Morgunblaðið - 04.10.1951, Blaðsíða 8

MORGVNBLAÐID
"Fíihhttudágur 4. októbér 195í
Útg.: H.f. Árvakur, Rtykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 16.00 á mánuði, innanlands.
í lausasölu 75 aura eintakið. 1 króna með Lesbók.
íjariapfrmrp og framhaids-
niðurjöfnun
GAURAGANGUR sá, sem minni
hlutaflokkarnir í bæjarstjórn
Reykjavíkur gerðu í sambandi
framhaldsniðurjöfnunarinnar er
nú alveg að lognast út af. Það _r
heilbrigð skyr.semi fólksins, sem
hefur kveðið hann niður. Almenn
ingur hefur sjeð, hversu órök-
studdar þær ádeilur voru, sem
beint var að meirihluta bæjar-
stjórnarinnar fyrir þessa ráðstöf-
un. Það hefur legið í augum uppi,
að þegar útgjöld vaxa af völd-
um kauphækkana og dýrtíðai, þá
verður að fá auknar tekjur til
þess að standa undir þessum út-
gjaldaauka. Af þeim ástæðum
hækkaði t. d. Tryggingarstofnun
ríkisins iðgjöldin til lífseyris-
sjóðs um 11%. Þá heyrðist hvorki
stuna nje hósti úr herbúðum
kommúnista, Alþýðuflokksins
eða Framsóknar. Með þeirri ráð-
stöfun voru þó lagðar 6—7 miijj.
kr. auknar álögur á þjóðina. Það
fannst minnihiutaflokkunuxr í
bæjarstjórn Reykjavíkur vera
allt í lagi. Þá heyrðust hvorki
stór orð nje heitingar. En þegar
að bæjarsjóður þurfti að afla sjer
aukinna tekna af sömu ástæðum
til þess að geta haldið uppi verk
legum framkvæmdum og at-
vinnu í bænum, þá grjetu þessii
hræsnarar og æsingaseggir krókó
dílatárum yfir ofurþunga þeirra
byrgða, sem lagðar væru á borg-
ara Reykjavíkur.
Þáttur Framsóknar er þó sjer-
staklega þess verður að honum
sje nú gerð nokkuð frekari skil.
Tíminn hjelt uppi hvað harðastri
hríð að Sjálfstæðismönnum í bæj
arstjórn fyrir framhaldsniðurjöfn
unina.
Það er ekki ófróðlegt að
bera þessa afstöðu málgagr.s
fjármálaráðherrans saman við
stefnu l’.ans sjálfs í því fjár-
lagafrumvarpi, sem hann hef-
ur nú lagt fyrir Alþingi. Ætla
mætti, eftir skrifum Tímans
um fjármál Reykjavíkur að
fjármálaráðherrann myndi
leggja til að skattar yrðu lækk
aðir eða að útgjöldum ríkisins
yrði a. m. k. haldið í sama
horfi og á f járlögum yfirstand
andi árs. En hvað segir fjár-
lagafrumvarpið fyrir árið 1952
um þetta?. Það sýnir hvorki
meira nje minna en 60 millj.
kr. hækkun útgjalda frá því
sem áætlað var á þessu ári.
Og hvernig skyldi eiga að
ná auknum tekjum til þess að
rísa undir þessum viðbótar út
gjöldum? Skyldi eiga að taka
lán til þess að standast þau?
Nei, f jármálaráðherrann ætl
ar sjer að fá 50 millj. kr.
hærri tekjur handa ríkissjóði
með tollum og sköttum og 10
millj. kr. meiri gróða af tóbaki
og brennivíni.
Þarna er þá lifandi lýst sam-
kvæmni Tímamanna 1 málflutn-
ingi þeirra. Þeir skipa sjer í sam-
kór með stjórnarandstöðunni,
kommúnistum og Alþýðuflokkn-
um, til þess að gera hróp að Sjálf
stæðismönnum í bæjarstjórn
Reykjavíkur fyrir 6 millj. kr.
aukna gjaldheimtu hjá Reylcvík-
ingum, Sjálfir láta þeir svo sinn
eiginn fjármálaráðherra leggja
fram fjárlagafrumvarp, sem
krefst 60 millj. kr. aukinna
álagr.a á þjóðina!!!
Fmnst . Imenningi í Reykjavík
ekki að Tíminn hafi barist af
einlægni njartai.s gegn framhalds
niðurjöfnuninn i ?
Á það má svo benda enn einu
sinni að Sjálfstæðismenn lögðu
út á þá braut, að framkvæma
framhaldsniðurjöfnun, sem að
vísu var engan vegin ánægjuleg
ráðstöfun, til þess fyrst og fremst
að geta haldið uppi verklegum
framkvæmdum og komist hjá að
segja miklum fjölda verkamanna
upp atvinnu þeirra um hásumar-
ið. Minnihlutaflokkarnir gerðu
það hinsvegar beinlínis að kröfu
sinni að sú leið yrði farin og að
fjöldi verkamanna yrði sviptur
atvinnu. Þar, sem Alþýðu-
flokkurinn rjeð ríkjum fór hann
líka þá leið. í Hafnarfirði var
verkamönnum sagt upp vinnu
þeirra nú fyrir skömmu þrátt fyr
ir það að við síðustu útsvarsálagn.
ingu þar væri stórum hærra álagi
bætt á útsvörin, en gert var í
Reykjavk með framhaldsniður-
jöfnuninni.
Þvættingur minnihlutaflokk-
anna um óreiðu og sukk í fjár-
reiðum Reykjavíkur afsannast
svo best með þeirri staðreynd,
sem öllum bæjarbúum er kunn,
að Sjálfstæðismenn hafa bæði nú
og undanfarin ár framkvæmt
margskonar sparnaðarráðstafan-
ir í rekstri bæjarins. Oftast nær
hafa minníhlutaflokkarnir snú-
ist harkalega gegn slíkum ráð-
stöfunum.
Er þess skemmst að minnast
er bæði kommúnistar og krat-
ar greiddu atkvæði gegn
þeirri tillögu Sjálfstæðis-
manna að undirbúin yrðu út-
boð einstakra framkvæmda í
gatnagerð bæjarins, með það
fyrir augum að draga úr kostn
aði við þær. Báðir þessir flokk
ar hafa hinsvegar talið kostn-
að við þessar framkvæmdir
alltof mikinn. Þannig rekst
eitt á annars horn hjá þessum
ábyrgðarlausu skrumurum,
sem ekkert jákvætt hafa til
málanna að leggja, aðeins upp
nám og æsingar. En heilbrigð
skynsemi almennings í Reykja
vík hefur sjeð í gegnum þenn
an skrípaleik.
Hvað gráta þeir!
HVAÐA ástand er það, sem Al-
þýðuflokkurinn grætur í versl-
unar- og viðskiptamálum þjóðar-
innar?
Það er í fyrsta lagi vöruskort-
urinn, sem einkenndi stjórnar-
tímabil Stefáns Jóhanns. Það er
í öðru lagi svarti markaðurinn,
sem þá blómgvaðist. Það er í
þriðja lagi bakdyraverslunin,
braskið og spákaupmennskan,
sem þá fjekk byr undir báða
vængi í skjóli baftanna og nefnda
valdsins.
Þetta er ástandið, sem Alþýðu-
blaðið skælir daglega yfir að
skuli vera liðið undir lok.
En hvers krefst þá Alþýðu-
flokkurinn í viðskiptamálun-
um?
Að sama ásfand vevði skap-
að á ný. Vöruskorttmnn, höft
in, svarti markaðurism og
braskið — það ( hið fyrir-
heitna iand pessa „hugsjóna-
lausa, gam'a og værukæra
hækju)iðs“ eins og einr. af
þingmönnum Aíþýð 'okk .ins
lýsti honum fyrir sí'.usíu al-
þingiskosningar.
Ekki er nú von í, góðu um
fylgi og tra st :;Iíi*s s jórnmála
flokks!'.
SjéiTierarBadagskabarettlnrB:
E'rumsýníngin í Aus! urbæiurbíói
FRUMSÝNING Sjómannadags-
kabarettsins í Austurbæjarbíó
s. 1. mánudag var engan veginn
lítill atburður í skemmtanalífi
bæjarins. Það er ekki mjög al-
gengt að Reykvíkingar eigi kost
á að sjá jafn fjölmennan hóp
fjölleikamanna sýna listir sínar
og þessi kabarett hefur á að
skipa.
Áður en sýningin hófst flutti
Henry Hálfdánarson, formaður
Sjómannadagsráðsins, stutt á-
varp. Bauð hann áhorfendur vel-
komna og minnti á það, að til-
gangurinn með því að fá hingað
þessa erlendu skemmtikrafta
væri. í senn sá, að styðja gott
málefni og gefa almenningi kost
á fjölbreyttri skemmtun. Þetta
málefni væri bygging Dvalar-
heimilis aldraðra sjómanna. —
Hann fagnaði þvi að þessari nauð
synlegu stofnun hefði nú verið
úthlutað ágætri lóð í Laugarásn-
um og ljet þá von í ljós að þar
risi innan skamms fögur og mynd
arleg bygging.
SÝNINGIN
Því næst hófust skemmtiatriði
kabarettsins. Kynnti Pjetur Pjet
ursson þau. Fyrst ljek hljóm-
sveit Kristjáns Kristjánssonar
nýjustu danslögin. Er óhætt að
fullyrða að þessi hljómsveit sje
ein hinna bestu í bænum. Ljek
hún öðru hverju allan timann
meðan að sýningin stóð. Var ekki
laust við að sumnm fyndist kenna
heldur mikillar angurværðar og
deyfðar í danslagavalinu. Við slík
tækifæri verður að vera hressileg
ur og fjörgandi blær yfir hljóm-
listinni.
Þá sýndu tveir „Ottous“ akro-
batik. Voru það ung stúlka og
piltur sænsk, sem önnuðust það
atriði. Eru þau bæði ákaflega
fim.
Næst komu tveir austurrískir
grínleikarar, John og Edwin,
fram á sjónarsviðið. Það voru
skrýtnir og skemmtilegir náung-
ar. Ljeku þeir allskonar kúnstir
og var ágætlega fagnað.
BÚKTAL OG HUGS-
ANAFLUTNINGUR
Þá kom búktalarinn Jack At-
kins til sögunnar ásamt sýni sín-
um, pörupiltinum Nikolæ. Rædd-
ust þeir við um skeið og fór
margt spaugilegt á milli þeirra
feðga.
Síðan sýndu þýsk systkini
margskonar listir á einhjólum,
m. a. á palli, sem nær upp undir
loft í kvikmyndahúsinu. Þá var
komið að athyglisverðasta og
langsamlega besta atriði kabar-
ettsins. Voru það Truxahjónin,
Erik Bang og kona hans, sem
önnuðust það. Sýndu þau svo
magnaðan hugsanaflutning að á-
horfendur sátu bókstaflega agn-
dofa í sætum sínum. Sat frúin
upp á leiksviði með svart bindi
fyrir augum en maður hennar
gekk úr á meðal áhorfenda og
fjekk lánaða hjá þeim allskonar
hluti. Spurðu þeir frúna síðan,
hvaða hlutir þetta væru. Svaraði
hún því hiklaust og greinilega.
M. a. upplýsti hún, hvernig vasa-
hnífar áhorfenda væru á litinn,
hve mörg blöð væru í þeim, hvar
þeir væru framleiddir o. s. frv.
Hjá einum áhorfenda fjekk Truxa
lánað fjelagsmerki, öðrum græn-
lenskan peningaseðil, þriðja lyk-
il, fjórða tóbaksdósir, fimmta
tölu, o. s. frv. Frúin svaraði jafn
harðan, hvaða hlutir þetta væru
og lýsti þeim nákvæmlega. T. d.
sagði hún hiklaust númerið á
grænlenska peningaseðlinum,
sem þó var 6 tölur!! Út yfir tók
þó þegar hún nefndi nafn, heím-
ilisfang og símanúmer mamv
eins, sem einn áhorfenda benti
á í símaskránrii!!!
Trux-, sýndi ennfremur ýms
ti ibi-ögð af mikilli leikni.
1.5' ■ 1NS OG
v.-ií -T ,1’NAÐUR
Þ- . ndi sænska parið línu-
dans af ótrúlegri fimi. Stóð p' t-
urinn rn. a. á höíði á miðri ]í,i-
Truxa-hjónin.
unni, dansaði og hjólaði á henni.
Næsta atriði annaðist „Gentle-
^ man Jack“. Gerði hann nokkrum
áhorfendum þann greiða að
: hnupla allskonar hlutum úr vös-
I um þeirra. Er hann svo slunginn
að menn rönkuðu ekki við sjer
þó veski hyrfi úr vösum þeirra,
, úrið af úlnliðnum og einn varð
meira að segja fyrir þvi óhappi
að stolið var af honum axla-
böndunum!!
Þá sýndu þeir austurísku jafn-
vægifimleika, stóðu m. a. á höfði
á flöskustútum og gerðu allskon-
ar lygilega hluti. Þrír Búlgarar,
þar af ein stúlka, sýndu flug-
fimleika af mikilli færni.
Að sýningunni lokinni komu
allir fjölleikamennirnir fram á
sviðið og voru óspart hylltir. —
Þakkaði Truxa áhorfendum fyrir
þeirra hönd góðar viðtökur og
framkvæmdastjóra kabarettsins,
Framh. á bls. 12.
Velvakandi skriíar:
ÚR DAGLEGA LáFINU
Þeir dæma sig' sjálfir
úr leik
HÚSMÓÐIR skrifar mjer á
þessa leið:
„Kæri Velvakandi. Jeg get
ekki annað sagt en jeg undrast
nokkuð blaðaskrifin um hina ó-
hóflegu álagningu vissra versl-
ana, sem hafa óheiðarlega notað
sjer hið fengna viðskiptafrelsi.
Mjer hefir alltaf skilist, að
frjáls viðskipti væri eftirsóknar-
verð til þess að menn geti
keppst um að bjóða vildarkjör,
bjóða vörurnar fyrir sem hag-
kvæmast verð. Þeir kaupsýslu-
menn, jafnt stórkaupmenn og
smásalar, sem skeyta ekki þessu
hlutverki sinu, þeir hljóta að
dæma sjálfa sig úr leik, því að
enginn vill versla við þá, þegar
menn hafa áttað sig á verslunar-
háttum þeirra.
Verðið þarf að
auglýsa meira
Íj'N verslanirnar sjálfar verða
J hjer að koma til móts við
almennihg, þeim á líka að vera
hagur í að auðvelda honum hið
frjálsa val. Þær verða að gera
meira að því að auglýsa, við
hvaða verði þær bjóða vörurnar.
Fólk hefir tekið eftir því, að
harðla sjáldgæft er orðxð, að
verðlagsins sje í nokkru getið,
þegar varan er auglýst; eins og
það væri aukaatriði. — Þetta
kemur til af því, að árum saman
hefir aðalatriðið verið að fá vör-
una, svo að almenningur hefir
keypt hana án nokkurs tillits til
þess, hvað hún kostaði. Og svo
nikið hefir óðagotið verið að íiá
í vörurnar, að merm kaupa þær
oít dýi'ara verði en þær fást í
næstu búð.
Fyigikvii’ar Kaftanna
ÞAÐ var eins og kaupmaður
sagði við mig i fyrra: „Alit
kaupmannsstarfið c orðið íeið-
inlegra en það áður var, það er
að engu orðið hjá því, sem þaðþetta ekki
var fyrrum. Öll fyrirhöfn okkar
fer í að fá innflutningsleyfi,
sitja í biðstofum og reikna út
kvóta, en ekkert hirt um að gera
hagkvæm innkaup. Áður fyrr
höfðum við þó aðalfyrirhöfnina
af því, en nú er allt fengið, ef
við náum í vöruna, hvernig sem
hún er og hvað sem hún kostar,
því að allt gengur út. Versiunar-
hömlurnar eru okkur slíkur fjöt-
ur um fót, að annað verður að
sitja á hakanum“.
!
Breyttir siðir með
breyttum tímum
JEG sje ekki betur en nú sjeu
komnir allt aðrir tímar fyrir
kaupmennina og á því verða þeir
að átta sig umsvifalaust. — Nú
verða þeir að vanda sig meir en
nokkru sinni fyrr, sjá almenn-
ingi fyrir góðri vöru við hag-
xvæmu verði.
Þeir eiga að auðveida verðgæsl
una, sem almenningur hefir nú
sjálfur fengið í hendurnar, ef svo
mætti segja, og gera meira a<$
því að auglýsa vöruverðið. Þeir,
sem afrækja ekki skyldu góðs
kaupmanns, halda virðingu sinni
og verslun, en hinir eiga að sitja
uppi með vörurnar óseldar. Það
kennir þeim rjetta álagningu bet-
ur en nokkuð annað“.
Vantar varahluti
EYRARRÓS hefir sent þetta
brjef: „Jeg er ein þessara
lánssömu kvenna, sem hefi eign-
ast ýmis nýju heimjlistækin, ís-
skáp, þvottavjel og hrærivjel.
Aí:t gott hefi jeg um þau að
segja, en nú ber þó skugga á.
Hrærivjelin er farin að ganga
nokkuð úr sjer, og lái jeg henni
það ekki.
En mikið varð jeg forviða, þeg
ar jeg gat hvergi fengið í hana
varahluíi, Hrædd er jeg um, að
það bagi flcirj en mig, og vil jeg
því mælast til, að á því verði
ráðin bót, því að svona getur