Morgunblaðið - 28.02.1948, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 28. febrúar 1948-
|-Tr~t.
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
iTamkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgCarm.).
Frjettaritstjóri: ívar GuSmundsson
Auglýsingar: Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriítargjald kr. 10,00 á mánuði innanlanda,
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið. 75 aura með Lesbók.
Skuggi yfir Bæheimi
1 ANNAÐ skipti á tæpum áratug er harmleikur hafinn í
einu söguríkasta landi Mið-Evrópu, Bæheimi, hinu forna
menningarhjeraði.
Þann 28. september 1938 var undirritaður í Miinchen fjór-
veldasáttmáli, Þjóðverja, Itala, Breta og Frakka um af-
hendingu Sutetahjeraðanna í Tjekkóslóvakiu til Hitlers-
Þýskalands. Tjekkneska stjórnin lýsti því þá yfir að „hún
ætti ekki annan úrkost en fallast á þetta samkomulag", enda
þótt það hefði verið gert gegn vilja hennar.
Hitler hafði komið.fram vilja sínum, og England og Frakk-
land, sem sáu hvert stefndi í stjórnmálurh Evrópu, höfðu
fengið frest til þess að búa sig undir reikningsskilin við
nasismann.
★
En Hitler ljet ekki við svo búið standa. Þann 15. mars
1939 ruddist þýskur her inn í Bæheim, og Prag, höfuðborg
Tjekkóslóvakíu, var tekin herskildi og Henlein, foringi Sut-
eten nasista, skipaður landstjóri Hitlers í Bæheimi, en Búrc-
kel í Mæri.
Tjekkóslóvakía hafði verið innlimuð í Stór-Þýskaland.
Sjálfstæði landsins hafði verið þurkað út.
Öll styrjaldarárin börðust Tjekkar hetjulegri baráttu fyrir
endurreisn sjálfstæðis síns, enda þótt járnhörð einræðis-
stjórn færi með stjórn í landi þeirra. En óvíðar mun frels-
inu hafa verið fagnað jafn innilega og í Tjekkóslóvakíu, er
Hitlers-harðstjómin hafði verið að velli lögð. En nú í þess-
ari viku er hafinn síðari þáttur harmleiksins í Tjekkósló-
vakíu.
1 mars 1939 voru það erlendar hersveitir, sem rændu
rjekknesku þjóðina frelsi og hernámu höfuðborg hennar. I
febrúar 1948 eru það flugumenn erlendrar harðstjórnar,
sem svipta hana frelsi.
Lýðræðið hefur verið afnumið í Tjekkóslóvakíu. Flugu-
menn hins alþjóðlega kommúnista hafa hrifsað til sín völd-
in. Nú, eins og 1939, eru stúdentar skotnir fyrir að mótmæla
ofbeldinu, stjórnmálaleiðtogum og embættismönnum er
varpað í fangelsi, „hreinsanir" eru hafnar.
★
Öllu frjálslyndu fólki, hvar sem það er í heiminum, hljóta
að vera atburðirnir í Prag, mikið hrygðarefni. Milljónir af
iýðræðisunnandi fólki eru ofurseldar geðþótta svörtustu
einræðisstjórnar. Hin hetjulega frelsisbarátta Tjekka er til
lítils orðin. 1 stað ofbeldisstjórnar nasista er komið einræði
kommúnistans Clement Gottwald, sem í öllu gengur erinda
'Stjórnarinnar í Kreml.
Eitt af meginstyrjaldarmarkmiðum Bandamanna í styrj-
öidinni við nasismann var að leysa þjóðirnar af klafa. óttans,
óttans við styrjaldir og árásir á friðhelgi heimilanna.
Þar, sem lýðræðið nýtur sín í stjórnarháttum hefur þessu
takmarki verið náð. Almenningur þarf ekki lengur að óttast
að ráðist sje inn á heimilin og faðir, móðir eða sonur grip-
inn, fluttur í pólitískar fangabúðir eða skotinn fyrir augum
ástvina sinna.
★
En í fjolmörgum löndum Evrópu hefur nýr ótti komið í
stað óttans við blóðhunda nasismans. Það er óttinn við spor-
hunda hinna kommúnistisku einræðisherra. Fyrir þeim er
cnginn öruggur. Fyrir þeim er ekkert heimili friðheilagt.
Enginn, kynslóð hefur fórnað eins miklu fyrir frelsi og mann
rjettindi og núlifandi kynslóð. Fyrir það háði hún ægileg-
ustu heimsstyrjöld mannkynssögunnar. En engin kynslóð
hefur heldur or-ðið fyrir svo sárum vonbrigðum.
Það eru ekki að eins þær þjóðir, sem hið kommúnistiska
ofbeldi nú þjakar, sem ástæðu hafa til þess að harma þessa.
staðreynd. Til þess hafa allir frjálslyndir menn í heiminum
rlka ástæðu. Vald óttans byrgir á ný útsýnið. Styrjaldar-
skelfingin lamar enn baráttuþrek þjóðanna fyrir framförum
og uppbyggingu. Ný einræðisöfl ógna heimsfriðnum.
, Það er af þessum ástæðum, sem atburðiriiir í Prag, vekja
ugg og kvíða meðal allra lýðræðissinnaðra þjóða.
UÍKverji ðhrijar.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Heimsóknir í Keflavík.
UNDANFARNAR HE.LGAR
hefir Ferðaskrifstofa ríkisins
efnt til hópferða fyrir almenn
ing til Keflavíkurflugvallar og
hafa menn hundruðum saman
notað sjer af þessum ferðalög-
um til þess að skoða hinn mjög
svo umdeilda stað, Auk þess
kemur fjöldi einkabíla til Kefla
víkur um hverja einustu helgi
með fólk, sem langar til að
skoða hinn mikla flugvöll.
Það var ekki fyr en nýlega,
að almenningur vissi af því, að
öllum er heimilt að ferðast um
flugvöllinn og skoða þar mann
virkin. Áróður hefir verið hafð
ur í frammi um þenna stað svo
hatramur, að fólk var farið að
trúa því, að Keflavíkurflugvöll
ur væri lokað land, bar sem
Islendingar sjálfir væru óvel-
komnir. En það voru einmitt
Bandaríkjamenn, sem þar eru,
sem fyrst komu með þá tillögu,
að almenningur kæmi suður til
að skoða sig um. Þar væri ekk-
ert að fela.
•
/
Erlcndir ferðamenn
EN ÞAÐ eru fleiri en ís-
lenskir ferðamenn, sem koma
til Keflavíkur. í janúarmánuði
fóru um völlinn hvorki meira
nje minna en 1719 flugfarþeg-
ar, sem voru í millilandaflugi,
auk áhafna á þeim vjelum, sem
þar höfðu áfangastað.
Þessi háa tala erlendra far-
þega sýnir hve Keflavíkur-
flugvöllur er þýðingarmikill
viðkomustaður og um leið hvað
það er þýðingarmikið út á við,
að hafa góða upplýsingastarf-
semi í Keflavík fyrir land og
þjóð.
En þótt enn standi þar margt
til bóta, þá er það sannast
sagna alt of lítið, sem gert er
til þess, að ndta tækifærið til
að auglýsa land og þjóð.
Furðuleg deyfð ríkir enn um
þau mál öll, þrátt fyrir sífeld-
or ábendingar í blöðunum.
Aðkast að unglingum,
UNGI MAÐURINN, sem
skrifaði hjer stutta athuga-
semd í þessa dálka fyrir nokkr-
um dögum og benti á hið sí-
felda nudd og misskilda um-
hygeiu íyrir unglingum þessa
lands/hefir orðið fyrir aðkasti
í einu dagblaði bæjarins fyr-
ir orð sín. 1 brjefi, sem ungl-
ingurinn skrifar vegna þessar-
ar nýju árásar á æskuna, segir
hann m. a.:
„Unglingum þykir það miður,
þegar konur flykkjast á opin-
bera fundi til að samþykkja
vantraustsyfirlýsingar á sín
eigin börn. Margar mæður
eyða. sínum tíma í að kenna
börnum sínum liófsemi og reglu
semi — kenna þeim að greina
rjett frá röngu, og að nota dóm
greind sína: Þeim verður flest
um vel ágengt.
Að mínu áliti er þó allra best
að æskan bjargi sjer sá’f frá
öllum nautnum og frestingum.
•
Æskuheimili.
ÞAU GLEÐITÍÐINDI hafa
nú gerst, heldur ungi maðurinn
áfram, að vegna forgöngu
góðra manna, eru miklar líkur
fyfir því, dð æskulýðsfjelögin
hjer í bæ gangist fyrir stofn-
un Æsku-heimilis. Jeg efast
ekki um það, að þar verði haf-
in herferð gegn ,,Bakkusi“ og
öðrum freisturum. Jeg vona að
þar verði beitt vopnum skyn-
seminnar og viljans — þar
verði aginn, sjásagi, — og þar j
temii unglingar sjer hófsemi,
en þó frjálsræði, — án þving- I
unar.“
Vísur fuglsins.
EFTIR RITDEILUR, sem
milli kvenna og Kolka læknis
urðu eftirfarandi vísur til. Höf-
undur þeirra kallar sig „Fugl-
inn“.
Konur flykkjast heiman, að
kveða niður öl,
þótt Kolka vilji lækna sjúka og
snauða.
Og öl-konurnar tala í einu um
þetta böl,
en ölið gerjast hátt í Svarta-
dauða.
Og grát-konurnar tárast og
gráta þar og hjer,
en gleyma samt að ræða stærsta
bölið,
því Kolka hefur sannað á kon-
um eins og mjer,
að kaffið, það er sterkara en
ölið.
Safnað í sarpinn.
ÞAÐ HEFUR verið hljótt um
póstafgreiðsluna um hríð, en
■það mun þó því miður ekki
stafa af því, að hún hafi lag-
ast, heldur af hinu, að fóiki
finnst tilgangslaust að vera að
fjasa um hluti, sem engin lag-
færing fæst á.
Hiá mjer liggja nokkur
brjef um séina afgreiðslu á
pósti og er eitt þeirra skemti-
legast. Þar er sagt frá póst-
korth sem var 26 daga á leið-
inin frá New York til Reykja-
víkur. Það þarf ekki að vesa
okkar mönnum að kenna og
er sennilega ekki. En brjefrit-
ari segir frá kunningja konu
sinni, sem sendi vinstúlku sinni
jólakort tvenn jól í röð. Fyrri
jólin kom kortið ekki fram, en
síða.ri jólin bæði kortin í einu.
Þetta heitir að safna í sarp-
inn.
M£ÐAL~ ANNARA ÖRDAÁ. .
■ " " " " *■" —| Eftir G. J. A. ————-—•—"■■■" " - - "
Hvaráaðgepa biblfusia!
Frásögn af þremnr sjúk-
um stúlkum og mannin- [
um, sem kom til að biðja !
fyrir þeim.
MÁSKE ÞAÐ komi mörgum
á óvart, en til eru menn, sem
eru þeirrar skoðunar, að mátt-
ur biblíunnar fari mjog eftir
því á hvern hátt og hvar hún
ligg.ur í herbergi eiganda henn
ar. Svo er að sjá sem það skifti
hreint ekki svo litlu máli,
hvort bókin til dæmis stendur
upp á endann. liggur á grúxu
eða er höfð innan um aðrar
bækur.
Jeg hefi ekki kynnt mjer mál
ið — hefi ekkert fært biblí-
una til í herberginu mínu og
sannprófað á hvaða stað áhrifa
hennar gæti mest — en kunn-
ingi minn sýndi mjer í fyrra-
dag blað eitt, þar sem það
stendur svart á hvítú, að hvorki
meira nje minna en tvær mann
eskiur hafi nýlega látið lífið,
af því þær geymdu biblíurnar
sínar á „röngum“ stað.
• o
UPPHAF
SÖGUNNAR
Svo er að sjá sem maður
einhv-er hjer í bænum hafi tek-
ið að sjer að biðja fyrir þrem-
ur stúlkum, sem Jágu veikar
í sjúkrahúsi. Ekki er að efa
það, að þettá hefur verið góð-
hjartaður maður og velviljað-
j ur,'að minnsta kosti heirasótti
I hann stúlkurnar og ræadi við
þær.
Nú er ekki að vita nema á-
hugi mannsins fyrir sjúku
stúlkunum hefði borið talsverð
an árangur, heföi þetta hxeð
geymslu biblíunr.ar ekki kom-
ið til skjalanoa. Samkva;mt
umræddu blaði, ljet velviljaði
maðurinn það verða sitt fvrsta
verk ac^ útvega sjúklingunum
biblíur, og (eftir að hafa ]e:;-
ið frásögn hans, get jeg ekki
orðað það öðruvísi) uþp -frá
þeiriú stundu er engu líkara en
að tveimur stúlknanna hafi far
ið síhrakand, þar til þær gáfu
upp öndina í sjúkrahúsinu.
• • •
TAUGASTRÍí)
Dauðdagi stúlknanna tveggja
(og enn styðst jeg við fiásögn
blaðsins) virðist sem sagt hafa
staðið í beinu sambandi við það,
hvernig og hvar þær geymdu
biblíurnar sínar. Allt frá fyrsta
degi er að sjá sem háð hafi
verið nokkurskonar taugastið
milli þeirra og mannsir.s um
geymslu fcókanna. Skoðanir
stúlknanna og velurmara þeirra
voru. frá upphafi mjög ólíkar.
Biblíumaðurinn hafði strang
ákveðnar hugmyndir um mál-
ið. Biblíurnar áttu að liggj i á
ákveðnum stað á borðinu við
hlið sjúklinganna, annarsstað-
ar ekki, ættu þær að koma að
fullu gagni.
• •
VONBRIGÐI
En samkvæmt frásögn manns
ins siálfs, varðjhann hvað eft-
ir annað fyrir vonbrigðum. Ein
stúlknanna var að vísu þæg~
eins og lamb og gerði nákvæm
íega eins og lagt hafði verið
fyrir hana, en hinar tvær voru
þvermóðskufullar, höfðu sínar
eigin skoðanir á því, hvar'þeim
kæmi best að geyma bibþur
sínar.
• •
VONLAUS
BARÁTTA
Því (eða svo segir greinar-
höfundur) fór sem fór. Um-
ræddur maður gafst að vísu
ekki upp, en barátta hans var
vonlaus og fyrirfram töpuð:
þrátt fyrir fortölur hans og
góðar bænir reyndist ómögu-
legt að fá stúlkurnar til að
geyma biblíurnar sínar á ná-
kvæmlega þeim stað sem hann
hafði lagt fyrir að þær skyldu
geymdar á borðunum við rúm-
in. Og áður en stúlkurnar tvær
dóu, átti vesalirígs maðurinn
jafnvel eftir að verða fyrw
þeirri raun að finna biblíu
annarar undir koddanum henn
ar. —
Framh. á bls. 8.