Alþýðublaðið - 06.06.1929, Side 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
2
Jafnaðarmannstjórnin
á Englandi
verðnr íallmyndið ð langardag.
FB. 6. júní.
Frá Lnndúnum er simað: Mac-Donald hefir tekist á hendur
að mynda stjórn. Mun hún sennilega verða fullmynduð á iaugar-
dag. — Kosningaúrslit eru qú kunn i ölium kjördæmum
nema fjórum. Atkvæðatala flokkana á pingi er nú pessi: Jafn-
aðarmenn 288, ihaldsmenn 257, frjálslyndir 58, óháðir 8.
, Eilistyrknrinn
Og
Ingibjörg H. Bjarnason.
L t i ! ,
Ungfrú Ingibjörg H. Bjarnason
skrifar alllanga grcin í „Visi“ í
fyrradag, er hún nefnir: „Elli-
styrktarsjóðismáliÖ og jafnaöar-
menn á alþingi 1929.“ Kvartar
ungfrúin þar sáran undan m.eð-
ferö þeirri, sem frv. herunar um
breytingar á lögum um elistyrk
var látið sæta á alþingi. — Er
það mjög að von.um, því að allir
floikkar virtust sammála uan það,
að frv. hefði lítið erindi átt inn
á þingáð ein;s úg það var úr
. garði gert, þótt ýmsir, af kurt-
eási við ungfrúna og vorkuinsemi,
hefðu um það „vingjamleg orð“,
sem hún kallar. Sést þetta bezt
á því, að við sfðustu atkvæða-
greiðslu greiddu að ein.s 19, eða
2 mihna en helmingur þingmarma,
frv. atkvæði.
Gremja ungfrúarinnar virðist þó
einkum snúast gegn okkur jafn-
aðarmönnum. Segir hún, að við
eigum „heiðurinn af því að haía
staðið yfir höfuðsvörðum frurn-
varps.ins“, og virðist alveg g'leyma
því, að við erum ekki neraa 5
alls á aiþingi. Enn fremur segir
hún: „Þeir af fulltrúum jafnaðar-
manna fi s. þ.|, sem til máts
tóku, ónýtlu (leturbr. hér) frv.
og töídu það' einiski.svert hé-
gómamál, t. d. Haraldur Guð-
mundsson, þingm. Jsfirðinga,"
sem sagði, að það væri „kák“,
„gerði ekkert gagn., en lögfesti
óheíllastefnu," ef að lögum, yrði
o. s. frv.
Ekki ónýtti ég frv. ungfrúar-
innar. Þess þurfti ekki.. Það var
frá upphafi gagnislaust og verra
en það. Ég flutti ekki eiina ein-
ustu breytingartillögu- við það.
Hitt ©r rétt, að ég kallaði frv.
,Jkák“ og taldi þingið „lögf&sta
óheillastefnu", ef það gerði það
að lögum. Þess vegna greiddi ég
og atkvæði gegn því.
Skal ég nú vikja að þassum at-
riðum, og þá fyrst rifja upp fyrir
ungfrúnni „ágæti“ cliistyrktar-
sjóðslaganna og síðan tilagna
hennar:
Tekjur ellistyrktarsjóðanna sain-
kvæmt gildandi lögum eru: Fram-
lag úr ríkíssjóði og nefskattar á
almenning.
Nefskattar þessir eru teknir af
fólki alveg án tillits til gjaldgetu
og efnahags, eins og aðrir nef-
skattar. Auðugur einhleypingur
og bláfátækur barnamaður, sem
berst við sveit, greiða jafnmikið.
Og það, seon út yfir tekur: nef-
skattur þessi, eða íðgjaid, vei'tif
engin xéttindi, engarn rétt til styrks
úr sjóðnum, sem þó er talið sjálf-
sagt um allar' iðgjalldagreiðsl'ur..
Ellistyrknum er úthlutaö eins og
ölmusugjöf, og nefndin, sem urn
útldutunina sér, metur ein verð-
leika umsækjendartna; Þeir, sem.
eru svo heppnir að finná náð
fyrir augum hennar, fá 25, 35 eða
50 krónur í eitt skifti, að mieðal-
tali h. u. b. 35 krónur hver. Vilji
þeir fá aftur síðar, verða þeir
enn að sækja um styrk;nin og
keppa við aðra umseekjendur urn
hann. Og enn er eitt. Maður, ;sem
greitt heíir skilvíslega tii sjóðsins
t. d. í 40 ár, en svo verður af ó-
viöráöanlegum ástæðum að þiggja
af sveit í bili, getur aldrei fengið
neitt úr hoinum, ekki einu sinni
það, sem hann hefir í hanin greitt.
Hvaða breytingar vildi nú ung-
frú Ingibjörg H. Bjarnason gera
á þessari lagasmið? ^
Vildi hún veita þeim, sem greiða
mefskatta til sjóðsins, rétt til á-
kveðins styrks úr hionum, þegar
þeir hefðu náð vissum aldri og
eíkki hefðu nóg fyrir sig aö
leggja?
Nei! ónei!
Vildi hún láta hið opinbera vi'ð-
urkenna þá skyldu sína, að sjá
sömasamlega um framfærslu gam-
alla, úts'litinjna, snauðra manina og
kvenma ?
Ek'ki var einiu orði á það minst i
tdlögum hernnar.
Tillögur hennar voru þær, svo
ég noti hennar eigin orð, „að
tillag gjaldenda til sjóðsins yrði
aukið um 100o/0.“,
Með pessu átti pví að hækka
nefskatta almennings til sjóð-
sins um helroing, tvöfalda pá,
án pess að réttur manna til
styrks úr honum væri í nokk-
ru aukinn.
S t yrk ve i 1 i nga mar hefðu getað
hækkað upp í alt að 70 króna
meðal.styrk, í allra mesfca lagi, en
ölmusufyrirkomulagið og rétt-
leysið var hið sama, þótt nef-
skatturinn tvöfaldaðíst.
Ég tel það „kák“ eitt, úr því
á annað borð er farið að breyta
eliistyrksilögunum, að ætla elli-
hruniu, blásna-uöni t'óOii 70 krón-
ur á árí til framfærslu, og þykist
þó taka alt of vægilega til orða.
„Óbeillastefnu“ kalla ég þaö, að
hækka mefskatta á blásmauðu fólki
um hekning; af nærgætni við
ungfrúna tók ég ekki- „sterkar"
til orða.
Til þess að gefa ungfrúnni hug-
mynd um, hvað áðrar þjóðir kalla
ellistyrk, þykir mér rétt að taka.
til samanburðar ellistyrkinn eða
elllaunin i Dannnörku.
Þar hafa allir, sem orðnir eru
60 ára gamlir og ekki eiga eign-
ir eða hafa tekjur yfir víst lág-
•mark, rétt tii ákveðins stynks. Er
hann nokkuð mismuinamdi á ýms-
um stöðum í landimi.
Árið 1925 fengu hjón í Kaup-
mannahöfn, sem koimím vora yfir
sextugt oig ekki höfðu eignir eða
tekjur yfir víst lágniark, um 1340
ísl. krónur í ellistyrk á ári, auk
styrks til eldiviðarkaupa og
hjúkrunar ef'með. þarf. Einhleyp-
ir menn fengu þar um 820 krón-
ur. 1 kaupstrýðum var elllstyrk-
urinn um 18,o/o lægri og enn tals-
vert lægri í sveitum.
Allir, karlar og konur, sem upp-
fylla sett skilyrði um aldur og
efnahag, eiga þar skýlausan rétt
til ellilauna. Það er réttur, sem
þeir hafa unnið sér iran, en livorki
ölmusa eða náðarbrauð.
Engir nefskattar eða iðgjöld
eru þar greidd til eiiistyrktar-
sjóða. Rlki, sveita- og bæja-félög
greiða féð alt. Þetta sama ár nam
ellistyrkurinn í Danimörku nærri
90 miiljónúm íslenzkra króna. Þar
af greiddr rikisSjóður h. u. b.
50 miHjónir og sveita- og bæja-
félög um 40 milfiónir króna.
Fróðlegt er að bera danska elli-
launafyrirkoimuliagið saman við
till'ögur ungfrLiarinnar um mef-
skattshækkun og örsmáar ölm-
usugjafir.
Rétt er að ge*ta þess, að vinstri-
niannastjórnin sáluga í Dammörku
Iét það vferða sitt fyrsta verk að
klípa dálítið, h. u. b. 10o/o, af
ellistyrknium. Nú hefír alþýðan
danska velt henni úr valdasesisi,
og hefir núverandi stjórn, jafn-
a'ðarm&nn og gerbótamenn, lýst
yfir því, að lögin verði aftur lag-
færð hið bráðasta.
Ungfrúin gefur í skyn, að mér
muni hafa gramist svo, að þin.gs-
ályktunartiilaga okkar jafnaðar-
manna um almamnatryggingar
koniist ekki , „jafn langt áfram í
þinginu“ og frv. hsmmar, að ég
af þeim sökum liafi snúist gegn
frumvárpiniu.
Þetta er helber hugarburður
ungfrúarinnar. En hitt er öllum-
ljóst, að með sífeldum kákbreyt-
ingum á vitlausum lögum er
einmitt tafið fyrir því, að sæmi-
legu heildarskipuiagi verði komið
á tryggingamál okkar.
Ungfrúin segir: nú í ’mörlg
ár hefir v&riö rætt um þörf á al-
mennri tryggingarlöggjöf," en
ekkert hefir þó veriö gert.
Þetta er rétt hjá ungfrúnná. —
Em hvað veldur?
Því veldur íhaldsluntl hennar,
flokksbræðra hcnnar og andlegnai
skyld'memna þeirra í „Framsókm-
ar“-flokknum á alþíngi.
Hmaldur Guðmundss n.
Stjórnarskiftin á Englandi.
I skeyti, sem FB. var semt í
gær frá Khöfn, þar sem sagt er
frá þvi, að Ramsay Mac-Donald
hafi verið kvaddur á koraungs-
fund til þess að ræða um mynd-
um nýrrax stjómar, er getið um
ótta ihaldslýðsins enska um það,.
að jaf naöa r m-anna s t jórn in muni'
afnema verodartolla, sem íhald-
ið vill halda dauðahaldi í. Þar
segir erara fremur, að blöð' „frjáls-
ly:nda“ flökksins eraska geri þa'ð
mjög að umræðuefni nú, að naiuð-
synlegt sé að breyta kosninga-
lögunum [þ. e. afnema eiramenn-
ingskjördæmin]. — Það hefir far-
ið fyrir þeim eins og likur benda
til að fari fyriir íhaldsliðíirau ís-
lenzka. Þeir kvarta fyrst undan
ókostum kjördæmabútunariranar
þegar þeir hafa sjálfir rekið sig
nógu fast á þá. I annan stað
segir svo í skeytinu:
Frá Washington er símað, að
Baradarikjamenn álíti, að það
murai léiða af myndun jafinaðar-
maranastjórraarijninar, að samkomu-
lag í ; flotamálunum verði auð-
veldara.
Finnlendingar
og íslenzka síldin.
I byrjun maímánaðar var erind'-
reki firaskrar niðursiuðuverlksmiðju
í Körmt I Nonegi til þess að
semja við sildveiöamenn þar um
kiaup í íslenzkri kryddsíld. Hafði
hann boðið 30—31 aura fyrir kil-
óið af veiðl raæstkomandi vertíð-
ar. Eirakennilegt er það, að finsk-
ir síldarkauperadur fari fremur tíl’
Noregs til þess að kaupa íslenzka.
síld era að snúa sér beint hiingað,
því vitanlegt er, að síl'd sú, sem
Norömenin veiða og verka um
borð við tslarad, stendur að bakí
sfld þeim, sem verkuö er í landi.
(,,Ægir.“)
SSeftssgfeyinsla..
HansenS"aðferðin.
Norskur i lyfsali, Hamsen að;
raafni, hiefir um raokkur ár ferag-
ist við tílraunir til að búa til
ef.raablöradu, serat íiskur, hrogn,
beita o. s. frv. getá haídist í ó-
skemd um langan tírraa, án þess
að salt eða ís þyrfti að raota.
Hefir hamin nú lokið við tilra,un-
irraar, sent efnablöradu þessa á
markaðiran og fengið einkaleyfi
á uppfyradingu sinrai. HlutaféLag
hefir verið stofináð í Noregi til aö
hagnýta uppgötvura þessa; eiga