Alþýðublaðið - 02.08.1929, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBJjAÐIÐ
lALÞÝBDBLABm
j.emur út á hverjum virkum degi.
UgrelBsla i Alpýðuhúsinu við
Hveriisgötu 8 opin fr.i ki. 9 árd.
til kl. 7 siöd.
ílkrifstofa á sama stað opin kl.
9*/»—10'/« árd. og kl. 8-9 síðd.
Sisaar: 988 (afgreiðsian) og 2394 •
< (skrilstolan).
I* Verðlag: Askriftarverð kr. 1,50 á \
mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 :
hver mm. eindálka. •
Pí'entsmiðja- a 'uprentsmi&jan :
(í sama hús ^.m 1294).
„Umhyggjan
fyrir framtíð islenzkra rikis-
borgaia“.
„Draumur fátækrar alpýðu á
ísiantíi.“
Út af þvættingi Jóns Þorláks-
sonar og Árna „Varðar'‘-ritstjóra
á S k eggjas ta ðafun.d inum, um
„danska gullið“ og „same:iginleg
Jaegnréttámdi" Dana og íslendinga.
gat ritstjöri Alþýðublaðsins þess,
að hann og jafnaðarmenn yfírleitt
væru peirrar skoðunar, að Jaegai’
jafnaðarstefnan er orðán ráð-
andi í heiminum, p»á verði satm-
ei’gánlegur (eða gagnkvæmur) rík-
Ssborgararéttu'r eðlileguír.
Þetta 'víta allir þeir, sem nókk-
uð |;ekkja til grunidva!larkenninga
og hugsjóna jafnáðarsteínunnar.
— Þegar auðvaldið og yfirdrotn-
u'narstefnan er kveðið niðiur að
fulln, pegar yfirstjórn fjármála,
Viiðskifta og framleiðslu er í
höndum alpýðunmr, svo að eng-
/ inn getur kúgað arrnan og hirt
arðiinn af erfiði hans, og ekkert
rfki’! getur sölsað iumdir sig auð-
lindir annars, þá hefst bræðnalag
þjóðamna, fullkomið samstarf og
samvimna, og þá hvería af sjálfu
sér allar reglur, sem útiioka m-enn
frá því að viinna sér brauð i
hvaða land'i sem er. Þá verður
jörðin öll sameigMegt ættland
allra þeirnai sem búa á henni,
og réttur þeáæna alira jafn.
Þessi er hin fagra hugsjón
jafnaðarstefnunnar. Og um allan
heim vinna jafnaðarmenn að því
að gera hana að veruleika.
En á meðan ei'nstakir menn eiga
jörðina, starfstæki, verkfæri og
nauðsymjar fjöldans, hafa ráð
bjargræðisvega hans í höndum
sér, meðan hiimir sterku rnega
kúga og féfletta þá mátfarminni,
meðan stórveldin und'iroka hinar
smærri þjóðir og gróðaikrumluir
burgeisanina seilast jafnvel til
annara landa og hagnýta sér
verkalýð þeirra sem vronudýr og
fallbyssufóður, meðan þjóð kepp-
ár við þjóð um völd og ríki deil-
ir við ríki, meðan tollmúrair og
reiptog um nýlenidur og markaði
vekja upp ný og ný styrjaldar-
efni — í stuttu rnáli, meðan atuð-
vald og yfírdrottnuniarstefna er
ráðandi í hieiminum, þá er þessi
hugsjón óframkvæinatnleg.
En „Mghl.“ er a:,t af sjáífu sér
Norðmen.n stunda hválveiðar af
hinum mesta dugnaði og hafa
grrett á þeian of fjár. í suður-
höfum og víðar þar, sem mest
er af hvalmum, hafa þeir fljót-
líkt Það lætur sem það hafi a'lidr-
ei heyrt önnur eins ósköp og
þet-ta., hmoðar saman. feiitletraðri
10 lína setningu, sem það svo
eignar ritstjóra Alþýðublaðsins,
ber sér á brjóst og segir:
„Slik er umhyggja þessa manns
fyrir framtíð íslenzkra ríki'sborg-
ara! Á þá lurad vill harara láta
drauma fátækrar alþýðu á Islandi
rætast!“ •
Og enn fremur:
„Hvenær hefir no.kkrum íslerad-
ingi áður dottið í hug að ofur-
selja svo þessa fámennu og fá-
tæku þjóð erlendu valdi?“
Þessar upphrópanir „danska
M'Ogga“ eru næsta kynlegar.
Það er alviðuTkent, jafnivel af
íhaklsmönnum sjálfum, að einmitt
vöxtur og viðgangur jafnaðar-
stefnunnar sé bezta trygging fyrir
því, að smáþjóðirnar haldi fnelsi
sínu og sjálfsfiorræði, ekki að eins
í orði1 heldur og á borði, því að
af fjárgræðgi, hernaðar- og yfir-
drottrauniar-stefniu auðvaldsins og
ríkisstjórraa þess stafi þeim hin
mesta hætta.
Og „framtíðardraumiuir fátækrar
alþýðu á íslaradi“ er ekki að fá
að þjóna fáeiraum burgeisum og
fylla pyngjur þeirra, heldur sá,
að verða frjálsir menn, er sjálfir
hafii umráðarétt starfstækja sinna
og taki sjálfir 'ávöxt erfíðis síns,
þ. e„ að hugsjón jafnaðarstefn-
unnar verði að veruleika.
Rétt er það, að okkur íslend-
ingum getur stafað hætta af er-
lendu valdi, erleradu auðvaldi. -
Það hefir raun saranað og sannar
dagJega. ,
Danska steiraolíuhl.utafélagið, D.
D. P. A., féfletti landsmsnn ár-
um saman. Ýmsir helztu bur-
geisarnir hér voru þjónar þess
ýmist í leyni eða opiraberlega, og
svo dyggir voru þ-eir og áhtuiga-
samir um hag ]>e.-sa erlenda ok-
urfélags, að full 10 ár var þvi
leyft og liðið að halda áfram að
einoka alíuna og okra á henni
ldggja þar váð mórauðum saman,
taka við afla frá mörguni hvala-
bátum og halda loks heim, þeg-
ar þau hafa feragið fujllfermi. Eru
skip þessi hin mestu ferliki. —
Fyrir nokkru varð sá artbuirðux á
heimild til [>ess að taka verzlun-
ina í sínar beradur. Svo rik vonu
áhrif þessa illræmda félags á
hærri stöðum.
Jafnan þegar erlend brask- og
gróða-féJög eða einstakir fjár-
plógsmenn erlendir liafa þurft að
fá hér sérleyfi, Ieppa eða leynd-
arráð, hafa þau snúið sér til
burgeisa íhald'sins, og sjaldara, ef
nokkru sinni, árangurslaiust. ís-
lenzka borgararéttinn hafa þess-
ir rnenn jafraan metið á kaup-
mannskvarða, í þedrra augum er
hann eins koraar braskvarniragur,
sem sjálfisagt er að reyna aö
græða á, með því að selja hann,
lána eða leiigja erlendum hæst-
bjóðanda.
Lítum á miðstjórn íhalidsflokks-
ins. „Alliance“ og „Kveldúilfur“
eiga þar sína fulltrúa, tvo talsins;
þrír eru þar opirabefrir sta'rfsmenn
eða umboðsmenn erleradra auð-
kýfinga, sem hér hafa hagsmuna
að gæta: Sigurður Eggerz fyrir
danska bankann, Magnús Guð-
mundsson fyrir Shell-félagið og'
Jón Þorláksson fyrir dörasku hlut-
hafana, sem haran er umboðsmað-
ur fyrir.
Um þrjá af foringjum fliokks-
ins, alla, sem koraiijst hafa í ráð-
herrastöður, er það opirabert, að
þeir ganga eriradi erlendra gróða-
manraa, sem hér hafa stórfeldra
hagsmuna að gæta. Og í hópi'
hinraa öbreyttu liðsmanna úir og
grúir af leppum og leiguþjónum
erlends braskaralýðs.
Þannig er umhyggja íhalds-
ílokksiras fyrir „framtíð ístenizkra
ríkisb'orgara": Þjóna útlerading-
anna velur haran í foringja- og
ráðherra-stöður.
Aiþýðublaðið.
Ti'l þess að útkoma þess félll
ekki. niður í dag var horfið að
þvi ráði að prenta það í gær-
kveldi.
Framnesi' í Noregi, að eitt þess-
ara skipa, er þar var til aðgerð-
ar á skipasmíðastöð, valt á hliðina
og gerði hánra mesta rasla, eiras
og sjá má af myndirani hér að
ofara, sem tekára var rétt á eftir.
Ahætta verkalýðsins.
Togariran „Mai“ kom iran hing-
að í gær með meiddan mann,
Þorstein Þorkelsson á Grettis-
götu 44 A. Hafði höggist fram-
an af einum fiingrinium. Talið erf
að áverlriran murai þó ekki baga
hanra tiil frambúðar.
Annar ágúst,
fridagur verzlunaxmanna, vexð-
ur haldiran hátíðlegur með skeirrt-
un að Áfbæ í dag. Verður skemt-
unitn mjög fjölbreytt, og má búast
við, að margmient verði á skemti-
staðnum; mura marga fýsa að sjá
reiptogið milli verzlunarmannafé-
laganna þriggja, ásamt mörgu
fleiru, sem er á boðstótum. Er
vel til fundið hjá forgöragumöran-
um hátíðahaldanraa að hkfa
skemtistaðiran nærri bænum, svo
að sem flestir geti notið skemt-
unariinraar. — Skemtunin hefst
•kl. 2.
Glæpaöldin i Banöaríklnnnm.
Wade H. Ellis, formaður glæpa-
málanefradar ameríska lögfræð-
'iragafélagsins, hefir nýlega' gefið
skýrslu, sem sýrair ljóslega hví-
líkur voði steðjar að amexlsku
þjóðinni. Árleg byrði Bamdaríkj-
anna af glæpuiraum nemur hvorkí
meira raé mirana en þnettán billjr-
ónum dollara áriega (áláka uipp-
hæð og ófriðarskuldirnar). 12000
menra eða 7 af hverjuim 100000
eru myrtir árlega, 50 sinnium fteiri
morð eru framin í BandaTÍk'jurauim.
tiltöluiega en í Bretlandi. 30 000
glæpameran Ieika laidiuim hala í
New York og 10 000 í Chicaga,
en morðafiöldinm hefir auldst uro
350 o/o síðan um aldamót. Alt
þetta, segir Wade, sem er fyr-
verandi aðstoðar-dóm smálaráö-
(herra í Bandaríkjunum, gerist hjá
aradi bræðs'liustöðvar,, risaskip, sem
eftir að stjórnira hafði fengið