Morgunblaðið - 13.04.1949, Page 5

Miðvikudagiir 13. apríl 1949.
MORGUNBLAÐIÐ
D
RÚSSNESKAR NJÚSNIR í V.S.JL
IÞBÓTTIB
Tveir atburðir hafa nýlega
gerst í Bandaríkjunum, sem
benda á, að ekki muni veíta
af að hafa auga á kommún-
istunum þar. Annar var yfir-
lýsing amerískra kommúnista
um að þeir mundu gera siít
til að veita Rússum lið, ef til
styrjaldar kæmi. — Hinn er
handtaka Rússans á UNO-
skrifstofunnj í Washington og
sfúlkunnar Judith Caplon,
sem var ritari í dómsmála-
ráðuneytinu og hiálpaði hon-
um. Segir Johan Hambro frá
jrtessum athurðum hjer í grein
inni:
Þessir atburðir gerðust sam-
tímis þvi, sem tvö afar eftir-
tektarverð mál voru á döfinni
í New York. Þar hefur málið
gegn 12 kommúnistaforingjum
verið fyrir dómstólunum viku
eftir viku og þó ekki búin nema
byrjunin. Hitt málið vakti enn
tneiri athygli: ákæran gegn
'Álger Hiss, sem er sakaður um
Ðð hafa starfað að njósnum með
©n hann var háttsettur embætt-
Ismaður í utanríki,smálaráðu-
neytinu.
Málið gegn miðstjórn komm-
tmistaflokksins varðaði upp-
rilnalega 12 menn, en aðeins 11
Mfa mætt fyrir rjetti. Sá tólfti
hefur fengið frest vegna þess,
að hann er með alvarlegan
Hjartasjúkdóm. Það er William
Z. Foster, ,,grand old man“ kom
munista í U. S. A., næst eftir
Earl Browder, sem flokkurinn
Idsaði sig við, er hann var end-
urskipulagður 1945, og síðan er
einskonar bókmentafulltrúi
Rússa í U.S.A. Foster hefur jafn
an staðið framarlega í komm-
únistafylkingunni undanfarin
30 ár.
Frægastur þeirra, sem mætir
í rjettinum er .Eugene Dennis,
öðru nafni Francis Waldron,
öðru nafni Paul Walsh o. m. fl.
Hann er athafnasamastur hinna
yngri foríngja. Gekk í flokk-
ínn 1928 og fór til Rússlands
1930 og nam við Leninháskól-
ann og var þjálfaður sem OG
PU-agent. Síðan fór hann kring
um hnöttinn, sem leynisendill
sovjetstjórnarinnar og kom aft-
ur til U. S. um 1935, óx að
Völdum og varð formaður
ílokksins við endurskipunina
1945. Af öðrum má nefna Irv-
ing Potash og Jack Stachel, er
iögðu á ráðin um morð Trótskis
1940.
Málaferlum þessum er veitt
Bjerstök athygli fyrir það, að
þau munu skera úr um hvort
kommúnistaflokkurinn sje lög.
legur eða ekki. Oft hefur komið
fil mála að banna flokkinn. Og
þetta mál snýst ekki um njósnir,
Jandráð eða slíkt, heldur um
brot á svonefndum Smith-lög-
um frá 1940. sem gera refsivert
að ^mæla með því að steypa
stjórn lándsiuS með valdi“, eða
etofna til fjrlagsskapar með því
markmiði. Takist ákæruvaldinu
að sarina, að kommúhistaflokk-
tirinn hafi starfað á þessum
grundvelli. verður það tal.ið
refsivert að ganga í flokkinn.
Hinir tveir verjendur komm-
únistanna hafa flækt málið í 2
mánuði. Fvrst revndu þeir, að
fá úrskurð um að kviðdómsfyrir
komulagið í Baridaríkjunum
!færi í bága við stjórnarskrána,
því að þeir hjeldu því fram að
dómar þessir útilokuðu jafnan
Gyðinga, svertingja og fleiri, og
væru jafnan skipaðir ,,kapital-
istum“. Þessu var neitað, og nú
var skipaður nýr kviðdómur. —
Formaður hans er saumakona,
negri, tveir eru Gyðingar, enn-
fremur bæjarpóstur, bílstjóri og
vjelstjóri.
Akæran á Hiss er ekki fyrir
njósnir, heldur -meinsæri. Mál
þetta hófst í hinni svonefndu
,.nefnd fyrir ó-ameríska starf-
semi“, og Hiss var sakaður um
að vera kommúnisti og hafa út-
vegað kommúnistum. leyniskjöl
úr utanríkisráðuneytinu. Þessi
ákæra kom frá einum ritstjór-
anum í New York Times, sem
Chambers heitir, og var í mörg
ár erindreki kommúnista. Hiss
vann eið að því, að ákæran
væri fölsk og höfðaði meiðvrða-
mál gegn Chambers, sem lagði
nú fram gögn sín. Fyrst 60
skjöl, sem báru með sjer að
hann hefði fengið þau hjá Hiss.
Síðan fór hann með rannsókn-
arnefndina heim til sín, og þar
dró hann fram margar rúllur
af mikrofilmu, með myndum af
ýmsum leyniupplýsingum. Sum
þeirra voru með rithönd Hiss
sjálfs.
Það er afstaða Hiss sjálfs, sem
hefur gert þetta mál umtalsvert.
Hann og bróðir hans eru per-
sónulegir vinir Dean Acheson.
Alger Hiss hefur menntast við
tvo bestu háskóla landsins og
óx hratt að völdum úr undir-
tyllustöðu í . utanríkisráðuneyt-
inu. Hann var á Jaltaráðstefn-
unni, var ritari í Dumbarton
Oaks og síðan aðalritari á San
Franciscoráðstefnunni. — Eftir
stríðið var hann skipaður for-
seti Carnegie-stofnunarinnar. -
Þessvegna finst almenningi sem
engum megi treysta. úr því að
maður eins og Alger Hiss sje
kommúnsti. Svo bættist það við
að eitt af vitnunum dó af slys-
förum — eða framdi sjálfsmorð
— og annar kunnur maður í ut-
anríkisráðuneytinu, Laurence
Duggan, sem átti að bera vitni,
fleygði sjer út um glugga á 16.
hæð í New York. Og loks fanst
Sumner Welles, sem hafði bor-
ið vitni í málinu, meðvitunar-
laus og að dauða kominn, skamt
frá búgarði sínum, skömmu
síðar.
Judith Coplon gekk í gildvu.
Judith Coplon var i undir-
tyllustöðu í dómsmálaráðuneyt-
inu, en var sífelt háð „hollustu-
athugun“. Það fjell grunur á
hana og nú ljet lögreglan hana
komast í skjöl, sem voru mein-
laus og gagnslaus, en merkt
,,Stra.ng-leynileg“. Hún gekk í
gildruna, tók afrit af skjölunum
og fór með þau til New York.
Þrjá sunnudaga var hún ,skygð‘
uns hún hitti hinn rússneska
vin sinn á götuhorni, fór með
honum um hálfa borgina og Ijet
hann ganga fáein skref á eftir
sjer, uns hún loks talaði við
hann á neðanjarðarstöð. Þar
voru þau bæði handtekin um
leið og hún tók skjölin upp úr
tösku sinni. Rússneska sendi-
ráðið heimtaði starfsmann sinn
látinn lausan, en stjórnin neit-
aði, og kvað starfsmenn UNO
ekki friðhelga nema þegar þeir
væru að störfum fyrir UNO.
Það er talið að fjöldi njósnara
hafi verið sendir til Bandaríkj-
anna sem starfsmenn UNO, og
og þess vegna er nú mikið rætt
um hve víðtæk rjettindi þeir
skuli hafa.
Skíðamé! Siglu-
fjarðar
SIGLUFIRÐI, 11. apríl: Meist-
arakeppni í stökki og svigi var
haldin hjer í gær og laugartíag.
Urslit urðu þessi:
Stökk
A-flokkur: — 1. Jón Þor-
steinsson 1462 stig (40,5 og 41,5
m.), 2. Jónas Ásgeirsson 143,7
st. (39 og 42)„ 3. Haraldur
Pálsson 141,7 st. (39 og 42). —
Stökkmeistari Siglufjarðar varð
Jón Þorsteinsson
17—19 ára: — 1. Guðm. Árna
son 137,7 st. (38,5 og 39,5), 2.
Sveinn Jakobsson 130,6 st. (36
og 35,5).
15—16 ára: — 1. Svavar
Færset 143,6 st. (37 og 35), 2.
Hafliði Sigurðsson 142,6 st. 34,5
og 46), 3. Henning Bjarnason
140,6 (35 og 36,5).
Svig
Meistarar í svigi urðu Harald
ur Pálsson og Ásgrímur Stefáns
son með 133,8 sek.
Veður var sæmilegt báða dag
ana sem keppnin fór fram.
— Guðjón.
Valur og Fram
Etraðkeppnina
unnu
„Barátta“ Þjóðvarnarmanna
FORSPRAKKAR Þjóðvarnar-
manna hafa einungis komið ná-
lægt þrem málum undanfaxdn
ár, sem betur fer. Afstaða þeirra
til þessara þriggja mála hefur
verið svo eindæma fávísleg, að
furðu sætir. Að menn á þeim
aldri, sem þeir eru flestir, að
maður nú ekki tali um þá ment-
un, sem a. m. k., sumir þeirra
hafa hlotið, skuli ekki hafa
meiri skilning á þjóðmálum! —
Þessi þrjú mál, sem um ræðir
eru: Sambandsslitin við Dani,
flugvallarsamningurinn og loks
friðarbandalag Atlantshafsþjóð
anna.
„Allt er þá þrennt er“
1) Það voru margir af Þjóð-
varnarmönnunum, sem stóðu á
móti því, 1944, að sambands-
slit yrðu við Dani. Þeir snerust
sem sje á móti því, að ísland
yrði lýðveldi þá!
2) Það voru einmitt sömu
,,Þjóðvarnarhetjui'nar“, er árið
1946 reyndu að hindra gerð
samningsins um flugvöllinn á
Reykjanesi, og þar með að spilla
vinsamlegri sambúð Islands og
Ainnar miklu lýðræðisþjóðar
Bandaríkjanna, og loks,
3) Það eru enn sömu „Þjóð-
varnarmennirnir" sem berjast á
móti friðarbandalagi vestrænna
þjóða og hafa með því reynt
að gera að engu einu von ís-
lendinga, um að sjálfstæði
þeirra og öryggi væri tryggt.
Þeir vinna gegn
hagsmunum þjóðarinnar
Kommúnistarnir vita ofur vel
hið sanna í þessum málum. —
Þeir vita að Atlantshafsbanda-
lagið er í raun og veru friðar-
bandalag, en þeir verða að hlýða
húsbændunum í Moskva, gæta
hagsmuna síns andlega föður-
lands, Sovjetríkjanna, og því
eru þeir mótsnúnir bandalag-
inu. ,.Þjóðvarnai'menn“ halda
líinsvegar að þeir sjeu að vinna
að einhverri ,,frelsun“, en eru
í raun í'jettri að vinna gegn hags
munum þjóðar sinnar. Þeir hafa
haft í frammi áróður mikinn,
máli sínu til stuðnings, en auk
þess hafa stöku „Þjóð-
varnarmenn“ dreift út kvik-
sögum og dylgjum um andstæð-
ingana,- Þykja þannig lagaðar
aðferðir hinar ódrengilegustu
og sætir furðu að „Norrænu-
deild“ Þjóðvarnarfjelagsins,
skyldi eigi benda samherjum
sínum á hið fornkveðna: „Önd-
verðir skyldu ernir klóast“, þ.
e., menn eiga að koma framan
að andstæðingum sínum.
Framh. á bls. 12
HRAÐKEPPNI í handknattleik
meistaraflokka kvenna og
! karla fór fram um síðustu
helgi. Tóku þátt i henni öll
Reykjavíkurfjelögin, að undan
skildum meistarafíokki kvenna,
úr Ármanni.
Hraðkeppni þessi var fjörug
og tvísýn í báðum flokkum.
í kvennaflokki sigraði Fram
eftir fjörugan leik 2:1 við ÍR,
en úrslitaleikur í karlaflokki
var háður milli Vals og Fram
og lauk með sigri Vals-manna
11:4. Var leikur þessi mjög
snarpur á köflum og sýndu leik
menn yfirleitt mikla leikni.
Telja verður fjelögin öll í
mjög góðri þjálfun eftir vetur-
inn og sýndu leikmenn mjög
góðan og vakandi skilning á
leiknum.
Áhorfendur voru altof fáir
og er það næsta einkennilegt,
því handknattleiksiþróttin á nú
miklum vinsældum að fagna
hjer í bænum.
Mr. Rae línuvörður r
úrslifaleik bikarkeppn-
innar
MR. VICTOR RAE, breski
knattspyrnudómarinn, er hjer
1 dvaldi á stríðsárunum og kom
Ihingað síðan með „Queens
Park Rangers“, hefir verið val-
(inn sem línuvörður fyrir úr-
1 slitaleikinn í bikarkeppninni
|ensku — „cup-final“ — sem
j fram fer í lok þessa mánaðar á
I Wembley-leikvanginum.
Þetta er mjög mikill heiður.
og er þetta í fyrsta sinn i 12 ár,
| að dómai'i frá London er valinn
í þetta starf.
BEST 4Ð AUGLÝSA
t MORGUNRLABINU
MEISTARAKEPPNI sænsku
(Allsvenskan) í handknattleik
innanhúss er nýlega lokið. —
Karlskrona bar sigur úr býtutn
eftir mjög harða og tvísýna
keppni við -Kristianstad.
Þessi tvö fjelög voru fram
að síðasta leiknum jöfn að stig-
um, en Karlskrona hafði betri
markastöðu og hefði unnið á
því. I síðasta leiknum gerði
Kristianstad aftur á móti bara*
jafntefli.
Karlskrona var með 29 stig,
Kristianstad 28, Majorna 22,
Heim 20, Redb.lid 18, Örebro
15, Fll 14, Vásterás 13, Skövde
13 og Lidingö 8 Skövde og Lid-
ingö falla niður í II. deild.
Ánægjulegur
skemmlifundur
Ármanns
í GÆRKVELDI bauð Gíímu-
fjelagið Ármann öllum meðlim
um sínum, sem komu fram fyr
ir fjelagsins hönd á 60 ára af-
mæli þess og ennfremur öllum
þeim sem keppt hafa fyrir íje-
lagsins hönd það sem af er
þessu starfsári, til sktmmti-
fundar í samkomusal Mjó'lkur-
stöðvarinnar. Fyrirliðar hinna
ýmsu flokka afhentu aftirir á
móti stjórn fjelagsins til
vörslu verðlaunagripi þá sem
viðkomandi flokkur hafði utm
ið. Alls voru 12 bikarar afhent-
ir stjórninni, 6 fyrir handknatt
leik og 6 fyrir skíðakeppni. —
Fundinn sóttu milli 3 og 4
hundruð manns.
Jens Guðbjörnsson, formað-
ur fjelagsins þakkaði fyrir
hönd stjórnarinnar, en Á.rni
Kjartansson hafði orð fyTÍr
skíðafólkinu og Sig G. Norð-
dahl fyrir handknattleiksflokk
kvenna og karla- Til skemmt-
unar var m. a. Vestfjarðakvik-
jmynd Kjartans O. Bjarnasonar
sem hann hyggst að fullgera .aft
sumri. Fundurinn fór mjög vel
fram og bar fagurt vitni, um
hið mikla og fjölþætta stavf
sem fjelagið rekur.
Mc Kenley og Wint til
Norður-Noregs
NORSKA frjálsíþróttasamfoand
ið hefur ákveðið að senda
ýmsa af bestu íþróttamönnum
Noregs til keppni á nokkrum
stöðum í Norður-Noregi.
Þá er og jafnvel gert xáð
fyrir að blökkumennirnir Mc
Kenley og Arthur Wint verði
með í förinni. Þeim likaði svo
vel í Norgei í fyrra, að þeir
hafa löngun til að kynnast
þjóðinni betur.
Kornel Pajor í Svíþjóð
UNGVERSKI heimsmei r, arinn
í skautahlaupi, Kornel Pajor,
sem neitaði að snúa aftur he.im
til Ungverjalands eftir heims-
mestarakeppnina í Osló, dvel-
! ur nú, í Svíþjóð og heíur í
I hygfeju að fá þar dvalark-yfi i
ieitt ár að minnsta kosti.