Morgunblaðið - 12.01.1952, Blaðsíða 6
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 12. jan. 1952 ;i
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 18.00 á mánuði, innanlands.
I lausasölu 1 krónu eintakið. Kr. 1,25 með Lesbók.
éíið í Istiigíiikipfiisiiilniii
Stórkostlegt
uppb yggingarstarf
HINN 30. desember s. 1. var fellt
niður starf Efnahagssamvinnu-
stofnunarinnar í Washington og
Marshalláætlunarinnar. Er sú
breyting meira formlegs eðlis en
raunverulegs, þar sem ný stofn-
framlögum. Á móti því hafa
þau lönd, sem notið hafa að-
stóðarinnar lagt fram um
9,000 milJjónir dollara í eig-
■ iu. gjaldeyri.
Þessum gífurlegu fjárhæðum
un tekur við störfum þeim, sem hefur verið varið til fram-
ólokið er af hálfu Efnahagssam- kvæmda á fjölmörgum sviðum.
vinnustjórnarinnar. Er þessi nýja Mikil raforkuver hafa verið
stofnun sett á íaggirnar til þess byggð, járn- stál- og kolafram-
að efla gagnkvæmt öryggi aðild- leiðslutæki bætt, olíuhreinsunar-
arríkja Marshalláætlunarinnar stöðvar endurbættar, samgöngu-
og treysta varnir þeirra. Lög um kerfi stórbætt og margvislegar
hana voru samþykkt á Banda- J aðrar framkvæmdir unnar.
ríkjaþingi og undirrituð áf Tru- | Takmarkið með öllum þessum
man forseta í október s. 1. Er umbótum hefur verið alhliða end
með þeim veitt heimild til þess urreisn hinna styrjaldarþreyttu
að verja 6,500 milljónum dollara landa Vestur-Evrópu. Það er
til þess að efla landvarnir; efna- mikil blekking, sem kommúnist-
hag og tæknilega þróun er- ar hafa haldið fram, að Banda-
lendra ríkja. Má nota þessa heim- ríkin hafi ætlað sér að nota
ild á tímabilinu 1. júlí 1951 tíl Marshallaðstoðina til þess að
30. júní 1952. j gera þjóðir Vestur-Evrópu háðar
Averell Harriman hefur verið sér' ,Mfð Þeirri staðhæfingu er
skipaður yfirmaður þessarar nýju sannleikanum nakvæmlega snu.ð
stofnunar, sem raunverulega Vlð' Efnahagssamvinnan he ur
gegnir mjög svipuðu hlutverki Sert Evr°P“ ohaðan Bandarikj-
og Efnahagssamvinnustofnunin í unum aukið framleiðslu hennar
Washington gerði. Bíður hans °8 bætt ef-nahag hennar a ^01'
mikið og víðtækt verk í þessu mar§a un
ENGIN BLIÐUHOT
IÞað var fátt um kveðjur og
enginn sagði „þökk fyrir“ eða
„ekkert að þakka“ þegar Lee Sang
Cho hershöfðingi og Ruthven E.
, Libby, flotaforingi létu sinn hvorn
bréfaböggulinn á græna samn-
ingaborðið austur í Panmunjom
hinn 18. desember síðastliðinn.
| Lee hershöfðingi sagði um leið
og hann lét sinn böggul á borðið,
að hann hefði að geyma skrá yfir
j þá hermenn, sem hersveitir Norð-
í ur-Kóreumanna og Kínverja hefðu
[ tekið til fanga í Kóreustyrjöld-
inni. Sama gerði Libby flotaforingi
um leið og hann lét fimmfalt stærri
böggul við hliðina á þeim fyrri,
og er hann tók til sín fangalista
kommúnista sagði hann aðeins:
1 „Hérmeð skiptumst við á fanga-
listum vorum“. Að því búnu hurfu
| þessir tveir óvinir á brott hvor
um sínar dyr að venju.
' ÓJÖFN SKIPTI
| Þegar til kom reyndist fanga-
listi kommúnista hafa að geyma
jafnvel ennþá færri nöfn, en
skjalaböggullinn á borðinu hafði
. gefið samningamönnum Samein-
uðu þjóðanna tilefni til að álíta.
i Á fangalista Sameinuðu þjóð-
anna voru nöfn 95.531 Norður-
Kóreumanns, 20.700 Kínvei'ja og
16.234 suður-kórenskra kommún-
ista.
I Fangalisti kommúnista geymdi
hins vegar aðeins nöfn 11.559 her-
manna Sameinuðu þjóðanna af
þeim 102.000 sem saknað er úr
orrustum.
starfi. En Harriman er einn af
þrautreyndustu fjármálamönn-
um Bandaríkjanna, sem hefur
nána þekkingu á högum þeirra
þjóða, sem njóta munu þessarar
áframhaldandi efnahagsaðstoðar.
Um leið og þessi skipulags-
breyting er gerð á efnahagsað-
stoð Bandaríkjanna við aðrar
þjóðir, og þá fyrst og fremst
þjóðir Vestur-Evrópu, er ástæða
til þess að líta um öxl og at-
huga lítillega þgnn árangur, sem
náðst hefur á grundvelli Mars-
hallaganna svokölluðu.
Þegar þessi efnahagssamvinna
hófst fyrir rúmum fjórum árum
stóðu þjóðir Evrópu uppi á vega-
mótum í efnahagsmálum sínum.
Heimsstyrjöldin hafði haft stór-
felld áhrif á efnahagskerfi þeirra. jWINSTON Churchill forsætis-
Atvinnulíf flestra þeirra var ( ráðherra Breta hefur undanfarið
meira og minna lamað. Stórfelld- setið á fundum í Washington með
ur matvælaskortur ógnaði mörg- , Truman forseta, ásamt fleiri ráð-
um þeirra. Yfir þessum bág- herrum brezku stjórnarinnar.
stöddu þjóðum vofði hrægamm- Hefur umræðuefni þeirra verið
Um reynslu Islendinga af
efnahagssamvinnu hinna vest-
rænu þjóða þarf ekki að fjöl-
yrða. Hún hefur létt okkur
gönguna yfir margháttaða
erfiðleika um leið og grund-
völlur hefur verið lagður með
henni að stórfelldum þjóð-
nytjaframkvæmdum, sem gera
munu íslenzkt atvinnulíf fjöl-
breyttara og þróttmeira á kom
andi árum.
Veslurferð
(hurchllls.
ur kommúnismans.
Með efnahagssamvinnu
Bandaríkjanna og þessara
þjóða hefur stórkostlegum
árangri verið náð til uppbygg-
ingar og umbóta. Framleiðsla
Vestur-Evrópu hefur stórauk-
izt, matvælaskortinum hefur
í senn ástandið í alþjóðamálum
og efnahagssamvinna Bretlands
og Bandaríkjanna. Byggja Bretar
miklar vonir á þessum viðræð-
um. Álíta margir að stjórn
íhaldsmanna í Bretlandi sé lík-
legri til þess en stjórn Verka-
mannaflokksins að gera sam-
verið bægt frá dyrum þeirra *vinnu þessara tyeggj^ öudvegis-
þjóða vestræns lýðræðis víðtæk-
íð byggt” upp7"*Nökikrar' tölur ari 0§ árangursríkari en hún
hefur venð siðan að styrjoldinm
lauk. Því fer þó fjarri að Verka-
mannaflokkurinn hafi á þessu.
hefur tímabili stefnt í aðra átt en í-
þannig aukizt um 64% miðað haldsmenn í afstöðunni til Banda
við árið 1947 og er nú orðin ríkjanna. En nokkuð mun þó
og samgöngukerfið hefur ver-
skýrt bezt þann árangur, sem
náðst hefur.
Iðnaðarframleiðslan
bresta á að leiðtogar hans njóti
eins mikils trausts vestan hafs og
leiðtogar íhaldsflokksins, þeir
I Winston Churchill og Antony
41% meiri en fyrir stríð. Stál-
framleiðklan hefur nærri tvö-
faldast á sama tíma og kola-
framleiðslan hefur aukizt um
27%. Aluminíumframleiðslan' Eden.
er 69% meiri, koparframleiðsl I Bretland er um þessar mundir
an 31% meiri, matvælafram- j í miklum vanda statt. Viðskiln-
leiðslan 24% meiri og sements aður stjórnar Verkamannaflokks-
framleiðslan 90% meiri. Hef- ins var engan veginn góður,
ur þessi aukning á framleiðslu hvorki í efnahagsmálunum inn-
byggingarefnis haft gífurlegaj anlands eða um álit brezka heims
þýðingu fyrir uppbyggingar- veldisihs út á við.
starfið á fjölmörgum sviðum. j Hinnar nýju stjórnar Winstons
Frá því að Efnahagssam- Churchills bíður því mikið verk-
vinnustofnunin tók til starfa1 efni. Hvernig henni tekst að leysa
hefur hún samtals varið það er énnþá ekki vitað. En
12,000 milljónum dollara til viðræðurnar í Washington og á-
nppbyS'gingarstarfsins, ýmist ( rangur þeirra hefur áreiðanlega
í lánum eða óafturkræfum töluverð áhrif á lausn þess.
UPPLYSINGAR
KOMMÚNISTA
Við nánari athugun á fanga-
lista Norðanmanna kom í ljós, að
aðeins 3.196 Bandaríkjamenn voru
skráðir herfangar af þeim rúm-
lega 11 þús., sem saknað er úr
orrustum að undanförnu. Um af-
drif 8000 hermanna var ekkert
upplýst. Menn spurðu sjálfa sig að
vonum: Hversu margir þessara
manna hafa orðið fórnarlömb
grimmdarverka? Hversu margir
hafa látið lífið af vosbúð og ó-
nógri aðhlynningu í fangabúðum
kommúnista? o. s. frv.
Af öðrum skráðum herföngum
voru m. a. 919 Bretar, 234 Tyrkir,
44 Filippseyingar, 10 Frakkar, 6
Ástralíumenn, 4 Suður-Afríku-
menn, og 1 frá hverju landi, Kan-
ada, Grikklandi og Hollandi.
Það, sem mestan óhug vakti í
Suður-Kóreu, var, hversu fáir
suður-kóreskir hermenn voru
skráðir fangar, eða aðeins 7.142,
og lýsti stjórnin því yfir, að slíku
áfalli yrði ekki lýst með orðum.
Gefin var út tilkynning, þar sem
kveðið var að orði á þá leið, að
ógerningur væri að trúa þessum
upplýsingum kommúnista, þar sem
vitað væri, að 88.000 hermenn
Suður-Kóreu hefðu týnzt í orr-
ustum.
MÓTMÆLI
Báðir styr jaldaraðilar mótmæltu
fangalistum hvors annars. Komm-
i únistar töldu, að á fangalista S.
Þ. vantaði nöfn rúmlega 44 þús.
hermanna, sem áður hefðu verið
skráðir fangar í skýrslu til AI-
þjóða rauða krossins. Þessu svör-
j uðu fulltrúar S. Þ. á þá lund, að
við nánari athugun og yfirheyrsl-
ur, hefði komið í ljós, að tæplega
40 þús. þessara manna hefðu
reynzt vera óbreyttir suður-kór-
eskir borgarar og ættu nöfn þeirra
J því ekki heima á lista yfir her-
fanga. S. Þ. buðu kommúnistum
að senda fulltrúa til Pusan til að
ganga úr skugga um sannleiks-
gildi þessara upplýsinga.
Fulltrúar Sameinuðu þjóðanna
söknuðu nafna yfir 1000 hermanna
sem áður höfðu verið lesin í
Pekingútvarpið. Þá töldu þeir íölu
suður-kóreskra fanga svo lága, að
hún gæti ekki verið rétt, þar sem
hlutfallið milli þeirra sein. saknað
væri og fangafjöldans samkv. list-
anum, eða 12 á móti 1, gæti undir
ræðir við Dean hershöfðingja.
Myndin sýnir þá Burchett, fréttaritara og Dean hershöfðingja þar
sem þeir ræðast við í herfangelsi í Pyongyang.
engum kringumstæðum samrímzt
upplýsingum um fanga annarra
þjóða.
Enn hefur enginn árangur orð-
ið af viðræðum styrjaldaraðila um
fangaskipti og nú síðast hafa
kommúnistar hafnað þeim tilmæl-
um fulltrúa S. Þ„ að tafarlaust
yrðu látin fram fara skipti á sjúk-
um föngum og særðum og sömu-
leiðis hafa þeir vísað á bug tillögu
Ridgways hershöfðingja, að Al-
þjóða rauða krossinum verði leyft
að senda fulltrúa sína til Norður-
Kóreu, til að kynna sér ástandið
í fangabúðum þar.
DEAN HERSHOFÐÍNGI
I Á fangalista kommúnista var
meðal annars nafn Williams F.
(Deans hershöfðingja í liði Sam-
(einuðu þjóðanna, sem týndist í
(orrustu í júlímánuði 1950. Dean
er eini hershöfðinginn, sem situr
í fangabúðum norðan víglínunn-
ar.
Fréttamaður Parísarblaðsins Ce
Soir, Wilfred Burchett að nafni,
sém er kommúnisti og því frjáls
ferða sinna í Norður-Kóreu, hefur
nýlega átt viðtal við Dean hers-
Framh. af bls. 6
Velvakandi skrifar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Harmafréttin
í útvarpinu
KÆRI Velvakandi. Oft hefir
mig langað til að leggja orð
í belg og láta í ljós skoðun mína
á ýmsu, sem á góma hefir borið
í dálkunum þínum, en niðurstað-
an hefir jafnan orðið sú, að ég
hefi látið þeim það eftir, sem
betur vita. En oft hefi ég haft
gaman og gagn af að lesa Dag-
lega lífið.
Að þessu sinni get ég ekki orða
bundizt. Ég hlustaði á ríkisút-
varpið 8. janúar, og var í kvöld-
fréttunum meðal annars skýrt frá
því, að m.b. Valur frá Akranesi
hefði farizt með allri áhöfn. Les-
in voru nöfn hinna látnu sjó-
manna, og veit ég, að Akurnes-
ingar hafa drúpt höfði og hugsað
með innilegri hluttekningu til að-
standenda þessara manna.
Tvær djassplötur
í ótíma
EGAR fréttalestri var lokið,
barst að eyrum okkar það,
sem oft er nefnt villtur djass, og
I d €
Leikinn villtur djass.
lét það mjög illa í eyrum eftir
þessar sorgarfréttir.
Hléið, sem varð, unz næsti
dagskrárliður hófst, var jiotaður
tiláð spila tvær djassplötur. ;
Eg minnist þess, að til skamms
tíma var venja að leika sorgarlag
eða höfð þögn litla stund eftir
svona voveiflegar fréttir, og var
hluttekning þannig látin skýrt í
ljós. En nú þykir það víst ekki
lengur viðeigandi í ríkisútvarp-
inu að sýna aðstandendum þeirra,
sem láta líf sitt við störf í þágu
lands og þjóðar, hinn minnsta
samúðarvott.
Kona á Akranesi".
Óskiljanlegur
samúðarskortur
AF FJÖLDA þeirra bréfa, sem
mér hefir borizt um betta
mál frá Akranesi, er ljóst, að
þessi mistök útvarpsins hafa vak-
ið þar mikla gremju.
Óþarft er að fjölyrða hér um,
en öllum hlýtur að vera Ijóst
(nema ef til vill þeim hjá útvarp-
inú), að vægast sagt er þetta
furðulegur skortur á háttvísi.
Veðurspár meff
almennum fréttum
VERNIG stendur á, að ekki er
í almennum fréttum útvarps-
ins getið veðurspárinnar, þegar
hún er ískyggileg? í því fælist þó
frekari viðvörun til almennings,
þegar illt er nærri, og næði aúk
þess til enn fleiri manna en sjálf
veðurspáin.
Við eigum líka svo mikið und-
ir veðráttunni komið, að uggvæn
leg veðurspá ætti að skipa önd-
vegissess innlendra frétta. Þetta
fyrirkomulag er vel þekkt er-
lendis.
Útvarp Reykjavík
OG NÚ allt í einu stend ég mig
að því að hafa einvörðungu
vikið að málum, sem varða út-
varpið. Það er þá bezt að gera
það ekki endasleppt við „útvarp
Reykjavík“.
Undanfarna daga hefi ég þjáðst
af áköfum heilabrotum og haft
svefnfarir þungar — „útvarp
Reykjavik", það er eitt þeirra
furðuverka, sem mér sýnist
hvofki fugl né fiskur.
Hvaða viðrini er þetta éígin-
lega, setr, hof íslenzkrar tungu
hefir gétið af sér? Eiga þeir við
,;útvarpið í Reykjavík“ eða „út-
varp Reykjavíkur“ eða eitthvað
enn annað? Hvers vegna þenna
tæpitunguskratta?