Morgunblaðið - 18.05.1950, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 18. maí 1950
«0 K(, L N H LAftflto
7
VEBGI BETBI MOGGLEIKAB TIL STOB
/ r
ara
EELDS FISKIÐNAÐAB EN HJEB Á LANDI hófi Reykvfkingaf.
EINN þáttur í starfsemi efna-
hagssamvinnustofnunarinnar í
Washington, er útvegun tækni-
legrar aðstoðar frá Bandaríkj-
unum til handa þeim þátttöku-
ríkjum, sem þess æskja. Láta
Bandaríkjamenn í tje þjónustu
ýmiskonar sjerfræðinga, og
taka auk þess á móti útlending-
um, sem fara til Bandaríkjanna
á vegum ríkisstjórna sinna og
ECA til þess að kynna sjer þar
ýmislegt, sem að notum mætti
koma við endurreisnar- og upp
bj^ggingarstörfin.
Iljer á landi eru nú staddir
fjórir sjerfræðingar bandarísk-
ir, sem, undir forystu Edward
H. Cooley, hafa kynnt sjer starf
semi íslenska fiskiðnaðarins,
þó aðallega frystihúsarekstur
okkar íslendinga. Greiðir efna-
hagssamvinnustofnunin dollara
kostnaðinn af dvöl sjerfræðing-
anna hjer, en þeir eru starfs-
xnenn fyrirtækisins Cooley As-
sociates. Er hjer um að ræða
ráðgefandi fyrirtæki um flest
sem að iðnaði lýtur, og í þjón-
ustu þess starfa yfir 50 menn.
En þeir sjerfræðingar þess,
sem nú eru hingað komnir,
koma á vegum atvinnu- og við-
skiptamálaráðuneytisins, og á
móti dollaraframlagi samvinnu
stofnunarinnar greiða íslend-
ingar sem svarar jafnhárri
krónuupphæð í mótvirðissjóð.
Þær greiðslur koma frá ríkis-
stjórninni, Sölumiðstöð hrað-
frystihúsanna og SÍS-
)
Sjerstaklega góðar fiskur
Edward Cooley, en hann er
verkfræðingur og hefir haft mik
11 afskipti af fiskiðnaði allt frá
1922, ræddi í gær við frjetta-
menn að Hótel Borg. Með hon-
um voru starfsmenn hans tveir,
Ríchard Flowers og William
Heriot, en sá þriðji var stadd-
ur á Akranesi, að leiðbeina þar
um meðferð lúðu, sem frysta á
fyrir bandaríska markaðinn. —
Má geta þess hjer, að Davíð
Olafsson fiskimálastjóri, sem
einnig var viðstaddur blaða-
mannafundinn, gat þess sjer-
staklega, að flest benti til þess,
að ofangreind tilraun með lúðu-
útflutning mundi gefast vel.
Cooley gat þess þegar í upp-
hafi máls síns, að íslenski fisk-
uxinn væri „einstaklega góður“.
Hann hefði heimsótt stærstu
fiskveiðiþjóðir heims, en hvergi
sjeð aðra eins möguleika og
hjer á landi. En það væri ekki
nóg: íslendingar yrðu að kunna
að ganga frá fiskinum, pakka
honum, flytja hann og finna
honum markaði — og vera fet-
inu á undan keppinautunum. —
,.Þið verðið að verka fiskinn
kerfisbundið“, sagði Cooley,
„og í Bandarikjunum getið þið
fundið ágæta markaði“.
„Kaupa með augunuin“
„Til allrar hamingju fyrir
ykkur — og til allrar óham-
ingju fyrir okkur — er fisk-
verð í Bandaríkjunum svó hátt,
að Kanada og Nýfundnaland
sjá okkur nú fyrir megninu af
þeim fiski, sem við þörfnumst
Þarna geta íslendingar einnig
komist að. Þið verðið að taka
þennan fisk — þann bésta, sem
jeg hefi sjeð — og ganga þannig
frá honum, að hann tapi engu
af verðmæti sínu. Þið verðið að
ganga frá honum í þeim umbúð-
um, að fólk vilji kaupa hann.
•— Konur kaupa með augunum.
Þetta vita keppinautar ykkar
og þetta verðið þið að gera ykk-
ur ljóst. Það er þýðingarlaust
íslenskir framleið-
endur eiga mikið ólærf
Rælt við Edward H. (ocley um sölu og
mcSíDfð ísleoskrar frkframleiðslu.
hafa allar framkvæmdir í verk-
smiðjunum kerfisbundnar.
3. Að vinnsluvjelar allar
væru jafnan í sem bestu ásig-
komulagi og fiskumbúðirnar
hreinar og smckklegar.
4. Að sjeð yrði um, að um-
búðirnar óhreinkuðust ekkj og
þvældust í meðferðinni, t. d. er
verið væri að flytja fiskinn á
markað.
5. Að gengið yrði á þann hátt
frá sölu og dreifingu vörunnar,
að ísl. framleiðendur væru þar
ekki eftirbátar annarra, heldur
fvllilega samkeppnisfærir og
vel það.
REYKVIKINGAFJELAGIÐ þr
stofnað 10. maí 1940 og var
afmælis þessa minnst með hóíi
í Sjálfstæðishúsinu í fyrra-
kvöld.
Samsætinu stjórnaði vara-
form. fjelagsins Hjörtur Hans-
son, og setti hann samkorauna
með stutti'i ræðu. Á eftir var
sungið: „Hvað er svo glatt?“
Atvinnumálaráðherra Ólafur
Thors hjelt aðalræðuna fyrir
rninni fjelagsins og Reykjavík-
ur. Var ræðan bæði skörule.:
og skemmtileg. Á eftir henni
var sungið: ,,í dag koma börn-
in þín drottning vors lands“.
, Kvæði eftir Guðm. Guðmunds-
son oi't fyrir mörgum árum til
6. Að allur fiskur yrði not-! Reykjavikur.
ur, engu fleygt. . _ j Fyrir minni íslands talaði
7. Að gengið yrði þannig frá (vilhj. Þ. Gíslason skólastjóri ou
Var ræðan stutt en snjöll. Á
eftir var sungið: „Jeg vil elska
Richard Flowers, Edward II. Cooley og William Heriot.
að bjóða fiskinn í umbúðunum,
sem keppinautarnir notuðu í
fyrra eða hitteðfyrra“.
Cooley benti á, að mörg ís-
lensku fiskiðjuveranna hefðu
verið byggð í flýti. Þá hefði ver
ið vandalaust að koma fiskin-
um frá sjer; nú væri sagan önn
ur. En oft mætti lagfæra fram
leiðslukerfi verksmiðjanna, með
svolítilli umhugsun. Það væri
þannig ekki sama — svo dæmi
væri nefnt — hvernig borðun-
um væri fyrir komið. „Fimm
óþarfaskref á dag eru orðin
míla að ári. Og það kostar pen-
inga að ganga eina mílu“. En
Ijelegt skipulag hækkaði fram-
leiðslukostnaðinn, auk þess sem
varan yrði oft verri fyrir.
Góð markaðsöflun nauðsyn.
Hinn bandaríski sjerfræðing-
ur lagði annars megináherslu
á nauðsyn góðrar markaðsöfl-
unar. Taldi hann brýna þörf
á því, að íslendingar hefðu dug-
lega og þaulvana menn í Banda
ríkjunum, til þess að fylgjast
með fisksölu þar og leggja á ráð
in um framleiðsluna heima-
fyrir. „Þeir verða að vita, hvað
Bandaríkjamenn vilja kaupa,
og fylgjast nákvæmlega með
öllum nýjungum“.
aldrei fullsadda á henni, en þið
seljið hana alla til Bretlands“.
í stuttu máli
Auðheyrt var á Cooley, að
hann taldi fiskiðjuver hjer á
landi yfirleitt of smá. — Hann
nefndi útgerðarbæ, þar sem
hraðfrystihúsin eru sjö. —
En í stuttu máli taldi
hann eftii'farandi aðalskilyrði
þess, að íslendingar gætu ör-
ugglega selt afla sinn og á hag-
stæðu verði:
1. Að reynt yrði eftir mætti
hnútunum, að verksmiðjurnar ’
þyrftu ekki að standa óstarf-
ræktar meiri hluta ársins.
Cooley gat þess að lokum. að
hann hefði einnig notað dvöl
sínav hjer síðan snemma í april
til þess að kynna sjer lítillega
aðrar iðngreinar en fiskiðnað-
inn. Þetta hefði hann þó aðeins
gert sem áhugamaður um iðnað
almennt. En auðvitað mætti
ekki byggja einungis á fiskfram
leiðslunni, hjer væru ýmsir
möeuleikar aðrir fyrir hendi.
„En eins og nú er, eru níu af
hverjunt tíu krónum í vösum
íslendinga fengnar fyrir fisk-
inn“.
Edward Cooley og samstarfs-
menn hans munu væntanlega
halda hjeðan til Bandaríkjanna
næstkomandi fimmtudag. Láta
þeir mjög af ánægjulegu sam-
starfi sínu við stjórnarvöld
að láta fiskinn ekki glata kost- fiskframleiðendur og aðra, sem
um sínunt í meðferðinni. þeir hafa kynnst hjer á landi
2. Að stefnt yrði að því að 0g átt skipti við.
— Viðburðaríkt þing
Framh. af bls. 1.
landsfólki, að þegar auðsældar
tímabil liðinna ára er liðið, þá
getur enginn vænst þess, að allt
sje áfram í sömu skorðum.
Bætt aðstaða
Allir verða að taka afleiðing-
um verka sinna í mismunandi
mæli. En þó þetta sje svo, þá
Það vantaði mikið á, sagði er Þó þjóðin betur búin nú, að
Cooley ennfremur, að íslending
ar notuðu aflann og fiskauð-
legðina við landið út í æsar. —
Var á honum að heyra, sem
liann teldi íslenska fiskfram-
leiðendur einblína um of á
þorskinn.
Hann nefndi dæmi. Á ferðum
milli fiskiðjuveranna hjer á
landi hefði hann orðið þess var,
að karfanum er lítill sem eng-
inn gaumur gefinn. „En hjer
er um fisktegund að ræða, sem 1
mjög hefir verið eftirsótt í
Bandaríkjunum í fjöldamörg
ár. Þar er karfinn betrj sölu-
vara en þorskurinn. Bandarísk-
ir sjómenn veiddu síðastliðið ár
yfir 165 milljónir punda af
þessum fiski — og þið vissuð
þetta ekki“.
Sömu sögu, sagði Cooley,
mætti segja um humai'inn. í
Bandaríkjunum væri ágætur
markaður fyrir humar, en hjer
væri hann ekki hirtut. „Og þeg
þegar jeg vakti máls á |
þessu á Akranesi, sagði mjer ir og flokkar, þjóðin öll, leitist
maður, að hann gæti strax út- j við að nota bjargræðistímann,
vegað 100 tonn“. | sumarið, sem best og i sem
Og um lúðu: „Við fáum okkur mestuna friði. Reyni að njóta á
tækjum, byggingum, samgöng-
um og þekkingu en nokkru
sinni fyrr. Henni á því að geta
liðið vel, ef hún kann að nota
sjer aðstöðuna. Þar skiftir
mestu að atvinnuvegirnir geti
gengið og fólkið haft atvinnu.
Þar næst árferði til sjávar og
sveita og markaður fyrir af-
urðir. Á hinu lifir engin þjóð
og síst við íslendingar að eyða
of mikilli orku í flokka- og
stjettabaráttu, meira og minna
ófrjóa óþarfa og jafnvel fávís-
lega. Það er það sem nú og áð-
ur hfir skapað Alþingi mesta
örðugleika og gert því svo illa
fært að ráða fljótt og vasklega
fram úr þeim verkefnum sem
til þess hafa komið.
Nauffsyn skilnings
AIls þessa vegna vil jeg við
þessi þingslit óska þess, að all-
ir aðilar taki með skilningi
þeirri viðleitni sem þetta þing
hefir sýnt til úrræða. Að stjett-
sem hagfeldastan hátt, þeirra
náttúrugæða sem okkar frjóa og
fagra land hefir að bjóða. Deil-
urnar um mismunandi sjónar-
mið og mismunandi skoðanir
verða í aðalatriðum að bíða
haustsins og næsta vetrar. — Þá
kann margt að liggja ljósara
fyrir og verða auðveldara til úr-
lausnar en nú er. Jeg vii svo
óska öllum áheyrendum nær og
fjær, þjóðinni allri, hamingju
og friðar á þessu nýbyrjaða
sumri og framvegis.
Þakka samstarfiff
Háttvirtum alþingismönnum.
hæstv. ríkisstjórn og öllu starfs
fólki Alþingis þakka jeg vin-
samlega samvinnu við mig sem
forseta. Jeg óska ykkur gleði
og farsældar á þessu nýbyrjaða
sumi'i, bæði atvinnulega og
persónulega. Utanbæjarþing-
mönnum óska jeg góðrar heim-
ferðar og ánægjulegrar heim-
komu. Hittumst allir heilir á
hausti komanda, þegar næsta
þing hefst.
— Skólinn að Skógum
Framh. af bls 2
vallasýslu. Er með byggingu
hans náð merkum áfanga í
menningarsögu þessarra hjer-
aða. Dylst engum, hvaða þýð-
ingu hann getur haft fvrir þau
og að verkefni hans eru marg-
þætt. Þessi hjeruð hafa eignast
nýja menningarmiðstöð.
Þ, G,
mitt land.“
Að því loknu kom Lúðra-
sveit Reykjavíkur í heimsókn
til fjelagsins. Ljek hún fyrst
hið nýja fagra lag Sigvalda
Kaldalóns við kvæðið: „Þar
fornar súlur flutu á land“. —
Einnig ljet hún hinn snjalla
K. R. mars eftir Markús Krist-
jánsson. Sveitin ljek enn nokk-
ur lög við mikla hrifningu á-
heyrenda. Veislustjóri þakkaði
Lúðrasveitinni innilega fyrii
þá vinsemd og heiður sem Ixún.
sýndi Reykvíkingafjelaginu
með þessari heimsókn sinni.
Þá söng hinn frægi og vin-
sæli Reykvíkingur Pjetur A.
Jónsson nokkur lög og ætlaði
fagnaðai’látum aldrei að linna.
Þá voru frjáls ræðuhöld. —
Tóku þessir til máls: Friðrik
Magnússon stórkaupm. og flutti
fjelaginu kveðju frá Fjelagi
Suðurnesjamanna, Knud Zim-
sen fyrv. borgarstjóri, Tómas
Jónsson borgari'itari og Jón B
Jónsson.
Að lokum ávai’paði forseti
fjelagsins sjera Bjarni Jónsson
vígslubiskup samkomuna, þa.kk
aði ræðumönnum fyrir heilla-
óskirnar fjelaginu til handa og
endaði með ,,brandara“ ræðu,
sem kom öllum til að skelli-
hlæja. Að lokinn ræðu forseta
fjelagsins sungu allii ,,Ó, guð
vors lands“.
Voru þá borð upp tekin og
dáns stiginn til kl. 1.
Fjölmenni mikíð sótti hóf
þetta á öllum aldri, en þeír
elstu voru 89 ára gamlir.
Gestir fjelagsins voru þetta
kvöld m. a. fyrverandi borgar-
stjórar og ekkjur fyrverandi
borgarstjóra.
Mikið fjör og gleði ríkti a
samkomunni, sem fór mjög
virðulega fram.
Reykvikingaf jelagið hefur
meðal annars beitt sjer fy-ri
því, að koma upp gosbrunnj, í
Tjörninni og er nú í dag byrj-
að á þeim undirbúningi og er
ætlast til að hann verði tilbú-
inn til afnota 17. júní n.k.
Homhímna fluft
mflli augna
PARÍS. 17. maí: — Tekinn va’’
nýlega af í París maður að nafni
Mauicebey. Hlaut hann ' dóm
fyrir landráðastarfsemi í þágu
Þjóðverja á styrjaldarárunum.
Nokkrum mínútum áður er>
hann var skotinn, gaf hann
augu sín til vísindalegra nota.
Hornhimna augnanna Va-’
færð yfir í augu blihds manns,
og er nú beðið eftir árangri bess
arar aðgerðar. en læknar ,pru'
vongóðir um, að blindingjnn
muni fá sjónina.