Morgunblaðið - 08.04.1949, Blaðsíða 2

I
O .
MORGUNBLAÐIB
Föstudagur 8. apríl 1949.
RÆÐIIR B0RGAR8TJÓRA
Framh. af bls. t
«4>á ataðhæfingu borgarstjóra að
--♦jokkur einstakur stjórnmála-
-tfi.okkur aetti sök á árásinni á
Alþingi og skrílsæði grjótkasts
<4iðsitts. Kommúnistar hefðu
aðeins stefnt þangað liðinu úr
“•feækjargötu til að vita, hvort
Alþingi hikaði ekki þegar
»,þjóðin‘‘ mótmælti. I!
Hótun kommúnista gagnvart
Alþingi þennan dag hefði falist
í>því einu að krafan um þjóðar
aí.kvæðagreiðslu hefði verið
•4r.öIIuð í áttina til þinghússins!
Borgarstjóri spurði Annes þá,
:4ivaðan grjótið hefði kömið og
4iver tilgangurinn hefði verið
■-raeð þeim tiltektum.
íErðist Annes þá gjörsamlega
«g . rgaði að borgarstjóra:
„Þú átt að skammast þín og
4>egja“.
Þar með voru rök hins prest
-lærða á þrotum. Mun hann
-♦)a Í3 minnt að 30- mars væri
runninn upp á ný.
Steínþór Guðmundsson sagði
e'ð , engin árás hefði verið gerð
á þmghúsið að undanteknu
'fciiiiti drengjanna1*.! Talaði
•fiann síðan drykklanga stund
iiiii „saklausa unglinga“, sem
gerðu að gamni sínu á Gamlárs
fívoid. Myndu þeir hafa verið
að verki við Austurvöll. Kom-
rnúnistar höfðu þar hvergi
-fcomið nærri. Jónas Haralz
fcvað ekkert ofbeldi hafa verið
framið af kommúnistum. Meiri
fcluti þingsins hefði hinsvegar
i> aroið svívirðilegt ofbeldi inn
{ þinghúsnu og sýnt af sjer
j,fasistiskar“ tilhneyingar.
Jón Axel Pjetursson kvað
furðylegt að heyra kommún-
4sta tala um ofbeldi. Mennina,
eem bygðu alla baráttu sína á
ofbeldi og hefðu sýnt það að
fceir svifust einskis til þess að
fccsna áformum sínum í fram-
kvæmd.
Iiann kvað bæjarfulltrúa Al-
þýðuflokksins mundu greiða
atkvæði með tillögu borgar-
tstjóra.
Pálmi Hannesson kvaðst vera
fciður yíir því, sem gerðist við
Alþiúgishúsið. Það væri óaf-
eak >nlegt. Ekki vildi hann
catnt kenna það kommúnistum
einum. Taldi hann ríkisstjórn-
ina og jafnvel alla flokka þings
i)/.-. eiga sök á því.
Siðíerðishugmyndir
fcommúnísta brenglaðar.
Borgarstjóri og Jóhann Haf-
stein svöruðu kommúnistum.
Borgarstjóri benti á að í ræðum
foæjarfulltrúa þeirra hefði tvent
komið í Ijós. Annarsvegar von-
brigði þeirra vegna þess að Al-
fcingi hefði samþykkt þátttöku
tslands í Atlantshafsbandálag-
inú. með yfirgnæfandi meiri-
hfuta og hinsvegar gremju yf-
ir því að árás þeirra á þingið
skyldi ekki takast betur en
raun bar vitni um. Siðferðis-
tiugmyndir' kommúnista eru
svo gjörsamlega brenglaðar,
sagði borgarstjóri, að erfitt er
fyrir lýðræðissinna að rökræða
við þá.
Við köllum það til dæmis of-
fceldi. þegar kastað er grjóti og
grjóthríðin stendur inn, , um
ugga löggj afarsamkomunnar
Og um borð og bekki ríkis-
stjórnar og þingmanna. Þetta
er að okkar áliti ofbeldi. En
að áliti Jónasar Haralz, er of-
beldi allt annað. Hann ■ telur
meðferð Alþingis á málinu vera
ofbeldi. Var það þó rætt á
þingi í þrjá daga og sætti- fylli-
lega þinglegri meðferð. Á mánu
dagskvöld fór fram um bað út-
varpsumræða og þjóðinni þar
með kynnt það. Á þriðjudag
stóðu umræður um bað , frá
morgni til kvölds. Þriðja dag-
inn er samþykkt tillaga frá for
seta um að umræðan skuli þann
dag takmörkuð við þrjár
klukkustundir, samkvæmt ský-
lausri heimild í þingsköpum.
Allt þetta er fyllilega löglegt
og þinglegt. En vegna bess, að
þingmenn kommúnista eru mál
inu andvígir, þá æpa þeir um
að beitt hafi verið ofbeldi. Þing
menn kommúnista beittu hins-
vegar ofbeldi, með því að brjóta
öll þingsköp. Af hálfu lýðræð-
isflokkanna var ekkert það að-
hafst, sem slíku nafni gæti kall
ast. En siðferðisástandi Jónas-
ar Haralz er þannig varið, að
hann kallar hina þinglegu og
löglegu málsferð ofbeldi.
Skálkaskjól ofbeldisins
Með þ\ú að skrökva ofbeldis
aðferðum á lýðræðisflokkana,
revna kommúnistar að afsaka
grjótkast sitt á Alþingi og búa
sjer þannig til skálkaskjól. —
Kommúnistar skrökva því að
fólki í margar vikur, að Alþingi
sje að búa sig undir að beita
ofbeldi. Þetta nota þeir til
þess að æsa lið sitt upp til
hermdarverka. En þeir gera
meira. Þeir efna til útifundar
ti! bess að safna sem mestu
af liði sínu í því skyni að stefna
því að Alþingi.
Til hvers? Álitu þeir, að slík
ur liðsafnaðar gæti haft áhrif
á afstöðu þingmanna? Áreiðan
lega ekki. Liðssamdrátturinn
hlaut að hafa allt annan til-
gang, enda sýnir atburðarásin
það. Árásin á þinghúsið hefst
löngu áður en lÖgreglan hefir
gert nokkrar ráðstafanir aðrar
en þær að vera viðstödd. Kom-
múnistar kalla þau ósannindi
út í gjallarhorn, að þingmenn
þeirra sjeu fangar. í hvaða til-
gangi? Til þess að æsa lið sitt
upp og hvetja það til óhappa-
verka.
Hræsnararnir rej'na að
þvo sig
Eftir allar þessar staðreynd-
ir, koma hræsnararnir og reyna
að hvítþvo sig, reyna að koma
sökínni á ,.drengina‘“, eins og
Steinþór Guðmundsson yar að
reyna. Málflutningur hinna
tveggja prestlærðu fulltr. kom-
múnist hjer um rás viðburð-
anna við Austurvöll, sýnir í
senn dæmafátt' blygðunarleysi
og fyrirlitningu þeirra fyrir
sannleikanum. Þeir sögðu að
grjótkastið á þingið hafi ver-
ið afleiðing útrásar lögreglunn-
ar. Allir vita að áður hafði
hverjum hnullungssteininum á
fætur öðrum verið kastað inn
í þíngsalina- Nú reyna þessir
menn einnig 'að hálda því fram,
að mannfjöldinn hafi ekki ver-
íð aðvaraður áðdr en þögregl-
an greip til táragass. Samkv.
skýrslu yfirlögrefluþjónSj hafði
sjerstökum lögregluþjóni verið
falið að gæta hátalara við dyr
þinghússins. Kallaði hann að-
vörun til mannfjöldans nokkr-
um sinnum. Að vísu heyrðist
ekki nægilega vel í honum, en
hitt rjeði þó baggatnuninn, að
grjóthríð kommúnistaskrílsins,
gaf lögreglunni ekki tóm til
þess að bíða þess, að allir frið-
samir borgarar gætu vikið
burtu. Segja má, að hægt hefði
verið að hafa hátalara á lands-
símahúsinu. í því hefði fólgist
aukin trygging. En það er allt-
af hægt að vera vrtur eftir á.
Áskorun til kommúnista
Kommúnistar tala mikið um,
að margir friðsamir borgarar
hafi orðið fyrir meiðslum af
völdum lögreglunnar. Jeg skora
á þá að nefna þessa menn. —
Hingað til hefir Þjóðviljinn
ekki getað nefnt nema einn
mann, sem hann kallar ,,Fram-
sóknarpilt“. En sannleikurinn
er sá, að þessi piltur var einn
í árásarliðinu og það var fyrst
eftir ítrekaðar árásartilraunir
af hans hálfu. sem lögreglan
beindi að honum gasi.
Kommúnistar fjölyrða mjög
um „hvítliða“. Hvaða menn eru
það, sem þeir kalla svo? Það
eru menn, sem lögreglan kvaddi
sjer til aðstoðar til þess að halda
uppi lögum og rjetti og til
verndar Alþingi. Samkvæmt
landslögum, varðar það refs-
ingu, ef slíkri kvaðningu er
ekki gegnt. Og hvað gerðu
þessir menn? Þeir gegndu borg
aralegri skyldu sinni og vöi'n-
uðu kommúnistaskrílnum að
eyðileggjar starfsfrið Alþingis.
Bæjarfulltrúar kommúnista
hafa sjerstaklega ráðist á Svein
björn Hannesson bæjarfulltrúa,
sem var einn þeirra manna,
sem lögreglan kvaddi til aðstoð
ar sjer. Þeir hafa reynt að
rægja hann við verkamenn og
gera hann tortryggilegan. —
Vegna þess eins, að honum var
falið það hlutverk, ásamt öðr-
um, að tryggja starfsfrið lög-
g j af arsamkomunnar.
Vildu koma áformum sínum
fram.
Hvað sýna þessar aðfarir
kommúnista? Það, að þeir vildu
fá tækifæri til þess að koma á-
formum sínum um að hindra
störf Alþingis fram. Þeir vildu
þessvegna, að lögreglan væri
sem fámennust og þinghúsið
sem óvarðast. Bæjarfulltrúi
Framsóknarmanna, Pálmi Hann
esson, talaði um nauðsyn rann-
sóknar á þessum atburðum, áð-
ur en einum stjórnmálaflokki
væri fengin ábyrgð á þeim. Á
því þarf enga rannsókn. Bæði
alþingismenn og þúsundir frið-
samra borgara horfðu á árás
kommúnista. Sú rannsókn, sem
fram fer, íniðast því við það eitt
að afla fullvissu um, hvaða ein
staklingar sjeu sekir. Helstu
forsprakkar kommúnista hafa
falið sig á bak bið ,,di'engina“
og hina „saklausu unglinga",
sem kommúnistar töluðu um
hjer áðan.
Fasismi a<V balda uppi
lögum og rjetti
Jónas Haralz hefði kallað
jaað fasisma, að^árás kommún-
ista á Álþingi og Mmsama borg
ara hefði verið hrundið. Þetta
sýndi vel hinn brenglaða sið-
ferðisgrundvöll kommúnista.
Að þeirra álitip væri það „fas
ismi“ að halda uppi lögum og
reglu. Að verja Alþingi fyrir
skrílárás, allt væri fasismi,
sem kommúnistum væri and-
stætt. Ef 80% þjóðarinnar væri
á móti valdatöku þeirra, þá
sýndi þjóðin með því fasisma-
hneigð sína.
Þetta væri sama sagan alls-
staðar. í öllum löndum teldu
kommúnistar, að það væri lög-
reglan og löglegar stjórnir,
sem æstu til uppþota. Hinn sjúk
legi hugsunarháttur kommún-
ista er þannig allsstaðar sá
sami.
Gagnfræðaskólastúlkan,
sem varð „þjóðhetja“
Borgarstjóri kvaðst að lok-
um vilja minnast á lítið dæmi,
sem varpaði ennþá greinilegra
Ijósi yfir þann siðferðisgrund-
völl, sem kommúnistar stæðu
á. Ung stúlka úr Gagnfræða-
skóla Vesturbæjar hefði ráðist
á forsætisráðherra landsins og
slegið hann. Þessa stúlku ætl-
uðu kommúnistar sjer að gera
að þjóðhetju. Þeir hefðu lýst
jrfir lotningu sinni fyrir árás
hennar og sent henni blóm-
vendi og bækur, með þakklæti
og aðdáun. Auðsætt væri, að
þessi stúlka hefði búið sig
vendilega undir atburði dags-
ins, því þegar gasi hafði verið
dreift, hljóp hún yfir að dyrum
Dómkirkjunnar og vætti vasa-
klút sinni í vatni úr flösku,
sem hún hafði haft meðferðis.
Dæmi þessa unglings segja
kommúnistar Öðrum ungling-
um og börnum að sje eftir-
breytnisvert.
Jeg endurtek enn einu sinni,
sagði Gunnar Thoroddsen borg-
arstjóri, menn með þetta sið-
ferði ættu ekki að koma á bæj-
arstjórnarfund og þykjast vera
saklausir af því ódæði, sem
framið hefir verið. Þeir bera
ábyrgðina á því, sem gerðist
við Austurvöll þann 30. mars
síðastliðinn.
Öllu snúið öfugt
Jóhann Hafstein bæjarfull-
trúi minnti á það, að komm-
únistar hefði í blaði sínu og
á mannfundum kvatt Jið sitt
til.að hindra Alþingi í að sam-
þykkja þátttöku íslands í At-
lantshafsbandalaginu. Þegar
svo æskulýðsfylking þeirra og
annað lið hefur hafið grjót-
kastið eftir skipunum foringja
sinna, þá segjast kommúnistar
enga ábyrgð bera á því atferli.
Það sje þeim að kenna, sem
vildu hindra skrílinn í ódæðis-
verkum hans. Þessi frarnkoma
hefði vakið viðbjóð og gremju
allrar þjóðarinnar. Þegar svo
væri komið, reyndu kommúnist
ar að þvo skjöld sinn, en það
gæti aldrei tekist. Fólkið hefði
sjeð framan í hið rjetta andlit
þeirra. Vitnin að ódæðinu hefðu
verið of mörg. Kommúnistar
hældu sjer af því, að útifund-
ur þeirra í Lækjargötu þann
30., mars hefði farið fnðsam-
lega frarfi. Á því furðar engan1.
Það var ekk; þar, sem átti að
kasta grjóti .
Jóhann Hafstein sagði, áð í
'þeim hóp, sem v'ar víð’ þínghús
ið, hefði verið fólk úr öllum
lýðræðisflokkunum. Framkoma
þess og stilling hefði verið að-
dáunarverð.
Atkvæðagreiðslan.
Kommúnistar fluttu þá breyt
ingartillögu við till. borgar-
stjóra, að í stað þess að víta
árásarskrílinn, sem kastaði
grjóti, væri lögreglan vítt fyr-
ir störf sín. Var sú tillaga feld
með 11 atkvæðum gegn 4 atkv.
kommúnista.
Breytingartillaga Pálma Hann
essonar um að í stað „árásar"
í tillögu borgarstjóra kærnu
„óspektir“, var feld með 8 at-
kvæðum gegn hans atkvæði
einu. Tillaga borgarstjóra var
síðan borin upp og samþykkt
með 11 atkvæðum gegn fjór-
um atkvæðum kommúnista.
Bókanir
Bæjarfulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins Ijetu í lok umræðn-
anna bóka eftir sjer svohljóð-
andi yfirlýsingu:
Út af tillögu sósíalistaflokks-
ins óska bæjarfulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins bókað, að til-
hæfulaust er með öllu að Sjálf-
stæðisflokkurinn hafi vopnað
nokkra flokksmenn sína, eða
beitt þeim til árásar á frið-
saman almenning. Þvert á
móti tóku flokksmenn Sjálf-
stæðisfjelaganna ásamt flokks-
mönnum hinna lýðræðisflokk-
anna sjer varnarstöðu meðfram
Alþingishúsinu og stóðu þar
margar klst., samfleytt undir
látlausu grjót- og aurkasti þess
óspektarlýðs sem kommúnistar
höfðu æst til ofbeldisverka. —•
Viku þeir aldrei af staðnum og
sýndu í einu og öllu lofsverða
stillingu".
Frumvarp um hjer-
aðshæll lögfest
FRUMVARP Jóns Pálma-
sonar o. fl. um sjúkrahús
(hjeraðshæli) var samþykkt
sem lög frá Alþingi í gær.
Lögin hljóða svo:
„Ríkissjóður greiðir bæjar-
fjelögum allt að % hluta kostn-
aðar, en öðrum sveitarfjelögum
allt að % kostnaðar af að reisa
almenn sjúkrahús, sjúkraskýli
eða læknisbústaði, sem reistir
verða samkvæmt ákvæðum
laga þessara, enda fallist ráð-
herra á þörf þeirra fram-
kvæmda og meti þær við hæfi‘ý
Þetta þýðingarmikla nauð-
synjamál ■ hefur verið borið
fram á tveim síðustu þingum
en ekki náð íram að ganga,
í haust var það flutt í þriðja
sinn, og nú loks lögfest, enda
er þetta eitt af þeiifl aðkallandi
málum, sem ekki geta fallið
niður.
Þá var lögfest í gær frum-
varp um, að Svalbaí ðseyrl
skuli tekin upp í hin almenni?
hafnarlög.
Finnar íil Brasilíu.
: LONDON — Fimm konur og
sjö börn vortf á meðal 24 manna,
sein nýlega kotnu á fiskíbáti ti|
Fahnouth, Cronwall. Fólk þetta
er á leið írá Helsingfors til
Brasilíu, þar sem það ætlar að
setjast að.