Morgunblaðið - 07.12.1946, Blaðsíða 11
Laugardagur 7. des. 1946
MORGUNBLAÐIÐ
31
Landsamband íslenskra útvegsmanna
Raddir útvegsmanna
Ritnsfnd L. f. Ú.
UTGERÐAR
Eftir Harald Böðvarsson, Akranesi
SUNNUDAGINN 17. þ.m.
skrifaði jeg greinarstúf sem
birtist í Morgunblaðinu 20.
s.m. og hefir Tíminn gert mjer
þann greiða að minnast grein
arinnar í ramma á fyrstu síðu
21. þ.m. og þar að auki notað
jtneira en helming orku sinn-
ar í leiðara blaðsins sama dag
Út af nefndri grein. Tíminn
svarar spurningu minni á þá
leið, að eina lausnin að mjer
skilst sje fyrir mig og mína
líka að ganga í Framsóknar-
flokkinn og segja skilið við
braskarana og Ólaf Thors, og
ef braskarar og heildsalar
verði tjóðraðir en fái ekki að
leika lausum hala, já, þá geti
tillögur mínar komið að not-
um, ennfremur segir Tíminn
að jeg og margir framleiðend
ur aðrir hafi skipað sjer undir
merki braskarastjettarinnar
og aðalforustumanns hcnnar,
Ólafs Thors o.s.frv. og að við
munum halda áfram að vera
okkar eigin böðlar o.fl. þessu
líkt.
Þegar vandamál og örðug
úrlausnarefni steðja að þjóð-
inni, þá held jeg að slíkur mál-
flutningur sem þessi sje ekki
Keinum til gagns nema síður
sje. Jeg hefi reynt eftir megni
að blanda mjer sem allra
minst í ttjórnmáiadeilur og vil
hjer með mælast til þess að
Tíminn og aðrir láti mig í
friði á þessu sviði og að þeir
gerðu ekki neinar tilmunir til
þess að draga mig í pólitískan
tíilk.. Jeg hefi andstyggð á
pólitískum skrifum eins og
þau eru framfærð eða túlkuð
yfirleitt í leiðurum aðalblað-
'anna hjer á landi og mjer er
kunnugt um, að margir aðrir
hafa líka skoðun á þessu.
Mjer finst að Tímanum væri
sæmra að benda á leið
eða leiðir sem að fullu gagni
mættu koma til þess að fram-
leiðslan til sjávarins gæti haf-
ist aftur af fullum krafti og
skyldi jeg manna fyrstur við-
urkenna þær, ef betur reynd-
ust en mínar tillögur.
Það ér margt líkt með skyld
um eins og þar stendur, og má
heimfæra þetta til dagblað-
anna okkar — fátt er alandi
eða ferjandi hjá hinum blöð-
unum og flokkunum, en hver
elskar sína. Tíminn álítur að
sjálfstæðismenn hafi sóað öll
um fjármunum landsins til
ónýtis, en framsóknarmenn
sjeu hreinir englar og fjár-
málaspekingar.
Mig langar til að segja frá
atviki sem mjer er fast í minni
frá stjórnartíð framsóknnr, þá
var hún alls ráðandi og skip-
stjóri á innflutnihgs- og gjald-
eyrisskútunni. Þetta var árið
1935 Jeg hafði þá verið útgerð
armaður í tæp 29 ár, en f jekk
á þessu herrans ári mikla löng
un til þess að láta byggja nýj
an mótorbát með nýju ,Iagi,
sem jeg ásamt reyndum for-
manni hjer og öðrum sjómönn
Síða Landssambands íslenskra útvegsmanna birtir
hjer með grein eftir Harald Eöðvarsson, útgerðar-
mann á Akranesi, sem nýlega átti 40 ára „útgerð-
arafmæli“. L. í. Ú. telur það rjett, að sem flest sjón-
arrnið útvegsmanna komi fram í síðu sambandsiiis.
Landssambandið hefur hinsvegar ekki markað neina
ákveðna stefnu í því aðalmáli, sem grein þessi fjall-
ar um eða gert neinar ályktanir varðandi gengi. ís-
lenskrar krónu. Útvegsmenn hafa að sjálfsögðu víð-
sýni til að athuga sem flest sjónarmið, sem að gagni
mættu koma til að „Iækna“ hið alvarlega ásíand, sem
nú er með þjóðinni. Og Haraldur Böðvarssen er ekk-
ert myrkur í máli um það, hvaða stefnu liann álitur
til bóta í þessum efnum. — Ritnefnd L. I. Ú.
verklýðsfjelaganna og annara
við samræmingu vinnulauna
í landi ætti að vera komið í
það horf að ekki ætti að
þurfa að 'óttast miklar breyt-
ingar á því sviði. En eins og
áður getur hefir sjávarútveg-
ui'inn orðið útundan. en hann
fær uppreisn með lækkun
krónunnar og skal hjer seti
um, álitum að muridi taka
öðrum bátum fram af sömu
stærð. Þennan bát gat jeg feng
ið byggðan í Danmörku fyrir
sanngjarnt verð, með því lagi
og gerð sem við höfðum hugs
nð okk.ur. Jeg sótti um inn-
flútnings- og gjaldeyrisleyfi
— þfisvar sínnum — og fjekk
altaf nei. Jeg gafst eklíi upp
að heldur. Jeg átti hauka í
horni sem hjálpuðu mjer með
ráðum og dáð. Báturinn var
byggður eins og jeg hafði
hugsað mjer í Danmörku og
kostaði þar fullsmíðaður ísl.
kr. 19.881,63 en vjelina keypti
jeg í Svíþjóð og kostaði hún
ísl. kr. 12.865,50 sett niður í
bátinn í Danmörku. Kostaði
því báturinn fullsmíðaður með
vjel og öllu tilheyrandi ísl.
kr. 32.747,13 eða tæpar 33 þús-
und krónur. Jeg gjekk ís-
lensk menn til að sigla bátn-
um heim í nóvember s.á. og
þegar báturinn var kominn
hingað að bryggju á Akranesi
hringdi jeg strax í síma til
innflutningsnefndar og spurð
ist fyrir um það, hvort nefnd-
in ætlaðist til að báturinn
sigldi undir dönsku flaggi með
danskri skipshöfn, því undir
íslensku flaggi gæti hann ekki
siglt nema jeg fengi innflutn-
ingsleyfi fyrir honum. Daginn
eftir var leyfið veitt. — Síðan
þetta gerðist eru liðin 11 ár og
til fróðleiks hefi jeg nú reikn-
að samah hvað þessi bátur hef
ir fært mikið af verðmætum
í þjóðarbúið og reyndist það
vera að krónutali nákvæm-
lega kr. 2,822,474,07 eða tæp-
ar 3 miljónir króna, miðað við
verðmæti aflans uppúr bát en
útflutningsverðmæti er langt
um hærra. — En það er skamt
öfganna á milli og nú er byggt
of mikið af bátum í einu, eða
svo virðist a.m.k. á meðan
ekki fást menn á þá.
Stjórnmálaflokkamir gera
altof mikið af því að sverta og
rógbera upphugsaða andstæð-
inga sína í málgögnum sínum
til stórtjóns og háska fyrir
þjóðina í heild, því þegar allt
er krufið til mergjar, þá cr
skoðanamunur ekki mikill hjá
þeim og ættu þeir þess vegna
að geta unnið saman. í bróð-
erni landi og iýð til farsældar.
II.
Nú skulum við athuga mál-
ið og þær spurningar sem ieg'
hafði að yfirskrift fyrir grein
minni: Hvers vegna liggur mót
orbátaflotnn í höfn og hvers-
vegna eru hraðfrystihúsin
ekki starfrækt? Við skulum
ræða málin í bróðerni og af
drengsknp og forðast óþarfa
skæting. Jeg þykist hafa svar-
að spurningunni algerlega í
grein minni og benti meira að
segja á tvær leiðir, til þess að
mótorbátaflotinn og hrað-
frystihúsin gætu tekið til
starfa um leið og þær væru
opnaðar og þá sjerstaklega sú
síðarnefnda þ. e. lækkun krón
unnar um 30 af hundraði og
samhliða stöðvun vísitölunnar
Ef þessi síðari leið yrði far-
upp dæmi þessu til ,tuðnings:
Á vetrarvertíð 1946 aflaði 50
smá' esta mótorbátui fyrir
kr. 354,664,93
Frádráttur sem
grei ðist af óskift
um aflá: Olía
11.539,32
Innlendur kostn.-
69,819,48 81,358,80
Afg til skifta
í 22 staði kr. 273,306.13
eða kr. 12,423,00
í hh at, eða 5 mán-
uðii á 2448,60 7 t
pr. mánuð.
Sami bátur á vetrarvertíð
verði að starfrækja við hin
bestu skilyrði og af fuilum
krafti, ef landsfólkið á að
lifa sæmilega og það er stað-
reynd sem ekki yerður á
móÚ mælt, að jafnvægið er
ekki rjett á milli þeirra sem
útflutnings-framleiðslu stunda
og hinna altöf mörgu er taká
laun fyrir allskonar störf þörf
og óþörf, og það er þess vegna
skilyrðilaus -skylda þeirra
manna sem hafa þessi mál í
. hendi sjer þ.e. þings og stjórn
ar, að vinna svo giftusamlega
að málum þessum, svo að
vinnuaflsstraumurinn leggist
með vaxandi þunga til útflutn
ingsframleiðslunnar og þá
fyrst og frcmst. til útgerðarinn
ar, í stað þess að stöðvast í
hringiðu-lognmollu við alls-
konar dútl í landi.
Til þess að mála þessa mynd
ennþá skýrari fyrir ykkur sem
lesið grein þessa, skal jeg
segja ykkur frá því að nú á
yfirstandandi haustvertíð hef-
ur enginn mótorbátur gengið
til fiskjat- með línu frá Akra-
nesi nje öðrum verstöðvum
við Faxaflóa. Þrátt fyrir marg
in, sem jeg tel einu færu leið-iauka kostnaður vegna hækk-
ina eins og ástandið er orðið, aðs verðs á útlendum vörum
nú hjer á landi, þá er þeim
voð,a sem nú er fyrir dyrum,
hrundið burtu. Það sem skeð-
ur við þessa breytingu er fvrst
og fremst þetta: Allir sem
framleiða vörur til sölu á er-
lendum markaði fá fleiri krón
ur fyrir sama magn af vörum
t.d. bóndinn, sjómaðurinn, út-
gerðarmaðurinn o. s. frv. Með
vísitölustöðvun helst kaup-
gjaldið óbreytt hjá þeim sem
ekki fi'amleiða t.d. tímakaup,
dagkaup, mánaðarkaup o. s.
frv. Ríkissjóður mundi fá
hærri tolltekjur og sennilega
losna við uppbætur á útflutn-
ingskjöti o.fl. Órjettlát skift-
ing vinnulauna mundi sam-
ræmast að verulegu leiti. En
óhjákvæmilega mundi s.jer-
staklega útlendar vörur
hækka í verði og sumar inn-
lendar framleiðsluvörur líka,
en það þýðir að framleiðslm
kostnaður hækkaði talsvert,
en með því háa kaupgjaldi
sem nú er, þá ætti það að
1947, sami afli, miðað við 30% ftrekaðar tilraunir til þess að
koma af stað einum þeirra og
einmitt þeim bát sem var afla-
hæstuð á 3.1. vetrawértíð hjer
eða m.ö.o. það hefur ekki telc-
ist að fá skipverja á hann,
hvað þá alla hina bátana.
Veðráttan 'hefur verið óvenju
hagstæð og fiskurinn er í sión
um eins og á^ur. Mjer hefur
liðið illa út af þessu ástandi,
en jeg held að menn geri sjer
almennt ekki ljóst hvaða þýð
ingu þetta hefur fyrir þjóðar-
heildina og það er víst að
svona má það ekki vera stund-
inni lengur.
Þó að allir hagfræðingar
landsins færu að reikna dæmi
til úrlausnar þessu vandamáli
þá býst jeg ekki við að önnur
leið fáist heppilegri en sú er
jeg hefi bent á, þ.e. krónu-
lækkunina. Svíar tóku uppá
því að hækka sína krónu á s.l.
sumri og eru þegar orSnar
mjög háværar raddir þar í
landi út af því tiltæki, sem
hlýtur að skaða útflutnings-
verslun þeirra stórkostlega
þegar frá líður og má þegar
benda á ýms dæmi því til sönn
unar.
Akranesi 27. nóv. 1946.
gengislækkun.
Aflaverðmætið verður þá
Kr. 506,664,19
Frádráttur sem
greiðist af óskift
um afla:
Olía 16,484.74
Innlendur kostn.
69.819,48 86,304,22
Afg. til skifta
í 22 staði Kr. 420,359.97
eða kr. 19,107.27
í hlut, eða 5 mán
uðir á 3821,46 pr
mánuð.
Til útgerðarinnar nemur
hækkunin 914 hlutir á 6684,27
eða samtals krónur 61,829,50,
en frá þessu dregst nokkur
sem jeg sje ekki ástæðu til að
reikna út að þessu sinni.
Það vill nú svo vel til að við
eigum ca. 300 milljónir króna
í útlendum gjaldeyri, en fvrir
hann getum við fengið skip,
báta, vjelar og áðrar nauð-
synjar handa fr'amleiðslunni
og mjer finst að gengið á þeim
innstæðum megi ekki breyt-
ast framleiðslunni í óhag. —
Mjer hefir reiknast svo til að
er 650,50 mundi verða 929,20
verðmæti dollarans sem nú
og Sterlingspund sem nú er
26,22 yrði 37,45,8 með 30%
verðlækkun á krónunni. Samt
get jeg ekki sjeð að þessi hækk
un á útlenda gjaldeyrinum
skifti verulegu máli útaf fyrir
sig, ef hlutföllin í kaupgjalds
málunum innanlands eru rjett
lát.
Jeg held að það geti ekki
verið til nokkur maður í þessu
þjóðfjelagi, svo steinblindui
inst inni, að hann sjái ekki
nauðsynina á því, að fram-
bjargast. Margra ára starf leiðsluna til lands
sjavar
OIMÍSINS
íl • 4 fr
„ðverrir
Áætlunarferð íil Snæfcllsnes-
liafna, Flateyjar og Búðardals
á mánudag. — Vörumóttaka
til hádegls í tlag.