Morgunblaðið - 09.09.1947, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 9. septr. 1947.
)
It í iaciL Baraj^
1 tl
afurðaverðii
-- {M
Bjargráð kommúnista
Bardagar í ■ Delhi 'og' Kðrðchi
---------- i
Vjelbyssur notaðar
---------- ]
NEW DELHI í gærkvöldi.
Einkaskeyti til Morgunblaðsins frá Reuter.
I DAG hófust niiklir bardagar í Delhi, höfuðborg Indlands*
Voru það flokkar Sikha og Hindúa, sem rjeðust þar vopnaðir
stuttum rýtingum á Múhameðstrúarmenn.
SKÝRSLA Fjárhagsráðs og
ei'indi Emils Jónssonar, við-
skiftamálaráðherra, um gjald-
eyrisástand og fjárhagsafstöðu
þjóðarinnar, hafa að vonum
vakið mikla athygli.
Því miður verður ekki leng-
ur um það vilst, ae gjaldeyris-
sjóðir landsmanna eru þrotnir,
og að bankarnir hafa nú þegar
fest svo mikið í lánum innan-
lands af því fje, sem þeir hafa
yfir að ráða, að þar verður ekki
mikið lengra komist.
Framleiðslutækin gagnslaus,
nema þau sjeu notuð.
Þetta eru vissulega alvarleg
tíðindi, sem allir landsmenn
þurfa að fá vitneskju um og
átta sig á til hlítar. En þó að
tíðindin sjeu alvarleg, er samt
engin ástæða til örvæntingar.
I allri sinni löngu sögu hafa
íslendingar sjaldnast átt mikla
gjaldeyrissjóði erlendis og þó
jafnt og þjett sótt fram á við,
eftir að við fengum sjálfsfor-
ræði á ný.
Gjaldeyririnn, sem við eign-
uðumst á ófriðarárunum hefur,
sem betur fer, ekki nema að
litlu leyti farið til einskis. Að
mestu leyti hefur honum verið
varið til að kaupa ný fram-
leiðslutæki handa landsmönn-
um og bæta kjör þeirra að öðru
leyti.
Enn er ekki nema nokkur
hluti þessara tækja kominn í
notkun, þó að búið sje að binda
fjeð, sem til kaupa þeirra á að
fara. Þegar þjóðin fer að njóta
afrakstursins af öllum þessum
tækjum, skapa þau henni betri
skilyrði til góðs lífs í landinu,
én hún nokkru sinni áður hefur
notið. Möguleikarnir til þessa
eru þó að sjálfsögðu bundnir
einu skilyrði — því, að afurð-
irnar, sem framleiddar verða,
seljist.
Við verðum að vera samkepn-
isfærir.
■ Að þessu sinni skal ekki rætt
um orsakir til þeirra vandræða,
sem þjóðin nú er lent í. Ein or-
sök er þó öllum þeim, sem skilja
vilja, auðsæ, sem sje sú, að ís-
lendingar hafa heimtað hærra
verð fyrir vöru sína en erlend-
ír viðskiftavinir þeirra hafa
viljað greiða.
Hinar útlendu þjóðir hafa
ekki sýnt þessa tregðu af ill-
vilja til Islendinga. Þvert á
móti eru meðal þeirra margir
einstaklingar, sem hafa lagt allt
kapp á, að greiða fyrir við-
skiftum þjóða sinna við ís-
lensku þjóðina.
Örðugleikarnir hafa fyrst og
fremst komið af því, að aðrir
hafa boðið samskor.ar vöru fyr-
ir miklu lægra verð en við ís-
lendingar. A sama stendur hvert
íslenskir erindrekar hafa farið
til að selja framleiðsluvörur
okkar. Frá Englandi, Rússlandi,
Bandaríkjunum, Tjekkóslóvak-
íu og öðrum löndum hefif sag-
an ætíð verið hin sama. Svör-
in hafg hvarvetna verið þessi:
„Þið getið ekki búist við, að
við kaupum af ykkur fyrir
jnikið hærra verð en við þurf-
um að greiða öðrum. Meðan þið
lækkið ekki verðhugmyndir ykk
ar, verða skiptin við ykkur að
sitja á hakanum."
Framleiðslukostnaður
verður að miðast við markaðs-
verð.
En þessar háu verðhugmynd
ir hafa ekki aðeins bakað okk-
ur tjón með því að torvelda
sölu afurða okkar. Þær hafa
einnig að nokkru leitt til þess
og að nokkru stafað af því, að
hjer á landi var haldið uppi
miklu hærra kaupgjaldi og
verðlagi en við höfum efni á,
og gert er í öðrum hliðstæðum
löndum.
Af þessu hefur svo eyðsla
okkar orðið miklu meiri en ella,
reynt hefur verið að gera of
mikið á of skömmum tíma og
gjaldeyrissjóðirnir hafa horfið
fyr en ella hefði orðið.
Af þessum sökum munu flest
ir taka undir með Fjárhags-
ráði og síst þykja ofmælt, þeg-
ar það segir:
„En þrátt fyrir það, þykir
það þó rjett, að láta það koma
hjer fram, að auðsætt er, að
ráðstafanir, er nú er verið að
gera, geta alls ekki náð til-
gangi sínum, nema ráðist sje
gegn dýrtíðinni og framleiðslu
landsmanna komið í það horf,
að framleiðslukostnaður sje í
eðlilegu samræmi við verð, sem
fyrir afurðirnar fæst á erlend-
um markaði“.
Skýrslunni skotið undir stól.
Einn er þó sá, sem ekki er
alveg á því, að þetta sje skyn-
samlega mælt. Það er Þjóðvilj-
inn. Skýrslunni í heild skýtur
hann undir stól, en segir, að
með þesáum orðum sje „komið
upp um tilgangínn“, sem fyrir
þeim mönnum vakir, sem
skýrslu þessa semja. „Þeir ætla
að lækka verðið á íslenskum út-
flutningsafurðum.“
Eftir þessar gáfulegu hugleið
ingar slær svo út í fyrir Þjóð-
viljanum. Hann dettur af lín-
unni og segir aldrei þessu vant
skynsamlega hluti. Hann tekur
fram, að tryggja beri sem hæst
verð á útflutningsafurðum
landsmanna og að efla beri sem
mest framleiðsluna á útflutn-
ingsafurðunum í samræmi við
þá samninga, sem gerðir verða
á sölu á þeim.
Það er einmitt þetta, sem
fyrrv. utanríkisráðherra Ólafur
Thors og núverandí ríkisstjórn,
hafa lagt allt kapp á að gera.
Eiga íslendingar að lifa á
afrakstrinum af „samningum"
Aka við afskipunarmanninn?
En kommúnistum er það ekki
nóg. Eftir kenningu þeirra á
íslenska þjóðin ekki að miða
framleiðslu sína og athafnir við
raunverulega markaði. Komm-
únistar vilja láta allt efnahags-
kerfið byggjast á jafn örugg-
um grundvelli og ,,samningum“
þeirra Áka Jakobssonar og af-
skipunarmannsins, um kaup
Rússa á nær öllum framleiðslu
vörum íslensku þjóðarinnar.
Kommúnistum þótti ekki nóg
að láta Áka Jakobsson verða
að viðundri frammi fyrir allri
þjóðinni, vegna frammistöðu
sinnar í afurðasölunni, heldur
fullyrðir málgagn þeirra, Þjóþ-
viljinn, nú hvern einasta dag, að
„auðvelt,, sje að fá iöndin á meg
inlandi Evrópu til að gera við
okkur „langa og hagstæða versl
unarsamninga.“
Annað sögðu þeir kommúnist
ar, sem í samninganefndunum
voru á meðan samningarnir
stóðu. Á s. 1. vetr; var samn-
inganefndinni í Moskva falið að
leitast eftir því við Rússa, hvort
þeir vildu gera samning til
tveggja ára um kaup íslenskra
afurða. Undirtektirnar voru
engar. Þegar kommúnistar full-
yrða þessvegna dag eftir dag,
að það sje enginn vandi að selja
afurðirnar, ekki aðeins til eins
árs heldur til margra ára á
meginlandi Evrópu, fyrir hag-
stætt verð, þá eru það vísvit-
andi ósannindi, sem fram eru
borin.
Kommúnistar vilja hrun.
En slík ósannindi eru eng-
an veginn nýung af hálfu komm
únista. Það er í samræmi viff
alla frammistöðu þeirra í efna-
hagsmálum þjóðarinnar, að
segja nú, þegar ofhátt verðlag
hefur komið okkur í mjög alvar
leg vandræði, að vandinn sje
enginn annar en sá, að hækka
bara verðið á íslenskum afurð-
um, þá muni allt lagast.
En kommúnistar ætlast til of
mikils af almenningi, ef þeir
halda, að menn leggi trúnað á
skvaldur slíkt sem þetta, eftir
allt sem á undan er gengið. ís-
lensk alþýða skilur það full-
vel, að eina úrræðið til bjarg-
ar nú er, að koma framleiðslu-
kostnaðinum í samræmi við
raunverulegt söluverð afurð-
anna. Ef að það er gert, þá er
hægt að nóta til hlítar hin
miklu tæki, sem við nú þegar
höfum aflað okkur til fram-
leiðslu, og jafnóðum og ný bæt-
ast við, verða þau þá tekin til
vinnu landi og lýð til blessun-
ar.
Ef leið kommúnista verður
fárin, blasir hinsvegar ekki
annað við en eymd og hrun.
Enda eru það þau orðin, sem
kommúnistar oftast æpa vegna
þess, að þeir vita, að í slíku á-
standi er jarðvegurinn fyrir
öfgakenningar þeiira bestur.
Júgóslafneskur
njésnari tekinn
ÍTALSKA innanríkisráðuneyt
ið hefur gefið út tilkynningu um
að júgóslavneskur leynistarfs-
maður hafi verið handteliinn
þar. Þegar handtakan fór fram
var leitað á honum og fundust
tvö fölsuð vegabrjef á honum,
annað ítalskt en hitt án þjóðern-
is. — Reuter.
Vjelbyssur í nolkun
Sýndu þeir mikla grimmd
og rjeðust á konur og börn með
kutum sínum. Lögreglan vprð
að taka til vopna og auk þess
aðstoðaði breskt herlið, sem
enn er í Indlandi við að bæla
lætin niður. Vjelbyssur voru
teknar í notkun og fjellu marg-
ir.
Almenningur vill frið
Frjettamenn skýra svo frá,
að langmestur hluti borgarbúa
í Delhi sje algerlega andvígur
óeirðunum. Þá hafa uppþotin
haft það í för með sjer að allt
daglegt líf í borginni „er í helj-
argreipum11, eins og einn
frjettamannanna orðar það.
Einnig í Karachi
Frá Karachi berast þær
frjettir frá frjettaritara Reuters
að þar hafi sömu atburðir-ver-
ið að gerast, aðeins, að þeim sje
snúið við og eru það Múha-
meðstrúarmenn, sem þar
myrða niður í gríð og erg alla
Sikha og Hindúa, sem þeir
finna. Er vitað til þess í dag,
að 12 Sikhar fjellu, þegar hóp-
ur vopnaðra Múhameðstrúar-
manna ruddist inn á járnbraut
arstöðina í borginni.
Undanfarið hafa 2000 Sik-
har og Hindúar farið daglega
frá Karachi, og til þess að sjá
um að þessir flutningar geti
farið friðsamlega fram hefur
lögreglulið verið aukið í járn-
brautarstöðinni.
Nefnd skiputi
Sjerstök nefnd hefur verið
skipuð vegna uppþotanna í
Indlandi. Kemur hún saman á
hverjum degi og er Mounabatt
en lávarður formaður hennar.
Æfluðu að kasta flug-
miðum yfir London
París í gær.
PARÍSARLÖGREGLAN tók
í gær fimm Gyðinga, sem eru
grunaðir um að hafa ætlað að
kasta flugmiðum yfir Lóndon.
Tveimur þessara Gyðinga hef-
ur verið sleppt nú, en hinir
þrír, sem voru teknir fastir á
fluvelli við París, þar sem þeir
voru að stíga upp í flugvjel
sína, eru enn í haldi.
Var gerð leit í flugvjelinni
og fannst þar mikill fjöldi flug-
miða, sem Gyðingarnir hafa
vafalaust ætlað að kasta yfir
London. Flugijiiðarnir voru
undirritaðir: Baráttumenn fsr-
aels, en þannig hefur Stérn-
flokkurinn jafnað kallað sig.
Enn alvarlegra en þetta er,
að heima hjá Gyðingum þess-
um hafa fundisí 6 heimagerðar
flugsprengjur, sem þeir hafa
ætlað að kasta yfir London.
Rjettarhöld yfir mönnum
þessum hefjast á fimmtudag.
— Reuter.
«----------------------------
Vafnafökul! gefur
fluS!(rysfarv@rur
um höf hHabeliisins
VATNAJÖKULL er eitt full-
komnasta kæliskip, sem byggt
hefur verið á Norðurlöndum.
Kælivjelar þess geta haldið
þeim kulda í lestum er þarf til
þess að flytja frystan fisk og
aðrar frystar vörur um höf hita
beltisins.
Svo sem kunnugt er kom skip
ið á laugardag og hafði þá
stjórn h.f. Jöklar er á skipið,
boð inni fyrir ýmsa gesti, en
síðan var farið í stutta siglingu
hjer út á Flóann.
Vatnajökull er smíðaður sam
kvæmt ströngustu kröfum
Lloyds og reglum sem settar eru
í ísl. lögum. Skipið er knúið
810 h. a. dieselvjel auk þess eru
í því 90 h. a. dieselvjelar og
enn aðrar 10 h.a. Vjelar þessar
knýja rafala og þar með kæli-
vjelar, spil og annað sem geng-
ur fyrir rafmagni.
Kælivjelarnar eru þrjár.
Kæliklefi þess notar Freon 12,
sem kæliefni, en það er nú mest
notað í öll nýtísku kæliskip.
Ábyrgist verksmiðjan er vjel-
arnar framleiðir, að kuldinn í
lestum geti verið 18 stig, við
35 stiga lofthita og 25 gráðu
heitan sjó. Lestarúm er rúml.
40.000 kubikfet. Lestarúmin eru
öll einangruð með korki. Olíu-
geymar skipsins teka um 200
smál. af brensluolíu.
Vatnajökull er búinn öllum
nýtísku og fullkomnum sigl-
ingatækjum. Radar er þó ekki
í því, en mun verða sett seinna
meir.
Ibúðir skipverja eru mjög vist
legar og eru þær aftast í skip-
inu. í því ásigkomulagi sem
skipið er nú og með öllum tækj-
um kostar það 3,5 milj. ísl.
króna.
Til Ameríku.
Fyrsta ferð skipsins til út-
landá verður væntanlega farin
um 20 þ. m. Verður þá farið
með frystan fisk til Bandaríkj-
anna. Á næstunm mun skipið
fara á hafnir út um land til að
taka fiskinn.
Ólafur Þórðarson hefur haft
eftirlit með byggingu skipsins
og dvaldi hann í Svíþjóð s. 1.
ár í þessu skyni. Hann kom
heim með skipinu í þessari
fyrstu ferð þess.
KOLAUMRÆÐUM A« LJÚKA
LONDON: — Búist er við, að
bresk-bandarísku umræðunum
um kolaframleiðslu í Ruhr sje
nú að ljúka. Sagt er, að sam-
komulag hafi náðst um aukn-
ingu kolaframleiðslunnar.