Morgunblaðið - 01.10.1953, Síða 2

2
MORGUN BLAÐIÐ
Fimmtudagur 1. okt. 1953
— Heræfingarnar
Framh. af bls. 1.
t>ar usla í skipalestum og granda
„bláum“ herskipum. Manni dett-
nr ósjálfrátt í hug sagan um
J)ýzka herskipið „Bismarck“
sem sökkti „H°od“ hér fyrir vest-
ím fsland á stríðsárunum og elt-
ingarleikurinn við það. í þessu
tilfelli var það enska herskipið
„Swiftsure", sem „lék“ gula óvin
inn. Nú var það hlutverk and-
stæðinganna að koma þessum
óvini fyrir kattarnef. Það er ekki
vitað með vissu hvort sá guli
setlar sér vestur norðanlands eða
sunnan, en þó sennilegra að hann
fari norðanlands. En komist „sá
guli“ vestur fyrir horn vilja
„þeir bláu“ hafa þar ofurefli liðs
til að ráða niðurlögum hans. En
flugvélar frá landstöðvum og
Jnemur flugvélamóðurskipum
íeiga að aðstoða við að finna „þann
gula“ — eða Swiftsure. — í áætl-
xminni var að lokum gert ráð
fyrir því, jafnvel að skotæfingar
yrðu vestan við Hornbjarg, við
Hlöðuvík, milli Hælavíkurbjargs
■og Kögurs. Þannig var áætlunin.
BOK OG STÓRSJÓR
— Við héldum svo frá Kefla-
vík kl. 1 á laugardaginn til
Reykjavíkur og beint um borð í
Magna, sem flutti okkur um borð
í ameríska herskipið „Des
Moines", sem lá uppundir Kjal-
arnesi. Þetta er mikið skip, 21.000
smálestir og vélarnar 120.000
hestöfl og ganghraðinn allt að
33 mílur. Ahöfnin er tæp þúsund
inanns, en á stríðstímum er gert
xáð fyrir að um 1500 manns séu
á skipinu. Sjór var slæmur og
var „Eagle“ sem var „flaggskip
Hughes-Hallet hins brezka vara-
aðmíráls, sem hafði stjórn þessa
þáttar æfinganna.
mann
impma,
sem !auk í gærkvðldi
HAUSTSÝNINGUNNI í Lista-
mannaskálanum lauk í gærkvöldi
með upplestrarkvöldi, þar sem
nokkrir ungir rithöfundar og
skáld voru kynnt. Um 150 manns
sóttu þetta kynningarkvöld og
góður rómur gerður að upplestr-
unum.
Hörður Ágústsson kynnti lista-
mennina, sem fram komu en þeir
„Swiftsure hafði haldið áfram voru þesir: Baldvin Halldórsson,
vestur og síðdegis á mánudag var leikaj-þ sem las upp kæði eftir
tilkynnt, að því hefði verið Hannes Sigfússon. Rtefán Hörður
„sökkt kl. 4.30 siðd. af „Van- ^ Grímsson las upp úr kvæðakveri
gard“. Vitanlega var ekki einu
HVARF I ÞOKUSULDINNI 1
Á mánudag árdegis fréttist að
flugvélar hefðu orðið varar við
„gula óvininn" Swiftsure fyrir
norðan land. En hann hvarf aft-
ur í þokusúldinni. Nú var spurn-
ingin sú, hvort skipið hefði snúið |
við eða haldið áfram vestur. '
pra kostnaðaráætlun
hitaveítu íyrir
Ifctisað til saltvirmsla í saffil>aiiili
<u
mamivirkið
skoti hleypt af byssu í þeirri
„viðureign“, en fræðilega séð var
talið óhjákvæmilegt að „Van-
gard“ hefði gert útaf við „Swift-
sure“ í orustu, vegna þess að
„Vangard“ hafði miklu langdræg
ari fallbyssur.
sínu, „Svartálfadans". Thor Vil-
hjálmsson las nokkra kafla úr
sögu sinni, „Snjór í París“. Jón
Óskarsson las upp nokkur frum-
samin ljóð. Geir Kristjánsson las
frumsamda smásöpu „Á grasinu"
og að lokum las Gísli Halldórs-
son leikari upp nokkur kvæði
eftir Sigfús Daðason.
Um 1500 manns sóttu Haust-
sýninguna og 8 myndir seldust.
o 1
11 Tryggvi Lie
EKKI IILEYPT AF EINU SKOTI
Þar með var aðalhluta æfing-
arinnar lokið. Nú áttu skipin að
halda norður að Horni og var í
ráði að hafa skotæfingar með
landmiðum við Hlöðuvík. En
ástæðurnar leyfðu það ekki
Þessa fjóra daga, sem ég var um i , p -a
borð í „Des Moines“, var ekki tomum slooiim
hleypt af einu einasta skoti, en '
við Hælavíkurbjarg komst þó
næst því. Þar fengum við bómull
til að troða í eyrun, ef fallbyss-
urnar færu að starfa. en af þeirri
skothríð varð ekkert, því að ráð-
gert hafði verið að því aðeins
skyldi þessi skotæfing fara fram,
að örugg vissa væri fyrir því, að
VI*.
HÚSAVÍK, 30. sept. — Hitaveita á Húsavík hefur oft verið til um-
ræðu, en möguleikar fyrir hagnýtingu á heitu vatni til húsahitunar
eru tveir. Annar hugsanlegi möguleikinn er að beizla heitt vatn sem
kemur framundan Húsavíkurhöfða ,og sem norðurhluti bæjarins er
byggður á. Þarna er órannsakað hve mikið vatnsmagn er. Hinn
möguieikinn er að leiða vatnið frá Hveravöllum, sem er um 18 km.
frá Húsavík, en þar er gífurlegt magn af 90 stiga hcitu vatni, án
þess að nokkuð þurfi að bora eftir því.
mikið rok og tók það því langan hún gæti ekki grandað neinu lif-
tíma að koma öllum blaðamönn-
nnum um borð. Síðan fór Magni
aðra ferð og kom aftur með
■aðmírálinn, föruneyti hans og
gesti, en þeir voru í ferðinni sem
„observatörar". Það voru Pétur
Sigurðsson yfirmaður landhelgis
jgæzlunnar, Brownfield hershöfð-
ángi og Generalmajór frá Kefla-
andi. Flugvélar áttu að fljúga yf-
ir allt svæðið, sem skot gætu náð
til, og fullvissa sig um að þar
væri enginn á ferð. En sökum
dimmviðris varð þessu öryggis-
flugi ekki komið við, og þess-
vegna var hætt við skotæfinguna.
Við vorum í 7 mílna fjarlægð frá
markinu í landi og ómögulegt að
NEW YORK, 30. sept. — Tryggvi
Lie, fyrrv. aðalritari S. Þ. korn
i til New York í dag og var á flug-
S vellinum fagnað af mörgurn
æðstu mönnum á þingi S. Þ.
| Áformað er heimsókn Lie til
aðalbækistöðva S. Þ. í þessari
viku, en jafnframt mun hann
halda marga fyrirlestra í Banda-
, ríkjaför sinni, sem tanda mun í
7 vikur.
—■ Reuter-NTB
HAFNARFIRÐI, 30. sept.: — 5.
umferð afmælismótsins var tefld
s.l. þriðjudag. Þá vann Sigurgeir
Jón Kr., Ásmundur Gilfer og
Þórir Aðalstein. Biðskák varð
hjá. Ólafi og Árna og Trausta og
Sigurði T.
í 6. umferð tefla Ólafur og
Gilfer, Aðalsteinn og Jón, Sig-
urður og Þórir, Trausti og Ás-
mundur.
Sigurgeir er enn efstur með
414 vinning, Ásmundur er næst-
ur með 314 og Þórir þriðji með 3
vinninga.
Næsta umferð verður tefld
annað kvöld kl. 20.00. — Aðsókn
hefir verið góð. Þótt undarlegt
megi teljast, er meirihluti áhorf-
enda jafnan Reykvíkingar. — G.
víkurflugvelli og danski ofurst- sjá staðinn sjálfan.
inn Overbye, sem var í ferðinni i
vegna þess að æfingin snerti
■einnig Grænland.
100 BOLLAR í GÓLFIÐ
Það var komið myrkur þegar
lagt var upp úr Kollafirði og var
jxiú haldið í stóran boga vestur
íyrir Reykjanes, til móts við skip
in, sem áttu að koma frá Bret-
■landseyjum. Nokkur þeirra sáum
;við um stund, flest sjö í einu. Var
nú slagað sitt á hvað allan sunnu
daginn en ekkert gerðist, jafnvel
jekki sumt af því sem á áætlun-
;inni stóð. Til dæmis hafði verið
láformað að armírálssveitin og
íallir blaðamennirnir yrðu fluttir
í aðmírálsskipið „Iowa“ á sunnu-
dagsmorgun, en ferðinni lauk svo
að þangað til í morgun fór eng-
inn frá borði í „Des Moines", en
•það skeði/á Kollafirði og þeir
'sera fóru af skipsfjöl fóru allir
til Reykjavikur. Það var sem sé
svo mikill stormur og sjór allan
, sunnudaginn, 10—11 vindstig. að
i ekki var viðlit að koma út báti
:úti á hafi. Og þó að skipið væri
: stórt þá valt það mikið samt,
>allt að 55 gráður frá lóðréttu. Það
■ var stór glerbrotahrúga sem rak-
að var saman á gólfinu í fyrir-
liðasalnum á sunnudagsmorgun-
inn, eftir að nær hundrað kaffi-
bollar höfðu sópazt á gólfið í
sömu svipan.
HALDIÐ A SUÐURLEIÐ
Eftir nokkurt sveim við Horn
var haldið suður með Fjörðum
siðdegis í gær og safnaðist nú
saman allur flotinn, sem verið
hafði í æfingunni í Grænlands-
hafi, alls tæp tuttugu skip. Flot-
inn.var staddur djúpt út af Arn-
arfirði þegar dimmdi í gærkvöldi
(29. sept.). í nótt hélt „Des
Moines“ áfram hingað suður og
lagðist fyrir akkerum snemma í
morgun — í fyrsta góða veðrinu
sem skipið hefur fengið síðan á
föstudaginn var.
„Kongur vill sigla en byrr hlýt
ur að ráða“, segir gamalt mál-
tæki, sem sannast hefur á þess-
ari 4 dags æfingu við ísland. Á
sunnudaginn komst vindhraðinn
upp í 10—11 stig og allan tímann
var mikið hvassviðri og dimm-
viðri. Birgðaskipin vestur í Græn
landshafi gátu þó dælt olíu í her-
skipin úti í rúmsjó.
Amerísku blaðamennirnir áttu
að fara um borð í „Iowa“ í gær
(29. sept.) en hverfa varð frá
því.
GÓÐUR ÁRANGUR ÞRÁTT
ILLVIDRID
Hin verstu veðurskilyrði, bæði
stormur og dimmviðri, urðu því
til þess að trufla æfinguna á
ýmsan hátt. Þrátt fyrir það er
árangurinn talinn góður, og
stuðla að því, að betri samæfing
verði milli flughers og flota þjóð
anna en áður var.
Ég tek það fram, að sjálfur hef
ég lítið vit á siglingum og sjó-
mennsku, og þó ean minni á hern
aði. Ég þakka Pétri Sigurðssyni
umsjónarmanni landhelgisgæzl-
unnar fyrir öll þau svör og skýr-
sem síðar hafði samflot með okk- i ingar, sem hann gaf mér, fávísum
ur norður af Hornbjargi. Enn 'jandkrabba við spurningum mín-
■fremur voru á þessum slóðum utn. — Það sem jákvætt er í
einn bandarískur tundurspillir framansögðu, er allt honum að
og 5 brezkir, ennfremur 3 flug- þakka. En allt hitt — mér að
yélamóðuiskip, en eitt þeirra kénna.
SKlRNlS KOMINN Úf
S K í R N I R, tímarit hins íslenzka bókmenntafélags, er komið út
fyrir 1952. Er það 126. árgangur. Efni ritsins er mikið og undir-
j stöðugott, og skal hér getið hins helzta.
EFNI RITSINS
Ólafur Lárusson:
Sveins Björnssonar,
j sen. Hermann Pálsson: Keltnesk
Minning mannanöfn í íslenzkum örnefn-
forseta ís- um. Pálmi Hannesson: Tvær
lands. Roger McRugh: írskar I sagnir Sigurðar Júl. Jóhannes-
sögur og ensk-írsk,ar bókmenntir. sonar. Stefán Einarsson: Um
Steingrimur J. Þorsteinsson: 1 upptök Njólu. Jakob Benedikts-
Halldór Kiljan Laxness. Ríki json: Skinnblað úr Karlamagnús
í Platons — þýðingarbrot eftir Jón
Gíslason. Jón Jóhannesson: Tíma
tal Gerlands í íslenzkum ritum
frá þjóðveldisöld. Jóhann Sveins-
son: Perlur úr festi. Einar Ól.
Sveinsson: Um handrit Njálssögu.
Stefán Einarsson: Áttatáknanir í
íslenzku nú á dögum. Einar Ól.
Sveinsson: Vísa úr Hávamálum
og írsk saga. Martin Larsen: H.
C. Andersen og Grímur Thom-
sögu. Árni Böðvarsson: Viðauki.
Auk þess ritfregnir.
Ritstjóri Skírnis er Einar Ól.
Sveinsson, prófessor.
ÍSLENZKAR ÆVISKRÁR
Þá er og komið út á vegum
Bókmenntafélagsins V. bindi af
íslenzkum æviskrám eftir Pál
Eggert Ólason með viðbæti eftir
síra Jón Guðnason.
TSSíí
UNDAN SNÆFELLSJÖKLI
Á mánudagsmorguninn vorum
I við staddir vestur af Snæfélls-
Jökli og mestan hluta dagsins var
siglt fram og aftur vestur af
jöklinum. Miklu vestar var
brezka orustuskipið „Vangard",
en næst fyrir vestan okkur
ameríska beitiskipið „Macon“,
* HEITT VATN ER LIKA
UNDIR HÖFÐANUM
j Mál þetta hefur nokkuð verið
rætt hér heima síðastl. vetur og
í framhaldi af því kom Gunn-
ar Böðvarsson, verkfræðingur,
hingað í vor til að athuga að-
stæður. Verkfræðingurinn bentl
á, að ekki væri hægt að virkja
vatnið undan Höfðanum, nema
að undangenginni mikilli rann-
sókn og borunum. Slíkt mann-
virki sem hitaveita heils bæjar
er ekki hægt að byggja á dæl-
ingu vatns úr sprungum, þvf
bergið í Höfðanum er allt svcn
sprungið, að vatnsrennslið myndi
geta breytt sér. Taldi Gunnar
árangur af borunum alls ekkl
útilokaðan, en það myndi verða
dýrt. Gæti hann ekki mælt með
henni, af þeim athugunum, sem
fram höfðu farið.
Hins vegar taldi verkfræðing-
urinn ekki þurfa að efa, að nægi-
legt vatnsmagn væri á Hvera-
völlum. — í því sambandi þyrfti
að athuga leiðslur og önnur fram
kvæmdaatriði við að veita vatn-
inu til Húsavikur.
■i
UNNIÐ AÐ
KOSTNAÐARÁÆTLUN
Starfandi er sérstök hitaveitu-
nefnd og tók hún að fengnum
upplýsingum verkfræðingsins þá
ákvörðun að láta fram fara kostn
aðaráætlun á hitaveitu frá
Hveravöllum til Húsavíkur.
í framhaldi af því var svö
Gunnar Böðvarsson aftur feng-
inn hingað norður til að athuga
og segja fyrir um leiðslustæðið.
Er Hákon Sigtryggsson bæjar-
verkstjóri, nú að mæla fyrir
leiðslunni og gera ýmsar athug-
anir og teikningar í sambandi við
það, eftir fyrirmælum GunnÆars.
Að loknum þessum athugunum
hér heima, mun Raforkumála-
skrifstofa ríkisins, sem með þessi
mál fer, semja áætlun fyrir hita-
veitu. —
NÝBÝLAHVERFI
í sambandi við hitaveitu hef-
ur verið rætt um byggingu ný-
býlahverfis, en möguleikar eru
fyrir mikilli ræktun og mörgum
bændabýlum á leið þeirri, sem
leiðslan kemur til að liggja um
frá Hveradölum til Húsavíkur.
SALTVINNSLA
• Leikmaður hefur hent á mögu-
leika til saltvinnslu í sambandi
við þessa hitaveitu, því hér mun,
ef til framkvæmda kemur,
mikið heitt vatn renna til sjáv-
ar ónotað. Hér mun rannsóknar-
ráð ríkisins enn fá citt viðfangs-
efni til úrlausnar. Vonandi leys-
ist það þannig, að við fáum einn
nýjan möguleika til að nýta auð-
lindir liafsins. - — SPB.
íJíáúr&ib&ititM

1 gær var síðasti dagur Haustsýningarinnar í Listamannaskálanum.
— Hér á myndinni er einn ungu listmálaranna sem þar sýna,
Eiríkur Smith. — Sýningin hefur verið mjög fjölsótt og hafa 7
myndir selzt.
UNDANFARIÐ hefir Austurbæj-
arbíó sýnt þýzka kvikmynd, sem
hefir náð óvenju miklum vin-
sældum. Mynd þessi heitir „Ég
heiti Niki“ og er alveg ný, tekin
á síðastliðnu ári. Myndin er ákaf
lega hugnæm en öðrum þræði
sprenghlægileg, svo fóik veltist
um af hiátri. Myndin hefir nú
verið sýnd viðstöðulaust í meir
en hálfan mánuð og má búast við
að sýningum á henni fari að
fækka. I