Morgunblaðið - 19.10.1949, Blaðsíða 8

8
MORGVNBLAfílÐ
Miðvikudagur 19. október 1949
I
tofgmiMftfrift
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík. *
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsfhgar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla’
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlands,
kr. 15.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók.
Samræmd andstaða
gegn kommúnistum
I GÆR urðu fyrst fullnaðarúrslitin kunn í norsku kosn-
ingunum. Þá kom í ljós, að foringi hinnar norsku Fimtu
herdeildar, kommúnistaflokksins, Lövlien, hafði ekki náð
kosningu. Svo kommúnistar þurkuðust alveg út úr norska
þinginu.
Eins og getið var um hjer áður, verður þetta að teljast
illa farið. Á meðan nokkrar leifar eru af Fimtu herdeild-
inni þar í landi, ætti hún að hafa tækifæri til, að láta rödd
sína heyrast í þingsölunum. Með því móti fær norska þjóð-
in gleggri vitneskju um, hvernig landráðastarfsemi hins
fjarstýrða flokks er hagað og hvernig þeir Norðmenn hugsa,
sem hafa sagt skilið við þjóð sfna, og hagsmunamál hennar.
Nýlega hefir Þjóðviljinn prentað upp ummæli aðalmál-
gagns kommúnista í Noregi, „Friheten“ heitir blaðið, þar
sem raktir eru harmar hins norska kommúnistaflokks.
Þar segir m. a.: „Að flokkur okkar (þ. e. Kommúnista-
flokkurinn) hefir ekki náð þeim árángri, sem við vonuðum,
liggur í því, að öll öfl hafa sameinast um samræmda her-
ferð gegn kommúnistum.....Flokkurinn hefir ekki haft
afl til að taka á móti og hrinda þessari samræmdu herferð".
Ennfremur hefir Þjóðviljinn eftir hinu norska kommún-
istablaði, að allir hinir flokkarnir hafi sameinast um, að
einangra hina norsku kommúnista. Og því fór sem fór.
Vafalaust hefir málgagn hinna norsku kommúnista sjeð
það rjett, að það er sameiginleg andstaða allra hinna stjórn-
málaflokkanna, sem veldur því. að kommúnistar missa helm-
ing af fyrra fylgi sínu með þjóðinni og alla þingfulltrúana.
En einmitt þarna kemur fram hin stórfeldasta ásökun í
garð þessarar fjarstýrðu flokksdeildar. Því allir aðrir flokk-
ar sameinast í samræmdri andstöðu við kommúnista, vegna
þess, að það er sameiginlegt álit þeirra, að kommúnista-
flokkurinn sje þjóðinni hættulegur, sje vargur í vjeum, sje
undir erlendri stjórn, og hafi það á stefnuskrá sinni, að
vinna fyrir hagsmuni erlends herveldis, sem hvað eftir
annað hefir reynt að hafa áhrif á, og fá íhlutun um, sjálf-
stæðismál norsku þjóðarinnar.
í sama tölublaði Þjóðviljans birtist grein, sem tekur ein-
mitt af allan vafa um það, að íslendingar, ekki síður en
Norðmenn, eíga að samræma andstöðu sína gegn hinni
íslensku Fimtu herdeild.
í einskonar ávarpi til kjósendanna, segir Þjóðviljinn: „Þið
þurfið ekki að óttast, þó þingmannasætum kommúnista
liölgi nokkuð, að þeir verði svo voldugir að þeir geti fram-
selt okkur Rússum“.
Þá hefir maður það svart á hvítu í dálkum Þjóðviljans.
Það er ekki vegna þess, að viljann vanti hjá kommúnistum,
til þess að „framselja okkur Rússum“. Nei. En þá skort-
ir þingfylgi til þess.
Hvaðan skyldu íslenskir kommúnistar eiga von á stuðn-
ingi? Efast nokkur um það? Andstaða íslenskra stjórnmála-
flokka gegn kommúnistum er ekki samræmd enn hjer á
landi eins og í Noregi. Það skal játað. Sá hluti Fram-
sóknaflokksins, sem lýtur Hermanni Jónassyni, lýtur jafn-
framt hinni íslensku Fimtu herdeild. Þetta er mismunur-
inn á aðstöðu hinnar íslensku og hinnar norsku deildar
hins alþjóðlega kommúnistaflokks.
íslensk þjóð sameinast eins og allar vestrænar lýðræðis-
þjóðir, gegn hinni kommúnistisku kúgun, sem nú er orðin
kunn öllum vestrænu þjóðunum af fregnum þeim, er
hafa borist, jafnt úr Sovjetríkjunum, sem leppríkjum þeirra.
íslendingar vilja ekki leggja þeim yfirgangsmönnum lið,
sem kúga smáþjóðir, svo liggur við að þeim sje tortímt fyr-
ir fullt og allt. íslendingar vilja ekki átthagafjötra, ekki
þrælkun verkalýðs, ekki afnám mannrjettinda, sem
siglir í kjölfar kommúnistiskra yfirráða.
Það er íslendingum hugleikið, að fá að lifa sem frjáls
þjóð, í frjálsu landi, geta byggt upp fjárhagslegt og stjórn-
rnálalegt sjálfstæði sitt og unnið í-friði að hagsæid almenn-
mgs.
^ar:
UíbverjL ábrij^a
ÚR DAGLEGA LÍFINU
„Apa og slöngu“ I
FYRTR nokkrum árum kom
hir~að til bæjarins erlendur
loddaraflokkur og tók sjer ból-
festu inn við Elliðaár. Þetta
var fjölskylda, sem hafði með-
ferðis nokkur sjaldsjeð dýr til
sýnis og menn þyrptust til að
sjá þau. Leið ekki á löngu þar
til heimili loddaranna var al-
mennt nefnt „Apa og slöngu“,
eftir dýrunum, sem mest bar á.
e
Sýningardýrin
vesluðust upp
EN þegar nýja brumið var far-
ið af þessu nentu menn ekki að
sækja dýrasýningarnar. Trúð-
arnir hrökluðust úr landi, en
sum dýranna vesluðust upp. —
En lengi á eftir var það orðtak
hjfr í Reykjavík, þegar ein-
hver loddaraleikur var á ferð,
að þetta væri „apa og slöngu“-
sýning.
e
Sagan endurtekur
sig
I KGSNINGAHRÍÐINNI, sem
nú stendur yfir hefur þessi apa
og slönguleikur verið endprtek
in af einum flokknum, sem hef
ur frambjóðendur í kjöri —
kommúnistaflokknum.
Flokksforystan hefur tryggt
sjer „apa og slöngur“ til að
hæna forvitið fólk að sýningum
sínum — og það hefur gefist
eins og aðrar ðpa og slöngusýn-
ingar meðan nýja brumið er á
þeim.
9
Loddarahátturinn
EN loddarahatturinn leynir
sjer ekki og vafalaust á sagan
efíir að endurtaka sig, að lodd
ararnir hröklast burt og sýn-
ingardýrin veslast upp.
Apa og slöngu sirkus komm-
únista leysist upp eftir kosn-
ingar.
Hugleiðingar og
heillaráð
ÞESSA dagana eru allir póli-
tískir og eiga líka að vera það.
Mikið er í húfi um velferð
bjóðarinnar, hvernig til tekst
um val þjóðfulltrúanna á þing-
inu.
Ko.sningarjetturinn í lýð-1
frjálsu landi er svo mikils-
virði, að það má enginn borg-
ari, sem hans nýtur, kasta hon-
um frá sjer með því að sitja
hjá. Kosningarnar eru stærsta
málið, sem nú er á döfinni hjá
okkur og það er því eðlilegt,
að menn ræði þær og leggi sitt
til málanna. Komi með hugleið
inear og heillaráð, eins og t.d.
góðkuningi okkar hjer í „Dag-
lega lífinu“, fræðimaðurinn
Jón Stefánsson, sem nokkrum
sinnum hefur lagt sitt hvað til
málanna í þessum dálkum. —
Hann segir m.a. í brjefi: |
9
Ummæli Nordals
prófessors
„GETA stuðningsmenn þing-
ræðisflokkanna þriggja ekki
verið samtaka um að þurka
kommúnista burt úr Alþingi?
Sigurður Nordal segir í bók
sinni, „Islensk menning“, sem
mun vera ein ágætasta bók á
íslensku á tuttugustu öldinni:
— „Hin forna stjórnarskipun
stóð rúm 330 ár .... og þjóð-
veldið leið undir lok fyrir
truflanir utanað. Vjer höfum
enn ekki búið við þingræði
nema tæp 40 ár (skrifað 1942)
og margir virðast þegar farnir
að örvænta um að það geti orð-
ið til frambúðar“.
(Ekki að furða þótt menn
örvænti, þegar ofbeldisflokkur
getur vaðið uppi gegn þeim
flokkum, sem vilja fara að lög-
um og lýðræðisreglum).
9
Fyrirmynd
annara þinga
„OLL þing í Evrópu eru sniðin
eftir enskri fyrirmynd“, segir
dr. Jón ennfremur, „en á Eng-
landi vega ætíð tveir flokkar
salt. hvor gegn hinum. Tím-
anum er ekki eytt í smámuna
stagl, skammir og rifrildi. —
Þingforseti hefur vald til að
víkja þingmönnum, sem við-
hafa fúkyrði, úr sæti í vikur,
eða fleiri vikur, eftir ástæðum.
Þeir eru sekir um að sýna þing
inu óvirðingu“.
Skapferli Halldórs
Snorrasonar
„EMERSON tekur upp lýsingu
Snorra á skapferli Halldórs
Snorrasonar goða, í bók um
Englendinga, og segir: Hjerna
er „týpískur“ Englendingur.
Það má til sannsvegar færa að
Englendingar líkjast íslending
um á söguöld meira en niðjum
þeirra.
„Ekki þarf annað, en að
stuðningsmenn þingflokkanna
þri?ria sameini atkvæði sín um
þann mann eða menn, sem best
stendur að vígi til að fella
kommúnista“. — Þetta segir
fræðaþulurinn, aldraði og iegg
ur að lokum til, að menn af
öllum lvðræðisflokkum sam-
einist til að fella kommúnista
frá þingmennsku og þar með
óheilindum þeim, sem af
kommúnistum stafa.
Það geta kjósendur gert með
því að pameinast um frambjóð-
endur Sjálfstæðismanna.
9
Osr svo er það
mjólkin
HÚSMÓÐIR, sem á þrjú börn,
segist ekki skilia hvernig á því
meffi standa, að hún fær ekki
miólkurskammt nema fyrir
fióra, alveg sama skammt og
hún fenei ef hún ætti aðeins
tvö börn. Hún skilur að vonum
ekki, hvers hún, eða þriðja
barnið á að gjalda, að fá ekki
sinn skammt, en hún segir það
reglu í mjólkurbúðum, að láta
ekki út á skammt, ef stendur
á stökum miða, þ.e.a.s. V2 lítra.
Árni Benediktsson, forstjóri
Miólkursamsölunnar, segir
mier, að hier gæti nokkurs mis
skilnings. Það s.ie að visu rjett,
að ekki sje mikið til áf hájf-
flöskum og þær gangi fljótt út,
en í mjólkurbúðum Samsölunn
ar sje mjólk einnig seld í lausu
máli og því hægt að fá hálfan
lítra. ef komið sje með ílát. Þá
sje bað til, að sumir. sem selja
mjólk vilja ekki selja hana i
lausu máli og þegar þeir hafi
°kki nema pottflöskur, geti ver
ið að þeir neiti að láta hálfan
lítra. — En það eigi hver mað-
ur að fá sinn skammt.
......................................... '•nBiiMiimiiiiiiHiiiiitiiiiuiu
MEÐAL ANNARA ORÐA ....
Danir hyogja á 100,000 manna heimavarnalið.
Eftir Charles Croot,
frjettaritara Reuters.
KAUPMANNAHÖFN — Unnið
er nú að stofnun nýs hers í
Danmörku. Þetta er heima-
varnarlið, en danska þingið
samþykkti siðasliðið ár lög
um starfsemi þess. Hinn borg-
aralegi yfirmaður liðsins hefur
aldei gegnt herþjónustu, og
elsti liðsmaðurinn er 84 ára
gamall.
Liðsforinginn, sem heitir
Frode Jacobsen, og er fyrver-
andi ráðherra, sagði þeim, sem
þetta ritar: „Það er ekki meg-
inverkefni okkar að koma á fót
heimavarnaliði, sem „tekur
sig vel út“ á göngu. Að hinu
verður hinsvegar stefnt, að
þjálfa liðsmennina sem best og
gera þá að góðum skyttum, sem
geta verið fljótir til að kom-
ast þangað, sem þeirra er
mest þörf“.
9 9
MARKMIÐIÐ
JACOBSEN, sem starfaði í
dönsku andstöðuhreyfingunni
á ófriðarárunum, var einnig
meðlimur í ,,frelsisráði“ Dan-
merkur.
Hann hefur nú eftirfarandi
að segja um hið nýstofnaða
heimavarnalið:
„Við getum ekki komið í veg
fyrir styrjöld. Við gætum ekki
heldur komið í veg fyrir það,
að Danmörk yrði hernumin. En
við ættum að geta gert vænt-
anlegri árásarþjóð ýmislegt til
; miska, svo að dvöl hermanna
hennar hjer vrði sem óskemmti
legust“.
9 9
VOPNIN FENGIN
SAMKVÆMT löggjöfinni um
heimavarnaliðið, er stjórninni
heimilt að verja sem samsvar-
ar 6,000.000 sterlingspunda til
þess að koma á fót 100,000
manna liði.
Fl.estir meðlimir andstöðu-
hreyfingarinnar frá því á stríðs
árunum hafa nú gengið í heima
varnasveitirnar, en' stjórnin
hefir keypt einkennisföt og
vöpn handa 40,000 mönnum.
Hún vonar, að svo margir sjálf
1 boðaliðar fáist.
Notuð eru vopn af breskri,
bandarískri, sænskri og. þýskri
gerð. Danir eignuðust nokkuð
þessara vopna á ófriðarárun-
um, er Bretar vörpuðu þeim
niður í flugvjelum.
9 9
VANTAR
SJÁLFBOÐALIÐA
S.TÁLFBOÐALIÐARNIR hafa
hinsvegar enn ekki reynst ei»s
margir og vonir stóðu til. —
Stjórnin óttast, að hún kunni
að neyðast til að grípa til þess
ráðs, að skylda menn til að
gegna þjónustu í heimavarna-
liðinu. Það er athyglisvert, að
embættismannastjettin danska
og þær stjettir aðrar, sem hvað
best eru launaðar, bafa til
þessa lagt til fleiri siálfboða-
liða en verkamenn. En mikil
áhersla ör nú á bað lögð að
vekja áhuga vérkamanna fyrir.
málinu,1 bví án þeirra' verður
því markj aldrei náð, að með-
bmir heimavarnaliðsins verði
100,000.
Framhald á bK 12.