Alþýðublaðið - 03.07.1929, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
n
Austar f Fljétshlii
eru fastar ferðir alla daga
frá
Sími 581
. Stein dóri. simi ssi.
i.iindsinK beztn bffreiðar.
Af vestur-ísienzku
nenningarástandi.
Eftir
, Hoíklór Kllfwi Laxness,
3.
Það myndi annars lengja mál
þetta um of að fara út í hvert
einstakt atriði í grein dr. Becks,
því svo má heita, að hvergi verði
bent á það atriði í þessu Lög-
bergs-f'rumhlaupi hans, seim ekki
sé bygt á fljótfærni og vanþekk-
ingu.
Mér befir aldrei dottíð í hug að
ireita því, að hér í landi komi
út mikið af bókum um þjoðfé-
lagsfræði. En fyrir hvem eru þær
skrifaðar, fyrir hvexju halda þær
skildi og hverjir lesa þær? Lesa
námuþrælarnir í Tef|s þær? Eða
myjnuþrælamir í Massachusetts ?
Eða ungbörnin, sem þræla í millj-
ónatali í veiksmiðjum Suðurrikj-
amna? Eða atviimnuleysiingjiarnir,
sem sofa á skorkvikinidum í skál-
um miðnæturtrúboðsins í stórfræj-
uuum, meðan verið er að pre-
dika fyrir þeim um himniarikí ? Og
hversu há hundnaðstala af þessu
lærða skrafi um þjóðfélagsfræði
er í þágu jákvæðra, kerfiisbund-
inina umbóta ? Heimsmaininslegar
fyndnisgreinar í Harper’s eða
American Mercury, sniðugt nöld-
klögumál yfir baninlagabrotum, I
sambandssölubúðum eða stóriðjiu-
hringum, án þess að því fylgi
nokkur oonistructive social ví-
sioni,*) — drottinn minn dýxi..
hver er bættari fyrir slítou? ÖIl
slik skrif eru eins og fikt í
krakka, meðain menn liafa ekki
fengið opiri augu fyrir því, að
skipulagið er fjandsamílegt alþýðu
og þar af leiðandi alt vitlaust
eins og það leggur sig.
Vmsir rekia augun í misfellur
og fetta fingur út í þær með hálf-
um hug, hangandi hemdi. En einn
höfundur hefir barist ótrauðastur
árum saman gegn þeim skrímsl-
um, sem þjaka Bandaríkjaþjóð-
ina, og það er Upton SinclaiB*.
Ég hefi aldrei heyrt borið á mióti
því fyr. Höfundarsaga hans er
hið bezta skýringardæmi þess, við
hvert ofurefli andófsmenin rán-
*) Skapandi þjóðíélagshugsjón.
Alpbl.
valdsins, þ. e. málsvarar alþýðu.
eiga að etja, til þess að ná þjóð-
árhylli og fó bækur sínar út-
breiddar. Samt virðist dr. Beck
vera að telja það auðváldiniu tíl
beiðurs, að hundsamir (boycotting)
auðvaldsins hafa efcki yfirbugað
Sinclair. Ég hefi sjáldan séð jafin-
undarlegan þainkagang. Sannleik-
urinn er sá, að auðvaldiö í
Bandaríkjunum hefir bæði spúið
á hanin eitri og reynt að gleypa
hann, en hefir tapað eins og drek-
inn fyírir heilögum Georg. LJtgáfu-
félögiin hafa '3oks séð, áð það er
þýðingarlaust að ætla sér að
hundisa hann, og það er þess
vegna, sem þau sfcríða nú að
fótum hanis. Dr. Beck hefir auð-
sjáanlega skrítnar hugmymdir uro
skptegy*) í stéttaharáttunni, ef
hann beldur, að það komi tíl af
góðu.
Lífsstarf Uptons Sinclairs befði
verið einn allsherjarmisskilniiingur,
hefði ekki svo tíl hagað, að al-
þýða þjóðar hans vár óstéttvísari
em alþýða flestra amniara landa
vestrænna. Ég mota orðið stétt-
visi í merMngunni „class cons-
cious“. Mig minmir, að það hafi
verið Floycl Dell, — eða var það
Michael^Gold ? —, sem tók þetta
fram í afmælisritgerö um Sim-
clair í The New Masses s. 1. vet-
ur. Hanm sýmdi fram á, að í Ev-
vegna þess, að evrópisk alþýða
er miklu stéttvísari og um Jeið
betur á veg komin í baráttu simmi
gegn auðkúgun em amerísk. Á-
standið í Bandarfkjunum gaf ekki
kröftum þessa miMlmenmis tæM-
færi til jákvæðara starfs em bar-
daga við ófreskjur.
Mjeð þessu er Sinclair þó í engu
niðrað sem listamanmi. Hamd-
bragðið á ritum hams svatrar hin-
um ströngustu listkröfum, sero
gerðar verða á vorum dögum. I
.samanburði við stilshátt hams
verður listræmt kjaftaglamur eins
og hjá Gabell og Hergesheime?
býsna létt á metunum, og dr.
Beck gerist málsvari öfugsnúins
smekks, þegar hann tekur hégóm-
lega auðvaldsskrifara fram yfir
starfsemi þess höfumdar, sem eimm
og lóstuddur hefir barist áratug-
um samam fyrir málstað tónwa lít-
*) Herbrögð. — Alpbl.
ilsvirtu qg undirokuðu í þessu
lamdi, hámma allslausu og fótum-
tioðnu, gegn óvígum auðvaldsber
í allra kviMmda IíM. Andspæmis
þeirri tign og manmgöfgi, sem slík
barátta lýsir, blikna aðrar listiir
og líkt og þurlcast út úr tilver*
unni.
4.
Dr. Beck spyr, hvort blöð
verkalmanma í Ameriku séu efcki
uímtalsverð. Nei, óg kalla það
ekki umtalsverð blöð, sem fara
þarf koppagötur til þess að
finm. Við, seim erum vamir {>ví í
Eviópu að sjá stórblöð alþýðu-
flokkanina á hverju götuhormi, sízt
veigaminmi að frágamgi en blöð
afturbaldsims, — við getum varia
íalið smáblöð amerískra verka-
manna umtalsverð. Hvað eru þau
t. d. í samambuirði við sorpræsa-
kerfi Hearsts? Hvað Scott Nea-
ring snertir, þá er honum á fyr-
ixlestraferðálögum stungið inm í
einhverjar holur, þar sem h. m b.
ómögulegt er að hafa uppi á hon-
um, og lögreglumenn settir til
böfuðs honium. Hann er einn af
þessum banmfærðu mömnum hér,
þótt hann sé einn af vitrustiu
þ jóðfélagsfræðingum, serni nú eru
uppi. Svipiuðu máli gegnilr um
Normam Thomas. Um The Book-
man er því til að svairv að það
er þegar landskunmugt, að „Bos-
tom“ Sincladrs varð að hætta að
koma þar út, — af skiljanlegum
ástæðum.
Mér þykja hinai’ yfiirlætísfuUu
umsagnir dr. Becks ium höfundar-
ágæti Sánclairs jafnvel hlægiitegri
en hvað þær eru ósxuekklegar,
t. d. þetta: „Ég álít Sinclair meira
að segja að sumu leyti eftirtektar-
verðan rithöfund.“(!!!) Eða þetta:
I Bostom „er víða kraftur í frá-
sögni og lýsingum," (má ég
spyrja, hvaða skáldverk hefir ver-
ið skrifað af öllu meiri smild eða
eldi á síðasta ári, þótt leitað sé
um víða veröld?). Eða þetta:
„Lærdómskona ein gagnkunniug
sagði mér, að lífs- og mann-lýs-
ingar Sdnclairs væru fjanri því að
vera sannar.“(!!!) Getur þá þessi
gagnkúnmiuga lærdómskona skrif-
að betri mamilýsingar en Si)n-
clair ? Sé svo, þá ætti Ríkarður
að koma með frúna á skoðunar-
plássið og láta oss sjá, hvað hún
getur.
í smógrein eins og þeirri, sem
ég skrifaði Alþýðublaðiniu í til-
efmi af fimtugsafmætí Sinclanrs,
verður maður að tala yfir höfuð,
— generalize. I dálkum litla
verkamamnablaðsims okkar heima
í Reykjavík getur maður ekki
leyft sér að eyða löngu rúiná í
fyrixvara og eftirvara. Og um
•slíkar smágreinar, þar sem skýrt
er í sem allra fæstum orðmn efni
þúsumd rita, er ekki sanmgjaimt
að dæma, mema samlcvæmt ná-
lægðarsanngildi höfuðályktam-
anna, — the approximate truth
value of the genaralizations. Ég
veit, að dr. Beck er nðgu ment-
aður til að sjá þetta við nánairi
athugmn. Og ég vona inmilega, að
hann sé ernin mógu islenzkur ti’I
þess að láta ekki sér verri menn
hafa sig fraraar að ginningarfífli
á móti hdnmi umkomiuiausu stétt,
alþýðufólki í Bamdaríkjumumj.
Þetta er orðið langt mál og þó
ekkd öllu svarað. En það er lið-
ið á nótt og lestin mífi að fara.
(Dagsett í Portland, Oregon,
28. marz 1929.)
H. u. b. þrem vifcum síðar
skrifaði ég ritstjóra Lögbergs
eftírfarandi bréf frá Poánt Ro-
berts í Washinigton.
15: apr. 1929.
Ritstjóri Lögbergs,
br. Einar Páll Jónsson,
Winnipeg.
Kæri vimur: —
Ég var að gá að grein rninni í
seinustu Winnipegblöðum, þar
sem ég ver málstað mimn gagn-
vart dr. Beck. En hún er í bvor-
ugu þeirra. Aftur á móti berst
mér bréf frá Heimskringlu, þar
sem þess er getið, að gnein mín
verði eMíd prentuð. . . En mér
þyMr það ókarlmamnleg aðferð
af íslenzku málgagni, að meita
þektum höfundi íslenzkum að
verja málstað sinm á ritvangi-n-
um, og mimnir á aðferð danskra
blaða, sem neituðu Georg Bran-
des öll sem eitt um h. u. b. 20
ára skeið að bera þar hömd fyriir
höfuð sér, em héldiu þó gengdar-
laust áfram að úthúða honum all-
an þenma tíma. „Sagan emdurtek-
ur sig“ i— eða hvað finist þér?
Virtíst mér þó mum myndarlegra
að véstur-tslemzku blöðin leyfðu
rúm fyrir karimannlegar dei'lur
um eitthvað, sem mátí sMftir,
heldur em fylla dálka sína miss-
eri eftir másseri af ómerMlegu
kerlimgarnöldri um betiara, þjófa
og morÖingja (spenamaninadeil-
urnar, Ingólfssjóðurimm, Imgólf-
ur), —ís. einkum þegar töluverð-
ur vafi virðist geta leiMð á því,
að hægt verði að byggja öllu
voldugri skemtihöll en sem svar-
ar einu salermi fyrir upphæðiim-
ar, sem iþessir hálærðu klerkar
rópulöndum væri síður þörf á
ur yfir félagslegum þverbrestum, j höfundi af því tagi sem Sinclair,