Morgunblaðið - 15.07.1949, Page 2

MORGUNBLAÐtg
Föstudagur 15- júlí 1949. ^
Marshallaðstoðin hefir verið
Ðonum mikii viðreisnorhjólp
Virðulegt kveðjusamsæti
fyrir vesturíslensku
gestina í gærkvöldi
IVT AE.SHALL AÐSTOÐIN hef
ir verið til geysimikils hags
fyrir Dani. Án hennar hefði
4>eim ekki tekist að reisa við
jafn fljótt og raun hefir orðið
á eftir styrjöldina. — Á þessa
leið fórust H. C. Hansen, fjár-
tnálaráðherra Dana orð. er
talaðamenn áttu tal við hann
í gær á heimili frá Begtrup,
sendiherra Dana. En ráðherr-
ann kom hingað með ..Dr.
Alexandrine" í fyrrakvöld til
þe.is að sitja fundi samvinnu-
r -fr.dar alþýðuflokkanna á
Morðurlöndum, sem hjer
verða haldnir næstu daga.
Víðreisnarstarfið í Danmörku
H3nsen, fjármálaráðheira,
sagði í stuttu máli frá viðreisn
armálum Dana eftir styrjöld-
ina og skifti viðreisnarstarf-
imi í tvennt, innanlands og útá
við.
Innávið áttu Danir við þá
erfi.ðleika að stríða, að mikil
peningavelta var í landinu,
sem hefði getað komið af stað
verðbóigu. Seðlavelta þjóð-
bankans var um 7 V2 miljarð
kióna. Með sköttum, eigna-
könnun og öðrum ráðstöfun-
um, ssm ríkisstjórnin gerði
tólrst að koma seðlaveltunni
H. (. Hansen fjármálaráðherra segir frá
yiðreisnarsiarfinu eftir styrjöldina.
niður í 5 V2 miljarð kr.
Það má segja að viðreisnar-
starfið hafi gengið vel innan
lands Framleiðslan í iðnaðin-
um hefur aukist og er 12—13%
ha-ri en fyrir styrjöldina,
laudbún3ðurinn hefur aukist
ti) muna og Danir selja nú
meiri fisk erlendis, en þ’eir
goi ðu fyrir stríð.
Atvinnuieysið er tiltölulega
lítið, eða frá 2,5—2,2%, en var
1,4% á sama tíma í fyrra.
Marshaliaðstoðin
Eitt af aðalvandamálum
dánsks landbúnaðar er, ,að
fj amleiðsla hans a.ð mestu
leyti seld á sterlingssvæð-
inu, en fóður, sem danskir
bænduf verða að kaupa í stór-
um stíl, verður að greiða í
dollurum.
í jsessu efni hefur Marshall-
aðstoðiíi orðið Dönum til ó-
hevrtju mikiilar hjálpar. — Á
fyr r.ta ári Marshallaðstoðarinn
ar fengu Danir um 600 millj.
kró».a. Þuö hefði ekki verið
hsegt, að reisa við iðnað og
la».cil»únað jafn skjótt og verið
hefur, ef Danir hefðu ekki
orfv'tú þessar aðstoðar aðnjót-
an.d'i., sagðá fjármálaráðherr-
aim.
Nýhyggingar
í húsnæðismálum og nýbygg
ingarmálum hefur danska
stjórnin farið þá leið, að veita
bygg ingarleyfi með tilliti til
þess, hvar vinnuaflið var fyrir
hendi og hvernig byggingar-
efnið hagnýttist best.
Hansen, fjármálaráðherra,
sagði, 3ð byggðar hefðu verið
um 22,000 íbúðir í Danmörku
fistríðslökwm og yrðu menn,
sein ferðast um Danmörku
þf-,--; varir, að varla væri kom-
ið á nokkurn stað, þar sem
elA.i mætti sjá byggingar,
H. C. Hansen fjármálaráðherra og frú Begtrup sendiherra.
Myndin var tekin á heimili frúarinnar. — (Ljósm. Mbl. Ói K.
Magnússon).
sem nýlokið væri við, eða
væru í byggingu.
Stjórnmálaástandið
Um stjórnmálaástandið í
Danmörku. sagði fjármálaráð-
herrann. að stærstu deilumál-
in. sem á döfinni væru nú,
væru Suðursljesvíkurmálið og
fjármálin. Um Sljesvíkurmálið
væri hljótt í bili, eftir sameig-
inlega yfirlýsingu flokkana í
Ríkisþinginu fyrir nokkru um
það mál. En það var á ráðherr-
anum að skilja, að einmitt í
þessu máli væri falinn eldur,
sem gæti blossað upp þá og
þegar.
I fjármálunum standa deil-
urnar hæst um hvernig verja
skuli Marshall-peningunum,
sem settir hafa verið í sjer-
stakan sjóð í Þjóðbankanum.
Alþýðuf lokk sst j órn in væri
þeirrar skoðunar, að þetta fje
bæri að nota til þess að endur-
bæta mjólkurbúin og m.a. til
að koma upp ávaxtageymslum
. víða um landið, þar sem geyma
mætti ávexti í kæligeymslum.
Aðrir flokkar væru þeirrar
skoðunar að fjeð ætti að nota
m.a. til að linna höftum. Þetta
yrði án efa mikið deilumál
meðal stjórnmálamanna á
næstunr.i.
j Ráðherrann ber.ti síðan á, að
. alþýðuflokksstjórnin væri
minnihlutastjórn cg það væri
nú einhvernvegin svo, að þeg-
ar minnihlutastjórn hefði set-
ið í Danmöiku um tveggja ára
J skeið. færi að koma órói í stjórn
. arandstöðuna og henni þætti
tími til að fara að róta til.
Ekki kvaðst ráðherrann þó
vilja spá neinu um nýjar kosn-
ingar áður en núverandi kjör-
tímabil væri úti. Það væri
hvorttveggja til í þeim efnum.
En ef trúa mætti skoðanakönn-
un, sem fram hefði farið
myndi Alþýðuflokkurinn vinna
á, hvort, sem það yrði nóg eða
ekki til, að flokkurinn næði
meirihluta í þinginu.
Hitt væri þó alveg víst, að
kommúnistar, sem töpuðu 9 af
18 þingmönnum sínum við síð-
ustu kosningar myndu tapa
enn meira í næstu kosningum.
Um borgarflokkana ríkti ó-
vissa.
Island og samvinna
Norðurlanda
Hansen, . fjármálaráðherra,
hefur ekki komið til íslands
áður. Hann sagði, að með komu
sinni hingað hefði gamall
draumur ræst og einmitt með
tilliti til þess stæði hann til-
tölulega lengi hjer við, eða til
28 júlí.
Þegar skipið, sem hann kom
með sigldi inn Faxaflóa, kvaðst
hann fyrst hafa skilið hvað
menn áttu við er þeir segðu,
að fjöllin væru blá.
Ráðherrann sagðist vera sjer
staklega ánægður yfir að sjá
áhuga Islendinga fyrir sam-
vinnu Norðurlandanna og sjálf
ur kvaðst hann vera þeirrar
skoðunar, að Norðurlöndin
myndu missa mikið, ef Islend-
ingar skaéri sig úr þeirri sam-
vinnu.
Samband Dana og íslend-
inga ætti að vera hið besta,
ekki síst nú eftir hina nýju að-
stöðu íslands. Vinátta Dana og
íslendinga stæði á gömlum
Frh. á bls. 12
VESTUR-ÍSLENSKU heið-'
ursgestunum, Vilhjálmi Stefáns
syni, Guðmundi Grímssyni og
konum þeirra var haldið
kveðjusamsæti að Hótel Borg
í gærkvöldi. Var þar rúmlega
1100 manns, þar á meðal ráð-
herrarnir, biskupinn yfir ís-
. landi og margt annað stór-
■ menni. Ófeigur Ófeigsson lækn-
ir var veislustjóri og fór hófið
hið besta fram.
Stefán Jóhann Stefánsson
1 forsætisráðherra flutti aðairæð
I
; una og mælti fyrir minni heið-
ursgestanna og minntist þeirra
i sterku banda, sem knýttu sam-
j an landana austan hafs og vest
an. —
i
j Bjarni Asgeirsson ráðherra
talaði nokkur orð og sagði að
ÍVilhjálmur hefði beðið sig' um
j vísu. Kvaðst hann þá fvrst
j verða að minnast þess, er Vil-
hjálmur kom hingað 1905 og
hafði á brott með sjer haus-
kúpurnar úr Haffjarðarey. Þá
hefði hann ekki verið jafn kær-
kominn gestur og nú, því að
sumir hefði kallað hann iík-
ræningja. En vísa sín væri
þannig:
Gáfur Vilhjálms ísland á
þótt aðrir státi af honum,
því að heilann fekk hann frá
frónsku hauskúpunum.
Vakti vísan mikla kátínu og
Vilhjálmur brosti.
Guðmundur Einarsson, bók-
ari ávarpaði veislustjóra og
þakkaði honum fyrir örugga
forystu í hringferðinni um
daginn og hinum góðu gestum
fyrir sarm^eruna. Seipast á-
varpaði hann þá með þessari
visu:
Um Guðmund og Vilhjálm,
þá göfugu gesti,
gildi sú ósk vor,
sem lífstíðarnesti.
Visku, drengskap og þrótt
þeir í verkunum sýna,
verði nöfn þeirra fræg
meðan stjörnurnar skína.
Þá flutti Sigurjón Pjetursson
á Álafossi Vilhjálmi kvæði, sem
Jakob skáld Thorarensen hafði
orkt.
Að lokum töluðu heiðursgest-
irnir.
Guðmundur Grímsson minnt
ist þess hvað ánægjulegt væri
að sjá hverjar framfarir hjer
hefði orðið á seinni árum. —
Hann kvaðst hafa sjeð háskól-
ann, þjóðminjasafnið, þjóðleik
húsið og hæstarjett og fullyrða
að engin þjóð byggi betur að
slíkum stofnunum hjá sjer en
Islendingar. Kvaðst hann
mega vera stoltur af því að
vera íslendingur, og þakklát-
ur fyrir heimboðið, er hefði
gert sjer unt að kynnast þessu
og mörgu öðru er til framfara
og menningar horfði.
Vilhjálmur Stefánsson hóf
ræðu sína á islensku og bað
menn að misvirða það ekki, að
hann yrði að mæla á ensku það,
sem sjer lægi aðallega á hjarta,
því að hann væri fæddur vest-
an hafs og hefði dvalist lengst-
um meðal enskumælandi
manna. Hóf hann svo að mæla
á ensku og var ræða hans hin
skörulegasta. Hann kvað gott,
að hjer væri almenn velmegun,
en það væri ekki gott, ef menií
legðu allan hug við auðsöfnun,
því að á því sviði gæti þeip
aldrei komist í hálfkvisti við
stærri þjóðir. En á öðru sviði
gæti íslendingar orðið fremstii;
allra þjóða, á sviði menningaB
og manndóms. Óskaði hanní
innilega að svo mætti verða.
Frú Grímsson sagði, að for-
eldrar sínir hefði flust til Da-
kota þegar hún var barn að
aldri. Þau hefði heyrt það áðuC
! að þar væri mikið af íslend-
ingum og oft hefði verið talað
um það hverskonar mannkind-
ur það væri. En svo hefði hút|
kynst ungum íslenskum dreng
og eftir nokkurra ára skóla-
göngu með honum og rúmlegS
40 ára hjúskap, gæti hún full-
yrt, að Islendingar væri ágætill
menn. Og allt, sem hún hefði
sjeð og heyrt á þessu ferðalagi
sínu styrkti þá trú sína. Skoiaði
hún á íslendinga að gæta vel
barnauppeldisins og menvunaí
barna sinna, svo að þjóðin mætti
altaf skipa virðulegan sess með-
al menningarþjóða.
Frú Stefánsson lýsti af hjart-
næmri hrifningu þeim áhriíum,
sem hún hefði orðið fyrir hjer,
af kynnum sínum af þjóð og
landi. Allt var í hennar aug-
um yndislegt á íslandi, fjöllin,
dalirnir, fuglarnir, blómin,
bygðirnar og eigi síst fólkið
sjálft. — — —
Gestirnir voru ákaft hyltir og
þeim árnað allra heilla. I
Að veislulokum var stiginri
dans og stóð hann enn er b'að-
ið fór í prentvjelina.
-------—.----------- j
ffalska fuilfrúadelid-
in samþykkir þátt- I
töku í Evrópuráðinu ■
RÓMABORG, 14. júlí: —*
Fulltrúadeild ítalska þingsinsj
samþykkti í dag með 271 at-
kvæði gegn átta þátttöku ítalílS
í Evrópuráðinu. Áður en at-
kvæðagreiðslan fór fram, gengU
þingmenn kommúnista og lepp-
flokka þeirra úr salnum til
þess að mótmæla því, að stjorn-
in hefur ákveðið að láta stjórn-
arandstöðuna engan fulltrúg
eiga í sendinefnd ítala til Ev-
rópuráðsins. \
í þessu sambandi er vakiij
athygli á því, að þar sem komirt
ar sjeu Evrópuráðinu andvíg-
ir, sje full ástæða til að iátcS
þá ekki eiga í því fulltrúa |
— Reuter. \
Viðskiptaviðræðum frestað. !
LONDON — Bretar hafa frest.
að viðskiptaviðræðunum, sem |
ráði var að hefjast ættu millj
þeirra og Japana núna í vik-
unni. Hafa Bretar tilkynnt. act
þeir vilji fyrst sjá, hver verðuis
árangur viðræðnanna í Londog
um dollaravandræðin.
..................... .■■■■■ i>n >l•l■l■l ■■■■
PÚSMNGASANDUR |
frá Hvaleyri'
Simi: 9199 oy 9091. 1
l Gu'ðmnndur Magnússon |