Tíminn - 05.05.1965, Blaðsíða 7

BnÐVIKUDAGIIR 5. maí 1965
TÍMINN_________________________ 19
fundi í ýmsum aðildarlöndum, en
yfirleitt^ einungis á þá fundi, sem
eru íslandi að kostnaðar-
lausu vegna framannefndra
greiðslureglna, enda myndi þátt-
taka í slíkum nefndarstörfum ella
verða alltof kostnaðarsöm. En af
þessu sést, að Evrópuráðið legg-
ur mikla áherzlu á, að öll aðild-
arlöndin hafi möguleika á að taka
þátt í starfi stofnunarinnar. Fyrir
smáríkin skiptir greiðsla ferða-
og dvalarkostnaðar vegna funda-
starfa nokkru máli, einnig hinar
hagstæðu reglur um framlag til
sameiginlegs kostnaðar og loks
verður að telja, að við ákvörðun
atkvæðisréttar gæti mikillar tillits
semi, þar sem hin stóru og smáu
ríki hafa jafnan atkvæðisrétt.
IV.
Það yrði langt mál að rekja að
nokkru ráði verkefni Evrópuráðs-
fns. Þó vil ég gera lítillega grein
fyrir starfstilhögun á sviði menn-
ingarmála og drepa á nokkur við-
fangsefni.
Árið 1950 kom Evrópuráðið á
fót sérstakri nefnd um menn
ingarmál. Starfaði hún til ársins
1961, en þá var skipulaginu breytt
og myndað Menningarmálaráð
eða Samstarfsráð um menningar-
mál (Council for Cultural Co-op-
eration). Eiga sæti í því fulltrúar
allra aðildarríkja, auk Spánar og
Páfaríkisins. Menningarmálaráð-
ið heldur fundi tvisvar á
ári. Hefur það til um-
ráða af heildarfjármunum Evrópu
ráðsins ákveðna fjárhæð á ári,
sem það ræður hvernig notuð er.
Árið 1965 nemur þessi fjárhæð
sem svarar 21 milljón íslenzkra
króna. Þrjár fastar undirnefndir
starfa á vegum menningarmála-
ráðsins. Er verkum þannig skipt
með þeim í meginatriðum, að ein
fjallar um fræðslu utan skóla,
önnur um tæknimenntun og al-
menna menntun og hin þriðja um
æðri menntun og vísindaransókn
ir. Auk þess eru svo nefndir, sem
starfa um lengri eða skemmri
tíma að ákveðnum verkefnum, og
ennfremur er efnt til einstakra
funda eða námskeiða um ýmis
efni. Árið 1962 sendi menntamála
ráðuneytið 23 íslendinga á fundi
erlendis á vegum Menningarmála
ráðs Evrópuráðíins. Árið 1963 var
tala þessara fulltrúa 19 og 21 árið
1964.
Fé það, sem Menningarmálaráð
ið hefur til umráða árið 1965,
skiptist þannig milli málaflokka,
talið í íslenzkum krónum:
Aðalstoövar £vropuraosins 1 atrassbourg í Frakklandi.
herra Evrópuráðslandanna í Róma
borg 1962. Unnið er að orðabók
um landfræðihugtök og yfirlits-
riti um skóla í Evrópu. Þá er unn
ið að endurskoðun kennslubóka í
sögu og að yfirlitsskýrslu um end-
urskoðun þá, sem farið hefur fram
á kennslubókum í landafræði.
Lauk þeirri endurskoðun með
fundi, sem haldinn var í Reykja-
vík í fyrra, en það var fyrsti fund-
urinn hér á landi á vegum Evrópu
þessi skírteini veita. Getur hvert
aðildarland gefið þau út og hefur
menntamálaráðuneytið gefið út
nokkur, en þau henta t.d. vel
námsmönnum, sem sækja vilja
listasöfn og önnur söfn, sem að-
gangur er seldur að.
Þá veitir Evrópuráðið styrki til
þess að semja fræðileg rit og rit-
gerðir um ýmis efni, en ekki mun
nema einn íslendingur hafa hlot-
ið slíkan styrk. Ennfremur eru
ráðsins. I framhaldi af endurskoð-i veittir styrkir til manna í einu
un kennslubóka í landafræði munu i íandi til að kynna sér eitt og
væntanlega verða gerð ný Evrópu
kort. Mörg önnur verkefni hefur
þessi nefnd með höndum.
1. Æðri menntun og vísindi
2. Alm. mennun og tæknim.
3. Fræðslustarfsemi utan skóla
4. Kvikmyndir og sjónvarp
5. Önnur menningarmál
6. Ýmislegt
1.60 millj.
4.32 —
4.75 —
3.03 —
4.20 —
3.33 —
Störf nefndarinnar, sem fjallar
um æðri menntun og vísindi bein
ast ma.að því að koma á og efla sam
starf milli æðri menntastofnana,
vinna að sambærilegum námskröf-
um hjá háskólum með það fyrir
augum, að á bak við háskólapróf
í sömu grein standi hvarvetna
svipaðar menntunarkröfur. Skipzt
er á upplýsingum um mörg atriði,
sem varða rannsóknir og æðri
menntun. Einnig er unnið að
skiptiheimsóknum háskólaprófess
ora. Að því er ísland varðar hafa
Háskóli íslands og háskólinn í
Aþenu skipzt á fyrirlesurum, svo
að dæmi sé nefnt.
Á sviði almennrar menntunar
og tæknimenntunar er unnið að
því að efla rannsónkir á kennslu-
aðferðum, einkum við kennslu er
lend'-f) mála. Meðai stórþjóða er
vaxandi áhugi á málanámi Um
smáb-nðir þarf ekki að spyrja í
þv l'm Slíkt nám hefur löngum
ve' ■ ieim óhjákvæmileg nauð-
sy irfað er að orðabók um
ke iræðileg heiti, en það mál
vai vakið á fundi menntamálaráð-
Fræðsla utan skóla er umfangs-
mikið svið. Fellur þar undir
fræðsla fullorðinna, æskulýðsstarf
semi, íþróttamál, þjálfun æsku-
lýðsleiðtoga o.míl.
Þá styður Menningarmálaráðið
kvikmyndagerð, t.d. kennslumynd
ir, og veitir verðlaun fyrir vel
gerðar myndir. Veittir eru styrk-
ir til þess að þýða og gefa út
bókmenntir smáþjóða á víðlesn-
ari tungum. Komnar eru út 24
bækur í þessum bókaflokki frá
15 löndum. Ein þeirra er frá ís-
landi, gefin út af menntamála-
ráðuneytinu árið 1960. Nefnist
hún „Seyen Icelandic Short Stor-
ies.“ Önnur bók héðan er i und-
irbúningi, íslenzk ljóð á ensku.
Vinnur Eiríkur Benedikz, sendi-
ráðunautur í London. að þeirri
bók og er hún senn tilbúnin til
prentunar
Evrópuráðið hefur látið gera
einskonar meðmælaskírteini. sem
ákveðin hlunnindi fylgja i hverju
aðildarríki. þ.á.m afsláttur af
verði aðgöngumiða og farmíða.
En annars er það mismunandi
frá landi til lands. hver hlunnindi
annað í einhverju hinna aðildar-
ríkjanna. Hingað hafa t.d. komið
menn frá Þýzkalandi að kynna
sér fiskiðnað og héðan hafa farið
til írlands forstöðumenn Þjóð-
minjasafns og Háskólabókasafns
til þess að kynnast írskum söfn-
um og rekstri þeirra. í annan
tíma fóru tveir af forráðamönn-
um Sinfóníuhljómsveitar íslands
til Englands og frlands til þess
að kynna sér skipulag og rekstur
sinfóníuhljómsveita.
Evrópuráðið veitir læknum og
hjúkrunarliði styrki til að ferðast
um og kynnast nýjungum í sér-
greinum sínum og hafa nokkrir
Islendingar hlotið slíka styrki.
Evrópuráðið hefur látið starfs-
þjálfun til sín taka og eru nú
sex íslendingar á Ítalíu á nám-
skeiði á vegum Evrópuráðsins.
Þess má geta, að Finnland er
ekki aðili að Evrópuráðinu, en í
fyrra beittu fulltrúar hinna Norð-
urlandaþjóðanna sér fyrir því, að
Finnum yrði boðin aðild að menn
ingai’málastarfi þess. Hefur nú
orðið að ráði, að Finnar taki þátt
i þeim störfum sem áheyrnarfull-
trúar.
Menntamálaráðherrar Evrópu-
ráðslanda koma saman á fund
annað hvert ár Var fyrsti fundur-
inn haldinn í Haag árið 1958,
síðan í Hamborg 1960, í Róma-
borg 1962fog í London 1964. Ræða
ráðherrarnir 4 fundum þessum
ýmis mál -eir oeim eri' nngleik
in og Menningarmálaráðið vinnur
síðan áfram að þeim eftir því
lijifiisl nbnrri ,iibnoa levri ,££■
hverjar ákvarðanir ráðherrarnir
hafa tekið um þau.
Vera má, að á fundum eins og
þeim, sem haldnir eru á vegum
Menningarmálaráðs Evrópuráðs-
ins, finnist engin skjót lausn á
þeim vandamálum, sem rædd eru.
En í flestum löndum glíma menn
við svipuð verkefni: erfiðleika á
því að fá fé til að byggja nægi-
lega hratt og nægilega mikið af
skólahúsum, erfiðleika af völdum
kennaraskorts, nauðsyn á leng-
ingu skólaskyldu, ýmis æskulýðs
vandamál, o.s.frv. o.s.frv. Höfuð-
árangurinn af þessu samstarfi er
þó e.t. v. hin persónulegu kynni
manna, sem fást við svipuð mál
hver í sínu landi, og leiða þau
oftast til greiðari samskipta þeirra
á cnilli og meiri skilnings á við-
fangsefnunum
Ég hef drepið hér lauslega á
nokkur atriði varandi Evrópuráð
ið og vona að það veiti hugmynd
um starfsemi þess, en sífellt bæt-
ast við ný verkefni.
Hægri akstur
Alllháværar raddir hafa heyrzt
um það, að við ættum að taka
upp hægri-handar-akstur. Skilst
mér, að farið hafi fram athugun
á því, hvað breytingin muni kosta
og minnir mig, að niðurstaðan hafi
orðið sú, að þetta myndi kosta
kringum 50 milljónir króna. Þó
mun ekki reiknað með öllum þein*
mannslífum, sem þetta kostar. Eg
tel vel sloppið ef ekki farast
fleiri en 50 manns í bifreiðarslys
um fyrsta árið. Hitt gæti líka orð
ið, að talan kæmist upp í 100
manns. Þá myndi tjónið á bifreið-
unum sjálfum að sjálfsögðu nema
mörgum milljónum vegna árekstra.
Þetta virðist ekki tekið með í
reikninginn. Þá mætti spyrja: Er
nokkur nauðsyn fyrir okkur að
taka upp hægri-tiandar-akstur?
Eg held ekki. Það eitt er víst að
minnsta kosti, að aldrei hafa kom-
ið fram opinberlega nokkur hald-
góð og skynsamleg rök fyrir því,
að breytingin sé nauðsynleg Hið
eina, sem helzt er á tæpt. er það,
að þetta gæti verið þægilegt fyrir
útlenda ferðamenn, sem hingað
rekast Þó ekki fyrir Breta. því
að þeii eru fastheldnir á fornar
venjur og halda sig enn við vinstri
handar-aksturinn. Og þetta er sú
þjóðin, sem við höfum mest sam-
skipti við. Það er líka ærið fárán-
legt að fara að breyta okkar lög-
um aðeins vegna nokkurra útlend-
inga, þegar það er þjóðinni allri
til stórtjóns og bölvunar. Mér er
ekki kunnugt um, að nokkur hér-
lendur maður hafi hið minnsta
gagn af breytingunni, en allir tjón
ekki sízt tryggingarfélögin, sem
BRÉF TIL BLAÐSINS
myndu þá reyna að bæta sér tjón-
ið með hækkuðum tryggingargjöld
um. En hækkun tryggingargjald-
anna myndi þá koma niður á öllum
almenningi. En þar er varla miklu
á bætandi, því að tryggingargjöld
eru þegar orðin svo há ,að almenn-
ingur rís trauðla undir þeim.
f einu orði sagt, er þessi hægri-
handar-della svo fáránleg, að engu
tali tekur. Og furðulegt er það,
að mér er sagt, að nokkrir hátt-
settir menn gangi með þessa dellu.
Það er staðreynd, að samtök og
samvinna hafa komið mörgu góðu
til leiðar hér á landi. Nú ættu
allir bílstjórar á landinu að bind-
ast samtökum og mótmæla þessari
Frh. af Ws. 22. i