Morgunblaðið - 15.01.1949, Blaðsíða 7

Laugardagur 15. janúar 1949.
MORGUNBLAÐIÐ
7
INiorðmenn verða enn að sækja á brattann
SÍÐASTI mánuður ársins skildi
vel við, hvað veðráttu snerti,
og var yfirleitt rósemdartími
og stórtíðindalítill. Hann varð
mildasti desember, sem komið
hefir lengi, svo að óvenjulítið
hefir gengið á eldsneytisbirgðir
almennings. En hinsvegar hafa
uppistöður raforkuveranna enn
fyllst frá því í haust. Svo að
fyrirsjáanlegt er, að hvergi þarf
að takmarka rafstraum til
heimilisþarfa nje iðnaðar það
sem eftir er vetrarins.
Stórþingið tók sjer jólaleyfi
14. desember, eftir þriggja mán
aða haustsetu. Hægriblöðin og
kommúnistar láta Htið yfir ár-
angrinum af því starfi, — segja
m. a. að málin hafí verið svo
lítt undirbúin, er þingið kom
saman í september, að þing-
menn hafi beðið vikum saman
iðjulausir eftir að þau kæmu
til umræðu, og ennfremur að
stjórnin hafi haldið áfram að
hrúga frumvörpum fyrir þing-
ið, að fleiri mál hafi verið ó-
afgreidd þar í Iok þessara
þriggja mánaða en í byrjun
þeirra. Jeg hefi í brjefum mín-
um í október og nóvember get-
íð helstu mála, sem þá voru á
döfinni. En þangað til þingi
lauk í desember gerðist það
helst, að samþykkt var auka-
fjárveiting sú til hers og flota,
sem stjórnin hafði farið fram
á — 112 miljónir — og greiddu
kommúnistar einir atkvæði á
móti. Af þessari upphæð ganga
20 miljónir til heimavarðliðsins
(sivilforsvaret) og 7 miljónir til
lögreglu, en hitt til hers, flug-
hers og flota.
Ríkisbúskapurinn.
Þegar tveir dagar voru eftir
af árinu lagði fjármálaráðu-
neytið ríkisreikninginn fyrir
síðastliðið fjárhagsár (1. júlí ’47
*— 30. júní ’48) fram og þykist
vel sæmd af. Tekjuhallinn varð
126.5 miljón krónur og væri
síst til að guma af, ef ekki væri
svo ástatt að hann var áætlað-
ur 379 miljónir. Tekjur ríkis-
ins urðu 2.429 miljónir en gjöld
in (þar með talinn stofnkostn-
aður fyrirtækja og afborganir
ríkisskulda) 2.555,8 miljón kr.
A rekstursreikningi varð 154
miljón kr. tekjuafgangur í stað
110.4 miljón króna áætlaðs
tekjuhalla.
Hallinn á ríkisfyrfrtækjum
hefir orðið 68 miljónir, sem er
3.4 miljónum minna en áætlað
var. Póstur og sími höfðu 13.4
miljón króna tekjuafgang, raf-
orkustöðvar ríkisins 1,4 og ríkis
skógarnir 0,8. Hinsvegar nam
rekstrarhalli járnbrautanna
mæðranna í Oslo fyrir jólin.
Þegar litið er á innflutnings-
skýrslumar kemur það líka -á
daginn, að minna hefir veriS
flutt inn 1948 en 1947. Þvi þ*
átti þjóðin enn erlendan gjald-
eyri frá stríðsárunum. En hins-
vegar hefir innlend framleiðsla
orðið meiri 1948 en 1947, ein*
og í flestum nálægum löndum.
Gildir þetta ekki aðeins fisk-
veiðar og landbúnað heldur líka
iðnaðinn. Verðlagið hefir veri#
rúmmetrar af timbri yrðu' Siglingar. i linga, en hlutaf jelög greiði I stöðugt allt árið og . rem-
höggnir á reikningsárinu 1947 1 Á liðnu ári lætur nærri að _ skattinn eftirá eins og nú. En | •Larið lækkandi, svo að^ví&i-
Sæmileg afkoma, en óviss framtíð.
Marshallhjálpin afstýrði rekstrar-
stöðvun og atvinnuleysi, segir
Brofoss ráðherra
—1948. Þetta tókst þó ekki.. um 4 miljónir smálesta hafi ver
Bæði var þurrð á skógarhöggs- ið á floti undir norsku flaggi.
mönnum og tíðarfarið óhag- En í striðslok var flotinn ekki
stætt frá nýjári. Svo árangur- nérna 2.8 miljónir smálestir. Þó
inn varð ekki nema 6.45 milj.^eiga Norðmenn enn svo mikið
rúmmetrar. En þetta er þó af skipum í pöntun, að gert er
meira en höggið hefir verið ráð fyrir, að flotinn verði orð-
nokkurntima síðan veturinn inn 5.6 miljón smálestir í árs-
1937—38. Verðið var 39 kr. fyr- lok 1952. Aukningin hefir
ir rúmmetra til verksmiðjanna, j þannig orðið um 400.000 smá-
skilað á fleytistað, en var hækk , lestir á ári undanfarin þrjú ár.
að um 1 kr. i haust. Á síðasta j Sama aukning verður árlega
ári gengu ný lög í gildi um að (næstu 4 ár, ef allt fer svo sem
ríkið greiddi 3 kr. á hvern rúm- til er stofnað.
metra timburs, og hafa á árinu | j skýrslu sinni um fjögra ára
verið greiddar 11 miljónir skv.
þeim lögum. Fje þetta rennur
allt til eflingar atvinnuvegin-
til þess að koma þessu fyrir-
komulagi á, telur nefndin óhjá-
kvæmilegt að reikningsári ríkis
sjóðs sje breytt, og verði það
framvegis almanaksárið. Frum-
varpið verður lagt fyrir þingið
í ár, en getur alls ekki komið
til framkvæmda fyrr en 1. jan.
1951.
En svo að litið sje nær sjer
þá má geta þess, að fjármála-
ráðherrann hefir látið líklega
um, að skattarnir á lágtekju-
mönnum verði lækkaðir á þessu
ári. Stjórnarandstæðingar
áætlunina norsku til Marshall- benda í því sambandi á, að þing
nefndarinnar segir, að helsta á-
stæðan til þess að greiðslujöfn-
um — til þess að byggja betri' uður Noregs fór batnandi á ár-
viðlegukofa og til þess að ryðja
akvegi um skógana, greiða nið-
ur verð á vjelsögum og þess-
háttar. Þetta virðist hafa haft
góð áhrif, —. að minnsta kosti
hefir óvenjulega mikið verið
höggið af skógi það sem af er
vetrinum, svo fulyrða má, að nú
verði áætluninni fullnægt í
fyrsta sinn, en hún er 7 miljón-
ir rúmmetrar fyrir yfirstand-
andi rekstursár.
Marshallhjálpin.
Brofors verslunarmálaráð-
herra ljet svo ummælt eigi alls
fyrir löngu, að Marshallaðstoð
sú, sem Norðmenn hafa notið
á þessu ári hafi riðið bagga-
muninn fyrir afkomu þjóðar-
innar á árinu. Án hennar hefðu
ýms atvinnufyrirtæki orðið að
stöðva rekstur og vofa atvinnu-
leysisins komist á kreik á ný.
En það sem mestu skiftir um
afkomu og hag þjóðarinnar á
umliðnu ári er, að allir hafa
haft vinnu er hana hafa viljað
og að vinnufriður hefir verið
góður. Eiginlega hefir ekki
nema ein vinnudeila, sem er
umtals verð, orðið á árinu —
deilan hjá Norsk Hydro á Her-
öya í haust. Henni lauk með ó-
sigri verkfallsmanna, sem ekki
fengu neina áheyrn hjá stjórn-
inni, því verkfallið var talið
ólöglegt. Allir sem ymprað hafa
unum milli styrjaldanna hafi
verið sú, að flotinn var stækk-
aður úr 2.4 upp í 4.8 miljón
smálestir á árunum 1921—1940.
En norskir útgerðarmenn sjá
ýmsa skýjaflóka á lofti nú, og
halda því að minnsta kosti ó-
spart fram þegar þeir kvarta
undan álögum hins opinbera.
Farmgjöldin í júlí—nóv. 1948
voru t. d. 15% lægri en á sama
tíma 1947, en þó hefir þessi
lækkun ekki bitnað á „tank“-
skipunum. Þeir kvíða því og, að
erfitt verði að fá menn á öll
nýju skipin. Reikna með að 65
menn þurfi fyrir hver 10.000
kosningar fara fram í haust, og
muni þetta tal því ekki vera
annað en venjuleg kosninga-
beita.
Lífskjörin.
Flestir Noi'ðmenn, einkum
þeir sem í borgunum búa, munu
vera sammála um, að skortur á
lífsnauðsynjum hafi verið meiri
á síðasta ári en 1947. Kom þetta ' arvertíðinni.
m. a. fram í kröfugöngu hús-
talan hefir þokast niður. í nóv.
komst hún niður í 157.1 stig,
en hámarkið — „rauða strik-
ið“ — sem ekki má fara yfir,
er 160.8. Svo dálítið er uppá'S®
hlaupa.
En meira er af peningum <
umferð en holt þykir. Hinn 15.
des. voru seðlar í umferð fyrir
2112 miljónir, en það er 35
miljónum meira en á sama tíma
1947. Innstæður í bönkurn og
sparisjóðum voru 400 miljónum
króna hærri en fyrra ár. Þykir
verðfestingunni stafa hætta af
þessu peningaflóði og er lík-
legt, að ráðstafanir verði gerð-
ar á næstunni til að „gera það
óskaðlegt“.
Hjer skal staðar numið að
sinni. Væntanlega verður tæki-
færi innan skamms til að segja
frá afkomu landbúnaðar og
sjávarútvegs — en sjávaraflinn
varð meiri á liðnu ári en nokk-
urntíma í sögu Noregs, vegna
mokaflans á vetrar- og vorsíld-
Skúli Skúlason.
Norræn iðnkeppni
LANDSSAMBAND norskra
iðnaðarmanna hefir ákveðið, í
samráði við sænska iðnsamband
tonn, eða að 9—10 þúsund
manns þurfi á skip þau er við
bætast hjeðan í frá og til 1952.
Endanlegar skýrslur um
brúttótekjur norska siglinga-
flotans á árinu 1948 eru ekki
fyrir hendi ennþá Á fyrra helm
ingi ársins námu brúttótekjurn-
ar um 440 miljónum norskra
«
80,2 miljónum og er þó nær á kjarabótum síðasta árið hafa
20 miljónum lægri en fyrra ár. j fengið sama svarið: Að bíða
Þyngsti bagginn var eins og þaugað til í apríl, er allsherjar
fyrr fúlgan, sem gekk til niður-
greiðslu á lífsnauðsynjum, til
að halda vísitölunni neðan við
„rauða strikið"
701,8 miljónir
milj.).
Ríkisskuldimar hækkuðu um
42,3 miljónir á árinu og voru
samningar um kjörin fara fram.
Fram að nýjári fengu Norð-
menn alls 66.8 miljónir dollara
hun varð sem lán eða gjöf um hendur
(áætluð 700 Marshallnefndarinnar. En þeir
telja sig þurfa að fá meiri hjálp
en gert var ráð fyrir í frum-
áætluninni. Auk áðurnefndrar
3868.8 miljónir 30. júní s. 1. En ’
mest af þeim er innlént — að-
eins 524 miljónir erlend Ián.
Skógarhöggið.
I áætlun stjðmarinnar hafði
verið gert ráð fyrir, að 8 miljón larvjelar.
aðstoðar höfðu verið sendar um
sóknir um vörukaup sem námu
12.1 miljónum fyrir nýjár. Hafa
þegar verið veittar 3. miljónir
dollara til kaupa á járni, 2,4
fyrir vjelar og 0,5 fyrir drátt-
AÐALFUNDUR knattspyrnu-
deildar K.R. var haldinn á
þriðjudagskvöldið í Fjelags-
heimili V. R.
Starf deildarinnar var mikið
og sigursælt á liðnu ári, fjár-
hagur hennar með ágætum.
Aðal áhugamál deildarinnar
nú, er að koma upp sem fyrst
. .. , ., ., góðum grasvelli á íþróttasvæði
króna. A síðari árshelmingi m 40 ara aldn leyfi til að keppa. K R við Kaplaskjólsveg. Eru
voru fleiri skip í förum, en farm Ætlast er til að tveir menn frá
ið, að efna til iðnkeppni (hand-
verkskonkuranse) meðal nor-
rænna iðnaðarmanna, hinnar
fyrstu sem haldin verður,
sunnudaginn 3. apríl n. k. í
Oslo.
íslenskum iðnaðarmönnum er
boðin þátttaka í þessu og hafa
bæði meistarar og sveinar und-
ÁððKundur knatt-
spyrnudeildar K. R.
gjöldin hinsvegar lægri. Áætla
„Norwegian Shipping News“
að alls muni flotinn á árinu
hafa haft tekjur er námu 850
miljónum n. kr. umfram það,
sem útgerðin þurfti að greiða
í kostnað erlendis. En svo ber
að gæta hins, að samtimis hafa
560 miljónir gengið til kaupa
á nýjum skipum. Samt verða
þó um 300 miljónir afgangs.
Meðal skipa sem Norðmenn
eiga í smíðum má nefna nýjan
,,Oslofjord“ fyrir „Norsk-Ame-
ríkulínuna“. Hann er byggður
í Hollandi er 16.500 smálestir
og verður tilbúinn í haust.
Skattamir.
Árið 1946 var skipuð 5 manna
nefnd til að endurskoða skatta-
löggjöfina, m. a. gera álit um,
hvort taka beri upp skatt af
tekjum lÍðandi árs, eins og Sví-
ar hafa þegar gert. Nefnd þessi
skilaði áliti sínu á Þorláks-
messu. Nefndin leggur til að
tekinn sje upp skattur af tekj-
um líðandi árs fyrir einstak-
hverju landi keppi í hverju
fagi.
Keppnitíminn er 1 klukku-
stund, tillit er tekið til hins
notaða tíma ef tveir keppend-
ur eru jafnir að vinnugæðum,
en annars ekki.
Keppendur fá ókeypis fæðí og
húsnæði á meðan þeir dvelja
við keppnina. Stjórn Landssam
bands iðnaðarmanna telur æski
legt, að íslenskir iðnaðarmenn
taki þátt i þessari keppni, og
þurfa þeir, sem hafa hug á því,
að snúa sjer til skrifstofu Lands
sambandsins fyrir lok þessa
mánaðar.
þegar hafnar miklar fram-
kvæmdir þar.
í stjórn deildarinnar voru
kosnir: Haraldur Gíslason for-
maður, Hans Kragh varaform.,
Haraldur Guðmundsson ritari,
Teitur Finnbogason gjaldkeri
og Hörður Óskarsson meðstj.
Varamenn: Sigurður Halldórs-
son, Þórður Pjetursson, Ólafur
Hannesson.
Vöruverð iækkað
París í gærkvöldi.
FRANSKA stjórnin tilkynnti
í dag, að verð yrði lækkað á
skóm, vefnaðarvöru og fleiri
lm einn japanskur réð-
herra fekinn fyrír
mútuþægni
FYRVERANDI heilbrigðismála
ráðherra Japana var handtek-
inn í Tokyo í dag og sakaður
iffli mútuþægni í sambandi við
tillögur um ríkiseftirlit með
kolaiðnaðinum japanska. Mað-
vörum. Jafnframt ljet stjórnin ur þessi var ráðherra í Asþida-
á sjer skilja, að hún mundi
leggjast gegn öllum tilraunum
til kauphækkana í Frakklandi.
— Reuter.
stjórninni, sem segja várð af
sjer í október í fyrra vegna
fjársviká, sem fórsætisráðherr-
ann var bendlaður við.