Morgunblaðið - 20.04.1947, Page 6

MORGUNBLÁblB
Sunnudagur 20. apríl 1947

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgBarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Ámi Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskrlftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlands.
kr. 12,00 utanlands.
Bu i lausasðlu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Annað hljóÖ ístrokknum
ÞAÐ var ekki lítill fögnuður í herbúðum vissra stjórn-
málaflokka, þegar gert var heyrum kunnugt, á s.l. hausti,
að Hermannsnefndin (þ. e. hagfræðingarnir fjórir, sem
áttu að vera tólfmanna-nefndinni til aðstoðar) hefði skil-
að áliti og tillögum til bjargar þjóðinni. Var brátt hafin
raust um birtingu álitsins, svo að þjóðin fengi að kynn-
ast bjargráðunum.
Mestur var fögnuðurinn í herbúðum Tímamanna, enda
átti formaður Framsóknarflokksins frumkvæðið að nefnd-
arskipuninni, og var hún því kend við nafn hans. Sósí-
alistaflokkurinn gladdist einnist yfir árangrinum af starfi
nefndarinnar, enda átti þar sæti einn af foringjum
flokksins. Var flokkurinn þess mjög hvetjandi, að álit
nefndarinnar yrði birt; var það gert í janúarmánuði s.l.
★
Þeir, sem hafa kynt sjer álit Hermannsnefndarinnar
hafa án efa komist að raun um, að þrjú höfuðmálin, sem
núverandi ríkisstjórn hefir haft og hefir á prjónunum,
eru meðal þeirra bjargráða, sem Hermannsnefndin er
með. Þessi mál eru:
1. Stórfeldar tollahækkanir á innfluttri vöru til lands-
ins, og hliðstæðar hækkanir á innlendum tollvörum-
Þessar aðferðir hafa þegar verið lögfestar, og eru þær
komnar til framkvæmda.
2. Fjárfestingunni verði komið í fastar skorður, þannig
að trygt verði að ríkisvaldið ráði því á hverjum tíma til
hvers fjármagnið verði notað.
Fyrir Alþingi liggur nú stjórnarfrumvarp um fjárhags-
ráð o. fl„ sem einmitt er ætlað að hafa með höndum þetta
verkefni.
3. Eignakönnun, en með henni á að sannprófa skatta-
framtöl manna, til þess að komast að skattsvikum, sem
íullyrt er að mikil brögð hafi verið að undangengin velti-
ár. Fylgja svo viðeigandi refsiaðgerðir þeim til handa,
sem uppvísir verða að skattsvikum.
Vitað er, að ríkisstjórnin hefir einnig þessar aðgerðir
á prjónunum.
★
Um þessi þrjú höfuðmál er annars það að segja, að
aðeins eitt þeirra er frumsmíði Hermannsnefndarinnar.
Það eru tollarnir. Hin málin tvö, fjárfestingin og eigna-
könnunin komu fram í tólfmanna nefndinni, annað frá
Sósíalistum og hitt frá Framsókn.
Nú mætti ætla, að þeir flokkar, sem hrifnastir voru
af áliti og tillögum Hermannsnefndarinnar væri í fylsta
máta ánægðir, þar sem nefndin tók' upp höfuðtillögin’
þeirra í tólfmanna nefndinni og bætti auk þess við nýju
bjargráði (tollunum).
En það einkennilega skeður, að strax við framkvæmd
fyrstu tillögu Hermannsnefndarinnar, rjúka foringjar
kommúnista upp til handa og fóta, og hóta að beita því
valdi sem þeir hafa í verklýðssamtökunum, til þess að
koma fram „gagnráðstöfunum“! Þetta þýðir á þeirra máli,
að reynt verður að koma af stað verkföllum og knýja fram
kauphækkanir. Það á m- ö. o. að reyna að hrinda af stað
nýrri dýrtíðaröldu.
★
Otrúlegt er, að verklýðsfjelögin láti ginna sig út í þetta
glapræði. Því enda þótt tollarnir komi allhart niður á
þjóðinni í heild, getur nýtt dýrtíðarflóð aldrei orðið neitt
bjargráð, síst fyrir launastjettirnar.
Ef verklýðsfjelögin skildu nú sinn vitjunartíma, myndu
þau snúast á alt annan veg við þessum málum, en ráða-
menn kommúnista hvetja þau til.
Verklýðsfjelögin eiga að krefjast þess af þingi og stjórn,
að hafist verði handa um raunhæfar aðgerðir gegn dýr-
tíðinni, og vera sjálf með í ráðum um útræðin.
' Með raunhæfum aðgerðum gegn dyrtíðinní væri 'trygt
iramhald nýsköpunarinnar, og þar með öryggi atvinnu-
veganna og allra þjóðfjelagsþegna.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Tveggja ára gömul
ábending.
BLAÐAMENNIRNIR, sem
fóru í boði AOA flugfjelagsins
til Norðurlanda á dögunum og
til Ameríku, komu flestir auga
á þá skömm, sem okkur er að
aðbúnaði farþega á Keflavík-
urflugvellinum. Fanst þeim að
vonum stinga nokkuð í stúf er
þeir komu í erlendar flughafn-
ir hge aðbúnaður allur var þar
með öðrum og betri hætti.
Fyrir tæplega tveimur árum
var að þessu sama vikið hjer
í þessum dálkum og vegna
þess að málið er nú mjög á döf-
inni og tímabært ætla jeg að
birta glefsur úr þessum tveggja
ára gömlu ábendingum „Dag-
lega lífsins“.
Þann 15. júlí 1945 birtust
hjer í dálkunum eftirfarandi
klausur:
•
Eykur ekki álitið.
ÍSLAND ER NÚ ORÐIÐ á-
fangi á alþjóðaleið. Hjer koma
menn við á leið sinni til og frá
Ameríku. Hefir þegar verið get
ið heimsfrægra manna, sem
gist hafa í De Gink í Keflavík.
En það eru fleiri en heimsfræg
ir menn, sem þangað koma.
Menn, sem taka eftir hvernig
hjer er útlits. og skapa sjer
skoðanir um landið og þjóðina
eftir þeim áhrifum, sem þeir
verða fyrir er þeir koma hjer,
oft .til skammrar dvalar. Það
er hart að geta ekki boðið
þessu fólki upp á sæmilega
þokkalegt veitingapláss og góð
an mat og frammistöðu. En því
miður er ekki því láni að
fagna.
•
Fjallkonumyndin í
hálftunnuhúsinu.
HERINN rekur að vísu veit-
ingastofu í hálftunnuhúsnæði.
En það er ekki nema skrípa-
myivi af amerískum veitinga-
húsum. Það fer ekki hjá því,
að beir menn, sem í fyrsta
sinni koma tdl landsins og sjá
ekki nema hrjóstug holtin um-
hverfis Keflavík fái kaldar
hugmyndir um landið. Það
væri hægt að bæta úr með því,
að hafa þarna myndarlegt
veitingahús með fallegum mál-
verkum og ljósmyndum frá ís-
landi.
Eina myndin, sem prýðir
vegji núverandi veitingastofu
hersins í Keflavík, er Fjall-
koniirnyndin gamla. Það er
ekki að búast við að ókunnugir
útlendingar skilji þá mynd, eða
verði stórhrifnir.
Þessum málum öllum þarf að
gefa betri gaum en gert hefir
verið.
Þó að nærri sjeu liðin tvö ár
síðan þetta var ritað hefir ekk-
ert breyst til batnaðar.
•
Umferðarljósmerkin
samþykt.
ÞÁ HAFA UMFERÐAR Ijós-
in loksins verið samþykt í bæj-
arráði og koma væntanlega upp
síðari hluta sumars eða fyr.
Oft hefir verið á þessi ljós
minst hjer og þörfina fyrir þau.
skal það og svo reynast, að
bæjaryfirvöldin þurfa ekki að
sjá eftir að hafa látið setja þau
upp svo mikið eiga þau eftir að
greiða fyrir umferðinni í miðb.
og það, sem betra er þau munu
betur en hátalarar lögreglunn-
ar kenna vegfarendum að
ganya yfir götur.
•
Bifreiðastæðin.
BORG ARST J ÓRINN okkar,
Gunnar Thoroddsen, hefir mik
ið að gera og í mörg horn að
lítav er hann lætur ekki standa
á framkvæmdum þegar á
liggur.
í yær skrifaði hann Slysa-
varnafjelagi Islands brjef og
fór þess á leit við fjelagið, að
Jóni Oddgeir Jónssyni fulltrúa
fjelagsins yrði nú þegar falið
að gera skýrslur um þörf bif-
reiðastæða í bænum og yfirleitt
gera þær athuganir, sem nauð-
synlegar eru í sambandi við
það vandamál.
Borgarstjórinn er ákveðinn í,
að reyna að bæta úr þessu
van<icmáli sem og fleirum er
steðia og mun þá vel fara.
0
Gamla konan, sem
hlustaði á barna-
tímann.
EKKERT sýnir betur vin-
sældir sjerhvers þáttar, hvort
sem -er í blöðum eða útvarpi,
en það, að fleiri skuli lesa, eða
hlusta á þá, en þeim er raun-
verulega ætlað að ná til. Þess
vegna þótti mjer vænt um að
fá eftirfarandi brjef frá gam-
alli konu á Elliheimilinu:
Kæri herra Víkverji!
Þjer eruð svo vanur því að
fólk sjer að kvabba við yður,
og nú langar mig að biðja yður
að kpma á framfæri þeirri ósk
okkar margra hjer á Elliheim-
ilinu og víðar að síra Friðrik
Hallgrímsson væri fenginn til
að tala við og við í barnatímum
Ríkisútvarpsins. Það voru svo
mörg góð frækorn, sem hann
sáði í huga barnanna og gamla
fólksins, sem hlustar mikið á
barnatímana. því tvisvar verð-
ur gamáll maður barn. Jeg
vona að þjer bregðist vel við
þessari málaleitan, hvort sem
það ber nú nokkurn ár^ngur á
hærri stöðum.
MEÐAL ANNARA ORÐA
Hin þungu örlög balfnesku landanna.
ÖRLÖG baltnesku landanna,
eru þung. Hersetin og, að því
er virðist, ofurseld Rússum,
verða þau nauðug viljug að
beygja sig undir valdboð
þeirra. Þau hafa glatað sjálf-
stæði sínu, en, eins og sjá má
af eftirfarandi greinarkorni, er
frelsisástin enn rík með þess-
um þjóðum. Greinin er skrifuð
eftir baltneskan mann, — einn
af mörgum, sem orðið hefir að
flýja ættjörð sína, en heldur
engu að síður ótrauður áfram
baráttunni fyrir sjálfstæði
hennar.
Rjettur hinna frjálsu.
„Sjerhver frjáls þjóð hefir
fána sinn og syngja þjóð-
söng tengda við sögu sína. •—
Á þjóðhátíðardögum prýða all-
ar frjálsar þjóðir heimili sín
með þjóðfánum sínum og halda
almennar samkomur, þar sem
þjóðsöngvarnir eru gungnir
undþ; fánum þeirra.
Nú til dags er mörgum þjóð-
um í Evrópu bannað, að við-
lagðri refsingu að nota þjóð-
þjóðfána sinn og syngja þjóð-
sönjva sína. vegna þess að er- |
lent yfirdrottnunarvald hefir
þröngvað sínum eigin þjóðfána
upp > á viðkomandi þjóðir, —r
fána senv á ekkert skylt við
frelsiselskandi þjóðir og; sögu
þeirra, — neroa að því leyti
sem hann er tengdur víð sorg-
f legustu minningar úr sögu
landa þeirra. Þjóðsöng þessa
erlenda valds, — söng sem lof-
ar og dáir hinn sterka — hef-
ir verið neytt upp á þessar
þjóðir.
Baltnesku ríkin.
Baltnesku þjóðirnar þrjár
— Eistland, Lettland og Lit-
hauen — eru meðal hinna ofan
greindu þjóða. Saga þeirra sýn
ir að margar tortímandi styrj-
aldir hafa gengið yfir lönd
þeirra. Erlend veldi hafa hvert
af öðru hersetið löndin: Þýskir
krossfarar, Rússar, Danir, Pól-
verjar, Svíar, aftur Rússar,
Þjóðverjar og nú Rússar einu
sinni enn. Baltnesku ríkin hafa
verið notuð sem orustuvöllur í
barátfunni milli austurs og
vesturs. Þrátt fyrir þetta hafa
Baltnesku þjóðirnar haldið
þjóðareinkennum sínum á sama
tíma og aðrar stærri þjóðir hafa
glatað þeim. Baltnesku þjóðirn
ar hafa haldið frelsi, vegna
þess að þær hafa ávalt barist
fyrir andlegu og sálarlegu
frelsi. Þær hafa aldrei viður-
' kent skoðanir sigurvegaranna,
nje blandað blóði við þá, því
þær hafa ávalt sett fÖðurlandið
framar öllu öðru.
' JÓ !j
Þau sönnuðu rjett sinn.
, . I
í lok fyrri heimsstyfjáldar-
innar börðust Eistar, Léttar og
Lithauar fyrir sjálfstæði sínu,
sem þeir náðu með hjálp ann-
ara ríkja, þar á meðal Finn-
lands og Englands, — England
varð verndari Baltnesku land-
anna. — Næstu tuttugu og tvö
ár (1918—1940) sönnuðu þessi
ríki, að þau áttu fullan rjett á
ao vera frjáls og sjálfstæð,
með því að taka miklum fram-
förum, efnahagslega og menn-
ingarlega.
Síðari heimsstyr j öldin batt
endi á frelsi og framfaralíf
þeirra, og í kjölfar hennar
komu miklar'þjáningar. Einu
sinni enn urðu Baltnesku ríkin
orustu völlur. Þau voru her-
tekin af Rússum í júní 1940,
því næst af Þjc. tverjum í júní
1941, og svo aftur af Rússum í
september 1944. Bæði hernáms
veldin eyddu landi og þjóð.
Þjáningar Baltnesku þjóðanna
voru ef til vill meiri en nokk-
urra annara- þjóða í þessari
styriöld. Þau eiga það nú á
hættu að verða þurkuð út af
landabrjefi Evrópu, jafnvel án
þess að fá að bera hönd fyrir
höfuð sjer“.
WASHINGTON: — Tveir af
mönnum þeim.' sem þátt tóku í
leiðangri Býrds flotaforingja,
ljetu lífið í bílslysi, fjórum
klúkkúSturtdum eftir að þeir
stigu á lahd í Sindney.