Morgunblaðið - 15.03.1952, Síða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 15. marz 1952
liflr
selur liaim si
um
skoGera verður ráðsfafanir tiS sS
trygyja mjóíkurftutninga á vetrnm
JÓN H. BJÖRNSSON, garðyrkju-
maður og kcnnari við garðyrkju-
skólann að Reykjum í Ölfusi, fór
sem kunnugt er í fyrrasumar
norður á Kenai-skaga í Alaska,
tilr að safna þar sitkagrenifræi,
aspargrseðlingum og öðrum teg-
undum af nytjaplöntum, er geta
komið hér að gagni.
I fylgd með honum var Árni,
bréðir hans, en hann hefir í all-
mörg ár verið í siglingum víða
um heim. Þeir bræður fóru í
þe'ssa fræsöfnunarferð upp á
eigin spýtur og að' eigin frum-
kvæði. Til þess að geta náð í
æskiíegt fræ þar norðurffá
þurftu þeir að geta unnið að fræ-
söfnun og þreskingu í tvo mán-
uði.
Þeir tóku það ráð, að kaupa
sér gamlan bíl og óku honum
norður eftir Ameríku, létu ekki
staðar numið fvrr en í hinum há-
vöxnu barrskógum Alaska, sem
þroskrst hafa við sömu veður-
skilyrði og eru hér á iandi.
Jcn H. Björnsson, nýr liðsmaBur í skógræktarmálum
BJORGUÐU SER
Á EIGIN SPÝTUR
Þeir fengu sér vinnu við skóg-
gæzlu og fræsöfnun og unnu fyr-
ir kaupi þár nyrðra, það miklu,
að þeir gátu frá 20. sept. til 20.
okt. unnið óslitið að fræsöfnun
fyi'ir sjálfa sig og síðan breskt
fræið, svo að þeir gátu tekið það
méð sér til Bandarík.ianna.
FVrir timbur, er þeir fengu
láeaði bvggðu þeir sér þreski-
véf, leigðu sér skála til þresk-
ingárinnar og kómu þar fyrir
þurrkunaráböldum. til að þurrka
könglana til þreskingar. — Við
þettá unnu þeir bráéSWir af
frammúrskarandi dugnaði, enda
sctíu þeir sér það mark í upp-
báfi með þessii. að verða lið-
tækir fyrir þjóð sína til að koma
hér upp greni- og asparskógum.
BFTIIl LANGT NÁM VESTRA
Að_ lokinni þessari Alaskaferð
tók Árni upp siglingar að nýju.
En Jón er kominn hirigað heim
fyrir nokkru ásamt konu sinni,
er;verið hefir í Vesturheimi und-
anfarin ár,- meðan Jón hefir
stundað þar nám. Áður en hann
fór vestur lauk hann námi við
Garðýrkjuskólann á Reykjum,
en hefir nú tekið að sér kennslu
við þann skóla.
í sex ár .hefir hann verið við
nám vestra og m.a. lagt stund á
þtá list að skipuleggja skemmti-
garða.
100 KG AF SITKAFRÆI
Er hinggö kom, hafði bann mcð
ferðis 100 kg. af sitkagrenifræi.
Þriðjunginn af því fræmagni
liefir hann selt Skógrækt ríkis-
ins. Nokkuð ætlar hann að nota
sjálfur í uppeldisstöð sína í
Hveragerði. En all-mikið fræ-
magn hyggst hann að selja þeim
■eirstaklingum og félögum, er
hafa í huga á næstu árum að
Jeggja stund á skógrækt, eink-
um ræktun sítkagrenis, er að svo
komnu máli verður talin einna
álitlegusí tegund til skógræktar
hér á landi.
Fyrir nokkru auglýsti .Jón, að
hann hefði þetta fræ til sölu. —
Héfir hann á skömmum tíma
fengið fjölmargar fræpantanir
víðsvegar að af iandinu. Fyrst
komu fræpantanirnar aðalléga
frá Suðurlandsundirlendinu og
Tiærsveitum Reykjavíkur. Næstir
voru Eyfirðingar með fræpant-
anir sínar. Síðan hafa þær komið
úr öllum iandshlutum. •
Jón hefur þá sömu sögu að
segja sem aðrir, er til Alaska
koma. að loftsiagið er þar engu
tnildara er. hér á landi. En sitka-
f i-nn iskó"a,'’~ir á Kenai-skaffa
■e-o. rp. 79 fot á hæð og vaxa víða
alveg I. sjó frasn.
vövfn’NX rn* hýt:
ÍT'" ðl .Tón f ð'því sérstak-
samanborið við árssprotana á
hinum ungu greniplöntum, sem
hér eru að komast á legg.
Fullyrðir hann, að ársvöxíur
sitkagrenisins í skógarlöndum
Kenai-skaga sé sízt, meiri en hér.
Víða hækka trén þaf ekki meira
en um 23—30 cm á ári, enda þótt
þau eigi fyrir sér, er tímar líða,
að ná fullri hæð, 25 metrum.
Þeir, sem kaupa fræ hjá Jóni,
geta að sjálfsögðu fengið hjá
honum leiðbeiningar um sáningu
og plönfuuppeldi eftir þeirri
reynslu ng fyrirmælum, sem bezt-
ar eru fáanlegar hér á landi.
I Grenifræið getur í góðri
geymslu geymzt um 5 ára skeið.;
Talið er að í hverju kíiógrammi.
af fræi, hálf hreinsuðu, séu
um 200 þúsund fræ. Ef heim--
ingur fræjanna spírar, er því
hægt að vonast eftir 100 þús.
plöntum upp af hverju kg fræs.
i
EFNI í ASPARGRÆBU
| Jón hafði með sér að vestan
um 9 þús. aspargræðiinga. Ekki
er hægt að vita vissu sína um,
hve vel hefur tekizt með geymslu
þeirra. Svo hann kveðst ekki]
viija selja þá. Hann hefur von
um að fá gróðurhús á leigu í
Hveragerði og láta aspirnar
skjóta þar rótum og taka þar út
sinn fýrsta vöxt. En þegar aspar-
græðlíngar eru undir þaki, vaxa
þeir mikið á fyrsta sumri.
KO.MA FLEIRI Á EFTIR?
Jón kveðst gera sér von um,
að. skógræktarstjóri sá, sem þeir
braeðúr unnu hjá í sumar, muni
vera tilleiðanlegur til að taka ís-
lendinga í. virinu þar vestra, og
jafnvel taka þátt í ferðakostnaði
þeirra þangáð.
Með því móti gæti fræsöfnun-
arferð þeirra bræðra í fyrrasum-
ar ekki aðeins orðið til þess að
auka birgðir íslendinga af hent-
ugu grenifræi, heldur einnig stuðl
að að því, að fléiri áhugasamir
íslendingar léiti þangað vestur til
útvegunar á fræi og til að afla
sér aukinnar vitneskju um, hve
skógræktin er geysiþýðingarmik-
ið framtíðarmál þjóðarinnar.
V. St.
Gunnar Ormslev
Kvikmyndlr m lax-
veiði og laxaklak
í GÆR bauð Skúli Pálsson
fréttamönnum að sjá kvikmyndir
um laxaklak, laxauppeldi og
margt fleira, sem við kemur lax-
veiðum. Myndir þessar hefur
hann fengið frá Alaska, en Alaska
menn veiða ógrynni af laxi, enda
er hann verðmæt útflutnings-
vara.
Það er heldur en ekki fróðlegt
að sjá, hvern óhemju afrakstur
má hafa af laxinum, ef rétt er
i að farið^og bera saman við veiði-
búskap Islendinga, sem hafa rán-
yrkt ár' og veiðivötn frá land-
námstíð.
Má margt af myndum þessum
læra, og er ekki ólíklegt, að þær
skýri málið fýrir okkur. Það cr
ekki heldur seinna vænna að
skinna upp á þenr.a búskap hér
á landi.
Einhvern næstu daga verður
almenningi gefinn kostur á að
sjá þessar Alaskamyndir.
jazzleikarinn
í KOSNINGUM þeim er Jazz-
blaðið lætur fara fram árlega
meðal lesenda sinna um fremstu
íslenzku jazzleikarana, var Gunn
ar Ormslev kosinn vinsælasti jazz
leikari ársins 1951.
Blaðið hefur að jafnaði haldið
jazzhljómleika í sambandi við
þessar kosningar og verða hljóm
leikarnir í ár haldnir í Austur-
bæjarbíó næstkomandi þriðju-
dagskvöid kl. 11.15 e.h.
Meðal hljómsveita er á hljóm-
leikunum munu leika verður m.
a. Kvartett Gunnars Ormslev,
sextett jazzklúbbsins, sem mun
leika „nýtízku“ jazz. Þá leikur
kvintett skipaður ungUm óþekkt
um jazzleikurum, hafa þeir leik-
ið á fræðslufundi .Tazzklúbbsins
og vakið mikla athygli. Hljóm-
sveit Kristjáns Kristjánssonar
mun leika undir söng þeirra Auð
ar Steingrímsdóttur og Torfa
Tómassonar. Hafa hvorugt kom-
Airn, Jtváfhhönum sýndist um árs-
-fap. Ukcl *o j-'U.l VtJ.- mj
Snjólélf og góðlr
hagar í S.-Þlng,
ÁRNESI, 9. marz. — Hér hefir
verið fremur snióiétt að undan-
förnu. Góðar hlákur gerðu upp
úr miðium febrúar og komu þá
upp góðir hagar viða.
Fram að miðjum febrúar, síð-
an fvrir jól, hefir verið stöðug;
umhleypingatíð og jarðbönn að;
kalla. Snjór hefir þö ekki verið i
miög mikill í vetur, en illa lag-!
aður vegna bess að tíðir spilli-
blotar hafa hleypt öliu í hjarn
op sveli.
í uppsveitum, ek.ki síst í Bárð-
ardal, hefir hó verið snjóþungt
síðan fvrir miðjan desember.
Samgöngur hafa verið sæmi
lega greiðár um héraðið í vetur!
rerna í innsveitmn og m.iólknr-
flutningar gengið hindrunarlítið
á stórum bilum með drifi á öll-
um hiólum. nema úr Mývatns-
sveit. Þaðan hafa mjólkurflutn-
inffar verið stooulir í vetur. ,
Snjó hefir aidrei verið ýtt af
<*”m í vpt,u>*. bað sem af e*-. j
Að-;"c tvisvar sinnum hafa ýtur
,- c--rv'—, fn aðstoð-
—‘-"T .r ■f’—ir’
héraffið að ryðjá snjó -f - vrigrn-
umjþarsem ríkrð greiðÍT aðsiná
i.á.ia.i þ„..n kost..&ð. — H.G.
í GÆR var til umræðu og af-^
greiðslu á Búnaðarþingi ályktun
um ráðstafar.ir til að tryggja dag
lega mjólkurflutninga frá mjólk-
ursölunéruðunum til bæja og
kauptúna. Tillaga þessa efnís var
ílutt af þeim Bjarna Bjarnasyni
og Guðmundi Erlendssyni, sem
var einnig framsögumaður í mál-
inu.
Ályktunin var samþykkt með
samhljóða atkvæðum, cn hún er
á þessa leið:
„Vegna hins uggvæniega ör-
yggisleysis, sem nú ríkir í mjólk-
ursölunni, seiji atvinnugrein og
vegna áhættu neytenda á mjólk-
urskorti, þégar' mikið snjóar, tel-
ur Búnaðarþing brýna nauðsyn
ó að gjörð sé rækileg athugun.
með hverjum hætti sé unnt að
giöra mjólkurflutningana örugg-
ari en nú er frá aðalmjólkursölu-
héruðUnum til bæja og kaup-
túna.
Fyrir þvi skorar Búnaðarþing
á stjórn Búr.aðarfélags ísiands
og iandbúnaðarráðherra að hlut-
ast til um, við Vegagerð ríkisins,
að hún leiti eftir nýjum og hent-
ugum tækjum til flutninga og
snjómoksturs og lögð sé ríkari
áherzla á endurbætur veganna
og þá einkum hækkun þeirra, þar
sem mjólkurflutningarnir eru
mestir“.
ÖRYGGISLEYSI í
MJÓLKURSÖLUMÁLUNUM
Guðmundur Erlendsson ræddi
í framsöguræðu sinni það örygg--
isleysi, sem ríkjandi er í mjólk-
ursölumálunum og væri það ekki
aðeins hjá bændum heldur og
neytendum. Þá minnti hann á erf
iðleikana við að koma mjólkinni
til neytendanna í vetur og hefði
þó gengið furðanlega að fyrir-
byKgía mjólkurskort, en kostnað
urinn verið gífurlegur og stór-
skemmdir á mjólkurbrúsum, bil-
um og ýtum.
NAUÐSYN FULLKOMNARI
MOKSTURSTÆKJA
Þá benti Guðmundur á, að þau
tæki, sem nú væru notuð hér við
snjómoksturinn væru ófullkom-
in og oft tvísýnt hvort borgaði
sig að mok’a. Nauðsyn væri að
afla nýrra tækja, og gat hann
þess í því sambandi að í Ame-
ríku væri framleitt tæki, sem
notað væri til að blása snjó af
flugvöllum. Væri með slíku tæki
ekki aðeins hægt að hreinsa veg-
inn heldur og þeyta snjónum
burtu. Taldi Guðmundur að rétt
væri að taka til athugunar hvort
ekki væri hægt að fá slíkt tæki
til að hreinsa vegi hér. — Þá
taldi hann ekki fráleitt að breyta
vegunum á smáköflum, þar sem
þeir lægju þannig að mikill
snjór safnaðist á þá, og eins að
hækka vegina á smáköflum.

tf
á Sauðárkróki
SAUÐÁRKRÓKI, 10. marz. —
Sunnudaginn 9. þ.m. hafði Leik-
félag Sauðárkróks frumsýningu
á sjónleiknum „Nóttin langa“
eftir Jóhannes Steinsson. Leið-
beinandi er Guðjón Sigurðsson.
Samkomuhúsið var þéttskipað
áhorfendum, sem létu ánægjut
sína óspart í ljósi, og voru ieik-
endur kallaðir fram og hylltir 3
leikslok.
Þetta er annað viðfangsefni
félagsins á vetrinum, en þriðji
leikurinn er í æfingu „Þrír skálk-
ar“ eftir Gandrup, leikstjóri Ey-
þór Stefánsson. Stjórn leikfélags
ins skipa: Guðjón Sigurðsson, Eý-
þór Stefánsson og Óskar Stefáns*
son. — jón. |
Gerir fillögur m hentug-
sra ihnheimlufyrir-
komulag ríkisins
Gunnar Ormslev.
ið fram opinberlega áður en eru
bæði talin efnilegir dægurlaga-
söngvarar. Árni Elfar píanóleik-
ari, sem leikið hefur i Véstmanna
<-"’infn á annað ár mun koma til
bæjarins og ieika á hljómleikun-
urþ.
Björn H.- 'Ehmrsson- • verðar
kvnnir.
Fjöhnennl badmin-
lonmól í Sfykkis-
STYKKISHÓI.MI, 13. marz —
Ungmennafélagið Snæfell hélt
innanfélagsmót í badminton dag-
ana 2. og 9. marz. Keppendur voru
' 17, karlar og konux*. Mótið fór
fram í íþróttahúsinu og lék
Lúðiasveit Stykkishólms áður en
keppnin liófst í bæði skiptin.
Margt manna horfði á keppnina,
sem fór vel fram í alla staði.
I Úrslit urðu þau, að Ágúst
Bjartmars, Islandsmeistari, sigr-
aði í einiiðáleik karlá, og Halla
Árnadóttir, Islandsmeistari í ein-
liðaleik kvenna. — Einar Magnús
son og Geir Ólafur Oddsson unnu
í tvíliðaleik karla, Halla Árna-
dótti r og Ragna Hansen í tví-
liðaleik kvenna og hjónin Halla
Árnadóttir og Þorgeir Ibsen í
, tvenndarkeppni. .....
i Á. H.
SÉRFRÆÐINGUR einn frá
hicago, Mr. Julian Smith, a<5
nafni hefur undanfarið starfað að
því hér í bænum að kynna sér
skáttheimtufyrirkomulag ríkisinS ■
Mun hann gera tillögur til fjár-
málaráðuneytisins um henlugara
fyrirkomulag við innheimtu
skatta, með því að nota nýtízku
bókhaldsvélar.
Fyrirtæki það sem hann starC
ar hjá, hefur með höndum skipu-
lagingu opinberum skrifstoíu*
rekstri. Á vegum þessa fyrir-
tækis hefur Mr. Smith ferðast a!5
víða. Þegar hann hættir störfum
hér fer hann til Grikklands. þar
sem hann mun vinna við endur-
skipulagningu á ríkisbókhaldinu
þar í landi.
Hér í Reykjavík hefur Mr.
Cmith verið að störfum frá því f
janúar. Hann lætur vel yfir dvöl
inn og þeim kynnum sem hanu
hefur haft af bæjarbúum. Han*4
er nú á förum héðan.
Hnefaleikamótið
ígær
HNEFALEIKAMEISTARA*
MÓT ÁRMANNS var háð í gær-i
kvöldi í íþróttahúsi IBR við Há-
logaiand að viðstöddum fullu
húsi áhorfenda. Keppendur voru
21, þar á meðal 4 ísfirðingar, semi
kepptu sem gestir.
Sæluvika og sýslu-
fundur
SAUÐÁRKRÓKI, 10. marz: -
Fyrirhugað mun vera að Sýslu
fundur Skagafjarðarsýsiu hefjis
hér á Sauðárþróki i vikunni 23
—30. raarz, og- -Saeíúvikan sam
tímis eða að líkindum 23. mars