Alþýðublaðið - 09.08.1929, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Kenslumálaráðherrann
gengur erindi íhaldsins.
Steinþór Guðmundsson skólastjóri settur af embætti
gegn tillögum fræðslumálastjóra og meirihluta
skólanefndar á Akureyri.
Flokksmenn ráðherranshafaþómeð atkvæðagreiðslu
á alþingi lýst yfir pví, að peir álíti rétt og leyfi-
legt að beita likamlegum refsingum við skólabörn.
Flestum er í minni ofsókn sú.
er ihaldsmenn á Akuneyri hófu á
hendur Steinþóri Guðmundssyni
skólastjóra s. 1. vetur.
Um bæjarstjórnarkosningarnar
dreifðu þeir út um bæinn níð-
skrifi um Steinpór. Var honum
þar borið á brýn, að hann hefði
á hættulegasta hátt misþyrmt ein-
um af skóladrengjunum. Voru
lýsingarnar pannig, að ætla mátti
af peim, að' um tvímælalaust brot
á hegningarlögunum væri að
ræða. Samt sem áður var rit
þetta stilað sem kæruskjal til
skólanefndar, en alls eigi kært
yfir því, að skólastjórinn hefði
orðið brotlegur við hegningarlög-
in. Faðir drengsins hafði ritað
skjál þetta; er hann aðalforystu-
maður íhaldsins þar nyrðra, næst
Birni Líndal, og hefði áreiðanlega
ekki hlífst við að kæra . skófa-
stjórann fyrir brot á hegningair-
lögunum og heimta hann dæmdan
til þyngstu refsingar, ef hann
hefði búist við, að hægt væri að
fá skólastjórann dæmdan fyrir að
hafa brotið þau með því að mis-
þyrma drengnum. E nmitt það, að
kært er til skólanefndar, er sönn-
un þess, að í augum kærandans
hefir ekki verið um lagabrot að
ræða, þótt frásögnin væri í kæru-
skjalinu ýkt svo og færð úr lagi,
að svo liti út. Kunnugir menn á
Akureyri' eiru heldur ekki i vafa
um, að tilgangurinn með níðskrifi
þessu var sá einn að spilla fyrir
jafnaðarmönnum v;ð bæjarstjórn-
Brkosningamar og að reyna að
flæma Steinþór frá embættinu.
Skólanefndin á Akureyri tók
þegar málið til rannsóknar. Kom
þá í Ijós, að skólastjórinn hafði
að vísu beitt líkamtegum refs-
ingum, en um misþyrmingar, eins
og lögin og dómarar hafa skil-
greint það orð, var alls ekki að
ræða. Samþykti því meiri hluti
skóianefndar að láta kyrt um, en
skólastjóri hætti kenislu í einum
bekk. Pess skal getið, að jafn-
aðarmenn hafa að eins 2 menn af
5 í skójanefndinni.
Bjuggust nú flestir við, að mál
þetta væri þar með fallið niður.
Á alþingi í vetur flntti Harald-
ur Guðmundsson frumvarp þess
efnis, að banmað yrði meö lögura
að beita iíkamtegum refsingum
við börn og ungiingá í skólum,
við iðnnám og í heimáhúsuim.
Sýndi hann fram á, að sú uppeld-
isaðferð að hræöa börn meÖ
vendinum til hlýðni, náms eða
starfs, væri fordæmd af öllum
uppeldisfræðingum, að líkamlegar
refsingar barna gerðu oftar ógagn
en gágn, kendu börnunum að
Ijúga tíl að komast hjá refsingu.
Jafnframt benti hann á, að líkam-
legar refsiragar í skólum væru af-
ar. óþokkasælar fmeðal almennings,
og væri því auðvelt að taka fyrir
einstaka kennara, er beittu þeim,
ófrægja þá og jafnvel flæma frá
starfi þeirra, ef óvildarmenn
þeirra vildu raota sér þetta, eins
og gert hefði verið við skólastjór-
ann á Akureyri. Við ýmsa aðra
skóLa sætu kennarar í fullum
friði, er beittu sömu aðferðum
og refsingum átölulaust.
Væri því sjálfsagt að gera öll-
um jafnt undir höfði og bamna
líkamlegar refsingar, þótt ekki
kvæði svo að þeim, að um mis-
þyrmingu væri að ræða. — Ann-
aðhvort yrði að ieyfa öllum Slík-
ar aðferðir við kenslu og upp-
eldi barna eða þá aö banma öll-
um að nota þær — og væri hið
síðara réttara.
Við þetta var ekki koinandi.
Frumvarpið var felt í neðri deild
með jöfnum atkvæðum, og þar
með fengin yfirlýsing um þing-
viljann, þamn, að leyfilegt væri
að berja börn í skólum, ef ekki
hlytist misþyrming af. — Er slík
yfirlýsing þinginu tÁ lítölis sóma.
„Framsóknar“- og íhaids-menn
féllust í faðma um að drepa frv.
Flokksmenn kens I u m ála r á ðhe rr-
aras hafa því flestir ekkert á móti
því, að kennarar hafi ieyfi til að
berja börn í skólum.
Skömmu áður en Jónas kenslu-
málaráðherra fór utan, tekur hann
rögg á siig og setur Steinþór
skólastjóra frá embætti. Meiri
hluti skólanefndarinnar á Akur-
eyri og fræðslumálastjórinn sjálf-
ur var þessu eindregið mótfall-
inn. Ráðherrann hefir virt vilja
beggja þessara aðilja að vettugi,.
sett skólastjorann af embætti
giegn vilja þeirra.
En fyrir hvað?
Ekki fyrir misþyrmingar.
Kensl umála ráðherrann er jafn*
framt dómsmálaráðherra. Ef hann
hefði iitið svo á, a-ð skólastjórinn
hafi misþyrmt drengnum og brot-
ið með því lög, átti hann að láta
dómstóla laradsiras kveða á um
sekt hans. Ef skólastjórinn hefði
verið dæmdur sekur um mis-
þyrmingar, þá var sjálfsagt, að
hann færi. En einmitt það, að
hvorki ráðherrann né óvildar-
menn skólastjörans treystust að
kæra hann fyrir brot á hegning-
arlögunum, sýnir, að þeir álita
ekki, að haran hafi brotið þau.
þ. e. misþyrmt drengnum. Tæp-
lega er hugsanlegt, að ráðherrann
hafi sett skóla'stjórann af fyrir
að beita likamlegum refsinguni
við skólabörnin. Meiri hluti al-
þingis, þar á meðal flestir flokks-
bræður ráðherrans, vilja ekki
banna slíkt með lögum.
ihaldsmenn eru glaðir, hrósa
sigri og syragja Jónasi llof og
dýrð fyrir þetta afrek hans. Þeir
hafa haft sitt mál fram. Skóla-
stjórinn, hættulegur stjómmála-
andstæðingur þeirra, er flæmd-
ur frá embætti. En flokksmenn
„Framsóknar“- og íhalds-marana,
sem í kennarastétt eru, rraega ó-
hræddir berja börnin í skóluraum.
Alþiragi hefir sagt, að slíkt eigi
ekki, megi ekki banna. Það er
bara Steinþór, sem ekki má leyfa
sér slíkt athæfi — af því að hann
er jafnaðarmaður.
Um sama ieyti og Steinþór var
settur af embætti, vísaði ráðherr.-
ann Steándóri Gunnlaugssyni
stjórnarráðsfulltrúa úx vistinni.
Ástæðurnar þekkir Alþýðublaðið
ekki. Auðvitað vissi ráðherrann
fyrir, að „Mgbl.“ og ihaldsliðlð
yfirleitt myndi taka þetta óstinl
upp- Er engu líkara en að hann
hafi hugsað sér að blíðka í-
haldið með því að setja Steinþór
af líka.
Hefir hann þá reynt að kaupa
sér frið hjá íhaldirau eða í öllu
falli minni skammir, með því að
fórna Steínþóri.
Er slík háttsemi ærið lítiimann-
leg: að níðast á manrai, setja
hann af embætti fyrir róg óvild-
armanna hans, til þess eins að'
kaupa sér frið hjá pólitískum
andstæðingum.
Þýznir ferðameim
villast.
Þýzkur ferðamaður, dr. Wolf-
ski, koraa haras og systir, komu
með ,Brúarfossi“ frá Lei,th ög
fóru á larad í Húsavík. Paðan
geragu þau fyrst til Akureyrar og
síðara upp í Mývatnssveit, en
þaðan tjl Öskju, fylgdarmanns-
laus. M. a. höfðu þau með sér
stóran haka og litla skoflu, sem
• þau ætiuöu að róta með í göml-
um gígum til rannsókna. Áður
en þau fóru frá Akureyri höfðu
þau tal af þýzka ræðismáraninum
þar og sögðu honum áætlun sína-
hvenær þau myradú koma aftur úr
Öskjuleiðangrinum; en er tveir
dagar voru liðnir fram yfir þá
áætlun og þau voru þá ekki kom-
in aftur, símaÖi hann til þýzka
ræðismantísiras hér og skýrði hon-
um frá því. Það var á þriðjudag-
inn. Seinna fékk ræðismaðurinn
hér þá fnegn hjá flugmönnunum.
að ferðafólkið væri komið fram.
Hefði það vilst í óbygðunum, því
að áttavi'tiran var í ólagi. Hins
vegar hafði1 það ágætan uppdrátt
af óbygðunum og tökst því að
átta sig aftur.
Dr. Wolfski er ferðagaj'pur
mikill, og vílar hann og konum-
ar, sem með honum eru í ferð-
irani, ekki fyrir sér að reyna á
fæturna.
.----- (NI.)
Framundan blasir við stór og
reisuleg bygging. Yfir súlnaröð-
uraum við inraganginn stendur
letrað stórum, gyltum stöfram:
SORIA MORIA. — Þetta er bíó —
segir Aamot, — eitt af mörgum
bæjarbíóuraum okkar. Og nú berst
taláð að
bæjarbióunum i Osló.
Þegar leita átti sér fræðslu um
þetta efrai, pá var Aamot einmitt
sá réttí maður að veita rapplýs-
nragar. Hann er sem sé aðalfor-
stjóri fyrir hinum. bæjarreknu bí-
óum. Og Aamot skýrði riiér þann-
ig frá:
Víða í Nonegi hafa bæirnir tek-
ið að sér rekstur bíóa í minná eða
stærri stíl. Um.nokkurra ára sikeið
hiefir Osló rekið bióstarfseini. Nú
er svo málum komið, að bær-
inn á algerlega 13 bióhús og rek-
ur þau að öllu leyti. Öærinu hefár
einnig yfirráð yfir öllum öðrum
bíóum í Osló, sem eru 6 að tölu.
Era 6 síðamefndu bíóin eru einnig
eign einstakra manna, þó þann-
ig, aÖ bæriran á meiri. hlrata i
þeim og hefir yfirráð yfir alLrí
starfseminni.
BJórekstur bæjarins hefir geng-
ið ágaetleiga. Síðast liödð ár, 1928.
voru heinar tekjur bæjarins af
bíónekstri, arak alls skatts af bí-
óunum í bæjarsjóð, rúm hálf
milljón króraa. En bíótekjunum er
eingöngu varið til menningar-
mála. til ieikhúsa. Msta, vísirada.
Þannig getur bærinn all-verralega
styrkt menningarmálefni.
Af andstæðingunum hefir því
‘verið haldið fram, að bæjarbíóin
sýndu verri myndir en þau bíó,
sem eru eirakaeign. En þetta er
hinn mesti misiskilningur. — £g
hefi, — bætir Aamot við — v-erið
í vetur bæði í París, Berlín.
Lundúnum, Kaupmannahöfn og,
Stokkhólmi til þess að kynna mér
þessi mál. Og ég hefi komist að»
raun um það, að Osló-búar eiga
yfirleitt kost á jafn-góðum mynd-
um í sinujn bæjarreknu bíóum,
eins og alment gerist í þessuni
stórborgum. Og við leggjum kapp,
á að velja myndimar sem allra
beeztar og fáum margar fræðsiu-
myndir, sem er menningarjaiiki að
horfa á. Og nú, þegar að hinar
talandi kvilcmyndir komu til sög-
unraar, bijá ég mér strax til' Lund-
úna til þess að athuga þetta raýja
fyrirbæri. Mér ieizt ágætlega á