn á plötu
SÝND Á NÆSTUNNI.
Frumsýning á þessari
Reykjavíkurmynd verður
væntanlega seint í nóvember,
eða um mánaðamótin nóv.—
des. í Tjarnarbíó, en síðar
mun myndin væntanlega
ve-rð^i sýnd í nágrenninu og
úti á I.andi. Þá hefir svo um
samist níilli Óskars og kvik-
myndaklúbba vestan hafs, að
myndin verði sýnd þar, nokk
uð stytt og væntanlega gefst
Islendingum vestan hafs einn
ig kostur á að sjá myndina.
Það munu vafalaust margir
hafa gaman ht að sjá hessa
kvikmynd. Blaðamenn sáu
kafl.a úr henni í gærdag og
iíkáði margt vel í lienni og
’sumt 'stórvéí. ’
GAMLA BIO — fyrsta kvik-
myndahús í Reykjavík — er 40
ára í dag.'Það var stofnað af
dönskum manni, Fr. Warburg í
Kaupmannahöfn, sem sendi
i-i.igað Albert Lind til þess að
kczna upp kvikmyndahúsi. Var
þctla fyrsta kvikmyndahús í
Reykjavík og tók til starfa að-
cins 11 árum, eftir að fyrst var
farið að sýna „lifandi myndir“
í Berlín og París. Fyr.irtækið
gekk fyrst undir nafninu
„Reykjavíkur Biographteater",
en nafnið breyttist brátt í
,,Bíó“ og síðar í Gamla Bíó, eft-
ir að Nýja Bíó var tekið til
starfa í Hotel ísland, 1912.
P. Petersen keypti Gamla
Bíó 1913, en hann hafði verið
starfsmaður þess frá byrjun.
Starfrækti hann fyrirtækið,
bygði því nýtt og vandáð hús
1927, en seldi það síðan hluta-
fjelagi því er nú á Gamla Bíó
1939 og fluttist þá af landi burt
til Hafnar. Núverandi fram-
kvæmdastjóri Gamla Bíó er
Haíliði Halldórsson.
Þegar leið yfir bíógesti.
P. Petefsen skrifar skemti-
legan endurminningarþátt í
lítið minningrrrit, sem Gamla
Bíó gefu.r út í tilefni afmælis-
ins. Segir hann þar frá stofn-
un og fyrstu árum Gamla Bíó
í „Fjalakettinum“ við Bröttu-
götu. Fyrstu sýningartækin
vor.u handsnúin. Margir þektir
borgarar áttu sín föstu sæti í
bíó og komu á hverja nýja
mynd. Fyrst k.ostuðu aðgöngu-
miðar 15, 25 og 35 aura, en
sýningargjald var bæjaryfir-
völdunum greitt 2 krónur á
kvöldi og rann það fje í fátækra
sjóð. Bæjarbúar höfðu ekki
mikla trú á að þetta fyrirtæki
myndi ganga og þegar Peter-
senlímdi yfir auglýsingaspjöld
á götunum „síðasta sinn“ heyrð
ust menn segja: „Auðvitað gat
þetta ekki gengið lengi“, eða
„loksins hætti þetta helvíti“.
Petersen segir í endurminn-
ingagreip sinni, að ein hrotta-
legasta mynd sem hjer var
sýnd á fyrstu árum kviknyndá
hússins hafi verið „Uppskurðir
dr. Doyens“. Sú mynd var sýnd
á eftir venjuiegum sýningum
og kostaði aðgangur að hennl
35 aura. A meðan hún var sýnd
leið daglega yfir 40—-50 aanns
og voru þeir vaktir til lífsins
með hoffmansdropum. Togara-
eigandi hjer í bænurn kom
augnablik til að horfa á mynd
þessa. Honum voru boðnir hoff-
mansdropar er hann kom út eft
ir að hafa horft á myndina
skamma stund. Hann kvaðst
ekki þu: "a þeirra með. En í
sömu andránni leið yfir hann
og hann valt niður allar tröpp-
ur, án þess að meiða sig þó
Næsta kvöld fór eins fyrir ung-
um manni, sem starfaði í stjórn
arráðiríu.
Petersen forstjóri, sem nú á
kvikmyndahús í Kaupmanna-
höfn, sem heitir „Atlantic Bíó“'
skrifar undir grein sína: „Bíó-
petersen“, en undir því nafni
var hann lengst af þektur hjer
í bænum.
Góð húsakynni.
Þegar Gamia Bíó í Ingólfs-
stræti var opnað 1927 var bað
glæsilegasta samkomuhús bæj-
arins. Þótti það einkar hent-
ugt til hljómleika og hafa þar
margir frægir hljómlistarmenn
komið fram, þar á meðal heims-
frægir snillingar.
Petersen ,sparaði í engu íil
þess að húsið yrði sem full-
komnast. T. d. voru gólf öll
j gummilögð, en það var nýlunda
þá, ennfremur nýtísku loft-
ræsting og svonefnd „óbein“
raflýsing, sem einnig var ný-
lunda þá hjer á landi.
Kvikmyndir sem koma.
í afmælisheftinu er sagt frá
því að hin einstæða teikni og
hljómlistarmynd Walt Disney,
Fantasia, verði afmælismynd
Gamla Bíó í dag og næstui
daga. Ennfremur er getið um
nokkrar nýjar kvikmyndir sem
væntanlegar eru. Þar á meðal
(Framh. á bls. 12).
------——r..................................................»■'»«' --------
• , v, ;
\ 1 1’ »b ’.
■ . ' , ' ... * ,»■-•»- . ■ ý '■.<■■: "'•" ' i
....... ... .*■ , ■ . v
......... 1 • . " * . • ' • ;. ■••:..“•> ’ír

'cí
■ 'I
r : .
V • “ í ■;
Ný’i Gamla tíío-salúrinn.