Alþýðublaðið - 05.06.1929, Blaðsíða 2

$
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
•; tp^
9A£da soeialismsiais*
if r.
Jafinaðarmenn
taka við sfjérn i EnglandS.
Eínkaskeyti til Alþýðublaðsins.
Lundúnum, 4. júní 1929.
Baldwin hefiir beðist lausnar. Konungur hefiir beð>
ið Mae-Donald að koma á fiund sinn á morgun p dag)
til að ræða um msrndun jafinaðarmannastf órnar.
Héðinn.

Framtiðarsíefiumál
Ihaldsfiokbslns:
kæialög. - Bikíslopegla.
u
„Þá er pess enn að geta, að
eitt er pað mál nú á dagskrá,
sem frjálslyndum mönnnm er
svo mikið áhugamai að f á borg-
ið, að eitt mundi nægja til að
réttlæta samvinnu víð hvern
pann flokk, sem fyrir pvi vildi
beitast með peim, en pað er að
gera ráðstafanir tii pess að
tryggja vinmifrið ilaudinu [koma
prælalögnnum á]. Þetta mál
tóku ihaldsmenn upp á síðasta
pingi. .. .“ Leturbr. hér.
Svo ritar Jakob Möller í „Vísi“
á laugardaiginin, er hann leitast við
að „réttlæta“ Það, að hanjn keypti
sér voji í þlngsæti með því að
gerast taglhnýtingur Jóns Þor-
lákssonar og Magnúsar, s;un
keodur er við Krossanes.
Blað islandsbanka, danska
hlutabankans hér, tekur í sama
strénig. Bankastjóri hans, Eggerz,
ritar i joað sama dag;
„En vitanlegt er einnig, að
samkomulag er um ýms mikils-
verð íramtiðarstefnumál, t. d.
vinnudóminn,“ (Leturbr. hér.)
„Mg‘bl.“, ,,Stormux“ og „Vörðu;r“
og afleggjarar jreirra úti um larad
taka auðvitað öll unidir.
j^eð þessu er fengin glögg og
ótvíræð yfirlýsing jsess, að „fram-
tiðarstefraumár flokksins sé :að
koma þrælaiöguinium á, að svifta
vexkalýðinin öllum rétti til að
leggja verð á vinnu sína.
Næsta sporið er svo að korna
upp ríkislögreglu, svo að unt
verði að framkvæma jrrælalögin,
berja verkfallsmjeran tll hlýðnk
Öll stjör.ramálabarátta ihaldsins
er barátta fyrir auði og völdium,
völdum yfir veitufé og fram-
Mðslutækjum þjóða'riinnar, svo að
bxoddar j>ess geti auðgast á
verzlun og vinnu almúgains, geti
tekið skattpening af hverju liand-
taki, sem' þeir „láta vinina", hverju
puindi, sem frá eða til landsins
flyzt.
Samtök verkafólks til sjávar og
sveita, wrklýðsfélögiin, kaupféífög-
in, stjórnmálasamtök aljrýðunnar,
hafa bniBkkt nokkuð yfirgangi
peningavaldsims.
Stjórnimálas'amtök verkalý&sins
hafa síðustu áriin getað lægt mokk-
uð ofsa íbaldsinis á alþingi og
knúð franr, jrrátt fyrir andstöðu
jress, Inokkrar réttar-. og hags-
bætur, svo sem; togaravökulög-
in, rýmkun kosningaréttar, slysa-
tryggingunia, styr'k til verka-
maninabústaða og nokkrar lagfær-
ingar á sí idarverzl iminni. Þau
hafa getað stöðvað þar nefskatta-
frumvörp íhaldsins, ríkislögregl-
u:na, sjióvsðsránið' og nú síðast
þrælalögin.
Kaupfélögin hafa víða dregið
mikiinn hluta viðskiftánna úr
h'öindum kaupmanna og eran víðar
raeytt þá til að gætia hófs i á-
liaginiingu og vanda vömrniar.
Og verklýðsféiögin. hiafia hvað
eftrr annað víðs vegar um landið
‘knúð fram kauph'ækkamir eða
liindraö kauplækikanir. Þau hafa
raeytt atviranuriekeradiur til að
serrija um kaiup og kjör í stað
j>ess, að ]>eir áður vo.ru eiraráðir
um hvorttveggja. Milljóraum
króina, sem ella hefðu rumnið til.
atviiranurekenda, hafa þau veitt í
vasa verkalýðsi'ns, Þúsuindix
maniraa og kvenraa, sem ella befðu
orðið að Jíða hiraa sárustu örbirgð
eða kaupa. sér sveitarstyrk fyr-
Br. mannr^ttindi sin, hafa, vegna
starfsemi verklýðsfélagairana, kom-
ist af hjálparlaust.
ihaldið etr aÖ tapa. Sarntök
veirkalýðsins eflast, sækja á.
Verklýðsfélögin eru undirstaða
alþýðusamtakanna. Meðan fram-
leiðslutækiin. ;eru í hötndum ágjarns
auðvalds, og aiuðvaldið er aQt af
ágjannt, verður baráttain fyrir
bættu kaupi og kjörum meg.iiíi-
jrátturi-nn í starfsemi þeirra.
Þess vegraa bteinir |nú íhaldið
sókninni fyrst og fremist að verk-
lýðsfélögunium.
•'iS IKW*
Tilraun togaraútgerðarmanna i
lögiin, með því að láta skipin
liggja við larad hátt á þriðja mán-
uð, mistókst. Þeiim reyndist um
megra að sundra samtökum sjó-
manna. Sveltitiiraunin, hálfs
þriðja mánaðar vininubanin, varð
árangurslaus.
Þá var að reyna aðra leið. Þeg-
ar valdið yfir framieiðsíutækjun-
urn reyndist ekki1 einhlítt, var
reyrat að beita löggjafarvaldiinu,
xeyrat að fá alþingi til að v.edta
auðvaldirau liðstyrk í baráftu þes,s
við verklýðsfélögin;.
Jón Ólafsson fékk þá Jörurtd og
Lárus til að flytja með sér frum-
varpið um þrælalögin.
Með þeim lögum átti að banna
verkalýðraum að gera verkfall til
j>ess að verjast kauplækkun eðia
fá hækkað kaup, mtð þeim átti
að svifta þá, sem selja öðrum
vinnu sína, réttiraum til að ákveða
verð heninar. Mieð þeim átti að
gera verklýðsfél'aigsskapinin ö-
myndugan, kveða haran miður að
fuliu og öllu og láta sýslumenn
O'g bæjarfógeta dæma verkalýðn-
um kaup eins og afbrotamönnum
refsingu.
Vel fer á þ\fl, nð ihaklsflokkur-
iran hafi þetta fyrir „framfríðar-
stefnumál". Og vel fer á því, að
þeir Eggerz og' Möller, sem nú
’hiafa soraimarkast honum, gaspri
um „sjálfstæðið“ og „vinn.ufrið-
un“, sem þrælalö'gin eigi að
tryggja.
Hvar er sjálfstæði verkamanma.
þegar burgeisadómstóll dæmir þá
til iað viniria fyrir kaiup, sem hann
ákveður gegn vilja þeiirra?
Og hvar er „vininufriðuiriinin"
þegar íhaldið sigar ríkislögregliu-
sveitum sínium á verkfallsmienn,
sem heldur vilja þola um sturad
böl atvininuleysis en að sætita sig
við kaupið og kjörin, sem dóm-
stóll þrælalagarana úthiluitar þeim?
Alliance (Jón Ólafsson), Kveld-
úlfur (Ól. Thors), Islandsbainki
(Sig. Eggerz) -og Shell (Magnús
Guðm.). Þetta er miðstjórn í-
haldsflokksiras, miðstjóm auð-
valdsins á íslandi.
Þarf j>ví éngan að undria, þótt
„framtíðarstefnumálið“ sé j>ræla-
lögin. í
Ný aðferð
við lýsisvinslu.
Maður er nefradur Henrik Bull.
Hann er forstöðumaður fisk'ivieiða-
tilraunastöðvar Norðmanraa. Bull
kveðst hafa furadið iupp alveg nýja
aðferþ til þess að vinna lýsi úr
lifur. I vetur dvaldi haran hálfan
aninian mánuð í Lofoten til þess
að gera tilrauniir með þessa að-
ferð sína og lætur hainn hið bezta
áf áraingrinum. Blaðið „Lofoten-
postera" hefir átt tal við hann og
segir, að aðferðin sé þessi: Lifr-
i:n er mulin afarsmátt, hrærð í
mauk í stórum kerum og síðan
fergð með þungu fargi. Rennur
þá úr henini lýsið. Með 'þessu
móti fæst 10—12% meira lýsi úr
lifrinmi en ef húra er brædd og
auk þess sparast bæði eldsnieytj
og gufuketill. Sé lifrin orðin göm-
ul er munurinn langt um meiriá.
Tilrauniirnar hafa sýnt, að úr
gamalli lifur, sem ekki fæst úr
nema 20% lýsi með venjutegrí
bræðslu, má fá alt að 40% af
lýsi rraeð þessari n.ýju aferð.
Talið er vist, að hér sé unx
mikálsverða uppgötvun að ræða.
Ríkissjóður Norðmanna hefir iagt
fram 15 000 norskar krónuir til
þessara tilrauna. Verður þeinx
haldið áfram í sumar.
Fyrir okkur ísleradinga hefir
þetta geysimikla þýðingu. Að
eins togarar og 1 i n uveiðagufuskip
geta brætt lifrina um borð. Stærrí
mótorskipin koma oft inn með
mikdð af gamalii Mfur.
Væntanlega fylgjast íslenzkir út-
gerðarmenin vel með því, sem-
gerist í þessu efni.
Hæsta hús heimsins..
Hingað til hefir Woohvorth-
byggdngira í New York verið
hæsta hús heimsiras, en nú á að
fara að byggja nýja stórbyggingu.
í hejmsborginini, sem bera mun
af öllum öörum byggingum. Á
þessi nýi skýjakijúfur að vera 246
metra hár eða raæstum 20 nœtr-
um hærri en Woolworth-bygginig-
in. — Chryslex, blikkkonungur-
iran, lætur reisa bygginguina, og er
kostnaður áætlaður um 15 miilj-
ónir doliara. 11 000 menn geta
unnið í skrifstofum í bygging-
urarai. 150 manra verða látnir gæta