Morgunblaðið - 27.07.1952, Blaðsíða 7

f Sunnudagur 27. júlí 1352
MORCl'NBLAÐIfí
7 )
REYKJAVIKUR
Lauoardagar
Lélegar
heyskaparhorfí»r
HEYSKAPARHORFUR munu nú
yfirleitt lélegar um land allt.
Hér sunnanlands rættist að vísu
verulega úr um sprettu. En í
flestum landshlutum er grasvöxt-
ur í lakara lagi og sumstaðar er
beinlínis gratsbrestur.
Þegar við þetta bætast votviðri
og óþurrkar er ekki við góðu að
búast.
En þetta er gömul saga bcr ó
landi. Bóndinn á allt sitt undic
sól og regni. Súgþurrkun og súr-
heysverkun hafa að vísu gevt
heyskaninn nokkuð auðveldari.
En þrátt fyrir þær nýjungar og
erlendsn áburð ráða náttúruöfl-
in þó ískvggilega miklu um af-
komu landbúnaðarins.
I
Korfir til JijóSarvoða
TIL sjávarins er útlitið heldur
ekki gott um þessar mundir. Allt
bendir til þess að síldveiðin fyr-
ir Norðurlandi ætli eim að bregð
ast. Aðeins lítið brot af því afla-
magni, sem komið var á land fyr-
ir norðan um svipað leyti í fyrra
hefur nú veiðzt þar. En eins og
kunnugt er nam gjaldeyrisand-
virði Norðurlandssíldsvrinnar á
s. 1. ári um 100 milljónum króna.
Síldarafui ðirnar hafa nú stór-
fallið í verði. Ef við það bætist
ennþá róttækur aflabrestur get-
ur útlitið varla verið gott.
Það er sannarlega mjög kvíð
vænlegt ef síldveiðm fyrir
Norðurlandi á að bregðast 8.
sumarið í röð. Sá aflabrestur
hlyti að hafa í för með sér
■ víðtækar afleiðingar, ekki að-
eins fyrir það fólk, sem er á
hinum um það bil 180 skipum,
sem nú hafa byrjað sildveiðar
heldur og fyrir Iandverkafólk
og annan almenning sjávar-
' síðunnar.
Vélbátaútgerðin á hag sinn
mjög undir síldar vertíð i n n i
kominn. Um það þarf því eng-
um að blandast hugur að hún
) verður báglega á vegí stödd á
komandi hausti ef svo fer fram
sem nú horfir um síldveiðina.
I
Lífskjörin bygsjast
á framleiðsltmni
ÞVÍ miður er það þanníg að lífs-
kjön fólksins á íslandi hljóta
mjög að mótast af afkomu at-
Vinnuveganna til lands og sjáv-
ar. Það er að vísu alveg eðlilegt
og í samræmi við það, sem tíðk-
ast með öðrum þjóðum. Engin
þjóð getur komist hjá því að
miða lífskjör sín við afrakstur
vinnu sinnar. Á þá staðreynd
hlýtur hún að reka sig fyrr eða
síðar. Hún getur ekki eytt meiru
en hún aflar. Kaupgeta hennar
hlýtur að byggjast á framleiðslu
hennar og sölumöguleikum henn-(
ar.
Þetta er svo auðskilínn hlut-
] ur að varla ætti að þurfa um
að tala. Þó er nú til í Iand-
! inu nokkur hópur manna,
I kommúnistar og Alþýðu-
flokksmenn, sem halda þvi al-
veg blákalt fram, að öíl vand-
kvæði okkar, sílðarhallærið
i líka, séu ríkisstjóminui að
kenna.
Framsókn hefur hinsvegar'
j mjög frumlega kenningu um
j þetta. Hún segir að alllr erfið-
leikar íslendinga spretti af
j þvi, hvað sem hver segi, að
Sjálfsíæðisflokksirinn hafði
í forystu um endumýjun tog-
j araflotans, eflingu fiskiðnað-
arirs, kaup mikils fjiida land
| búnaðarvéla og stórfelldar um
j bætur á flestum sviðuin þjóð-
lífsins.
Þetta er hin aldraða kemiing
Tímans um orsakir vandkvæða
okkar. En þessi skýring byggid
á mikilli skammsýni, fáfræði og
jmísskilningi. Ekkert hefur átV
ríkari þátt í að efla íslenzkt at-
vinnulíf og afkomuöryggí al-
jnennings í landinu en ehnílt sú
Lélegar heyskaparhorfur í flestum landshlutum » Korfir til
þjóðarvoða,' ef síldveiðin bregzt í áttunda sinn • Lífskjörin
byggjast á framieiðslunni • Vaðið á rnóti straumnum • Mjólk-
urframleiðsla og markaðs.erfiðleikc r • Framboðin
í Vestur-Isafjarðarsýs u
Keyskapurinn stendur nú sem liæzt. En víða eru nokkur vandkvæði með þurrk.
Ljósm. Mbl. Ól. K. Magnússon.
atvinnulifs nýsköpun, sem Sjálf-
stæðisflokkurinn haíði foijstu
um árin 1944 til 1947.
Vaöið á móíi
síraumnum
FRAMSÓKNARMENN ættu að
vita það, að þeir eru alltaf að
vaða á móti straumnum í áróðri
sínum gegn ráðstöfunum nýsköp-
unarstjórnarinnar. Það er t.d.
ekki hægt, að segja það eintóma
fávisku, ábyrgðarleysi og ráða-
leysi, að kaupa 32 togara, sem
kosta rúmlega 3 millj. kr. hvert
skip, þegar næsta ríkisstjórn,
sem Framsóknarflokkurinn á
sjálfur sæti í, kaupir hliðstæð
skip á rúmlega 9 millj. kr. hvern
togara um leið og tveir leiðtogar
FramsóknarfJokksins hafa sezt í
ráðherrastóla.
Allir vita líka að alger
stefnubreyting varð í Iandbún
aðarrnálum þegar Pétur heit-
inn Magnússon varð landbún-
aðarráðherra. Þá fyrst hélt
hin nýja tækni innreið sína í
íslenzkar sveitir. Þá fyrst var
einhver áhersla lögð á það, að
afla landbúnaðinum stór-
virkra véla og nýtízku tækja.
Það er einhver stórfeldasta
blekking, sem haldið hefur ver
ið fram í stjórnmálum hér á
landi, að sveitirnar og hags-
munamál þeirra hafi gjörsam-
Iega gleymzt á stjórnartíma-
bili nýsköpunarstjórnarinnar.
Einmitt þá stóðu margir víð-
sýnustu og dugmestu bændur
landsíns að mótun þeirrar
stefnu, sem fylgt var í land-
búnaðarmálum.
Engum dylst að sjálfsögðu, að
landbúnaðurinn fékk ekki allt,
sem hann þurfti á þeim rúmlega
tveimur árum, sem þessi stjórn
sat að völdum. Hann fékk hvorki
r-ægar vélar og tæki né nægilegt
fjármagn til ræktunar og upp-
byggingar húsa og mannvirkja.
En það fékk heldur enginn ann-
ar atvinnuvegur.
Sjálfstæðismenn hafa síðan
stutt öfluglega að framkvæmdum
í þágu lar.dbúnaðarins. Ennþá er
þar mikið verk að vinna. Því
verður ekki hrundið í fram-
kvæmd nema með skilningi mik-
ils hluta þjóðarinnar á hinu mikja
hlutverki sveitanna. Framsóknar
menn vinna þvi illt verk og eng-
um til gagns, er þeir leggja kapp
a að. affiytjá stærsta stjórrunála-
flokk þjóðarinnar við bænda-
stéttina.
En þeir um það.
M jólkurf r amlei ðsl an
ÞESSA dagan hefur mikið verið
um dýrðir í dálkum „Þjóðvilj-
ans“. Fagnaðarefnið er það, að
seinUstu töiur um framleiðslu
mjólkurafurða benda til þess að
sú framleiðsla eigi við nokkra
markaðserfiðleika að etja.
Sökum niðurskurðar f jár hefur
mjólkurframleiðslan aukizt ó-
venjulega mikið undanfarið. —
Neyzla nýnijólkur hefur hins veg
ar aukizt minna og minna, en
sem svarar fólksfjölguninni.
í sjálfu sér er þetta ekki
stórvægilegt mál til lang-
frama. Fyrst er það að okkur
skortir landbúnaðarafurðir
eins og kjöt, og það miðað við
núverandi verð. Og svo er það
að mjólkurneyzlan myndi
sennilega aukast með nokk-
urri Iækkun á mjólkurverð-
inu. Meiri kjötframleiðsla og
lítið eitt minni nýmjólkurfram
ieiðsla myndi samt leysa þetta
vandamál án nokkurra breyt-
inga á vcrðlagi. Það eru til
mörg vandamál verri en þetta.
En, það sem er eftirtektarverð
ast er hneykslunarhella Þjóðvilj-
ans: neyzla rjóma hefur minnk-
að um 18%!!
Það er nú það. Eitt af tvennu:
Annað hvort drekka verkamenn-
irnir rjóma og þá sýnir minnkun
in versnandi lífskjör þeirra, eða
aðrar stéttir drekka rjómann. En
þá sýna tölurnar að lífskjörum
þeirra stétta hefur hrakað um
leið og lífskjör verkamannanna,
sem drekka nýmjólkina, hafa lít-
ið breytzt, því.sala nýmjólkur hei
ur aukizt, þótt lítið sé.
Hvort er rétt? Eru lífskjör
verkamannsins, sem lýst er sem
fátækt og erfiðleikum í dálkum
Þjóðviljans, þannig á íslandi a3
hann drekkur rjómann, eða hitt,
að lífskjör verkamannanna hafa
batnað seinustu árin, borið sam-
an við lífskjör annarra stétta?
Svarið geta menn sjálfsagt les-
ið í „Þjóðviljanum“ næstu daga.
Framfcoðin í
Yestur-
ísafjaröarsýslu
VEGNA þess að þingmaður Vest
ur-ísfirðinga hefir nú verið kjör
inn til annars embættis verður
að fara fram aukakosning á þing-
manni fyrir það kjördæmi. Mun
hún væntanlega fara fram síðari
hluta septernbermánaðar.
Sjálfstæðismenn í Vestur-fsa-
fjarðarsýslu hafa þegar ákveðið
frambjóðanda sinn. Er það Þor-
valdur Garðar Kristjánsson lög-
fræðipgur, ungur og mjög dug-
andi maður, sem ættaður er úr
heraðinu og þekkir þar mjög vel
til manna og málefna.
Mun mikil ánægja ríkja meí
framboð hans þar vestra, ekki
aðeins meðal ákveðinna Sjálf
stæðismanna heldur og meðal
allra þeirra, sem fá vilja mynd
arlegan og dugandi fulltrúa
fyrir héraðið á Alþingi.
Um framboð hinna flokk-
anna hefur það helzt heyrst,
að Alþýðuflokkurinn hyggist
bjóða fram Sturla Jónsson odd
vita á Suðurcyri og Framsóknt
Halldór Kristjár.sson á Kirkju
bcli, fyrrverandi blaðamana
við Tímann.
húafala heimsins hefir aukizt - iMrinn
m 1200 milljónir á 100 árumá ,s!andi ■
FrEmh. af bls. 3
um, — eins og landbúnaðurinn
hefir kastað klifbera og reiðing,
orfi og Ijá og fengið í staðinn
dráttarvélar, heyvinnuvélar og
bíla, eins hefir iðnaðurinn lagt til
hliðar ófullkomnu verkfærin og
vinnuaðferðirnar og tekið raf-
knúin tæki og beztu vinnutækni I
‘sína þjónustu.
Var 2378 milljónir árið 1949
Á SÍÐASTLIÐNUM 100 árum
hefur íbúatala heimsins aukizt
um hvorki meira né minna en
1200 milljónir manna. Árið 1850
voru íbúar jarðarinnar 1171 milli.
að tölu, en voru orðnar 2378 millj.
árið 1949. Frá árinu 1650 hefur
íbúatala heimsins næstum fjór-
faldazt. Tölur þessar eru úr
skýrslu (Epidemiological and
Vital Statistics Report), sem
Heilbrigðismálastofnun S. Þ.
(WHO) hefur gefið út fyrir
skömmu.
! HVAR OG HVERNIG VARÐ
ÞESSI FÓLKSFJÖLGUN?
í ljós kemur, að Evrópumönn-
um og afkomendum þeirra í
löndum utan álfunnar fjölgaði
tiltöluléga mest. Árið 1949 voru
þeir átta sinnum fleiri en árið
1650, en á sama tíma var fjölg-
un íbúanna í öðrum hlutum
heims aðeins þreföld. Hinsvegar
j var minnsta fólksfjölgunin í
Evrópu (að Ráðstjórnarrikjunum
undaoskildu.m) á tímabilinu 1900
—1949, eða 36%, en var á sama
tíma 112% í Ameríku. Samt sem
áður hefur íbúatala Evrópu hækk
oð um 100 miiljónir síðastliðin
50 ár.
, Fóíksfjölgunín hefur verið
u mest í HoIIandi og Belgíu (94%),
Öúlgáríú (83%;), Danmörku
, (63%,) og Portúgal (55%). Á
sama tímabili hefur íbúum ír-.
lands fækkað um 7%. Við alda-
mótin bjó helmingur allra Evrópu
manna í Ráðstjórnarríkjunum og
á síðastliðnum 58 árum hefur
þeim fjölgað um 74 milljónir,
eða 57%.
Árið 1900 voru íbúarnir álíka
margir í Afríku og í Ameriku. Nú
líta hlutföllin þannig út, að íbú-
ar Ameríku er þrisvar sinnum
fleiri en íbúar Afríku. Mest hef-
ur fólksfjölgunin verið í Argen-
tínu eða 251%,.
FÓLKSFJÖLGUN MEST
í AUSTURLÖNDUM
Annars hefur fólksfjölgunin
verið lang mest í Austurlöndum
og nemur helmingi allrar fólks-
fjölgunar í heiminum. Þar af er
þriðjungurinn í Kína og Ind-
landi.
í skýrslu Heilbrigðismálastofn-
unarinnar er bent á, að ætíð verði
að taka allár skýrslur um íbúa-
tal með nokkurri gætni. Tölurn-
ar eru óvissar að því er varðar
stór svæði eins og Kína, Afríku,
Mið- og Suður-Ameríku. Styrj-
aldir, útflutningur, hungursneyð
og náttúruhamfarir hafa sín
áhrif á þessar tölur. Á síðari ár-
um.er þó talið að tekizt hafi að
áfla öruggra hfeimilda varðandi
um það 70%, af ibúum jarðar-
innar.
óbeiht géfa tqhir þessar .nokkra
mynd af framförum á sviði
læknavísinda og heilbrigðisstarf-
semi í Evrópu og þeim löndum,
sem tóku á móti útflytjendum
frá Evrópu á 19. öld.
Allt hefir þetta þó gerzt stig af
jStigi. Þetta er þróun aldarinnar
okkar. Og til þess að sýna-fram-
vindu og árangur slíkrar þróun-
ar á ýmsum tímum, eru haldnar
sýningar, — verkin lögð undir
dóm neytendanna.
I
IÐNSÝNINGIN OG ÞJÓÐIN
Ein slík sýning er nú í undir-
búningi og verður opnuð í haust.
| Iðnsýningin 1952 mun því sýna
(það stig, sem íslenzkur iðnaður
stendur á í dag, en neytendurnir
— þjóðin — munu dæma hæfni
hans og getu til að fullnægja þörf
unum, þar sem hann nær til, og
þann dóm óttast íslenzkir iðnað-
armenn ekki.
j Hitt er frekar að óttast, að
jþjóðin sjálf hafi • ekki þann
þroska, að hún skilji gildi iðn-
jaðarins fyrir þjóðarbúið og sina
j eigin lífsafkomu, með því að búa
að sínu á öllum þeim sviðum,
sem verða má. Þau einföldu sann
indii sítildu og virtu fórfeður okk
ar. En vegna vannfáts þeirrar kyn
Slóðar, sem nú er uppi, á verkum
og fratníeiðshr sipnar samtíðar á
sviði iðnaðaT, er ástandið í fjár-
hags- og atvinnulífi voru í dag
eins og raun ber vitni. Að því
mun ef til vill nánar vikið síðas.