Morgunblaðið - 17.04.1953, Blaðsíða 2

2
MORGUISBLAÐIÐ
Föstudagur 17. apríl 1953
1
Ræða Eisenhowers
Frh. af bls. 1.
jþá einkum kjárnorkustyrjöld —
hefði í för með sér, þá gífurlegu
«yðileggingu, sem slík styrjöld
ylli á verðmætum, sem þjóðirnar
hafa reynt um langt skeið að
skapa, ef til nýrrar styrjaldar
kaemi yrði allt það afl, sem heim
urinn ætti að leggja í uppbygg-
ingu, sett í eyðileggingarstarfsemi
svo að ekki séu nefnd þáu manns
líf. er fórnað yrði á altari her-
guðsins. — Varpaði forsetinn síð-
an fram þeirri spurningu, hvort
þjóðirnar hlytu ekki að fara aðra
leið í framtíðinni en leið styrj-
aldar og eyðileggingar, ekki sízt
eftir að hafa athugað hverjar af-
leiðingar slík styrjöld hefð’.
Brotið blað í sögunni við dauða Slalíns.
1 „Allur heimurinn veit“,
1 hélt forsetinn áfram, „að á- j
kveðnu tímabili í heimssög-;
unni lauk með dauða Jósefs
Stalins. — Á 30 ára valda-
■tímabili hans teygði veldi
hans sig frá Eystrasalti alla leið
■austur til Japar.sstranda og íbúar
þess komust upp í 800 milljónir.
Ríki það, sem hann og fyrirrenn-
arar hans sköpuðu reis úr rústum
fytri heimsstyrjaldar. Það stóðst
síðari heimsstyrjöldina og rúss-
neska þjóðin sýndi frámunalegt
hugrekki oft á tíðum. — Og nú
•ógnar það sjáift heimsfriðnum.“
Þá ræddi forsetinn um stjórnar
•skiptin í ráðstjórnarríkjunum og
kvsð Malenkovstjórina vaxna úr
jarðvegi harðýðgi og miskunnar-
lausrar ógnarstjórnar Stalíns, en
þó hlyti hún að móta framtíðar-
stefnu síná á eigin spýtur. En
hver sem hún yrði, væru lýð-
ræðisþjóðirnar staðráðnar í því
að i'órna öllu fyrir frelsi sitt.
„Þær vita“, sagði forsetinn, „að
varnir Vestur-Evrópu krefjast
samheldni og gagnkvæms skiln-
ings iýðræðisþjóðanna og lykill-
inn að því samstarfi er Atlants-
hafsbandaiagið". — Síðan kvað
hann Þjóðverja verðskulda fullt
frelsi og þátttöku í vörnum
Evrópu. Kvað hann það einu leið-
ina til sameiningar Þýzkalands.
Vinstri flokkarnir snérust gegn
gæzluheiniiii fyrir áfengissjúkliuga
Frá umræðum á bæjarsljórnaríundl.
TÖLUVERÐAR u.mræður urðu á bæjarstjórnarfundi í gær um
ráðstafanir til hjálpar áfengissjúkiingum. Ræddi Gunnar Thor-
oddsen borgarstjóri nokkuð tillögur sérfræðinganefndar þeirrar,
sem Reykjavíkurbær skipaði til þess að gera tillögur í þessu máli.
Ein þeirra, stofnun áfengisvarnarstöðvar í Reykjavík, hefði komið
til framkvæmda um síðustu áramót. Að starfsemi hennar væri
áreiðanlega veruleg bót.
Rússar geta sýnt friðarvilja sinn í verlíi.
Forsetinn kvað hina nýju
kommúnistastjórn Rússlands
verða að horfast í augu. við þá
stáðreynd að lýðræðisþjóðirnar
vaeru sameinaðar og litu á sér-
hýerja árás af þeirra hendi sem
■ógnun við frelsi sitt. Hefði hún
nú tækifæri til þess að breyta um
.stefnu, taka upp raunhæft sam-
starf við hinar frjálsu þjóðir og
leggja hönd á plóginn til að veita
framtíðarstraumi heimssögunnar
í annan farveg en hann hefur
rdnnið í á síðustu 8 árum. — „En
gérir hún það þá?“, spurði for-
setinn. „Við vitum það ekki enn
Þá. Hins vegar hafa síðustu við-
brögð hennar gefið mönnum von-
iélum, að hún verði neydd til að
taka nokkurt tillit til hinna
hormulegu aðstæðna, sem hún
héfur skapað sjálf. Við fögnum
hverju ákveðnu sporí í friðar-
átt. Við erum orðnir þreyttir á
tómri ræðumennsku.
Þá minntist forsetinn á það,
hvernig Rússar gætu sýnt frið-
arvilja sinn í verki og komst m. a.
svo að orði: Raunhæfar aðgerðir
af hendi Sovétstjórnarinnar til að
sýna friðarviija sinn kæmu með-
al annars vel í ljós, ef hún vildi
undirrita friðarsamninga við
Austurríki hið bráðasta og leysa
fanga, er Rússar tóku höndum í
síðustu styrjöld, úr haldi.“
Síðan ræddi forsetinn um það,
á hvern hátt hægt væri að hefjast
handa um að hlúa að friði í heim-
inum og sagði, að eitt fyrsta skref
ið í þá átt væri vopnahlé í Kóreu.
Mundi það, verða til þess, að ör-
yggi Indó-Kína og Malajalanda
yrði tryggt, því að það væri bein
svik ef kommúnistar semdu um
vopnahlé í Kóreu, en gerðu inn-
rás í Indó-Kína og önr.ur Austur-
Asíulönd. Er þeim áfanga væri
náð, gæti hafizt víðtækt samst.arf
milii austurs og vesturs, þar sem
hver tæki tillit til hins og rétt-
lætið yrði iátið ráða. Kvað for-
set.inn Bandaríkjamenn ætíð hafa
barizt fyrir því, að friðarsamning
ur yrði gerður við Austurríki og
kvað þá eir.dregiö styðja hug-
myndina um nánara bandalag
Evrópuríkjanna. Einnig kvað
hann það vilja stjórnar sinnar,
að aliur erlendur her yrði á brott
úr Austurríki.
GÆZLUVISTARHÆH
i Annað atriði i tillögum sér-
fræðinganefndarinnar, sagði borg
arstjóri, var stofr.un gæzluvist-
iarhælis fyrir drykkjusjúka menn.
jAuglýst het'ði verið eftir jörðum,
’sem hentugar væru til slíkrar
j starfrækslu. Einróma álit nefnd-
arinnar hefði vcrið á þá lund, að
jörðin Skeggjastaðir í Mosfells-
! sveit hefði verið hentugust af
j þeim stöðum, sem til greina
| komu. En bæjarstjórn hefði þótt
j kaupverð hennar of hátt og á því
I hefði strandað.
ÞÁ STRANDAÐI Á HEIL-
BRIGÐISSTJÓRNXNNI
Borgarstjóri kvað bæjarstjórn
áður hafa samþykkt að stofna
slíkt hæli. En þá hefði það
strandað á heilbrigðisstjórninni,
sem hefði úrslitaáhrif þegar um
slíkar framkvæmdir 1 heilbrigð-
ismálum væri að ræða.
Borgarstjóri kvaðst vilja
leggja áherzlu á nauðsyn þess,
að hið fyrsta yrði komið upp
gæzluvistarhæli fyrir
drykkjusjúklinga. En það
hefði verið skoðun bæj-
arstjórnarinnar, að ríkissjóður
ætti að bera kostnaðinn við
stofnun þess og rebstur. Ríkið
hefði árlega mikinn hagnað
af söJu áfengis í landinu, og
því bæri sérstaklega skylda
til þess að draga úr því böli,
sem áfenigsneyzlan skapaði
sumum borgurum þess. Enn
fremur væri þess að geta, að
sérstakur sjóður væri til, sem
lögum samkvæmt ætti að nota
í þessu skyni. í honum væri
nú á þrioju inilljón króna.
Borgarstjóri gat þess því næst,
að hann hefði ásamt frú Kristínu
Sigurðardóttur, flutt á síðasta Al-
JákvæSar lillögur til að vlðhalda friði.
Þá sagði forsetinn, að Banda-
ríkjamenn vildu vinna að friði í
heiminum, m. a. með því:
að takmarka herafla allra
þjóða við ákveðið hámark.
að takmarka alla vopna-
framleiðslu
að koma á alþjóðaeftirliti
í kjarnasprengjuframleiðslu,
banna nofkun þeirra og nota
kjarnorkuna einungis til
friðsamlegra starfa,
að banna framleiðslu allra
annarra ‘gereyðingavopna,
og loks að skipa sérstaka
eftirlitsnefnd á vegum S.Þ.,
er sjái um, að fyrrgreindum
skilyrðum sé fullnægt.
Ef allar þjóðir heims geta sam-
elnazt um öll fyrr nefnd atriði
kvað Eisenhower unnt að hefja
nýtt stríð, — ekki stríð í venju-
légum skilningi, heldur allsherjar
styrjöld gegn fátækt og skorti.
Forsetinn sagði cnn fremur, að
Bandaríkjamenn hefðu reynt að
leggja eitthvað að mörkum til að
'Vinna gegn skortinum og að úpp-
byggingunni í heiminum þegar á
árinu 1947. Hefðu þeir ætíð síðan
reynt það eftir fremsta megni
bæðí í Evrópu og annars staðar
og kvað þá reiðubúna að halda
þvi starfi áfram. — „En“, hélt for
sctinn áfram, „hvað er rússneska
stjórnin fús til að leggja að mörk-
um?“ — „Er ráðstjórnin tilbúin
til að beita áhrifum sínum í hin-
um kommúníska heimi til að
koma vopnahléi á í Kóreu og friði
í allri Asíu? Er hún reiðubúin til
að leyfa öðrum þjóðum — og þá
einnig Austur-Evrópuþjóðunum
— að ráða sínum eigin stjórnar-
háttum og gefa þeim tækifæri til
að hafa eðlileg samskipti við aðr-
ar þjóðir heims? Er hún reiðu-
búin að ganga til móts við Yestur-
veldin í afvopnunarmálunum og
fela nefnd S.Þ. strangt eftirlit í
þeim efnum? — Ef ekki, — hvar
er þá hinn raunhæfi friðarvilji
Sovétstjórnarinnar?“ — Að lok-
um kvað Eisenhower bandarísku
stjórnina hafa sett fram þessar
tillögur sínar vegna þess að hún
vissi, hversu mjög allar þjóðir
þráðu frið og hér væru um að
ræða að hennar dómi jákvæðar
tillögur í friðarátt.
Lán til járnbrautarbyggingar
NEVf YORK — Alþjóðabankinn
veitir 14 millj. dala lán til bygg-
ingar járnbrautar í brezku Mið-
Afríku. Er járnbrautin nauðsyn-
leg til útflutnings á hráefnum
frá Rhodesíu og Nysalandi, en
þau eru stærri að landflæmi en
Frakkland,, Fortúgal og Spánn
samanlögð.
þingi frumvarp um að ríkið
byggði gæzluvistarhæli En það
hefði ekki fengizt samþykkt. Að-
eins þingmenn Sjálfstæðisfiokks-
ins hefðu viljað samþykkja það.
Framsóknarmenn, kommúnistar
| og Alþýðuflokksmenn hefðu snú-
izt gegn því. Væri þetta illa farið,
þar sem hér væri um merkilegt
! heilbrigðis- og menningarmál að
ræ'ða.
Imeðmæli BÆJARFULLTRÚ-
ANNA DUGÐU EKK.I
Magnús Ástmarsson kvað sig
hafa talað við fulltrúa Alþýðu-
flokksins í þingnefnd þeirri, sem
um mái þetta fjallaði. Hefði hann
ekki tekið ólíklega á stuðningi
við málið. Guðmundui' Vigfússon
sagiðst líka hafa beðið um stuðn-
ing frá fulltrúa kommúnista í
nefndinni. Þórður Björnsson
kvaðst að iokum hafa rætt við
Framsóknarmanninn, sem var
formaður heilbrigðis- og félags-
málanefndar Neðri deildar Al-
þingis.
En hann hefði þá sagt sér,
að í Framsóknarflokknum
hefði verið gerð flokkssam-
þykkt um andstöðu við máiið.
Þar yrði því engu um þokað.
Borgarstjóri kvað það allkyn-
legt fyrirbrigði, að bæjarfulltrú-
ar' kommúnista og Alþýðuflokks-
ins þættust jafnvel hafa fengið
loforð hjá flokksmönnum sínum
á Alþingi um stuðning við frum-
varp um gæzluvistarhæli En
svo hefðu báðir þessir flokkar
snúizt gegn málinu. Á Framsókn-
arflokkinn tæki naumast að minn
ast. Hann hefði beinlínir gert
ílokkssamþykkt um andstöðu við
þetta nauðsynjamál, sem fyrr en
síðar myndi borið fram til sig-
urs. —
Malanstjórn íær
traixst kjósenda
líkiegf að flekkur Nalasis bæfi við sig þingsæfum
Einkaskeyti tii Mbl. frá NTIí-Reuter.
JÓHANNESARBORG, 16. apríl. — Útlit er fyrir, að Malansstjórn-
in hafi bætt við sig allmörgum þingsætum í kosningum þeim, er
fram fóru í Suður-Afríku í gær og styrkt þannig meiri hluta sinn
a þingi. — Er litið á það sem traustsyfirlýsingu kjósenda á kyn-
þáttastefnu stjórnarinnar, þar sem kosningarnar snerust aðallega
um hana.
Seint í kvöld hafði flokkur'
Malans hiotið 51 þingsæti, en aðal
andstöðu flokkur hans, flokkur
Strauss, hafði þá hlotið 49 þing-
sæti. Verkamannaflokkurinn
hafði hlotið 4 þingsæti og flokkur
innfæddra 3. Enn hefur ekki ver-
ið talið í 52 kjördæmum.
MUNAÐI 12 ATKV.
Stjórnmálafréttaritarar álíta,
að meiri hluti flokks Malans auk-
ist úr 12 þingsætum í 18. Ekki
er álitið að úrslit verði kunn,
fyrr en n.k. föstudag. Þess má
geta, að í einu af þeim kjör-
dæmum, sem flokkur Malans
vann nú, munaði aðeins 12 atkv.
og í öðru um 200.
SÍÐUSTU FRÉTTIR
U Sýnilegt er, að Malanstjórn-
in hafi unniö glæsilegan
kosningasigur við þingkosning-
arnar í Suður-Afríku. — Um mið-
nætti hafði flokkur Malans hlot-
ið 80 þingsæti af þeim 159 þing-
sætum, sem kosið var um. Eftir
er að telja í 14 kjördæmum, en
þau hafa flest verið örugg vígi
Malans og því sennilegt, að hann
fái stuðning mikils meiri hluta
á hinu nýja þingi. — Á síðasta
þingi hafði flokkur hans 85 þing-
sæti.
Þjóðernissinnaflokkurinn
^ hafði um miðnætti hlotið 57
þingsæti, en áður hafði hann 64,
og Verkamannaflokkurinn 6.
LUNDÚNUM — Bandaríkst olíu-
félag, Aminoil, hefur fundið
miklar olíulindir í jörðu á svæði,
sem er milli Kuwait og Saudi
Arabíu.
STAKmiMR
Hver myrti f
Zshdanov3
Fyrir rúmum þremur mánuð-
um lýsti Moskvustjórnin því
yfir, að rússneskir Gyðingalækn
ar hefðu árið 1948 myrt Andrei
Zshdanov, einn af áhrifamestn
mönnum kommúnistaflokkfi
Sovétríkjanna og stofnanda
Koriúnform.
Nú hefur hin nýja stjóru
Malenkovs tilkynnt, að þetta s£
á misskilningi byggt. Læknarn-
ir hafi alls ekki gert þetta. Þeir
hafi verið neyddir til þess meS
pyntingaraðferðum, að játa á
sig glæpi, sem þeir alls ekkl
höfðu framið.
En cftir stendur þó sú stað-
reynd að Zshdanov var myrtuc
á miðjum aldri árið 1948.
Þó stendur dæmið þannig,
samkvæmt yfirlýsingurn Sovét-
stjórnarinnar; u
1. Zshdanov var myrtur.
2. Læknarnir myrtu hany
ekki. j
3. Hver myrti þá Zshdanov?
Vill nú „Þjóðviljinn“ gjöra
svo vel og ráða þessa krossgátu?
Hann fær alltaf fréttir frá
fyrstu hendi þarna að austau.
Honum ætti því ekki að vcrða
skotaskuld úr að svara þessari
spurningu. (
11
„Að muna hið liðna‘®
Kommúnistablaðið segir S
gær, að Brynjólfur Bjarnasoit
hafi komizt þannig að orði á
flokksfundi í fyrradag, að aðal-
atriðið í þeim kosningum, senj
framundan eru sé „að muna hi<S
Iiðna“.
Það er nokkuð til í þessu hjá
Brynjólfi. íslenzka þjóðin verð-
ur t. d að vera þess minnug,
hvernig kommúnistaflokkurina
og Brynjólfur hafa snúist eins
og vindhani á bæjarburst fyrií
liverjum andblæ að austan,
Hún verður að muna það, að!
Brynjólfur vildi einu sinni full-
nægja þeirri kröfu Rússa, að ís-
lendingar segðu tveimur stór-
veldum stríð á hendur og gerð-
ust þar með beinir styrjaldar-
aðiljar. Hún verður að muna
sólskinsdaginn þegar kommún-
istar rifu grjót úr fótstalli Jóns
Sigurðssonar íil þess að grýta
með því Alþingi. Hún verðu/ að
muna hina vitfirrtu baríítu
kommúnista gegn hverskona*
viðleitni til þcss að tr.yggja sjálf
stæði og öryggi íslands.
Allt þctta og ótal margt fleira
verður íslenzka þjóðin að m.ina
á kjördegi. Ef hún gerir það fæf
Brynjólfur og flokkur hans
áreiðanlega eklti mörg atkvæðl
íslenzkra kjósenda.
(T
T i
Undarleg viðbrögð
Frá því hefur nýlcga verið
skýrt hér í blaöinu, að Fram-
sókn og nýkommúnistar í Al-
þýðuflokknum væru um þessar
mundir að brugga ráðagerðic
um „frjálslynda umbótastjórn*®
að kosningum loknum. En eina
og kunnugt er hafa þessir flokk-
ar aldrci þreytzt á að lofa ágæti
slíkrar stjórnar enda þótt þjóð-
in hafi sárbitra reynslu af sam-
starfi þeirra, sem leiddi fátælct
og hallæri yfir þúsundir manna
í landinu-
Svo undarlega bregður nú vi8
að hvorki kratar né Framsóktt
vilja heyra, að þeir séu að undic
búa slíka stjórnarmyndun. Tím-
inn segir þetta vera hugarórá
Morgunblaðsins!! 11
Hvað er að heyra þetta? Ú.
Eru kratar og Framsóknar-
menn virkilega orðnir smeyki*
við að vera orðaðir við „frjáls-
l.ynda umbótastjórn“? Við hvað
eru mennirnir hræddir? ÞafS
skyldi þó aldrei vcra vantrú al-
mennings á f.yrirtæki þeirra,
haftastefnunni, einokunarfarg-
aninu og hitlingagræðginin? j