Morgunblaðið - 04.10.1951, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 4. okt. 1951
MORGUNBLAÐIÐ
1
IMinnmgarorð:
ggert iénsson frá Naufabúi
Krisfján Ó- Skagfjöri kvaddur
FÖSTUDAGINN 28. september
píðastliðinn, barst sú sorgarfregn
að Eggert Jónsson frá Nautabúi
hafi látist þá urn morguninn. Það
s-ar reyndar kunnugt hans nán-
ustu, svo og mörgum vinum
hans, að Eggert átti við heilsu-
leysi að stríða hin síðustu ár, og
að hann var, rúmum mánuði áð-
ur en hann ljest, lagður inn á
Uandsspítalann til rannsóknar,
en fæsturn af hinum mörgu vin-
um hans hafði dottið í hug, að
pessi ýrði endirinn, heldur von-
ast til að læknisrannsóknin á
spítalanum yrði til þess, að Egg-
ert fengi bót meina sinna, og ætti
enn um langan tima eftir að
starfa meðal vor.
1 Þetta urðu því miður von-
Torigði. Við andlátsfregn Eggerts
vinar míns, varð mjer ósjálfrátt
litið aftur í timann þegar fyrst
yiS sáumst.
. Sumarið 1910 var það einn
tsunnudag, að vinur minn g'amall
heimsótti mig, en með honum var
þá maður karlmannlegur, og svo
glæsilegur að hann hlaut að
vekja eftirtekt, hvort heldur
Ihann hefði sjest einn eða x stór-
txm hópi manna. — Þessi maður
var Eggert Jónsson frá Nauta-
Tbúi, þá nýútskrifaður úr Versl-
tinarskóla íslands, tvítugur að
aldri.
Leiðir okkar áttu eftir að liggja
'éaman oftar eins og síðar mun
getið, og við áttum eftir að verða
. vinir, en nú þegar Eggert Jóns-
$on verður lagður til hinstu hvíld
ar, vil jeg geta helstú æfiatriða
hans, þó ekki sje hægt að minn-
ast þessa nthafnamanns nema á
•írijög ófullkominn hátt í stuttri
tninningargrein sem þessari.
> Eggert var fæddur 16. mars
arið 1890 í Sölvanesi í Skaga-
firði.
Foreldrar hans voru þau Jón
Pjetursson sem lengst af bjó í
Nautabúi, en síðar í Eyhildar-
Siolti í Skagafirði, og kona hans
Solveg Eggertsdóttir, Jónssonar
Í>résís á Mælifelli, en faðir henn-
ar drukknaði ungur að aldri á
ieið til Danmerkur. — Systkini
Jóns Pjeturssonar voru þau
Hannes faðir Pálma rektors,
Pálmi kaupmaður á Sauðárkróki,
Pjetur á Bollastöðum, Steinunn
íkona sr. Vilhjáhns Briem og
Halldóra kona Ólafs Briem á Álf-
geirsvöllum, en móðir sr. Þor-
gteins sál. Briem ráðherra.
Eggert ólst upp á Nautabúi
ásamt sínum mörgu systkinum,
sem sum eru nú dáin, en öll voru
Stórmyndarleg og flest þjóðkunn,
<en alfarinn fór hann að heiman
þegar hann fór á verslunarskól-
ann i Reykjavík.
Sama árið og Eggert útskrif-
aðist af verslunarskólanum gerð-
Sst hann verslunarmaðuf hjá
Pálma Pjeturssyni föðurbróður
framkvæmdastjóra, sem sá um
í-ekstur íshússins fyrir hann hin
síðustu ár, með þeirri trú-
mennsku og dugnaði sem Eggert
kunni að meta í fyllsta mæli. —
Jeg get þess arna, þvi jeg veit,
að Eggert hefði viljað það, en
honum var ósýnt um að hrósa
mönnum upp í eyrun.
Jeg kynnt.ist Eggert Jónssyni
fyrst verulega eftir að hann flutti
til Reykjavíkur 1914, og hefur
sá kunningsskapur varað síðan.
Mjer urðu því fljótt kunn hugð-
arefni Eggerts og áhugamál.
Hjer að framan hef jeg lýst
að litlu leyti framkvæmdum
Eggerts, en því verður ekki neit-
að, að hann átti oft við mikla
erfiðleika að stríða á starfsárum
sínum, ekki síður en aðrir sem
framkvæmdir höfðu undir hönd-
um á árunum fyrir síðasta stríð,
en Eggert átti sterka sál og sterk
an líkama þar til heilsa hans
tók að bila, og hann æðraðist
ekki, þó á móti bljesi.
Flestir kunningjar Eggerts
vissu fyrir löngu, hve mikinn á-
hugá hann hafð á að koma upp
fyrirmyndar hrossabúi, en. það sá
hann sjer ekki fært meðan hann
átti í öðrum stórum framkvæmd-
um að vinna, en hafði ekki nægi-
legt rekstursfje undir höndum.
— Nokkrum árum áður en hann
dó, hafði hann samt komið þessu
áhugamáli sínu í framkvæmd,
ekki með hagnaðarvon fyrir aug-
um sjer til handa, heldur af
margra ára áhuga fyrir þessu
máieíni, enda var Eggert þjóð-
kunnur hestamaður, og haíði ó-
venjulega vel vit á hestum, sat
þá manna best og tamdi þá vel,
— Til þessa hestabús er hvað
best stofnað, að þvi er rnenn til
vita hjer á landi, hestarnir vald-
ir af mikilli þekkingu, búinu
valinn ágætur staður á Kirkju-
bæ á Rangárvöllum. — Þetta
margra ára áhugamál Eggerts
komst í framkvæmd, en þvi mið-
ur naut hann þess ekki lcngi, en
vonandi verður það samt öllum,
stínum, en stórhug'ur hans sagði íSGm úhuga hafa fyrir hrossarækt
fljótt til sín, því að árið 1912 gagns og anægju síðar meir,
keypti hann Hof á Höfðaströnd
bg gerðist þar bóndi þar til 1914,
að hann fluttist til Reykjavíkur
og var þar samfleytt til 1922.
Á þessum árum rck Eggert
fmsa kaupsýslu, keypti hesta til
lútfluínings og rak stórbú á Gufu
Siesi, en þá jörð keypti hann á
jþessum árum. Árið 1922 fluttist
þann til Innri-Njarðvíkur og rak
bar íshús og útgerð þar til 1924,
en fluttist þá til Re-ykjavíkur og
gerðist þar starfsmaður „Shell“,
cn varð umboðsmaður fyrir það
f jelag í Vestxnannaeyjum á árun-
íum 1930—1939, jafnframt því
sem hann á sama tíma hafði þar
á hendi talsverðan útgerðarrekst
sxr fyrir sjálfan sig, en þar eftir
fluttist hanrt til Reykjavíkur og
bjó þar síðan til dauðadags.
Árið 1935 hafði Eggert komið
íxpp dráttarbraut í Innri Njax-ð-
vík, og þar í’eisti hann hrað-
frystihús, eitthvert myndarleg-
asta á landinu 1939. — Það hef-
lur verið rekið xneð miklum dugn
sði og hagsýni til þessa dags, en
j sambandi við það skal því ekki
gleymt, hvað Eggert, sem átti við
iheilsuleysi að stríða undanfarið,
var þakklátur Jóni Jónssyniirnar.
og er það áreiðanlega þess, sem
Eggert helst mundi hafa óskað.
Eggert Jónsson var i hærra
meðallagi á vöxt, en sarhanrek-
inn og afrenndur að kröftum á
yitgrí árum.
Hann var manna prúðastur í
allri framgöngu, skapstór, en
menn sáu hann aldrci skipta
skapi, svo vel hafði hann tamið
s.ier prúðmennsku alla og still-
ingu. — Ekkert var það sem
Eggert unni meira en sínu góða
heimili. Hann g;ftist 1912 cftir-
lifandi konu sinni Elímx Sig-
mundsdóttur frá Vindheimum í
Skagafirði, Andrjessonai’, bróður
sr. Magnúsar á Gilsbakka. —
Konu sína virti Eggert og dáði,
enda var hjónabar.d þeirra hjóna
og heimilislíf til sannrar fyrir-
myndar. — Þau hjónin eignuðust
tvær dætur, Sigurlaugu og Sol-
veigu, sem báðar eru búsettar í
Reykjavík.
Jeg vil að endingu tjá þeim
mæðgum, og öilum aðstandend-
um mína innilegustu hluttekn-
ingu í sorg þeirra, um leið og
jeg kveð þig, Eggcrt minn, með
þakklæti fyrir samverustund-
Þórarinn Egilson.
I DAG verður þjóðkunnm’ ágæt-
ismaður borínn til hinsta hvílu-
staðar. Kristján Ó. Skagfjöxð,
stórkaupmaður, er horfinn úr
hópi vina og samferðamanna.
Elli náði ekki að beygja hann,
en samt bar andlát hans ekki ó-
vænt að höndum. Um síðustu ára
mót tók Kristján að kenna sjúk-
leika, er ágerðist svo fljótt og
óviðráðanlega.að hann fjell í
valinn tæplega 68 ára gamall.
Meðan hann hafði ferilsvist, var
hann kempulegur á velli, friður
sýnum og drengilegur með silfur
hvítt hár. Hann var hverjum
manni lausari við yfirlæti, en þó
höfðinglegur í framgöngu. Allir,
sem kynntust honum, báru til
hans ótakmavkað traust.
—O—
Kristján Ólafsson Skagfjörð
var fæddur 11. dag októbermán-
aðar 1883 í Flatey á Breiðafirði.
Foreldrar hans voru Ólafur Krist
jánsson Skagfjörð, verslunar-
stjóri í Flatey, og kona hans, Jó-
hanna Hafliðadóttir Eyjólfsson-
ar í Svefneyjum, Var Kristján
því af góðu bergi brotinn. Hann
mun hafa alist upp við verslun-
arstörf í Flatey og á Patreksfirði
og dvaldist þar fram undir þrí-
tugsaldur. Þá tók hann sig upp
frá æskustöðvum og hjelt til
Englands. Stundaði hann þar
verslunarnám í góðum skóla og
lauk námi í London 1913. Eftir
það starfaði hann um skeið hjá
breskum verslunarhúsum, en
hvarf heim árið 1916 og stofnaði
umboðs- og heildverslun þá, er
hann veitti jafnan forstöðu sið-
an til dánardægurs. Árið 1910
kvæhtist hann eftirlifandi konu
sinni, Emílíu Hjörtþórsdóttur
verslunarmanns á Eyrarbakka.
Dóttir þeiri’a, Hanna, er gift Há-
koni Guðmundssyni Egilssonar.
—O—
Þannig er ævisaga Kristjáns O.
Skagfjörðs, sögð í fáum orðum.
En rnjer er nær að halda, að vei-
flestir kunningjar hans og sam-
starfsmenn hafi ekki vitað öllu
meira um einkahagi hans. Hann
var að upplagi dulur maður og
fáskiptinn. Honum var annað
tamara en að ræða um sjálfan
sig og einkamál sín. Og svo var
hitt, að fáxtm kom til hu.gar að
spyrja Skagfjörð um slíkt. Hann
þarfnaðist engra útskýringa.
Sjálft nafnið, Kristján Ó. Skag-
fjörð, var orðið heil mannlýsing.
Á bak við það stóð traustur mað-
ur, Ijúfur í viðmóti og höfðing-
legur, góður fjelagi, hafinn yfir
dajgurþras og hjegóma.
Vitanlega mæli jeg þetta mest
af eigin reynslu. Fundum okkur
bar allt í einu saman í Ferðafje-
lagi fslands — Kristján var kos-
inn í stjórn fjelagsins 1935. —
Hann mun þá fyrir skömmu hafa
tekið að iðka skíðaferðir og fjall-
göngur. í gömlum fjelagsskýrsl-
um sje jeg hans fyrst getið scm
fararstjóra í fjórum skemmti-
ferðum fjelagsins 1934. Skag-
fjöi’ð var þegar kosinn í ferða-
nefnd fjclagsins og litiú síðar
tók bann að mestu við fjárreið-
unx þess. Fjelagar voru þá lítið
eitt á annað þúsund. Sú tala hef-
ur síðan sexfaldast. Kom brátt að
þvx, að fjárreiður fjelagsins,
ferðalög og eftirlit með sæluhús-
ura varð svo umfangsmikið, að
nauðsynlegt var að fá fram-
kvæTndastjóra til að annast þetta
í heild. Tók Skagfjörð þctta
starf að sjer fyrir eindi-egin til-
mæli fjelagsstjórnarinnar og
annaðist síðan af annálsvei ðri íi’ú
nxennsku til æviloka. — Vitan-
lega ber að þakka fleirum en
Skagfjörð viðgang fjelagsins.
Það hefur haft strauminn með
sjer og starfsemi þess verið vin-
sæl. En allir samstarfsmenn hans
þakka honum manna mest.
Ferðafjclag íslands hefur því
orðið fyrir miklum og vandbætt-
um missi við fráfall Skagfjörðs.
Mun fjelagið að sjálfsögðu
gei’a sitt til þess að heiðra minn-
ir.gu hans látins, þótt ekki hafi
enn unnist tími til að ákveða,
með hvcrjum hættx það yroi best
gert. Mundi mörgum þykja við-
cigandi, að nafn Kristjáns Skag-
t ^ L
fjöi-ðs yrði tengt við næsta fjalla-
skála, er Ferðaíjelagið lætur
reisa. Hefur meðal annars verið
stungið upp á Esju í því sam-
bandi, en hún mun vissuelga
verða eins konar „heimafjall"
Reykvíkinga í framtíðinni.
Auk fei’ðafjelagsins lagði Krist
ján á sig mikil störf fyrir Skíða-
fjelag Reykjavíkur og var for-
maður þess frá 1941—1949 •— eft-
ir L. H. Muller.
Kristján Skagfjörð hafði yndi
af náttúrufegurð og undi sjer vel
í frelsi og víáttu öræfanna, þótt
eigi býsnaðist hann yfir sliku
fremur en öðru, sem að höndum
bar. Ilann var flestum mönnum
víðförlari og kunnugur ættlandi
sínu bæði í byggð og á hálendi.
Við samstarfsmenn Kristjáns
og fjelagar söknum hans af heil-
um hug og munum jafnan minn-
ast hans með hlýleika og virð-
ingu. Ástvinum hans sendurn við
innilegar samúðarkveðj ur.
Jón Eyþórsson.
★
MEÐ Kristjáni Ó. Skagfjörð er
hniginn annar besti forustumað-
ur Skíðafjelagsins og bi’autryðj-
andi við endurvakningu skíða-
íþróttarinnar hjer á landi.
Verk Kristjáns fyrir skíða-
íþróttina verða seint fullþökkuð.
Áhugi hans var ödi-epandi. Þeir,
sem á gangi hafa verið við Aust-
urvöll á sunnudagsmorgni að
vet.i-i til hafa veitt þessum roskna
skíðamanni atliygli, þar sem
hann stóð við bifreiðar Skíðafje-
lagsins, hvernig sem viðraði og
undirbjó skíðaferð.
Milli venjulegi’a helgidags-
skíðafe?:ða mátti oft sjá Skag-
fjörð einan á göngu á Hellisheiöi,
bæði til þess að veita sjer holl-
ustu og til þess að kanna skíða-
færið, svo hann gæti gefið um
þnð í-jettar upplýsingar fyrir
næstu íerð.
Hygg jeg ao engir íslendingar
hafí xxotað sjer eins vel þá heilsu
vernd, sem útivera á skíðum veit
ir, en árið 1950 mun hafa vcrið
hans metár, að því leyti, að þá
fór hann á skíði einhverntíma
alla mánuði ársins.
Þrátt fyrir vanlíðan síðastlið-
inn vetur gat Kristján ekki
heima setið. Þegar aðrir fóru til
fjalla mátti sjá hann á göngu-
sktðum sinum í nágrenni bæj-
arins. Þeg’ar Ferðafjelagið fór
sína árlegu skíðaíerð yfir Kjöl
síðastliðinn vetur, mátti sjá hann
oíanvert við Kárastaði, til þess
aðeins að fá að verða hópnurn
samferða á áfangastað. Svona
var ahuginn.
Öruggari fai’arstjóri og reynd-
ari þekktist ekki, en Skíðafje-
lagið átti því láni að fagha að
njóta krafta hans um aldarfjórð-
ung. Formaður þess var hann í
3 ár.
Aldrei held jeg að Kristján
hafi ferðast svo út á land, að
hann væri ekki undir það búinn,
jafnt sumar sem vetur, að g'eta
iðkað hina hressandi skíðaíþrótt,
þótt ekki væri nema litla stund.
Veit jeg að slík tækifæri Ijet
hann heldur ekki ónotuð, er
hann var á ferð utanlands, t.d. í
Skotlandi að vetx-i til.
Aldi-ei ljet hann neitt tækifæri
ónotað til þess að styrkja sitt
elskaða fjelag við ýms tækifæri.
Gjafirnár voru margskonar, sem
harxn styrkti með, en alltaf þær ,
sem mest var þörf fyrir á hverj-
um tima.
í ágætri grein er Árni Óla, rit -
stjóri, reit um Kristján í Lesbók
Morgunblaðsins í tilefni 35 ára
afmælis Skíðafjelagsins, 26. febr
1949, en þann dag var Skagfjörft
kjörinn annar heiðursfjelagi
þess, er í samtals formi lýst a
skemmtilegan hátt ýmsum atvik-
um úr skíðaferðum Ki’lstjáns óft
kemur þar best fram, hváð þaft
var sem heillaði hann svo mjög
Þar segir hann:
„Engin íþrótt hefir jafri göfg-
andi áhrif á hugarfar manna,
eins og skíðaíþróttin. Þegar snjór
inn hefir lagt sína hvítul blæju
yfir byggðir og óbyggðir og fann-
hvíta hálsa og fjöll ber við loft,
þá er það yndisleg tilhugsun aö
mega fara á skíði. Aldrei er loftíð
hreinna nje heilnæmara en þeg-
ar allt er á kafi í snjó. Skíðin.
eru mönnum eins og vængir, sem
hann svifur á yfir endalausar
fannbreiðurnai’, yfir hálsa ogf
dali. Hann þarf ekki að hugsa
um neina vegi, hann fer beint at‘
augum og ófærðin íefur hann.
ekki. Hann dregur andann djúpt,
brjóstið hvelfist og skapið ljett •
ist. Athygli og árverkni haldast i
hendur hjá honum, vöðvarnir
stælast, taugarnar liðkast. Þaf?
má segja um skíðamanninn þeg-
ar hann þýtur yfir víðáttuna eða
fer sem fugl fijúgi niður fjöll og
brattar brekkur að „kórónulaus-
á hann ríki og álfur“.
Þegar saga endurvakningar
skíðaiþróttarinnar hjer á landi
verður skráð, verður nafn Krist-
jáns ofarlega.
Skíðafjelag Reykjavíkur þakk-
ar þjer óeigingjarnt starf. Jeg
þakka margar ánægjulegar og
heillandi samverustundir á fjöll-
um.
Háíjallaró veri með þjer.
Stefáxx G. Björxxsson.
f>16ðverisr sammé!©
BONN, 25. sept. — Aöenauer
kanslari lýsti því vfir á stjórrx-
arfundi í dag að álit V-þýsku
stjórnarínnar á hinum ýmsu ut-
anríkismálum væri í stórum
dráttum'samhljóða áliti Vestur-
veldanna þriggja.
A fundi stjórnavinnar fluttl
Adenauer skýrslu- um viðræður
sinar við hernámsstjóra Vestur-
veldanna. NTB-Reuter.
fr0fyrnpíyferðir,r
NEW YORK, 25. sopt. — SAS
flugfjelagið ráðgétír itiax’g’ar auka
ferðir fyrir ameríska fei’ðamem
á Vetrarolympnileikana i febr.
Nú þegar eru ákveðnar 6 sjer-
stakar „OIy avpíuferðii’“. Sjer flug-
fjélagið um fyiárgreiðslu farþeg-
ar.na að ðl!u leyti. 1 sambandi við
3 þeirrs. verða farnar stuttar heinv
sóknir til höfuðborga hinna Norð-
urlandanna nema Islands og Fær-
eyja, en þátttakendur í hinunv
þrem fara að auki til dvalar I
Sviss eða Austurríki. Ferðin kost-
ar frá 650—1200 dollara. —NTB.
fyrir æru-
meisndi skrif
Oslo, 25. sept. — Málssókn er mi
hafin gegn Reidar • Larsen for-
manni í santökum ungra komm-
únista i Noi'egi ásamt gegn blað-
inu „Frelsið“ eða rjettara sagt
ritstjóra þess. Birtist í febrúar-
mánúði s.l. grein í blaðinu eftisr
Larsen sem er mjög ærumeið-
andi fyrir Einar Gerhardsen for-
sætisráðherra og fleiri embættis-
menn. Munu mai’gir váðherrar
vei'ða meðal vitna í rjettarhöid-
unum. - NTB.