Morgunblaðið - 19.10.1952, Síða 6

6
MORGUN BLAÐIÐ
Sunnudagur 19. okt. 1952
SKAK
Eftir ÁRNA SNÆVARR og BALDUR MÖLLER
SKÁK nr. 12
Tefld í Engels-skákmótinu í
desember 1936.
HOLLENZK VÖRN
Hvítt: Eggert Gilfer.
Svart: Baldur Möller.
Nú hefir svartur greinilega
betra tafl, hvítur er raunveru-
lega leiklaus.
21. Ddl—b3 Bc8—a6
22. Rc3—b5 Dd8—d7
23. a3—a4 Dd7—g7!
Hótar gxf, BxR og Dxd4t
24. f4—Í5 Dg7—d7!
25. f5xe6 Dd7xe6
26. Bcl—d2
Ekki Rb5—c7 vegna Hfl mát.
26... IIa8—c8
27. Hal—cl Hc8xHcl
28. Bd2xHcl De6—f7
29. Db3—dl Df7—f3!
30. Ddl—e2
Eina vörnin. Ef 30. DxD, exD;
31. Ilc2, h5! 32. gxh, Bc8! og því
næst f2t og Bh3.
30.. Ba6—c8?
Hér átti svartur rakinn vinn-
ing. DxD. 31. HxD, BxR; 32.
axB, Hc8; 33. Bd2, Hc2 og fær
bæði a ög b peðið. Svartur var
hræddur við að Bh4 yrði inni-
lokaður, en það kemur ekki að
sok. Önnur vinningsleið var h5!
og þvi næst Bc8.
31. Rb5—e3
Valdar g4 óbeinlínis.
31....
32. 1.2—h3!
33. De2—b5!
34. Db5xíI5t
h7—h5
Df3xh3
Bc8xg4
Bg4—c6
Ekki Hf7 vegna 35. Rxe4, Bf3?
36. Hxg5t! BxH; 37. DxHf!
KxD; 38. RxBt og vinnur.
1. d2—d4 e7—e6 35. Dd5xe4 Be6—f5
2. Rgl—f3 f7—f5 Tímahrak!
3. g2—g3 Rg8—f6 36. Del—d5ý Bf5—e6
4. Bfl—g2 Bf8—e7 37. Bd5—e4 Dh3—f5
5. 0—0 0—0 SC De4xB.5 Be6xDf5
6. c2—c4 d7—d6 39. e3—e4 Bf5—h3!
Að þessu eins og Capablanca- 4„. Hg2xg5t
Aljechin, Nottingh. 1936. Alje- Eina vörnin. Ef Hc2 Bg2 og
chin lék 6 ... ., Re4. mát á fl.
7. Ddl—b3 Rf6—e4 43 Bh4xHg5
8. Rf3—el. 41. EclxBgS Kg8—f7
Það sýnir sig nú að 7. Db3 42. Kgl—h2 Bh3—d7
heíir ekki verið gott (Dc2!), 43. d4— 15 Kf7—g6
betra en þetta er samt Rf3—d2. 44 !lg5—h4 Hf8—f4
8 Be7—f6 45. B’ai4—g3 Hf4—f3
9. Bg2xRe4 f5xBe4 4J. e4—e5 h5—h4
10. e2—e3 c7—c6! 47. Bg3—el Hf3—e3
Ekki 10 d6—d5 vegna 48. Be«—f2 He3xe5
cxd, exd, Rc3, c6; Rxe4! 49. Bf2xh4! He5—e8
11. Rbl—c3 d6—d5 50. Bh4—f'2 He8—b8
12. c4xd5 c6xd5 51. Kn2—g3 b6—b5
13. f2—14 R8—c6 52. a4xb5 Bd7xb5
14. Db3—dl b7—b6 53. Bf2—d4 Kg6—f5
15. a2—a3 a7—a5! Hér var reynandi Bd7 og
16. Hfl—í2 Rc6—e7 svartur hefir örlitla vinnings-
17. Kel—g2 Re7—f5 möguleika.
18. g3—gl Rf5—h4 54. Bd4—c5
19. Rg2xRh4 Bf6xRh4 Nú kemst B á a3 og þá er jafn-
20. HÍ2—g2 g7—g5! teflið öruggt. Jafntefli var sam-
ið eftir nokkra leiki.
LAUSN Á SKÁKÞRAUT
SUNNUD. 12. OKT.
1. Ke2 2.Dd2 3. Dd3 eða
b4 mát.
Hý skákþraisf
Dr. F. Palitzsch, 1911
■ W
ilíi M tllf, fi
■<m. rnm. mm 'tm. i
m mk wá mk *
I i§

m m
11 , „ ///Æ._______ý.h?//
Mát í 2. leik.
Vísdómsorð um skáktaflið.
Skáktaflið er í eðli sínu leik-
ur, að forminu til list en í fram-
kvæmdinni vísindi.
(von der Lasa).
Torgsr Klausen ýfgarSar-
maður EskifirSi áffræSur
Á MORGUN er Torger Klausen
itgerðarmaður á Eskifirði átt-
ræður.
Hann er fæddur í Bergen, 20.
Dktóber 1872, sonur hjónanna frú
Birgitte og Frederik Klausen.
Með foreidrum sínum og syst-
iirum fluttist Torger til Eski-
Ejarðar árið 1885, en þar gerðist
!aðir hans síldarútvegsrnaður,
hnn hinna mörgu Norðmanna,
;em á þessum árum fluttust bú-
'erlum til Austfiarða i því skyni
ið gera síldveiðar að atvinnu-
’rein og Austfirðinga að þátt-
rrkendum í veiðum og verkum
úldar. • I
Frá barnæsku tók Torger
rllausen virkan þátt í síldveið-
im föður síns og verkun síldar-
nnar, en á þeim tima bjó síldar-
itvegsmaðurinn og starfslið hans
álclina til útílutnings samhliða
aéiðinni, svo og einfíig að halda
il'um síldveiðitækjum í góðu
agi. Torger Klausen nam því
ihemma allt sem við kom síldar-
ítvegi. Var síldin á þessum ár-
im veidd að mestu leyti í land-
íót og lagnet, sumar sem vctur.:
Hwert stefnir kommástisBSiisirB i Bíína? l.s
Alger flokksnffiir g á ö
Torger K’ausen lagði síðar fyrir
sig síldveiðar sem atvinnugrein
og hefur stundað síldveiðar bæði
með landnót, net og stauranót
um langt skeið, ásamt bróður!
sínum, Frederik. Þeir bræður
hafa ávallt samtímis veiðinni,
verkað síldina sjálfir til útflutn-
ings og mun aldrei hafa verið
kvartað um óvandvirknislega
meðferð þeirrar vöru. Sjálfir
hafa þeir gert nætur og net og
haldið öllu til haga með eigin
handbragði. — Meðan það var
frjálst seldu þeir síld til ýmissa
landa og eitt árið að haustlagi
nýja til Þýzkalands. Þegar vél-
bátarnir komu til sögunnar lét
Torger byggja sér einn siíkan, en
mun hafa keypt annan fullgerð-
an fiá Noregi, en þessa vélbáta
gerði hann út um langt árabil,
ýmist fiá Eskifirði eða Raufar- j
höín. Torger rrun háfa veríð j
einn hinna fyrstuu manna á
AústfjÖfðunt; sem byrjcði að
kaupa þorskalifur og bræða, en
fyr á árum var henni fleýgt. —
Torger var afgreiðslumaður fyrir
rramhaid á bis 12
FYRIR nokkrum árum — t.d. ár-
ið 1945 — hefði verið auðveit að
svara þessari spurningu sam-.
kvæmt heimildum og stefnuskrá:
kommúnista sjálfra á þessa leið:
Kommúnisminn í Kina stefnir að
nauðsynlegum og skynsamlegum
umbótum, einkum í sveitum, |
lækkun okurleigu og vaxta, sam-
vinnu við aðra flokka í stjórnmáli
um, bættum lífskjörum almenn-
ings, endurbótum á samgöngu-,
uppeldis- og iðnaðarmálum.
MARGIR LETU GLEPJA8T
— TÖLDU KOMMÚNISMANN
STEFNA AÐ FRIDSAMLEGRI
ENDURREISN
í stuctu máli: Kommúnisminn
virtist stefna að friðsamlegri end
urreisn landsins eftir styrjöldina
— samkvæmt þeim heimildum,
sem fyrir iágu frá kommúnistum
sjálfum í það sinn.
Þessar skoðanir báru svo biaða-
menn út um heiminn, eftir stutt-
ar samræður og tedrykkju hjá
hinum hægfara og hógværu leið-
togum og héldu svo ánægðir á-
fram ferð sinni til annarra landa
í Austur-Asíu. En sögu hreyfing-
arir.nar í Kína létu þeir eiga sig.
— Hugsjónafræði kommúnista-
flokksins athuguðu þeir alls
ekki. Þeir horfðu yfir landið,
heilsuðu nokkrum vesterniséruð-
um Kínverjum, sátu átveizlur og
tíndu í sig steikta kjúklinga og
hrísgrjón með ,,prjónum“. En
Asíuhyggjan var þeim ekki að-
eins óráðin gáta. Þeir vissu ekki
einu sinni af því að hún væri til.
uai'S'-a að
fSír sr. Jóhann Hamussei!.
EN HANN ER
STYRJALDARSTEFNA
Nú um stundir — eftir valda-
töku kommúnista — er líka auð-
velt að svara út frá heimildum
frá kommúnistum sjálfum hvert
hreyfingin stefnir. Opinberum
fyrirlestrum, tilkynningum,
stefnuskrá og leynilegum vasa-
bókum ber saman um rnörg mik-
ilsverð atriði. Af þessum heim-
ildum er auðvelt að draga hina
einföldu ályktun: Kommúnism-
inn stefnir að styrjöld út á við.
Þessi styrjöld á að enda sem ,,lýð-
frelsisstyrjöld samkværnt áætlun
leiðtoganna, hún á að leysa allar
þjóðir úr viðjum „heimsvelda-
hyggju, kúgunar og arðráns".
FLOKKSNÝTING Á ÖLLUM
MENNINGARSTOFNUNUM
Kommúnisminn stefnir líka að
flokksnýtingu og hernýíingu inn
á við. Þjóðnýting er ekki full-
fullnægjandi né nákvæmt orð til
1. október 1949 lýsti Mao Tse-tung yfir stofnun kommúnistaríkis-
ins í Iíína. Sýnir myndin hann, þar sem bann stendur á svölum
keisarahallarinnar og les upp boðskap sinn. Þarna urðu þátta-
skipti í sögu Kína. í nýjiim greinaflokki sr. Jóhanns Hannessonar,
sem hefst í dag, lýsir liann þeim breytingum, sem orðið hafa í
Kína eftir valdatöku kommúnista.
að lýsa ýmsu af því, sem gerzt
hefur í Kína s.l. 2—3 ár. Flestar
mikilsvarðandi hreyfingar á þess-
um árum miða að því að breyta
gjörvöllu ástandinu í landinu í
samræmi við hugsjónafræði
flokksins. Aftur og aftur er á því
hamrað að það sé kommúnista-
flokkurinn, sem á vegum verka-
lýðsins og í samvinnu við smá-
borgara og þjóðernis-borgara
eigi að vera Ieiðtogi þjóðarinnar.
Jarðeignir eru gerðar að ein-
staklingseign bænda, samyrkju-
bú hafa ekki mörg verið stofnuð.
Auðæfi og verksmiðjur má segja
að nú hafi verið þjóðnýttar — og
síðan floklcsnýttar. En bein
flokksnýting fer fram á menn-
ingarstofnunum og menningar-
greinum þjóðfélagsins. (
læknane;.;ar verda að
LÆRA FÓLiTÍSIí FRÆ3I |
Ríikil áherzla e: lögð s e.ð
læknastúdentar iæri páiitík og
læknisfiæði. Þegar, for..f;æðing-j
ar finna 2—3 þúsu.id ára gamlar'
graíir með mannabeinum, sem,
sý.aa að mannablót voru til forna
ítök og álirif Rússa í Kína fara sívaxandi. Rússe.eska er gerð að
skyldunámsgrein í fiestum skóíum. Myndin sýr.ir rússneska
kennsiukcnu, eina af mörgum, með nemendum sínum. Mest á-
herzla er lögð á, jafnvel í Iæknisfræði, að ncmenáur lreri hin
páíitírku fræSl vel.
tíðkuð í Kíná, þá eru myndir af
þessu flokksnýttar með skýring-
um til áróðurs fyrir núverandi
valdhafaflokk. Og mætti nefna
fjölda mörg dæmi þessum skyld.
Þessi flokksnýting spillir oft fyrir
raunverulegri þjóðnýtingu, eins
og mjög auðvelt er að sýna fram
á, t.d. í samgöngu- og verzlunar-
nálum.
FLOKKSNÝTING ANDLEGRAR
HENNINGAR
En það er flokksnýíing hinnar
andlegu menningar, sem gerir út
af við það, sem vér í hinni vest-
rænu me.nningu köllum frelsi og
mannrétfindi (rannsóknarfreisi,
liugsana- og skoðanafrelsi, per-
sónufrelsi og réitmdi). Og þannig
fer það eirinig meðal kommún-
ista sjálfra. Þeir eru orðnir hrædd
ir hver við annan. Skrúfur þær,
sem settar hafa verið á hina ungu
menn, sem kommúnistar eru að
ala upp, til að stjórna landir.u,
eru afar harðar. Þrælar Hjörleifs
og annarra íornmanna gátu strok
ið, múnkar gátu strokið úr
klaustrum á miðöldum. En nú er
það nálega óhugsandi að nokkur
nemandi, t.d. á byltingaháskó’a,
geti strokið nema mjcg stutta
! eið.
ÞÓ ER ÞETTA ABEINS
. »V RJUNfN
Til þess að gera öllum stað-
rcyndum rétt skil verður þó hér
að taka fram að ástandið, eins og
það er nú, er alls ekki það, sem
koma skal. Nú er tímabil hins
nýja lýðræðis. Þar á eftir á
sosiaiismi • að koma. Eftir það
tímabil á hinn raunverulegi
kommúnismi að koma.
Þetta er víða endurtekið, bæði
í hugsjónafræði Mao forseta og
annarra. E.mfremur ber að at-
huga að á þessu tímabili hins
r.ýja lýðræðis er og verður meg-
inregla stjórnarfarsins: „lýðræðis
einræði lýðsins'*. Mao forseti
skýrir sjálfur hvað átt er .við nreð
þessu: Mannúðlegum lýðræðis-
aðferðum skal beitt gagnvart öil-
um þeim, sem eru yfirvöldunum
vinveittir, en einræðisaðferðum
gcgn óæskilegum stéttum og
rangsr-únum einsíakíingum.