Morgunblaðið - 10.12.1950, Síða 8

8
MORGUKBLAÐIÐ
Sunnudagur 10. des. 1950.

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 16.00 á mánuði, innanlands.
í lausasölu 75 aura eintakið. 1 króna með Lesbók.
Yíiilýsing Trumans
og Attlee
LEIÐTOGAR hinna vestrænu stórvelda, Bretlands og Banda
ríkjanna, hafa undanfarið setið á fundum og rætt öryggis-
og friðarmál. Þeim fundi er nú lokið og hafa þeir Truman
forseti og Attlee forsætisráðherra gefið út sameiginlega
stefnuyfirlýsingu um afstöðu þjóða sinna til heimsmálanna.
Kjarni hennar er sá að Bretar og Bandaríkjamenn muni í
sameiningu stefna að því að varðveita friðinn, efla lýðfrelsi,
eyða orsökum fátæktar og vandræða og skapa rjettlæti og
framfarir. Um þessa meginstefnu lýsa hinar tvær stóru lýð-
ræðisþjóðir yfir náinni samvinnu sín í milli.
Jafnframt lýsa þær því yfir að friðþægingar eða undan-
sláttarstefna gagnvart yfirgangi og ofbeldi kommúnista,
komi ekki til greina. Hinsvegar sjeu Bretar og Bandaríkja-
menn reiðubúnir til þess að binda endi á styrjöldina í Kóreu
með samningaumleitunum.
Þá er í yfirlýsingunni lögð áhersla á nauðsyn þess að allir
meðlimir Atlantshafsbandalagsins flýti eflingu landvama
sinna. Slíkur viðbúnaður sje frumskilyrði þess að friður geti
haldist í heiminum. Það er ástæða til þess fyrir allar friðelsk-
andi þjóðir að fagna þeirri einingu Bretlands og Bandaríkj-
anna, sem fram kemur í þessari sameiginlegu yfirlýsingu
leiðtoga þeirra. Um það blandast nú engum lengur hugur,
að fullkomin samstaða og samvinna hinna vestrænu lýðræð-
isþjóða er eina leiðin til þess að koma í veg fyrir nýja heims-
styrjöld og draga úr áhrifum hinnar samviskulausu heims-
veldisstefnu kommúnista. Stofnun Atlantshafsbandalagsins
var stórt skref í þessa átt. Hins vegar er það álit margra að
viðbúnaður Atlantshafsþjóðanna hafi gengið alltof seint. —
En hvað, sem um þær deilur má segja, er það nú deginum
ljósara að aukinn hraði í varnarundirbúningi lýðræðisþjóð-
anna er meginskilyrði þess að heimsfriðurinn verði varð-
veittur. Hann hangir í dag á veikum þræði. Styrjöldin í
Kóreu og þátttaka kínverskra þommúnista í henni hefur
teflt honum á fremstu nöf. En ennþá liggur það ekki ljóst
fyrir, hvað upp úr henni kann að spretta. Bretar og Banda-
ríkjamenn munu ekki taka þar upp neina undansláttarstefnu.
Þeir vilja hins vegar gjarnan binda enda á styrjöldina með
samningum án þess að verðlauna það ofbeldi, sem hratt henni
af stað.
Allur er varinn góður
FRÁ því hefur verið skýrt að Kristín Sigurðardóttir, 9.
landskjörinn þingmaður, hafi lagt fram á Alþingi tillögu
um viðbúnað vegna ófriðarhættu. Er sú tillaga á þessa leið:
„Alþingi ályktar að skora á ríkisstjórnina að hlutast til
um, að nægar birgðir sjeu jafnan til í landinu af hjúkrunar-
gögnum, lyfjum og öðrum brýnustu nauðsynjúm, vegna
yfirvófandi ófriðarhættu.
Alþingi ályktar ennfremur að fela ríkisstjórninni að beita
sjer fyrir því, í samráði við bæjar- og sveitarfjelög, að gerð-
ar verði nauðsynlegar ráðstafanir til öryggis borgurúnum, ef
til styrjaldar dregur.“
Þessi tillaga er fyllilega tímabær. Eins og ástandið er nú í
alþjóðamálum er rík ástæða til þess að vera við öllu búinn.
Smáþjóð eins og við íslendingar á þess að vísu ekki kost að
leggja sjálf fram mikinn skerf til varnar landi sínu og öryggi.
En hún getur samt sem áður gert margvíslegar ráðstafanir,
sem auka öryggi fólksins ef til þeirra ótíðinda drægi, sem
öll þjóðin vonar að vísu í lengstu lög, að ekki gerist.
Tillaga frú Kristínar Sigurðardóttur á Alþingi fjallar fyrst
og fremst um það, að aflað verði nægra birgða af hjúkrunar-
gögnum, lyfjum og öðrum brýnustu nauðsynjum. Ennfrem-
ur að ríkisstjórnin hafi samráð við bæjar- og sveitarfjelög
um undirbúning óumflýjanlegra ráðstafana, sem grípa yrði
til ef til heimsófriðar drægi. Vitað er að hver einasta þjóð
Evrópu hefur haft mikinn viðbúnað og undirbúning undir
slíkar ráðstafanir. Það væri þess vegna óafsakanlegt and-
varaleysi ef við íslendingar, sem eigum heimkynni okkár á
veðramótum austurs og vesturs, Ijetumst ekki sjá þær hætt-
ur, sem að öryggi okkar steðja um þessar mundir.
Yíkverji skríla^
ÚR DAGLEGA LÍFINU
EITT MESTA HITAMALIÐ
ÞEGAR ALÞINGI eyddi nokkrum dögum í
það í haust, að ræða hvort rjúpan skyldi frið-
uð eða rjettdræp, gerðu sumir gys að starfs-
háttum þingsins og töldu, að nær væri þing-
mönnum, að snúa sjer að vandamálunum, sem
steðjuðu að þjóðinni á sviði atvinnuvega og
fjármála, en vera að pexa um, hvort leyfa
skyldi, eða banna, að drepa rjúpu.
Lítið vissu þessir gárungar hvað mikið hita
mál hjer var á ferðinni hjá þjóðinni, því vart
mun annað dægurmál, sem á döfinni hefur
verið síðustu mánuðina verið rætt með öllum
stjettum af meira kappi.
•
VINMARGUR FUGL
OG það er langt frá því, að fólk sje hætt að
skeggræða um rjúpun.a Enginn fugl mun eiga
svo marga forsvarsmenn hjer á landi, sem
rjúpan. Enginn fárast út af því, að lundi er
drepinn í tugþúsunda tali, eða svart-
fugl og verðlaun eru jafnvel veitt þeim,- sem
bana svartbak. En rjúpuna vilja langflestir
friða.
•
SUNNUDAGSHUGLEIÐING
ALDRAÐUR maður kom til mín í gærmorg-
un með pistil, sem hann hafið skrifað um
fugla og þá einkum um rjúpuna. Pistill hans
er fallegur og fullt eins góð sunnudagshug-
leiðing og hvað annað.
Maðurinn bað mig að geta ekki nafn síns í
blaðinu, enda skiptiV það minna máli, því að
hann talar án efa fyrir munn margra, sem
líkt hugsa. En þetta vildi hann segja:
•
SÖNN ÁNÆGJA
„VÍKVERJI segir: „Þeir sem einu sinni hafa
tekið upp á því að gefa smáfuglunum í harð-
indum, hætta því seint“. Það hygg jeg líka.
Það er unun að horfa á þá, þegar þeir taka til
matar síns.
Jeg þekki stúlku á einni vinnustofu, sem tók
upp á því að gefa fuglum, og það leið ekki
á löngu þangað til þeir fóru að koma í hópum
daglega, þegar snjór var. Aðrir, sem unnu á
vinnustofunni, fóru að dæmi hennar.
Það er gott, að menn sjeu við og við minnt-
ir að líkna smælingunum.
•
„Á SJER EKKERT HREYSI —
„EN mennirnir eru samt ekki góðir við alla
fugla. Suma, sem eitthvert verðmæti er í,
skjóta þeir eða drepa á annan hátt. Einna helst
mun rjúpan verða fyrir ofsóknum mannanna.
Hún hefur svo að segja hvergi friðland ná-
lægt mannabyggðum.
Til eru þó bændur, svo er fyrir að þakka,
sem hvorki skjóta rjúpur eða leyfa rjúpna-
dráp í löndum sínum. þó er ekki lagt síðan
að sagt var frá því, að drengir kvöldu og
drápu rjúpur, og fengu harðar ávítur fyrir,
sem von var.
ÓNAUÐSYNLEG BJÖRG
EN hvað segja menn um rjúpuna? Er ekki
hverjum heimilt, sem kann að halda á byssu,
að skjóta hana? Hún er skotin í tugþúsunda-
tali — að óþörfu, vil jeg segja. En hver veit
tölu þeirra, sem sleppa undan skothríðinni
meira og minna særðar og limlestar?
Enginn er sjónarvottur að þjáningum og
dauðastríði þessara vesalinga. — Þegar svo
er komið að gengið hefur verið of nærri stofn-
inum, tekur þing og stjórn til óspilltra mál-
anna og friðar fugiinn. Og allt sinn vana-
gang fyrir því. Það sýnir, að þjóðin hefur vel
ráð á að lofa þessum fuglum að lifa í friði ár
og síð.
„Vörður við veginn‘% ný
bók eftir Ingólf Gíslason
NÝ BÓK er nú komin út eftir Ingólf Gíslason, lækni, er hann
nefnir „Vörður við veginn“. Þetta er safn endurminninga og
ritgerða og skiptist í fjóra meginþætti: „Þrír merkismenn'S
„Innanlands og utan“ „Frá fyrri árum“ og „Gamli tíminn og
sá nýi“.
í fyrsta kaflanum, „Þrir^
mex-kismenn“ eru þessar grein-'
ar: Fyrsti sálusorgarinn minn,1
sjera Björn Halldórsson í Lauf- ^
ási, Jón Hjaltalín landlæknir
og Góður samferðamaður •—
Matthías Einarsson læknir.
Þættirnir í „Innanlands og
&
ir notið þar mikilla vinsæ’.da.
Bók hans, „Vörður við veginn“,
er 2,20 bls. að stærð í stói'u
broti. Frágangur er ágætur.
Útgefandi er Bókfellsútgáfan.
Ari Guðmundsson
form. Ægis
Ingólfur Gíslason.
utan“ nefnast: Nes við Sel-
tjörn, Til Djúpavogs, í Rangár-
þingi, Á Raufarhöfn — verk-
smiðjulæknirinn, Á Borðeyri og
í Færeyjum.
„Frá fyrri árum“: Þúsund
ára hátíð Eyjafjarðar, Jeg var
fylgdarmaður útlendinga, Bjarg
ið og Guðmundur góði, Guðni
gamli og Á sýklaslóð.
Og „Gamli tíminn og sá nýi“
flytur greinarnir: Læknisrabb,
Hvað erum við að fara? og Starf
ið okkar.
Ingólfur Gíslascn er löngu
orðinn kunnur sexn rithöfund-
ur og útvarpsfyrirlesari og hef-
AÐALFUNDUR Sundfjelagsins
Ægis var haldinn fyrir skömmu
Gefin var skýrsla yfir störf s 1.
árs, og var starfsemi fjelagsins
margþætt. Fjelagið fór í sýn-
ingar og keppnisför norður í
land s. 1. sumar. Var keppt á
Siglufirði, Ólafsfirði og Akur-
eyri. Mikill áhugi fyrir sund-
íþróttinni er ríkjandi á þessum
stöðum.
Fjelagið á nú sumardvalar-
skála í bvggingu við Hafravatn
í Mosfellssveit. Hafa fjelagar
unnið að byggingunni í frí-
stundum sínum í sumar og mið
ar byggingunni vel áfram.
Kennaraskipti urðu hjá
fjelaginu á árinu. Jón D. Jóns-
son, sem verið hefur kennari
fjelagsins um margra ára skeið
liet af störfum en við tók Jón
Pálsson sundkennari.
Þórður Guðmundsson form.
fjelagsins baðst undan endur-
kosningu og var Ari Guðmunds
son kjörinn í hans stað. Aðrir
í stjóm fjelagsins voru kjörn-
ir Magnús Guðmundsson,
Marteinn Kristinsson og Hall-
dór Baehman. Fyrir voru í
stjórninpi Theodór Guðmunds-
son, Hörður Jóhannessoil og
Hannes Sigurðsson.
Afmælfsmóf Tafl-
fjelags Hafnar-
fjarðar
EINS og skýrt hefur verið frá
hjer í blaðinu gengst Taflfjelag
Hafnarfjarðar fyrir skákmóti í
tilefni af aldarfjórðungsafmæli
fjelagsins.
Keppni þessi fer fram með
þeim nýstárlega hætti, að tefld-
ar verða tvær umferðir í hvert
sinh, en umhugsunartíminn er
helmingi skemmri en venjulegt
er á skákmótum — eða ein
klukkustund á 40 leiki. Með
þessum hætti verður keppnin
hraðari, og því fjörugri, bæði
fyrir keppendur og áhorfendur.
Þrír Reykvíkingar taka þátt
í mótinu í boði Taflfjelags
Hafnarfjarðar, þeir Guðjón M.
Sigurðsson, Friðrik Ólafsson og
væntanlega Eggert Gilfer. Af
Hafnfirðingum tefla m. a. Jón
Kristjánsson, Bjarni Magnússon
og Sigurgeir Gíslason.
Má búast við að skákmót
þetta veki allmikla athygli, því
að fimm af ofangreindum skák-
mönnum tóku þátt í Skákþingi
Norðurlanda í sumar, og eins
og menn muna, stóðu þeir Guð-
jón og Friðrik sig þar með af-
brigðum vel.
Keppt verður einnig í I. og II.
flokki, en í þeim flokkum eru
ýmsir ungir og efnilegir skák-
menn.
Skákmótið fer fram í Albýðií
húsinu í Hafnarfirði og er áhorf
endum heimill aðgangur.
Fyrsta og önnur umferð
verða tefldar í dag (sunnudag)
kl. 2, en dregið verður um röð
keppenda kl. 1,30 og er þátt-
tökufrestur þá útrunninn. Á
mánudagskvöld verða 3. og 4.
umferð tefldar.
OrSofinu afS verðs lokið
AÞENU, 9. des. — Elísabet,
konungsdóttir, og Filipp, maður
hennar, eru senn á förum frá
Grikklandi, en þar er Filipp
f æddur.