Morgunblaðið - 16.11.1951, Blaðsíða 1

! 38. árgangOí
263. tbl. — Föstudagur 16. nóvember 1951
PrentsmlSJa Mergnnblaðsina, j
Arabamir flyijasi líka buri.
Farúk:
Egyptar munu hcyja frels-
isbaráttuna tii úrslita
Breskum fjesýslumönnum égnað. |
j
Einkaskeyti til Mbl. frá NTB—Reuter.
KAIRÓ, 15. nóv. — í dag flutti egypski forsætisráðherrann, NahaS
Fasha, hásætisræðu Farúks konungs, er þing var sett. f ræðunni
sagði m. a.: „Egyptar hvika hvergi, munu heyja frelsisbaráttu sin»
til úrslita. Þeir munu hvorki láta fæla sig frá stefnunni ógn nja
hótun utan frá.“ t
Horfnrnar í Egyptalandi fara heldur versnandi. Breskar konur og börn hafa flutst burt frá þeim
svæðum, þar sem ekki þykir ugglaust um, að þær sjeu óhultar. En Arabarnir flytjast líka brott frá
þeim hjeruðum, sem Bretar ráða. Myndin sýnir Araba á leið frá borginni Ismailia við Suez-skurð
til Kairó. í baksýn sjer í skurðinn, sem rennur milli Ismailia og óshólma Nílar.
Formur kommúnista fletíi
AlisherjarþiRginu í gær
Vlð júgé-slafnesku landamærbi eru nú
25 herfylki Kominformríkjanna.
Einkaskeyti til Mbl. frá NTB—Reuter.
FARÍS, 15. nóv. — Edvard Kardelj, utanríkisráðherra, sagði frá
því í Allsherjarþinginu í dag, að hersveitir kommúnistaríkjanna
í Austur-Evrópu, sem tekið hafa sjer stöðu við landamæri Júgó-
Siafíu, hafi hjer um bil tvöfaldast undanfarin 2 ár. Hafa komm-
únistar þar nú 25 herfylki í stað 14 fyrir 2 árum. Hann skýrði
og frá því, að þeir bandamenn Rússa, sem eiga land að Júgó-
Slafíu, hafi 53 herfylki undir vopnum.
ofan af þeim í
TVEIR HILLJARÐAR
r
A
ftiersku stjórn&r-
skiptin
OSLÓ, 15. nóv. — Á morgun,
föstudag, verður lausnarbeiðni
Gerhardsens-stjórnarinnar tekin
fyrir í ríkisráðinu. Nýi forsætis-
ráðherrann, Óskar Torp, leggur
fram ráðherralista sinn á mánu-
daginn, en þá fara stjórnarskipt-
in fram. — NTB.
Lagerkvist fjekk
Hóbelsverðlaunin
STOKKHÓLMI, 15. nóv. — í
dag afrjeð sænska akademían
að veita Per Lagerkvist bók-
menntaverðlaun Nóbels að
þessu sinni.
í greinargerð akademíunnar
segir, að Lagerkvist fái verð-
launin vegna listræns kynngi-
máttar og eins vegna þess, hve
frjáls og óháður hann Ieitar
svars við hinni eilífu spurn
mannsins í skáldskap sínum.
Lagerkvist er 4. sænski höf-
undurinn, sem fær Nóbels-
verðlaun. Hinir eru Selma
Lagerlöf, 1909, Verner von
Heidenstam, 1916, og Erik A.
Karlfeltlt 1931.
Þetta er i 45. skipti, sem
Nóbelsverðlaun eru veitt í bók
menntum. Verðlaunin nema
167,612 sænskum kr. — NTB.
PARÍS, 15. nóv. — Aðalritari
S. Þ., Trygve Lie, sagði frá því
í dag,' að þær 60 þjóðir, sem aðild
eiga að S. Þ., verðu 2 milljörðum
dala vikulega til hemaðarþarfa,
en heildarútgjöld S. Þ. næmi ekki
nema 40 til 50 millj. á ári.
Oifudellðii æflar
aS reynast terleysf
★ TEHERAN, 15. nóv. — Áreið
anlegar heimildir herma, að
Bandaríkjastjórn ætli ekki
að hætta tilraunum sínum til
að finna lausn olíudeilunnar.
SÍr Mossadeo, forsætisráðherra
Persíu, átti enn fund með
bandaríska aðstoðarutanrík-
isráðherranum í dag.
•fc Mossadeq fer frá Washington
á sunnudaginn, og er búist
við, að sendiherra Bandaríkj-
: anna í Teheran, Henderson,
muni reyna að fá Breta og
Persa til að ræðast við á ný.
■jlr Formælandi Bandaríkja-
stjórnar sagði í dag, að nokk-
uð hefði áunnist með viðræð
j i unum við Mossadeq að und-
: ‘ anförnu, en hann vildi ekki
greina nánar frá því máli.
— Reuter—NTB
4 ROFNIR FRIÐAR-
ISAMNINGAR
í þessu liði teljast ekki öflug-
[ar lögreglusveitir. Svo er þann-
ig mál með vexti, að herafli þess-
ara ríkja er miklu meiri en þeim
er heimilað í friðarsamningun-
um.
Kerdelj sagði, að enn væri
ótaldar þær hersveitir rúss-
neskar, sem hafast við í þess-
um ríkjum. Var ræða utan-
ríkisráðherrans sú lang at-
hyglisverðasta, sem flutt var
í AlLsherjarþinginu í dag.
HEGÐUN RÚSSA OG
HJÁRÍKJANNA
Kerdelj beindi hvössustu
skeytum sinum að Komin-
formríkjunum, sem eitt sinn
voru bandalagsríki hans. —
Hann lýsti árásarógnun þeirra
við Júgó-Slafíu og sagði, að
þau skipulegðu landamæra-
skærur. Viðskiptastríð þeirra
er algert, þau hafa slitið öll
stjórnroálasambönd og mis-
þyrmt júgó-slafncskum scndi-
raönnum. Reynt hafa Komin-
formríkin með Rússland í
bróddi fylkingar að hlutast til
um innanríkismál landsins.
Þau hafa haldið uppi fjand-
samlcgum áróðrí og neðan-
jarðarstarfsemi.
ÞARF AÐ TAKA í
TAUMANA
Karelj sagði, að skylt væri að
skora á Rússa og hjáríki þeirra
að hegða sjer eftir sáttmála S. Þ.
S. Þ. hæfari fii að leysa vand
ann en fjórmenninsarnir
HLÁTUR ViSHfNSKiS VAR GÓDS VITÍ
Einkaskeyti til Mbl. frá NTB—Reuter.
KEY WEST, Florida, 15. nóv. — í dag átti Truman, forsæti, fund
með frjettamönnum. Hann var að því spurður m. a., hverjar horfur
væri á fundi þeirra Churchills, Plevens, Stalins og hans sjálfs.
„Lagðar verða fram í þing-
inu tillögur um eflínga
egvpska hersins og um aS
hefja framleiðslu hergagna.14
HEITIÐ A ÞJÓÐINA
Konungur skoraði á þjóðina a3
láta nú sjá, að hún væri verð
þess frelsis og sjálfstæðis, sem
hún á að hljóta við uppsöga
samningsins við Bretland. Ann-
ars voru boðaðar ýmsar laga-
setningar í ræðunni, m. a. verða
gerðar ráðstafanir til að fá þeim
mönnum vinnu, er sagt hafa upp
hjá Bretum.
BARDAGI UTAN
PORT SAID
í dag sló í bardaga á Suez-
svæðinu, sveitir úr egypska
f r elsissveitunum rjeðust á
breska símamenn, er voru að
störfum utan Port Said. Ár-
ásinni var hrundið.
UNDIR STJÓRNINNI
í kvöld sagði innanríkisráð-
herrann frá því, að stjórnin ætl-
aði að taka í sínar hendur stjórn
frelsissveitanna og annarra svip-
aðra samtaka og veita þeim hern-
aðarþjálfun. Telja sumir, að þar
með sje sagt, að stöðvaðar verði
aðgerðir sveita þessara.
HÓTAÐ LÍFLÁTI
Breskir fjesýslumenn í Port
Said hafa undanfarna daga feng-
ið hótunarbrjef, þar sem þeim
er hótað lífláti, ef þeir fari ekki
frá Suez-svæðinu. Frelsishreyf-
ingin hefir sent brjefin.
^arist7uns semst
um vopnahRJe
TÓKÍÓ, 15. nóv. — Sátta-
menn S. Þ. í Panmunjom til-
kynntu kommúnistum í dag,
að stríðið hjeldi áfram, uns
samkomulag næst og endan-
legur vopnahljessamningur
verður gerður.
Nú hefur undirnefnd vopna-
hljesnefndanna haldið 22 fundi
árangurslausa. Formælandi S.
Þ. í nefndinni sagði í dag, að
þeim nefndarmönnunum væri
ekki fyililega ljóst, hvað kom-
múnistar hyggðust fyrir.
Formælandinn sagði, að ful1.-
trúar S. Þ. færi ekki í graf-
götur með, að ckki gæti verið
að ræða um stöðvun bardaga
fyrr en gengið hefði verið frá
samningum um vopnahlje.
Reuter-NTB
S.Þ. ERU RJETTI
VETTVANGURINN
Truman vildi ekkert segja
um tillögu Auriols, Frakk-
landsforseta, sem hann lýsti
við setningu Allsherjarþings-
ins, að hinir 4 stóru kæmu sam
an til persónulegTa viðræðna
um alþjóðamál. Hins vegar
kvaðst hann telja, að S.Þ.
væru betur fallnar til að leysa
vandann en þeir f jórmenning-
arnir.
ATHYGLISVERÐUR HLÁTUR
Forsetinn kvaðst í lengstu lög
vona, að Rússar fjellust á tillögur
Vestprveldanna um að afvopn-
ast smám saman, enda þótt hann
hefði enn ekki orðið var við
neinn samkomulagsvilja Rússa í
þessum málum.
Aftur á móti taldi hann, að það
væri góðs viti, að Vishinski hefði
hlegið alla nóttina eftir að hann
heyrði tillögur Vesturveldanna,
að sjálfs hans sögn. Kvað forset-
inn það vera í eina skiptið, sem
hann vissi til, að utanríkisráð-
herrann hefði hlegið.
KQBELSVERÐLAUN |
í EDLISFRÆÐI *
STOKKHÓLMI, 15. nóv. — í dag
voru veitt Nobelsverðlaunin í eðl-
isfræði. Breski kjarnorkufræðing-
urinn John Douglas Cockcroft og
írski prófessorinn Ernest Thom-
' as Sinton hlutu verðlaunin að
iþessu sinni. Reuter-NTB
brsktogdanskt
lið I Evrópuheriim
PARÍS, 15. nóv. — 1 dag rædd-
ust við í franská utanríkisráðu-
neytinu fulltrúar Frakklands,
Italíu, Vestur-Þýskalands, Hol-
lands, Belgíu og Luxemborgar. —
Sagt er, að m. a. hafi verið vikið
að, hvort Danmörk og Noregur
ættu að leggja fyrirhuguðum Ev-
rópuher liðssveitir. — Blaðið „Le
Monde“ segir, að einnig hafi ver-
ið um það rætt, að æskilegt væri
að fá breskt lið í þennan væntan-
lega meginlandsher.
Reuter—NTB