Morgunblaðið - 28.02.1948, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 28. febrúar 1948,
Minning
Guðrúnar Jóhannesdúttur
Frumvarpið um
semenbverksmiðju
komið ti! Ed.
Minningarcrð um j
Jén Sirgurðsson, Stokkseyri '
HÚN VAR há, þrekin, sviphrein,
brosmild og höfðingleg. Þannig
kom hún mjer fyrir sjónir, hún
frú Guðrún Jóhannesdottir og
það sem meira er: Hún var höfð
ingi í raun og sannleika.
Frú Guðrún ijest að heimili
sínu Skógabráut 25 Akranesi, eft-
ir langa vanheilsu, þann 21. þ. m.
Hún var fædd að Laxnesi í Mos-
fellssveit, þann 5. mars 1888 og
vantaði því aðeins örfáa daga til
þess að ná sextugsaldri, En það
er hjer sem fyrr. Enginn má
sköpum renna. Hún var dóttir
hjónanna Jóhannesar Þorláksson-
ar og Steinunnar Þórðardóttur.
Guðrún fluttist ung að aldri með
foreidrum sínum að Ytri-Tungu í
Staðarsveit á Snæfellsnesi og
dvaldi þar til fullorðinsára, eða
þar til hún giftisl, árið 1913, eftir
lifandi manni sínum, Jóni Sig-
urðssyni.
Þau byrjuðu bú að Fossi í Stað
arsveit á Snæfellsnesi og bjuggu
þar í 17 ár, eða þar til þau flutt-
ust að Öndverðarnesi í sömu
sýslu, í fardögum 1921. — Þar
bjuggu þau miklu rausnarbúi þar
til þau fluttust til Akraness,
1935. Á Öndverðarpesi gerði frú
Guðrún garðinn frægan, með
rausn sinni og höfðingslund.
Þeim Guðrúnu og Jóni varð 7
barna auðið, sem öll eru á lífi og
hið mesta efnisfólk. Guðrún eign
aðist áður en hún giftist, tvo
eyni, sem báðir eru þekktir
menn.
Um skapgerð Guðrúnar er það
að segja, að hún var hæg í lund,
en föst fyrir, gerði hverjum
manni gott og stuðlaði oft að því
að fátæk og umkomulaus börn
næðu nokkrum þroska umfram
það sem samtíðin hafði fyrir
þeim búið.
Hún flutti æfinlega með sjer,
hvar sem hún fór, geðþekkan,
hressandi, en um leið Ijúfan blæ
höfðingslundar og skörungsskap-
ar hinnar sístarfandi dugnaðar-
konu. Hún var hispurslaus án alls
orðagjálfnrs, og trúði líka á guð
í sjálfri sjer. Hún var einörð við
hvern sem hún átti tal 'eða við-
skipti við. Hún var kunn fyrir
sína látlausu hreinskilni, en þó
var ekkert fjær skapi þessarar
stórbrotnu konu en hroki og
stærilæti.
Jeg sem þessar línur rita, var
búinn að þekkja Guðrúnu frá því
jeg var barn að aldri og um tíma
áttum við talsvert . saman að
sælda. í þeim viðskiptum sýndi
hún hvað inni bjó, góðgjörn vín-
átta, hreinskiftin og traust til
samborgaranna, samfara stór-
brotnum kröfum til sjálfrar sín
um að sýna rjettsýni og dreng-
skap, hverjum sem í hiut átti.
Þótt hún væri fyrir alllöngu
flutt frá Öndverðarnesi, þá hjelt
hún altaf tryggð við þe-tta um-
hverfi, sem í svo mörgu líktist
svo mjög hennar eigin tiikomu-
mikla persónuleika.
Jeg á margar góðar minningaf
um þessa konu er birtust mjer
sem kærkominn ylgeisli í mótbyr
lífsins, sem koma mier fyrir sjón-
ir sem mynd af sterkri konu,
vini, móður og . húsfreyju. Mjer
koma ósjálfrátt í huga orð skálds
ins frá Fagraskógi, þar sem hann
segir á þessa leið: „Þó að margt
hafi breyst, síðan byggð var reist,
geta börnin þó treyst sinni ís-
lensku móður, hennar auðmjúka
dyggð, hennar eilífa tryggð, er
íslenskra dyggða helgasti gróður“
o. s. frv.
,Það er engin tilviijun að þessi
orð vakna í huga mínum, er jeg
minnist Guðrúnar. Frá því jeg
var barn er margs að minnast og
þar til nú í hinni þungu og síð-
'Ustu legu, er leiddi hana til dauða
Allár sinar reynslu og sáru þján
ingar bar hún sem alt annað með
sinni kunnu stillingu og hugarró.
Gullið prófast í deiglunni, en mað
urinn í raununum. Þessi spöku
orð þykja mjer svo einkarvel eiga
við þessa háttprúðu og hjarta-
hlýju konu, sem tók öllu sem að
höndum bar í einlægri trú á
drottinn og gekk loks í dauðann
með fullkominni ró.
í dag verða jarðneskar leifar
hennar bornar til hinstu hvíldar.
Kristján Þorsteinsson.
Spfóm'uhljómsveit-
in heldur Mozarf
ténielha
S YMFÓNÍ UFIL J ÖMS VEIT
Reykjavíkur efnir til nýrra
hljómleika n.k. þríðjudagskvöld
í Austurbæjarbíó. Stjórnandi
hljómsveitarinnar að þessu
sinni er Robert Abraham.
Hljómleikar þessir eru ein-
göngu helgaðir Mozart. Fyrst
verður fluttur forleikurinn að
óperunni „Die Entfúhrung aus
dem Serail“ (Brottnámið úr
kvennabúrinu), síðan konsert
fyrir klarinett og hljómsveit og
að lokum Hafíner-symfónían.
Einleikari á þessum hljómleik-
um er Egill Jónsson.
Þar sem ekki er nema rum-
lega mánuður liðinn síðan hljóm
sveitin hjelt fyrstu hljómleika
sína, er næsta furðulegt hverju
tónlistarmenn vorir fá áorkað,
við þær aðstæður sem þeir
búa. Ber það lofsverðan
vott um áhuga þeirra og fórn-
fýsi fyrir góðu og göfugu menn-
ingarstarfi.
Með stofnun Symfóníuhljóm-
sveitar Reykjavíkur var stórt
spor stigið til þess að efla sam-
starf tónlistarmannanna og til
þess að bæta óhjákvæmilegum
þætti við tónlistarlíf vort. Án
fullgildrar symfóníuhljómsveit-
ar er óhugsanlegt að tónlistar-
líf nái fullum þroska, því flest
það stórbrotnasta og fegursta
sem hugsað hefur verið og skrif
að á sviði tónlistarinnar er óað-
skiljanlega tengt hljómsveitinni.
Að vísu er þessi hljómsveit
enn ekki orðin svo stór og sam-
æfð, að hún valdi hvaða hljóm-
sveitarverki sem er, en hún er
myndarlegur vísir að fullkomnu
tónflutningstæki, sem óefað á
eftir að þroskast til frama og
vinsælda með þjóð vorri um ó-
komin ár.
Sprenging í hresku
skipi
Lisabon í gærkveldi.
NEYÐARKALL heyrðist hjer
í Lisabon í dag frá breska skip-
inu Kerma, sem bað um að-
stoð þegar í stað, vegna spreng-
ingar, sem orðið hefði í einni
af lestum ‘þess.
Skipið var í námunda við
Cadis, þegar hjélparbeiðnin var
send. — Reuter.
KOMMÚNISTAR gera nú alt
sem þeir geta til að tefja sem-
entsverksmiðjumálið.
Við aðra umræðu hjeldu þeir
uppi tveggja daga málþófi.
Jafnframt bar Áki Jakobs-
son fram breytingartillögu mál-
inu til skemda.
Er þriðja umræða hófst í gær
hjeldu þeir Áki Jakobsson og
Einar Olgeirsson áfram upptekn
um hætti og reyndu eftir mætti
að hleypa æsing í málið til að
tefja tímann.
Þessi framkoma fjelaganna
hefur að vonum vakið mikla
furðu innan þingsins.
I iðnaðarnefnd voru allir
flokkar einhuga um að mæla
með frumvarpinu, eins og það
kom frá ríkisstjórninni.
Kommúnistinn í nefndinni,
Hermann Guðmundsson, skrif-
aði undir nefndarálitið eins og
aðrir, og virtust allir þingmenn
sammála um að láta þetta fram
faramál ná fram að ganga í
þeirri mynd að lögin verði
heimildarlög, eins og venja er
um hliðstæð lög.
Barátfan við vindmyllurnar.
Þá skeður það, að þeir Áki
og Einar risa upp og hefja eins-
konar eldhúsdag á ríkisstjórn-
ina. Þóttust þeir vera að „berj-
ast“ fyrir sementsverksmiðju-
málinu, en ríkisstjórnin, sem
ber fram frumvarpið, væri á
móti því!
Hentu þingmenn gaman að
þessari „baráttu" fjelaganna og
líktu henni við baráttu Don
Quixcote við vindmyllurnaE.
Loks þegar þeir voru báðir
búnir að tala sig dauða var hægt
að ganga til atkvæða.
Hermann mætti ekki.
Fvrst kom til atkvæða
skemmdartillaga Áka. Tillaga
þessi fer fram á að skylda ríkis-
stjórnina til að hefja byggingu
verksmiðjunnar án nægilegs
undirbúnings.
Tillaga Áka var feld með 18:6
Kommúnistar einir greiddu at-
kvæði með tillögunni.
En aumt var hlutskipti Her-
manns Guðmundss., sem hafði
lagt til að frumvarpið væri sam
þykkt eins og stjórnin útbjó
það.
Hann þorði ekki að mæta og
greiða atkvæði gegn flokks-
bræðrum sínum. ,
Frv. fór síðan til Ed. með 23
atkvæðum.
Rjettlætismáli vísað frá.
Frumvarpi Gísla Jónssonar
um iðnaðarmálastjóra og fram-
leiðsluráð var í gær vísað frá
mðe 6:5 atkv.
Meiri bluti iðnaðarnefndar
(Gísli Jónsson, Lárus Jóhannes
son, Sigurjón Á. Ólafsson)
lagði eindregið til að frumvarp
ið yrði samþykkt, en minni
hlutinn (Páll Zóphoniasson,
Steingr. Aðalsteinsson) vildu
vísa því frá.
Ýms fjelagssamtök höfðu fast
lega mælt með frarngangi þessa
nauðsynjamáls svo sem Lands-
samband iðnaðarmanna, Fjelag
ísl. iðnrekenda, Búnaðarfjelag
Islands og Rannsóknarráð ríkis-
ins.
Allt um það var frumvarp-
inu vísað frá.
Þeir sem vildu samþykkja
frumvarpið voru: Gísli Jónsson,
Pjetur Magnusson, Guðm. í.
Guðmundsson, Lárus Jóhannes
son og.Sigurjón Á. Olafsson.
í gær var samþykkt að vísa
frv. um breytingu á húsaleigu-
lögunum til 2. umr. með 8:5
atkv.
JEG hefi alltaf verið að búast við
að mjer færari menn skrifuðu mmn-
ingarorð um hinn merka og mæta
mann Jón Sigurðsson.
Sjálf á jeg margar hugljúfar
bernskuminningar um hann og heim
ili hans. Þegar jeg var 7 ára fluttist
jeg með foreldrum minum til Stokks
eyrar; þá var Jón Sigurðsson, frændi
móður minnar, búsettur þar og var
það eitt með fyrstu heimilunum er
jeg og foreldrar mínir bundu tryggð
við, og hefur sú tryggðarvinátta hald
ist æ síðan.
Jón Sigurðsson ljest 26. desember
síðastliðinn. Hann var fæddur lö.
maí 1866 að Gegnishólaparti í Gaul-
verjabæjarhreppi, sonur hjónanna
Guðrúnar Halldórsdóttur og Sigurðar
ívarssonar, sem þar bjuggu. Hann
ólst upp hjá foreldrum sínum ásamt
6 systkinum sem öll hafa náð háum
aldri. Látin eru Guðmundur, Ivar,
Sigurður, Halldór og Ingunn, einn
bróðir þeirra, Halldór, er á lífi.
Jón Sigurðsson giftist 17. júní 1894
eftirlifandi konu sinni, Guðrúnu
Magnúsdóttur, frá Laugarvatni, hinni
ágætustu konu. Þau bjuggu á Stokks-
eyri í 25 ár, en fluttust þá til Revkja
víkur og hafa, att hjer hoima síðan;
þáu eignuðust 4 börn. Sonur þeirra
dó ungur, en 3 dætur eru á lifi: Arn-
heiður, kennari, gift Guðjóni Sæm-
mundssyni byggingarmeistara hjer i
Reykjavík. Ragnheiður kennari og rit
höfundur, gift Guðjóni Guðjónssyni
skólastjóra í Hafnarfirði og Guðríður
gift Birni Benediktsyni prentara í
Reykjavík.
Jón Sigurðsson og Guðrún Magiús
dóttir lifðu í farsælu hjónabandi og
áttu gott og farsællt heimili. Öll
hans ánægja var fyrst og fremst bund
in við heimilið, enda lifði hann ást-
riku fjölskyldulífi. Hann var fremur
hljedrægur maður en alveg sjerstak-
lega vinsæll; öllum þótti gott að
vera í tiávist hans. Lundin var glöð
og viðmótsþýð, hann var ljómandi
skemtilegur í viðræðum og gat oft
verið smá glettinn og gamansamur.
Jón Sigurðsson átti ekki kost á miklu
skólanámi, en sjálfúr aflaði hann sjer
þerrar menntunar, sem hann gat,
með lestri góðra bóka. Hann var bók
hneigður, víðlesinn og fróður. Hann
var sjálfmenntaður maður, og kunni
undrin öll af sögum og ljóðum og
sagði óvenjulega vel frá. Munu dætur
lians minnast þess þáttar í uppeldi
sínu með ógleymanlegri aðdáun og
þakklæti. Þegar aldurinn færðist yfir
hann, höfðu bamabömin ánægjuna
af að liluSta á sögumar hans afa.
Jón Sigurðsson stundaði margskon
ar atörf; voru honum oft falin ýrns
trúnaðarstörf fyrir byggðarlag hans
og þótti það sæti alltaf vel skipað,
sem hann sat. Uin langt skeið1 stund
aði hann Bamakennslu, Jvað starf ætla
jeg að hafi verið honum hugþekkast.
Hann hafði óst á því starfi og lagði
við það mikla rækt. Það lítur út íyrir
að ást hans á kennslustarfinu hafi
gengið í arf til allra hinna gáfuðu
dætra han$. Jón Sigurðsson hafði
margþætta hæfileika' til að vera góð
ur kennari; hann var ágætum gáfum
gæddur, hafði gott lag á að gjöra
kennslustundir harnanná að yndis-
stundum, svo námið varð þeim auð-
velt og ljúft. Börnin urðu sjálf þitt-
takendur í starfsgleði hans. Þó veit
jeg að varanlegusta óhrifin af kenslu
hans hafi ekki hvað sýst mótast af
binu fagra dagfari hans, sem var
samofið af hógværð, yfirlætisleysi og
stillingu. Hann var vandur að virð-
ingu ísinni, en roildur í dómum um
aðra og átti alltaf mólsbætur fy.'ir
mannlegum breisldeika, jaínvcl fyrir
þá menn, sem voru lionum fjarstir
að skapi. Það má segja að líf lians
hafi verið óslitin kennsla. Nú þegar
kennslunni er lokið og lifið er á enda,
langar mig til að kveðja hann með
þessum ljóðlínum eftir E. B.:
Haf þökk og heiður þarfi vin,
haf þökk fyrir fræðslu og ráð.
Svo skal við eld vor örlög skrá.
þar iðja lífs er háð.
Svo knúð skal istóli, varma»vigt,
hvert verk, hver andans dáð.
GuSrún SigurSardóítir.

Jón Sigurðsson
Bögglapóstur ESug-
leiðis frá Benda-
rfkfuiHim
AÐSTOÐAR póstmálastjóri
Bandaríkjanna, Paul Aiken, til-
kynti fyrir skömmu, að hann
hefði sent skeyti til póststjórna
32 þjóða (þar á meðal til ís-
lands) og farið fram á að þær
samþyktu að opnuð yrði böggla-
póstþjónusta frá Bandaríkjun-
um tii víðkomandi landa.
„Um leið og við höfum feng-
ið samþykki einhvers þessara
landa um að það vilji taka á
móti bögglapósti flugleiðis sagði
Aiken, „erum við tilbúnir að
hefjá slíka þjónustu. Það er miií
il þörf fyrir slíka póstþjónustu
og jeg er sannfærður um, að
undir eins og hún er fyrir hendi
munu Bandaríkjaþegnar not-
færa sjer hana og senda böggla
í flugpósti til útlanda." .
Mr. Aiken sagði, að tekið yrði
við bögglum í flugpóst í öllurr,
pósthúsum Bandaríkjanna.
HINGAÐ er nýkominn tii
bæjarins, á vegum esperantó-
fjelagsins Auróra, dr. Adolf
Mildwurf, blaðamaður. Ætlar
hann að kenna og halda fyrir-
lestra hjer um esperanto. Dr.
Mildwúrf hefur dvalið í Eng-
landi á stríðsárunum en flúðl
frá Austurríki riett áður en
stríðið hraust út. Foreldrar
hans, tveir bræður og systir
voru drepín af Þjóðverjum.
Dr. Mildwurf hefur ferðast
víða um Evrópu og var lengi í
Danmörku. Hefur hann skrifað
fyrir mörg blöð og ætlar sjer
að skrifa fyrir brasilískt blað
um dvöl sína hjer. Esperanto
hefur náð mikilli útbreyðslu,
sagði dr. Mildwurf, og mun láta
nærri að. þrjár milljónir raanna
tali það í heiminum.
iiiiiMiiimiMmimnjwjjtniHnniiininiiiiiiwunimmnnm
; Ungur reglusamur maður ósk- |
j ar eftir góðu plássi sem i
! Hafsveinn j
| helst á nýsköpunartogara nú I
| þegar eðá í vor. Er vanur 1
j starfinu. Meðmæli ef óskað er. |
j Þeir, sem vildu sinna þess.i, I
í .sendi tilboð til afgr. Mbl. fyr- |
i ir hádegi ó sunnudag, merkt: a
1 „Matsveinn — 556“.
5 1
5________________________________ 3
■UBOHonnuaBaBaamMmmiiiimaimiiinminiuniMUia