Morgunblaðið - 22.01.1949, Page 9

Laugarddgur 22. janúar 1949.
MORGVNBLAÐIÐ
9
VERSTV FANGABÚÐIK ÞJÚBVERJA VORI í 1ELGÍI
Eftir ERIC KENNEDY,
frjettaritara Reuters í Briissel.
í DAG hrópa menn á rjett-
læti í Belgíu. —
Skýrslur, sem nýlega hafa
verið birtar um ástandið í
Breendonck-fangabúðunum,
sem Þjóðverjar reistu skammt
frá Antwerpen á stríðsárunum,
hafa vakið hrylling meðal allr-
ar belgisku þjóðarinnar, enda
þótt fólkið hafi þegar heyrt
margar sögur um ótrúleg níð-
ingsverk nasistanna í fangabúð-
um þeirra í Þýskalandi.
Helsta pyntingarstö&in.
Skýrsla þessi er gerð af
nefnd, sem skipuð var í Belgíu
til þess að rannsaka stríðsglæpi.
Er hún bygð á frásögn sjón-
arvotta — á frásögn þeirra
manna, sem sluppu lifandi úr
vítinu í Breendonck. Hún hefst
með þessum orðum: „Margir af
hinum fyrverandi föngum í
Breeridonck voru seinna flutt-
ír til annarra fangabúða í
Þýskalandi. Þeir eru allir á
einu máli um, að Breendonck-
fangabúðirnar hafi verið þær
langverstu af öllum fangabúð-
um Þjóðverja.
„í fangabúðunum í Þýska-
landi voru fangarnir miklu
fleiri. Fangaverðimir gátu ekki
haft eins strangt eftirlit með
þeim og þeim fannst því, að
lífshættan væri ekki eins mikil
þar.
,,í fangabúðunum í Þýska-
landi voru gasklefar og lík-
brennslustofur. — Það var
rjettilega litið á þær sem útým-
ingarstöðvar.
„í augum Þjóðverja sjálfra
voru Breendonck fangabáðirnar
helsta pyntingarstöðin“.
3600 fangar.
Samkvæmt skýrslunni voru
alls 3600 fangar í Breenonck,
þar af 12 konur.
Þrju hundruð fangar dóu af
pyntingum og illri meðferð, 450
voru skotnir og 14 hengdir.
í skýrslunni er lögð áhersla á
að þessar tölur sjeu mjög ná-
kvæmar.
Vegna þess hve vistin í
Breendonck var ill, ljetust
margir fanganna annað hvort
á leiðinni til Þýskalands eða
þegar þeir voru komnir til
hinna nýju fangabúða þar.
Sem dæmi er sagt frá 250
manna fangahóp, sem fluttur
var til Mauthausen í nóvem-
ber 1942.
í desemberlok 1942 voru að-
eins 55 úr þessum hóp á lífi.
— í maí 1945 aðeins 10.
Daglegt líf í Breedonck
í skýrslunni er sagt frá því,
hvernig daglegt líf fanganna
var.
Frásagnir sjónarvotta vekja hrylling
beígísku þjóðarinnar
A morgnana fengu fangarnir
hálf tíma til að ljúka sjer aí
á salernunum. Á hverjum 10
mínútum urðu því 35 fangar aö
notast við eitt salerni. Enginn
salernispappír var fyrir hendi
og ekkert sem nota mætti í hans
stað.
Morgunverðurinn var lítill
bolli af gerfikaffi — ekkert ann
að. — Að því loknu voru fang-
arnir látnir raða sjer upp á
kölska sjálfan. Hann var van-
ur að fara 1 eftirlitsfei ð um
búðirnar einu sinni á dag og
í fylgd með honum voru ætíð
tveir geysistórir og grimmir
hundar. —
Þegar Schmitt sveiflaði. keyr-
inu rjeðust hundarnir á ein-
hvern fanganna og slepptu hon
um ekki aftur, fyrr en Schmitt
kallaði í þá. Venjulega hætti
hann ekki þessum leik sínum
fyrr en hundarnir höfðu mis-
hinu auða svæði fyrir framan
braggana svo að SS-mennirnir Þyrmt fanganum stórlega.
gætu „kannað liðið“. j
Meðan á þessari liðskönnun
stóð, voru SS-ménnirnir óspar-
ir á barsmíðarnar.
Hvernig sem viðraði
voru
„Sjerstök“ refsing.
Þegar refsa þurfti föngunum
„sjerstaklega“, voru þeii settir
í einmenningsklefa þar sem
fangarnir látnir vinna úti úndir hvorki var ljós nje hit-i. Allan
beru lofti. daginn urðu þeir að standa tein
Vinnan var fólgin í því, að rjgttir og þrír verðir gættu
höggva grjót í miðjum fanga- hvers fanga. Ef minsta þreytu-
búðunum og flytja það í víg'- merki sásts á föngunum voru
isgrafirnar, sem umkringdu þeir barðir miskunnarlaust. A
búðirnar.
Föngunum var stranglega
bannað að líta nokurn tíma upp
meðan á vinnunni stóð.
Erfiðasta verkið fengu þrír
eða fjórir menn — þ. e. s að ýta
vögnunum, með grjótinu í, á
leiðarenda. Vagnarnir voru
gamlir og ryðgaðir og fóru oft
út af brautarteinunum. Þegar
það kom fyrir, voru fangarn-
ir lamdir viðstöðulaust með
gúmmíkylfum, þangað til þeir
höfðu aftur komið vögnunum
á sporið.
Ef einhver í vinnuflokknum
þurfti að kasta af sjer vatni,
varð hann að fá leyfi varðmann
anna til þess. Venjulega var
honum synjað um leyfi og sið-
an haft með honum vakandi
auga til þess að gæta þess, að
hann óhlýðnaðist ekki skiþun-
inni. —
Ef fanginn óhlýðnaðist var
honum refsað þegar í stað. —
Var refsingin venjulega fólgin
í því, að hann var látinn standa
teinrjettur, með handleggina
teygða upp fyrir höfuðið og átti
hann að horfa til himins méð
galopnum augum. -— Ef hann
dirfðist að depla augunum, var
hann barinn. Voru vcrðirnir
fundvísir á öll sár og kýli a
líkömum fanganna (sem var að
vísu ekki erfitt að finna) og
Ijetu þeir höggin óspart dynja
á aumustu stöðunum.
Miðdegisverðurinn var einn
diskur af þunnu súpugutli og
urðu fangarnir oftast að eta
það standandi.
Ef þeir voru ekki nógu fljót-
að hlaupa í röðina að dags-
verki loknu, var þeim skipað að
næturna brutust drukknir
verðir, méð hunda sína inn tii
þeirra og skemmtu sjer við það
að pína þá og kvelja. Ein að-
alskemmtun varðanna var að
fleygja föngunum í vígisgrafirn
ar, sem voru umhverfis búð-
irnar. — Þegar þeir syntu að
landi, voru þeir barðir í höf-
uðið og reknir aftur út í ís-
kalt vatnið. Margir fangar ljetu
lífið á þennan hátt.
Einn 18 ára gamall ungling-
ur, sem þjáðist af ákafri blóð-
kreppusótt, ljest á þennan hatt.
—• Honum hafði verið fleygt í
vatnið þegar hann sagðist vera
veikur. — Honum var leyft að
skreiðast upp á bakkanri til
þess að deyja.
Annað það, sem verðirnir
gerðu sjer til dægrastyttingar
og hugarhægðar var að grafa
fangana þannig að höfuðið eitt
stæði upp úr moldinni. Síðan
gátu þeir unað við það tímun-
um saman, að fleygja smástein-
um og skít í andlit fanganna.
Kolakassinn“.
Yfirheyrslur fóru fram í sjer
stöku herbergi sem verðirnir og'
fangarnir kölluðu í daglegu tali
,kolakassann“.
Fórnardýrin voru klædd úr
fötunum, hengd upp í +rissu á
Gislar.
Eftir því sem segir í skýrsl-
unni, voru Breendonck-fanga-
búðirnar notaðar til að geyma
í gisla. Þegar „glæpur“ hafði
verið drýgður gagnvart her-
námsyfirvöldunum, voru fórn-
ardýrin, sem taka skyldi af lífi
í hegningarskyni, valin af
handahófi.
Daginn áður en taka skyldi
menn af lífi, var um það bil 10
föngum sagt að endurnýja sand
inn umhverfis steinvcgginn,
sem stóð á auða svæðinu fyrir
framan braggana.
Morguninn, sem aftökurnar
skyldu fara fram, voru allir
fangarnir látnir halda kyrru
fyrir í klefum sínum. Síðan,
þegar stórir þýskir flutninga-
bílar, hlaðnir líkkistum. höfðu
numið staðar fyrir framan
braggana, opnuðu SS-mennirn
ir klefadyrnar og kölluðu nöfn
þeirra, sem áttu að deyja.
Lögð er áhersla á það í skýrsi
unni, að skömmu áður en fang
arnir skyldu teknir af lífi, þá
voru þeir látnir sæta frekari
pyntingum. — Einn ungling
varð að bera á aftökustaðinn,
eftir að verðirnir höfðu gamn-
að sjer við að berja hann með
svipum.
Rannsókn á líkunum hefir
leitt í ljós, að í mörgum tilfeli-
um voru fangarnir ekki skotn-
ir, heldur barðir til bana.
20 fangar voru Iíflátnir 14.
janúar 1943. Þeir ljetust allir
af skotum, sem skotið var a
stuttu færi í hnákka þeirra.
14 hengdir.
Alls munu aðeins 14 manns
hafa verið hengdir í fangabúð-
um þessum. Belgiskur prestur
Þeif fangar, sem ekki spruttu leggjast flötum á jörðina. Urðu
upp úr fletum sínum þegar Þeir síðan að þjóta á fætur og
verðirnir tóku að hrópa á
morgnana, voru reknir fram úr
með barsmíðum.
Síðan urðu þeir að ganga í
röð að krana, þar sem ætlast
var til að þeir þvæðu sjer. Þeir
fengu enga sápu og í stað hand-
klæðis fengu þeir rifna rýju,
sem þeir urðu að notast við í
þrjár vikur í senn.
í öllum fangabúðunum vóru
aðeins fjögur salemi.
leggjast niður aftur, eftir því
sem vörðunum þóknaðist að
skipa fyrir.
Ef skipunum var ekki hlýtt
á augabragði einhverra hluta
vegna, var sparkað í höfuð fang
anna eða aðra líkamshluta.
Majórinn og hundarnir.
Yfirmaður fangabúðanna var
Philippe Schmitt, majór. Fang-
arnir óttuðust hann eins og
var viðstaddur 10 af aftökun-
um. Allir þessir tíu metin voru-
sakaðir um að hafa drepkí'
þýska hermenn, sem gætter
flugvjelar bandamanna, er
skotin hafði verið niður skamt
frá frönsku landamærunum.
Fangarnir voru dæmdir af
sjerstökum þýskum hernaðar-
dómstóli í Breendonck. Þeir
voru dæmdir til dauða kl. 2,
dauðadómurinn var staðfestur
kl. 4 og siðan voru þeir teknir
af lífi kl. 6.
Þrír fanganna voru hengdir
í einu, á meðan þrír þeir næsÞ*
voru látnir horfa á. Eftir ' að
hinir þrir fyrstu höfðu' verivl
látnir hanga í gálganum í 10
mínútur, voru þeir teknir nið-
ur og settir í kisturnar og næsti
hópur var leiddur á aftöku-
staðinn.
Presturinn segir, að hinir
þrír fyrstu hafi ekki verið dán-
ir, þegar þeir voru settir í lík-
kisturnar. Um leið og snðrurnai
voru settar um háls þeirra
næstu, kváðu við nístandi ang-
istaróp fyrstu fórnardýranna
úr kistunum. Þau hljóðnuðu þö
von bráðar. Þýsku verðirnir
sáu um það.
Presturinn bætir við: „Jafn-
vel þegar mennirnir stóðu 'við
gálgann og biðu dauða síns,
hjeldu hinir þýsku verðir á-
fram að spyrja þá, hvar bresku
og bandarísku flugmennirnir
væru, sem þeir höfðu fcjálpað
til þess að komast undan úr
flugvjelinni, er skotin var nið-
ur.
„Jeg hafði áður ráðlagt þeim
að segja ekkert, vegna þess að
slíkt myndi aðeins hafa það i
för með sjer, að flugmennirnir
yrðu drepnir. — Þeir sögðu þvi
ekkert.
„Þeir hjengu í gálganum i
20 mínútur og dóu“.
Öryffffisráðxð ræðir
Extdóxtesíu xtxálið
Fulifrúar 4 ianda krefjast þess að bandaríki indó-
nesíu verði fuiivaida eigi síðar en 1. júií 1950
Lake Success í gærkvöldi.
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter.
úlnliðunum og barin með svip- ORYGGISRÁÐIÐ hóf í kvöld umræður^um tillögu frá fulltrú-
um Kína, Bandarikjanna, Kuba og Noregi, þar sem þess er
krafist, að öllum hernaðaraðgerðum verði tafarlaust hætt t
Indónesíu og pólitískir fangar látnir lausir þegar í staðú
um. —- Sum voru látin leggj-
ast á planka, sem var þakinn
oddhvössum nöglum. — Þegar
búið var að binda þau niður,
spígsporuðu fangaverðirnir yfir
likama þeirra.
Hendurnar á einum kven-
fanga voru báðar molaðar í þar
til gerðu tóli.
Ein hryllilegasta pyntingar-
aðferðin var sú, að setja sterk-
an rafmagnsstraum í viðkvæm-
ustu líkamshlutana.
Pyntingunni var ekki lokið,
þótt fanginn fjeili í öngvit. —
Læknir var altaf við hendina
til þess að hressa hann við á
ný með sprautu.
Vitað er um a. m. k. átta
konur, sem teknar voru til yf
irheyrslu í ,,kolakassann“. —
Tvær þeirra Ijetu seinna lífið i
Þýskalandi.
Tillagan *
í tilllögunni segir ennfrem-
ur: Bráðabirgðastjórn skal kom
ið á fót í allri Indónesíu eigi
síðar en 15. mars 1949. Kosn-
ingum til stjórnlagaþings Indó
nesíu skulu hafa fengið fullt
sjálfstæði eigi síðar en 1. júlí
1950. — Þá er einnig lagt til,
að núverandi sáttanefnd S. Þ.
Indónesíu hætti störfum, en í
stað hennar verði skipuð „Indó
nesiu-nefnd S. Þ.“.
Delhi ráðstefnan
Ráðstefnan í Delhi um Indó-
nesíumálið hjelt áfram í dag,
en á þeirri ráðstefnu eiga sæti
fulltrúar 19 landa. í dag stóðu
fundir yfir i 2% klst., og er
búist við opinberri yfirlýsingu
um árangur ráðstefnunnar á
morgun.
Bandaríkín viðurkenna
Transjórdaníu
TALSMENN bandariska utan-
ríkisráðuneytisins ljetu svo um-
mælt hjer í kvöld, að líklegt
væri, að Bandaríkin myndu við
urkenna Transjórdaníu n. k.
fimmtudag, um leið og þau
veita Israelsríki fulla viður-
kenningu. — Reuter,