Morgunblaðið - 31.10.1951, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIÐ
Miðvíkudagur 31. október 1951
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Pátstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 16.00 á mánuði, innanlands.
í lausasölu 75 aura eintakið. 1 króna með Lesbók;
Landsfundurinn
10. LANDSFUNDUR Sjálfstæð-
ismanna verður haldinn hjer í
Reykjavík þessa dagana. Fund-
urinn verður settur í kvöld í
Sjálfstæðishúsinu, og stendur
fram á sunnudag.
Fulltrúar Sjálfstæðisfjelaganna
og trúnaðarmenn flokksins, sem
kjörnir hafa verið á landsfund,
eru nú allflestir komnir til bæj-
arins. Landsfundurinn verður
fjölsóttur og skipaður fulltrúum
úr öllum kjördæmum landsins.
i ★
Landsfundir Sjálfstæðis-
flokksins hafa ætíð markað
merkilegt spor í starfs- og
þróunarsögu flokksins. Lands-
fundurinn fer með æðsta vald
í málefnum stærsta stjórn-
málaflokks landsins. Á þess-
um fundi eru ekki aðeins full-
trúar úr öllum kjördæmum
landsins, heldur einnig fólk
úr öllum stjettum þjóðfjelags-
ins, til sjávar og sveita. Lands
fundurinn ber þannig í sjer
þau einkenni, sem Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur fram yfir
alia aðra flokka þessa þjóð-
fjelags, að vera flokkur allra
stjetta, þjóðarheildarinnar, en
ekki einstakra hagsmuna-
hópa eða sjergreina.
í þessu höfuðeinkenm Sjálf-
stæðisflokksins felst bæði styrk-
leiki og veikleiki flokksins. I
þessu felst sá mikli styrkleiki,
sem hefir verið þess valdandi, að
flokkurinn hefir í senn verið
stærsti stjórnmálaflokkur lands-
ins og öflugast sameiningartákn
þjóðarinnar. Á hinn bóginn má
segja, að Sjálfstæðisflokkurinn
sje veikari í kröfupólitíkinni fyr-
ir hina einstöku stjettarhags-
muni, þar sem honum ber að
festa sjónir á samræmdum þjóð-
arhagsmunum. Sjálfstæiðsflokk-
urinn verður að una þessum veik
leika.
★
Landsfundir Sjálfstæðisflokks-
ins eru að jafnaði haldnir annað
hvert ár, ályktanir þeirra og af-
greiðsla mála marka í stórum
dráttum stefnu flokksins á milli
fundanna. Á Landsfundum hafa
jafnan komið fram merk nýmæli
til framfara og þjóðarheilla, sem
síðan hefir verið kostað kapps
um að framkvæma af forvígis-
mönnum flokksins og þingflokkn
um á löggjafarsamkomu þjóðar-
ihnar.
Það er t. d. merkilegt að
minnast þess nú, þegar verið
er að framkvæma hinar miklu
j rafvirkjanir við Sogið . og
Laxá, og þegar horft er til
baka til þeirrar þróunar, sem
i raforkan hefir skapað í þjóð-
j lífinu, að það var einmitt á
| fyrsta Landsfundinum, sem
I söguleg ályktun var gerð í
raforkumálunum. Fyrrverandi
I formaður Sjálfstæðisflokksins,
) Jón Þorláksson, hafði þá beitt
sjer fyrir flutningi frumvarps
á Alþingi um raforkuvirkjan-
ir til almencingsþarfa, en tak-
mark hans var þá þegar, að
raforkan skyldi beisluð í þágu
allrar þjóðarinnar, einnig
; sveitanna, sem þá höfðu lítið
1 af rafljósum eða annarri notk-
j un raforku að segja. Lands-
! fundurinn tók þá undir þetta
J mál með eftirfarandi álykt-
I un:
I ★
„Fundurinn lætur í ljós ein-
dregna ánægju sína yfir frum-
varpi því um raforkuveitur, sem
nú er fyrir þinginu og télur. sam-
þykkt þess stórt spor í áttina til
þess að halda fólki í sveitunum
og gera vistina þar þægilegri og
flýta íyrir ræktun landsins.“
★
Meirihlutinn á Alþingi snjerist
þá öndverður gegn þessum til-
lögum í raforkumálunum. Nú,
eftir 22 ár, skilja menn betur,
hversu mikla þýðingu hefði haft
að veita þeim þegar brautar-
gengi.
Slík dæmi eru mörg í sögu
Landsfundanna og er ekki tóm
til þess að víkja að þeim hjer.
Þó þykir rjett að minna einnig
á annan málaflokk, sem nú er
mjög mikið umræddur, en það
eru húsnæðismálin. í þeim gerði
síðasti landsfundur, sem haldinn
var á Akureyri 1948, tvær álykt-
anirr sem báðar hafa nú náð
fram að ganga.
★
Annars vegar var gerð krafa
um það, að eignaauki, sem
skapaðist vegna aukavinnu
manna við byggingu eigin
íbúða, yrði skattfrjáls. Þessi
krafa var borin fram í frum-
varpsformi af hálfu þing-
manna Sjálfstæðisflokksins og
lögfest á næsta þingi eftir
Landsfundinn. Einnig var lögð
áhersla á að skapa mönnum
aðstöðu til þess að geta sjálfir
byggt smáíbúðir til eigin af-
nota, og var fyrri krafan for-
senda þess, að menn gætu hag
nýtt slíkt, án þess að verða
fyrir refsivendi skattalaganna.
Smáíbúðabyggingarnar með
þessum hætti eru nú eitt
helsta úrræðið til þess að
greiða fram úr hinum miklu
húsnæðisvandræðum, ekki
síst þegar bæði er við að etja
efnisskort og einnig tilfinnan-
legan lánsfjárskort.
Það er ástæða til þess að
láta í Ijós þær vonir, þegar
10. landsfundur Sjálfstæðis-
manna sest nú á rökstóla, að
hann megi verða til þess að
efla og styrkja flokkinn og
marlta ný og heillarík fram-
faraspor í þróunarsögu ís-
lensku þjóðarinnar.
Aukin sljórnmála-
fræðsla.
EINS og áður hefir verið skýrt frá
hjer í blaðinu er Sjálfstæðisflokkur-
inn nú að hefja að nýju starfsemi
stjórnmálaskóla flokksins, sem starf-
ræktur var áður fyrr, en hætti aftur
störfum á stríðsárimum.
Það er ástæða til þess að fagna
því að þessi þáttur flókksstarfsem-
innar er endurvakinn.
Ekkert er líklegra til þess að
styrkja Sjálfstæðisflokkinn sjálfan
og efla heilbrigða stjórnmálaþróun í
landinu en að halda uppi öflugri og
sannri fræðslustarfsemi meðal hinn-
ar uppvaxandi kynslóðar.
Að þessu sinni sækja skólann 30—
40 ungir og áhugasamir Sjálfstæðis-
menn viðsvegar af landinu. Þeim er
veitt fræðsla með fyrirlestrahaldi
um 'helstu þætti stjórnmálanna og
iðka jafnframt mælskuæfingar á
málfundum.
Aukin pólitísk fræðsla er grund-
völlur þroskaðs lýðræðisskipulags. —
Því ber að fagna sjerstaklega þeirri
starfsemi, sem stefnir að þessu
marki, ___________, 1
áhugamál Húsvíkingu er hitss-
FRJETTAMAÐUR Mbl. hitti nýl.
Júlíus Havsteen sýslumann, sem
er á ferð í Reykjavík um þessar
mundir, og spurði hann frjetta að
nörðan úm tíðarfar, heyskap og
fleira. Fórust sýslumanninum orð
á þessa leið:
Um tíðarfarið er það að segja,
að framan af virtist sem það ætl-
aði að verða sæmilegt. Um miðjan
júlí tók það hinsvegar stakka-
skiptum og rigningartímabil hófst.
Fór úrkoman vaxandi í ágústlok
og september.
Um tíma ieit út fyrir að gera
þyrfti stórfelldan niðurskurð á
búpeningi. En þá stytti upp og
gott veður hjelst allt fram til miðs
októbermánaðar. Göngum var frest
að en unnið var af kappi að því
að bjarga heyjunum og hefur það
tekist vonum framar.
HEYFENGUR í MINNA LAGI
— Heyfengur þingeyskra bænda
mun þá lítill eftir sumarið?
— Hann mun nokkuð fyrir neð-
an meðallag. Fyrri sláttur var þó
góður og þeir best settir, sem
fyrstir hófu slátt. Hinsvegar
byrjaði sláttur seint vegna þess
að seint voraði og kal í túnum
tafði mikið fyrir sprettu.
— En hvað er um sauðfjárrækt-
ina að segja?
— Lömb virtust í vor mundu
verða væn, en er til slátrunar
kom náðu dilkar vart meðalvigt.
Jeg tel þetta stafa af hinum
miklu rigningum, að þær muni
hafa haft sín áhrif á lömbin og
um leið spillt grösum.
Áhrif rigninganna komu líka
fram á berjum. Aðalbláber eru
bragðminni en venjulega og virð-
ast eins og vatnssósa. Krækiber
eru hinsvegar vel þroskuð.
BRENNISTEINSVINNSLA
í NÁMUSKARÐI
veita fró Eeykfahverfi
Samtal við Júlíus Havsleen sýslumann.
Júlíus Havsteen.
HAFNAR- VEGA- OG
RAFORKUMÁL
— Hafa ekki verið neinar fram-
kvæmdir nyrðra í sumar að brenni-
steinsnáminu undanskildu ?
-— Að hafnargerð á Húsavík
hefur ekkert verið unnið í sumar,
en jeg er nú hjer meðal annars
í erindum hafnarinnar. Hafnar-
garðinn þarf að framlengja um
30—45 metra. Jafnframt þarf að
dýpka og skipuleggja höfnina en
þá er Húsavíkurhöfn einhver besta
höfn á Norðurlandi.
Vegakerfi er nú orðið gott í
sýslunni, en áherslu þarf þó að
leggja á að vegurinn yfir Tjömes,
sem tengir saman sýslufjelögin,
verði tilbúinn á sumri komanda.
Hvað raforkumálum viðvíkur
stendur nú sem hæst bygging
Laxárstöðvarinnar. Þangað , kom
jeg stuttu áður en jeg fór suður
og þótti mjer hún stórkostlegt
mannvirki. Þetta orkuver mun um
ókomin ár flytja Ijós og hita yfir
byggðir Eyjafjarðar og Þingeyj-
arsýslu auk Akureyrarbæjar,
sagði sýslumaðurinn að lokum.
.4. St.
Fjársöfnun Flugbjörg
unarsveilarinnar
FLUGBJÖRGUNARS3T3ITIN hef-
ur undanfarið unnið að fjársöfnun
meðal manna hjer í bænum, er á-
huga hafá á starfsemi sveitarinnar.
Hafa memi brugðist vel við og er
árangurinn orðin allgóður þegar.
Samskotafjenu verður varið til
kaupa á útbúnaði og tækjum til
björgunarsveitarinnar, svo hún geti
fyrirvaralaust lagt af stað til að-
stoðar nauðstöddum flugvjelum, með
ellan útbúnað, sem fullkomnastan,
er þarf i slikum neyðartilfellum.
Á næstunni verður lialdið áfram
að leita til manna um að efla sjóð-
inn, er standast á straum ai kostn-
aðinum, en forráðamenn björgunar-
sveitarinnar vilja koma allri skipan
mála í örugga höfn, sem allra fyrst.
— Hvað er annað markverðra
tíðinda úr sýslunni.
— Það er um brennisteins-
vinnsluna í Námuskarði. Þar hafa
í sumar náðst upp um 300 smá-
lestir af mjög hreinum brenni-
steini, sem nú á að senda til út-
landa. Þar verður hann fullhreins-
aður, en vjelar vantar til þess að
fullhreinsa hann hjer heima.
Þá hafa verið á vegum ríkisins
gerðar 2 borholur á þessum sömu
slóðum. Úr annari borholunni fást
um 18—20 smálestir af brenni-
steinsgufu á klukkustund. Hin er
nokkru minni.
FRAMTÍÐARFYRIRTÆKI
— Þarna má sjálfsagt á ekki
mjög stóru svæði gera fjölda bor-
hola slíkar sem þessar. Þegar fjár-
magn fæst virðist því framtíðin
vera annaðhvort að vinna brenni-
stein úr gufunni þarna á staðn-
um eða leiða hana í pípum til
Húsavíkur og vinna brennistein
úr henni þar. Leiðin liggur þá
framhjá eldfjallinu Kröflu en þar
er mikið brennisteinssvæði.
— Á hvers vegum fer brenni-
steinsgröfturinn fram í Námu-
skarði?
— Það er hlutafjelag sem hefir
hann með höndum. Að því fjelagi
standa m. a. sýslufjelag S-Þing-
eyjarsýslu og Húsavíkurbær. Eru
miklar vonir tengdar við þessa
brennisteinsvinnslu og jeg tel að
þetta sje stórkostlegt framtíðar-
fyrirtæki, þó ef til vill sje ekki
hægt að fullyrða frekar um það.
HITAVEITA FYRIR
HÚSAVÍK
— Eru ekki fleiri framfaramál
á döfinni í yðar hjeraði?
— Meðal annara eitt sem er
ennþá þýðingarmeira fyrir hjerað-
ið. Það er að leiða vatn úr heit-
um hverum í Reykjahverfinu til
upphitunar húsa í Húsavík, svo
ekki þurfi að kaupa kol með okur-
verði.
Báðum megin við hitaveitu-
leiðsluna ættu síðan að rísa byggða
hverfi sveitabæja, sem einnig
fengju heitt vatn til upphitunar
og til ræktunar. Þetta er mjög
mikilsvert mál og þyrfti nákvæmr-
ar rannsóknar við.
Velvakandi skrifar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
ISUMAR ló hún á í lyngmónum
full móðuróstar, seinna fóstraði
hún upp stóra ungahópinn, og hún
jjet sjer annt um hann eins og mæð-
urnar við Laugaveginn eða Hverfis-
götu, að litlu greyin færi sjer ekki
að voða.
Þessa dagana
'koma fyrstu rjúp
úrnar i búðir,
smávaxnar og
lostætar. — Það
verður einni
krásinni fleira á
borði sælkerans.
Mikið hefir
verið rætt og rit
að um friðun
rjúpunnar. — 1
fyrra óaði mörg
um, hve þing-
mennirmr fjöl-
yrtu þar um, en niðurstaðan varð
sú, að rjúpnadráp er heimilt.
Ný friSunarlög
í uppsiglingu
IUPPHAFI þess þings, sem nú sit-
ur, lagði rikisstjórnin fram frum-
varp til laga um fuglaveiðar og
fuglafriðun. Þar er dreginn.saman í
eitt sægur ísl. lagaákvæða um rjett
til fuglaveiða, friðun fugla, veiði-
tíma o. fl. Þar er ,gert ráð fyrir, að
heimilt sje að veiða rjúpuna frá 15.
okt. til 31. des.
Landeigendur banna
rjúpnadráp
MAPvGIR landeigendur láta sjer
ekki nægja þá vemd, sem rjúp-
unni er veitt í friðunarlögum, held-
ur banna a.m.k. utansveitai-mönnum
rjúpnaveiðar í landareignum sínum,
þó að á veiðitímanum sje. Sunnan
lands, þar sem ágengni veiðimanna
er mest vegna nálægðarinnar við
höfuðfoorgina, hafa nokkrir hreppar
þannig sett bann við rjúpnaveiðum.
það þykir þeim vitaskuld súrt í brot-
ið v t j-ðimöím un uxn, þvi að óveuju
mikil rjúpa liefir setst að í byggð.
Það hefðu gömlu mennirmr talið
t ita á snjóa- og harðindavetur.
u
Hlustandi þaklsar
Kristmanni
NOKK.RA.R línur frá hlustanda:
„Um leið og jeg óska Krist-
manni Guðmundssyni innilega til
hamingju með fimmtugsafmæiið
langar mig a.ð færa honum j>akkir
fvrir prýðilega hugleiðingu, sem
hann fíutti í útvarpið s.l. sunnudag
og nefndi: „Að eiga og missa“. Teg
býst .við, að fleiri en jeg hafi orðið
hrifnir bæði af efni og flutningi.
Hlustandi“.
Rithöfumlarnir
fátíðir gestir
SANNARLEGA var skemmtilegt
að heyra í Kristmanni. En jeg
er stundum að velta því fyiir mjer,
hvers vegna íslensku rithöfundarnir
kpmi ekki oftar í útvarpið. Snjallir
menn senda frá sjer bækur dögam
oítar, en það er viðburður, ef þeir
lesa upp úr þeim í útvarpið. Og úr
því að talað er um afmæli, þá er
rjett að skjóta þvi hjer inn í. að pað
er eins og íslensku rithöfundamir
eigi aldrei afmæli, eða hvi er g>ð-
um höfundum svo sjaldan helguð
vaka útvarpsins? Aftur á móti fara
afntæli tónskáldanna ekki fyrir oían
garð Oig neðan hjá hlustendunum.
Þjóðin hlýtur að fara mikils á
mis að heyra ekki nokkrum sinnum
árlega i slyngustu höfundum sínum.
Þau eru stundum
kaldhæðin örlögin
ÞAÐ ER helsti djúpt tekið í árinní
að segja, að stafrófskver fáist
hreint ekki í bókabúðunum, en ósköp
fer litið fyrir þeim. 1 sumum búðum
eru þau alls ekki til, aðrar hafa
kver á boðstólnum., allar það sama.
Mesta bókaþjóð í heimi, já hætt
er irú við, en þar er roestu erfið-
jieikum bundið að fá stafrófskver. j