Alþýðublaðið - 06.07.1929, Blaðsíða 5

Laugardaginn 6. júlí 1929.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
E
if vestar-íslenzkn
mennmprástandi.
Eftir
HalMór Kilfan Laxness.
(Nl.)
Ert þegar Lögberg hélt áfram
aö prenta einhverja skrílslega
vitleysu ium mjg og gegn málstað
mínum, án þess ég femgi að svara,
og dr. Beck skrifaöi aðra grein
um málið miklu lengri en hiina
fyrri (sem enginn befir þó mér
vitanlega enzt ti.1 að lesa), en
taugaslappleikur hélt áfram að
grasséra i Vestur-fslenidingum út
af þessu bölstreymi, þá misti' ég
að lokum alla trú á því, að hægt
væri að. mæla aðstandendur vest-
ur-íslenzkra blaða málum eins
og heilvita fólk, svo> að ég tók
það ráð að senda þeim eftirfar-
andi yfirlýsingu til huggunar og
meinabóta :*)
Sam Francisco, 30. apríl 1929.
Kæru vinir!
Með því að ég hefi orðið þess
var, að það fellur ekki í góðsan
jarðveg hjá lesendum íslenzkra
blaða í Winnipeg að heyra,
1) að Uptom Sinclair sé bezti
höfundur Bandaríkjanna,
2) að svo kallaðir „hundred
perqenters“ í Ameríku séu hreinir
bjálfar í þjóðfélagsmálum,
3) að fólki í Ameríku sé yfir-
leitt varnað þess að afla sér upp-
lýsinga um þjóðfélagsmál, og
4) að öll umtalsverð blöð og
tímarit i Ameríku séu i höndum
stórauðsiins og prenti ekkert, sem
jór í bága viö hugðarefni hans,
þá leyfi ég mér hér með aö
taka aftur öll slík ófögur orðt.
sem fyrir mína tilstilli hafa kom-
ið fyrir augu vestur-íslenizkra les-
enda, og emn fremur leyfi ég mér
að biðja hátíðlega fyrirgefningar
alla þá, sem orðið hafa fyrir al-
varlegum svefmtruflumum og ann-
ari bilun á taugum vegna téðra
ummæla. Ég skal taka það fram.
að mér hefir reynst ókleift að
rökstyðja þau á preniti í vestur-
islenizkum blöðum. Hvers vegna
mér hafi reynst svo erfitt að
rökstyðja ummæli mín í vestur-
islenzku blöðunum er raunaleg
saga fyrir mig, en í ,bili skal ég
láta mér nægja að viðurkenna,
að ég befi beðið fullkominn ó-
Wigur í j>eim viðskiftum, sem þau
hafa orsakað.
Ef nauðsyn krefur og lesendum
vestur-islenzkra blaða skyldi vera
nokkur léttir í, skal ég emn frem-
ur snúa við öllu því, sem ég hefi
áður sagt og lýsa því yfir,
1) að Upton Sinclair sé yfirleitt
langversti rithöfundur i Ba.nda-
ríkjunum,
2) að svo kallaðir „hundert
percenters‘“ í Ameríku séu yfir-
leitt þeir mestu spekingar í þjóð-
félagsmálum, sem sögur fara af.
3) að fólki í Ameríku sé yfir-
leitt kent: mjög rækilega allur
(* Hún var birt í „Heimkringlu".
Alþbl.
sannleikuTÍmn nm, hvernig stend-
ur á atviinnuleysi, olíuhneykslum,
forsetakosningum og öðru svind-
ilbruggi, og
4) að öll umtalsverö blöð í
Ameriku séu í höndum verka-
manna og tali þeirra máli af
miklu kappi, m. ö. o., standi í
þrotlausri baráttu gegn auðkýf-
ingavaldi og svikapólitík einka-
auðsins. Einkum ganga Hearst-
blöðin vasklega fram í þessari
göfugu baráttu.
Að endingu óska ég hinum
vestur-íslenzku aðdáendum hundr-
aðprósentismans ameríska innilega
til hamingju með þann eftir-
minnilega sigur, sem þeir hafa
unnið á mér með hetjulegum
skrifum, ljóðmælum og ræðum
um þessi mál, og leyfi mér hér
með að fullvissa þá um, að ég
mun eins og að undanfömu halda
áfram að vera innilegur þátttak-
andi í hinum tröllauknu og ginn-
heilögu áhugamátum þeirra, svo
sem eins og Ingólfsmálinu, stjóm-
anstyrksmálinu o. fl.
Með djúpri virðingu,
yðar einlægur o. s. frv.
(Los Angeles, 10. maí 1929.)
Viðbætir.
En Vestur-íslendingar gera ekki
endaslept i þjóðræknismálum.
Fyrir nokkrum dögum, er ég sat
i grandleysi við ritvél mina hér
heima í Los Angeles, ryðst lög-
reglan inn á rhig og er ég síðain
fluttur umsvifalaust á lögreglu-
stöðina. Þar er ég yfirheyrður
tímum saman af óupplýstum lög-
reglumönnum úr flokki hrein-
ræktuðustu hundraðprósentista.
og lagðar fyrir míg sputningar
um þjóðfélagsmál, s&m yfirleitt
heyrast ekki meðal siðaðra
manna. Við spurnimgum mmuro
um hvað ylli þessari rekistefnu.
er mér sv&rað þvi til, að ýmsir
íslenzkir menn í Kanada og
Bandaríkjunum (og að því er mér
skildist íslenzka konsúlatið í
Winnipeg) hefði ákært mig fyrir
stjórninni í Washington isem
hættulegan mann fyrir frið og
viðgang Norður-Ameríku, og voru
kærurnar bygðar á setningum úr
grein, sem ég hafði skrifað fyrir
missiri um Upton Sinclair í blað
verkamanna í Reykjavik á Is-
landi. Setningarnar, sem Vestur-
íslendingar hafa kært mig fyrir
í Washington, eru þess efnis, að
svokallaðir hundraðprósentistar í
Ameríku séu óupplýstir í stjórn-
vísindum. Fyrir þetta heimta
Vestur-Islendingar ( af Washing-
ton-stjórninni, að hún láti setja
mig í fangelsi eða reka mig burt
úr Norður-Ameríku tafariaust. Dt
af þessu leyfi ég mér að sam-
hryggjast löndum mínum í Vest-
urheimi yfir þvi, að þeim skyldi
ekki hafa komið í hug það snjall-
ræði að biðja Ku-Klux-Klan-ið að
hengja mig án dóms og laga
samkvæmt góðum og gömlum
ameriskum þjóðsíð.
Ég bað leyfis að mega sjá þýð-

ávextir
Sll Ws .«£* m»'« 4« m
ingu þá, sein ákærendnr mínir
hefðu gert af smágrein þessari úr
Alþýðublaðinu. Það kom auðvit-
að strax í ljós, að hér var um
■svæsna falsþýðingu að ræða af
greim minni, — einkum voru þær
•setningar greinar minnar lymsku-
lega falsaðar, þar sem ákæruat-
riðini áttu að felast. Ég krafðisf
,þess að fá að gera mína eigfn
þýðingu af grein minini, ojg var
þetta leyft. Málið er enn ekki út-
kljáð, vegna þess, aþ ég hiefi orð-
ið að skrifa eftir grein minni
frá Winnipeg, — en sennilega
eiga Vestur-íslendingar enn eft-
ir að vinna sér margt til h&iðurs
í þjóðræknismálum.
Los Angeles, 3. júní *1929.
Halldör Kiljan Laxness.
Bak við tjöldin.
Iðnaður Banðaríkiaima.
Fyrir nokkrum dögum kom á
markaðinn hér í Osló bók, sem
vakið hefir geysi-athygli. Upplag-
ið, sem var um 4000 eint., er nú
næstum uppselt. — Bók þessi
heitir: „Amerikas Industri'organi-
sasjon — Fordismen.“ Höfundur
hennar er þektur um allan Nor-
eg og víðar sem hinn slyngastþ
blaðamaður. Hann hefir um
margra ára skeið rannsakað iðn-
aðarástand Ameríku og þá sér-
staklega Bandarikjanna. — Bók-
in byrjar á því að lýsa hinum al-
þekta ameríska viðskifta- og iðn-
aðar-hraða. Með undrunarverðri
rithöfundar-slyngni tekst höfund-
inum að bregða upp fyrir lesanda
skýrri mynd af ástandinu. Hann
dvelur ekki að eins við stóru at-
riðin, heldur lýsir. hann hverju
smáatriði viðskifta- og iðnaðar-
lifsins rækilega.
Ameríka er hinn nýi heimur.
Þar eru mennimir reikningsvélar
eða tannir í iðnaðar-hjóli. Þar
hverfur hið heita tilfinningalíf.
sem mjög einkennir Norðurlanda-
búa, — þar er alt miðað viðj
verzlun — iðnað — joenimga.
Hvíldariaust viðskiftalíf er slag-
æð þjóðarlíkamans, verksmiðjurn-
ar, vélamar, másandi og blás-
andi, eru hjartað. Stóriðjuiiöldarn-
Péturs Leifssonar*
Þingholtstrætí 2 (áður verzlun
Lárus G. Lúðvígsson), uppi
syðri dyr. — Opin virka daga kl.
10—12 ogjl—7, helga daga, 1—4.
Saoðatöíg,
ágæt tegund, með lækkuðu
verði.
SlátDrfélag
Soðnrlands,
Sími 249.
ir eru hieilinn, — en inn vjmrandi
lýður eru fætur og hendur —.
Heilinn stjórnar likamanum! —
Yfir bæjunum grúfa þykk reykj-
arský — og í iðnaðarhverfunum
er alt svart af ösku. Unnið eF
nótt og dag. — Grenjandi verk-
smiðjulúðrar tilkynna lausnar-
stundir verkalýðsins. Náttúran er
ótæmandi og auðæfi hennar
kunna amerískir auðborgairar að
meta. Ný fyrlrtæki eru stofnuð á
hverjum degl Nýjar auðlindir
opnast Meiri auður hjá fáum. —