Morgunblaðið - 01.10.1953, Blaðsíða 8

8
IUORGVNBLAÐIO
Fimmtudagur 1. okt. 1953
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
EK_^e><
) __PB
UR DAGLEGA LIFINU
Verkefni hins nýkjörna Afþingis
—9(
■Á ÞÓTT þú langförull legðir
sérhvert land undir fót
bera hugur og hjarta
samt þíns heimalands mót.
Svo kvað Stephan G., Kietta-
fjallaskáldið, sem hlaut útlegð-
ina í vöggugjöf. Innan skammst
minnumst við 100 ára afmælis
hans vegna þess að hann var
hvorttveggja í senn eitt mesta
í DAG kemur hið nýkjörna Al-
þingi saman til fyrsta fundar.
Jafnhliða sezt ný ríkisstjórn í ráð
herrastóla þingsins. Á skipan
þess hefur ekki orðið ýkja mikil
breyting frá því, sem var fyrir
kosningarnar. Þingmönnum Sjálf
stæðisflokksins hefur fjölgað um
tvo, þingmönnum kommúnista
fækkað um tvo, Alþýðuflokksins
um einn og Framsóknarflokkins
um tvo. Nýr flokkur, Þjóðvarn-
arflokkur íslands fær nú í fyrsta
skipti tvo fulltrúa á þingi.
Stuðningsmenn hinnar nýju
ríkisstjórnar á þingi eru jafn-
margir og fráfarandi stjórnar
eða samtals 37. Má því segja að
hún njóti öflugs þingfylgis.
Standa vonir til þess að þing-
störf geti gengið greiðlega með-
an samvinna þeirra flokka helzt,
sem að stjórninni standa. Allt síð
asta kjörtímabil mátti heita að
þingis mótist verulega af við-
leitni stjórnarflokkanna til þess
að framkvæma fyrirheit mál-
efnasamnings síns á hinum ýmsu
sviðum.
Raforkumálin munu því
verða mjög til umræðu, þar
sem fyrirhugaðar eru miklar
framkvæmdir í þeim víðsveg-
ar um land.
Til þess er að lokum ástæða
að bjóða hið nýkjörna þing
velkomið til starfa og árna því
farsældar og góðs árangurs af
vinnu þess.
útáce
Íendí
l ec
ar
ey
lir
f)Ú
an pin
ingu sannarlega fagurt vitni,
heimalandi sínu, hefur lítinn
bókakost og þarf að stríða alla
ævi fyrir daglegum launum
verði eitt af höfuðskáldum þjóð-
ar sinnar.
o—Q—o
★ ÖLL íslenzka þjóðin hugsar
nú með djúpri virðingu og
þökk til Stephans G. Stephans-
sonar, en bezt hygg ég hún geti
sýnt minningu hans verðugan
skáld íslands að fornu og nýju j eins og Sig. Nordal hefur bent á, ! sóma með því að kynna sér verk
og einhver hinn bezti sonur sem að maður sem engrar skóla-
borinn er með íslenzkri þjóð. — menntunar hlýtur og hverfur
Það ber íslenzkri alþýðumenn-1 tvítugur að aldri alfarinn úr
VeU andi óhrifar:
hans, þessar dýru perlur sem
hann sendi okkur austur yfir
hafið.
o—□—o
-Á í KVÆÐUM hans er mikil
auðlegð, sönn og djúprist
lífsspeki þess manns sem skildi
K
Fóru allir út.
ÆRI Velvakandi. Laugar-
dagskvöldið 12. þ. m. fór
maðurinn minn út að spila,
drengirnir mínir 5 að tölu á dans
leik.
Heimilið var eins og eftir loft-
árás, alls staðar föt, skór, blöð,
bækur, vindlingabakkar fullir,
rakdót óþvegið o. s. frv.
Ég flýtti mér að loka fyrir
páfagauksvælið í útvarpinu.þá sá
seinasti fór út úr dyrunum, henti
mér í stól og andvarpaði.
„Þjóðvarnarflokks-1 vdtu vita, í næsta húsi
um mál stiórnarinnar á þingi. ms“ undirbúnings þátttöku Wjómuðu hin dásamlegu gömlu
Einstök ágreiningsmál komu þar slnnl 1 þingstörfum, að skrifa ^fLa'dariös'n111]^
að vísu upp en yfirleitt var all- kommúnistaflokknum og Alþýðu Þar^sungu oll Laxdals-logm, log
gott samkomulag milli Sjálfstæð- flokknum og bjóða þeim sam-
ismanna og Framsóknarmanna vinnu um nefndarkosningar á
um afgreiðslu þingmála á síð- Alþingi.
Lýsa þeir því yfir í bréfi, sem
Fyrsfa spor
„Þjóðvamar"
SAMKVÆMT upplýsingum
„Þjóðviljans“ í gær hefur það
verið fyrsta spor hinna nýkjörnu
þessir flokkar stæðu vel saman Þingmanna
Kaldalóns, Bjarna Th., Sigfúsar
o. fl. o. fl.
asta kjörtímabili.
Verkefni þessa nýkjörna
þings verða mörg og víðtæk.
Ber þar fyrst að geta setning-
ar fjárlaga, sem jafnan er eitt
af aðalverkefnum hvers þings.
Þar sem líðandi ár hefur ver-
ið ríkissjóði og þjóðinni í
heild sæmilega hagstætt ætti
fjárlagaafgreiðsla ekki að
verða sérstökum vandkvæð-
um bundin. Þess er þó að geta
að fyrirheit stjórnarinnar um
framkvæmdir á ýmsum svið-
um hljóta að hafa í för með
sér nýja útgjaldaliði eða
hækkun á eldri liðum.
þeir skrifa fyrrnefndum flokk-
um, að samvinnutilboð þeirra sé
háð því að allir hinir þrír stjórn-
arandstöðuflokkar nái samkomu-
lagi sín í milli.
„Þjóðvarnarmenn“ geta því
ekki hugsað sér samvinnu við Al-
þýðuflokkinn einan. Kommún-
istarnir verða að vera með. Án
þeirra er allt ómögulegt. Það
kemur áreiðanlega engum á
óvart, að fyrsta spor „Þjóðvarn-
ar“ skuli vera bón til kommún-
ista um samvinnu á Alþingi. Leið
togar þessa nýja flokks eru flest- me® Þökk fyrir mig.
Þökk fyrir mig.
ÞÆR sungu og spiluðu allt, sem
sungið og spilað var á heim-
ilum hér áður en útvarpið var
til. Já, þær spiluðu til kl. 3 um
nóttina.
Seinast sungu þær: „Sjá him-
ins opnast hlið“ með svo undur-
fallegu lagi, sem ég minnist ekki
að hafa heyrt fyrr.
Gæti útvarpið ekki haft slíkt
laugardagskvöld handa okkur,
sem sitjum heima? Hugfangin
hlustaði ég allan tímann og
sendi konunum hér með kveðju
ir komnir beint úr röðum
En'U*áuk 'fjáríagasetningar Moskvamanna. Báðir þingmenn
flokksms eru nýgengmr ur vist-
hlýtur þetta þing samkvæmt
fyrirheiti í málefnasamningi
stjórnarinnar að ljúka endur-
skoðun skattalaga. Mun það
verða tímafrekt starf og um-
fangsmikið. En það verður ó-
hjákvæmilega að vinnast á
þessu þingi. Svo gjörsamlega
hafa núgildandi skattalög
gengið sér til húðar.
Eitt af fyrstu verkefnum þings
ins verður einnig afnám fjárhags
ráðs. En til þess þarf eins og
kunnugt er breytingu á lögum
þeim, sem „fyrsta stjórn Alþýðu-
flokksins“ setti um þessa stofn-
un og verkefni hennar. Almennt
er gert ráð fyrir að fyrsta afleið-
ingin af afnámi fjárhagsráðs
verði sú, að bygging allra íbúð-
arhúsa af hóflegri stærð verði
gefin frjáls. Er það þörf umbót
og nauðsynleg. Hinsvegar má
vera að einhverjum hömlum
þurfi að halda enn um skeið á
stærri fjárfestingarframkvæmd-
um. En óþarfi ætti að vera að
halda uppi stóru skrifstofubákni,
ráði eða nefnd til þess að annast
slíkt efitrlit með fjárfestingunni.
Á þessu stigi málsins
inni hjá Brynjólfi Bjarnasyni.
Annar þeirra var meira að segja
í kjöri fyrir kommúnista í Mýra-
sýslu í aukakosningum, sem þar
fóru fram á síðasta kjörtímabili.
Nú þykjast þessir herrar vera
einu mennirnir, sem unni ís-
K
Stráka marnma".
Hugfólginn staður.
ÆRI Velvakandi. Einn er sá
staður í bænum okkar, sem
hugfólgnastur er okkur flestra
staða, og á ég þar við Tjörnina.
Hún er vinur okkar, við höfum
oft leitað sálum okkar hvíldar
hjá henni á kvöldum, börnin okk
lenzku þjóðerni, tungu og menn- ! ar unna henni og fuglar loftsins
ingu!!! lífga hana upp með návist sinni.
En svo náin eru tengsl Við skyldum því ætla, að allir
þeirra við fimmtuherdeild
kommúnista, að þeir eru ekki
einu sinni seztir á þingbekki
þegar þeir hef ja samvinnu við
þessa sálufélaga sína. Hjálpið
okkur til þess að komast í
nefndir, kommar góðir. Þá
munum við veita ykkur gagn-
kvæmá hjálp. Við eigum sam-
eiginlegra hagsmuna að gæta
í andstöðunni við þátttöku ís-
lands í samvinnu hinna vest-
rænu lýðræðisþ jóða. Þessvegna
eigum við að kjósa hverjir
aðra í nefndir á Alþingi.
Eitthvað á þessa leið hugsa og
tala hinir svokölluðu „Þjóðvarn-
arrnenn", sem í dag taka í fyrsta teldu sér skylt að verja vinkonu
skipti sæti á Alþingi. Svo ætlast okkar, Tjörninni, spjöllum. Við
þessir vesalings menn til þess að sjáum Örfirisey, gamlan eftir-
er íslendingar trúi því, að þeir eigi lætisstað Reykvíkinga, stór-
ekki tímabært að ræða það ekkert skylt við kommúnisma, og 1 skemmda og svipta sínum forna
atriði nánar, hvernig nauðsyn ag þeir séu fyrst og fremst komn svip og unaði.
legu aðhaldi um fjárfestingu jr 4 þing til þess að berjast fyrir
verði hagað eftir að fjárhags- málstað íslands en gegn hinni
ráð hefur verið afnumið. austrænu skurðgoðadýrkun!!!
Kjarni málsins er, að stefnt Nei, af verkunum skuluð þér
verður að eins miklu frelsi í þekkja þá. Hinn nýi flokkur hef- ,
framkvæmdum og viðskiptum ur stigið sitt fyrsta óheillaspor. (Varla líður það ár, að einhver
og unnt er og samræmist hags Með því hefur hann leitað upp- j „vitringurinn“ geri ekki atlögu
Margar atlögur.
N ÞÓTT lygilegt sé, er eins
og það víti ætli ekki að
verða mönnum til varnaðar. —
E'
munum alþjóðar.
Að öðru leyti má gera ráð fyr
•, að störf þessa nýkjörna A1
i runa síns, lýst yfir samstarfs- , að Tjörninni. Menn hafa viljað
vilja sínum við kcmmúnista, sem (reisa úti í henni ráðhús, reisa í
hann á s.l. vori þóttist afneita. henni bjánalegan gosbrunn,
steypa botn hennar og gera hana
að skrautlýstum baðstað, og ég
man ekki hvað. Og nú bætist enn
einn spekingurinn við og vill
leggja yfir hana bílveg! Hvað
skyldi mönnum detta í hug
næst? Hvers vegna megum við
ekki hafa þessa ómetanlegu bæj-
arprýði okkar í friði? Hver fjand
inn grasserar í ykkur, góðir
menn, að þið skuluð láta svona?
Getið þið ekki spreytt ykkur á
einhverju öðru en Tjörninni?
Við vitum að vísu, að þið eruð
menn mikilhæfir og að ykkar
mennt er mikil. En fyrir alla
muni, verið ekki að leika listir
ykkar við þá fáu, náttúrlegu og
óspilltu staði, sem við eigum enn
eftir í bænum.
Mótmælum allir.
ÞIÐ megið í allra mesta lagi
gera laglega hleðslu kring-
um Tjörnina, en hleðslu, munið
það, ekki steinsteypuvegg, og
þið megið líka gróðursetja falleg
blóm í glufunum milli steinanna
í hleðslunni, en ef þið ætlið að
ónýta fyrir okkur Tjörnina,
skuluð þið sjálfa ykkyr fyrir
hitta. Og þið, samborgar góðir!
Látið ekki ykkar eftir liggja. Ef
einhver ætlar að spilla Tjörninni
okkar, á hversu fínan hátt sem
er, skulum við mótmæla þúsund-
um saman — við skulum mót-
mæla allir. — Göngu-Hrólfur“.
K
ÆRI Velvakandi. Væri það
ekki athugandi, þegar er-
lendir listamenn dveljast í höfuð
staðnum og skemmta þar, að list-
unnendur úti um land fái að
njóta þeirra í útvarpi? Þegar
þýzki söngvarinn Fischer Dies-
kau kom hingað til lands um
daginn, var ég að vona, að fólki
gæfist kostur á að hlýða á hann
í útvarpi, en svo varð þó ekki.
Nú vildi ég mega beina þeim
tilmælum til ráðamanna þeirra,
sem fá listafólk til landsins, að
þeir leyfðu mönnum úti um land
að njóta þeirra að einhverju.
Löngunarfullur í fagra list“.
AFHVARF mikit
er til ills vinar,
þótt á brautu búi;
en til góðs vinar
liggja gagnvegir,
þótt hann sé firr farinn.
□—o—□
Haltr ríðr hrossi,
hjörð rekr handar vanr,
daufr vegr ok dugir.
Blindr er betri
en brenndr sé:
nýtr manngi nás.
(Úr Hávamálum).
Stephan G. Stephansson
og þekkti kjör alþýðunnar, var
rifinn upp með rótum úr mold
feðra sinna, — en bar þó ætíð
mót heimalands síns. Kvæði
hans eru á fögru, en kyngimögn-
uðu máli, í þeim er mikil vizka
og myndauðgi, karlmannleg lífs-
skoðun, djúp frelsis- og sann-
leiksþrá, heit föðurlandsást. —
Þótt hann dveldist í Ameríku
mestan hluta ævinnar og kunni
vel að meta gestrisni hinna víð-
áttumiklu sléttna Kanada, eins
og fram kemur í mörgum kvæð-
um hans, eru bernskuheimkynn-
in, — ættlandið — honum ávallt
hugstæðust:
Til framandi landa ég bróðurhug
ber,
þar brestur á viðkvæmnin ein,
en ættjarðarböndum mig grípur
hver grund,
sem grær kringum íslendings-
bein.
Ég skil, hví vort heimaland
hjartfólgnast er
öll höppin og ólánið það,
sem ættkvísl þín beið, rifjar upp
fyrir þér
hver árhvammur, fjallströnd og
vað.
En samt fannst honum stund-
um sem skorið hefði verið á allar
rætur, hann væri föðurlands-
laus; — þá gat hann sezt niður
og sagt:
En ég á orðið einhvern veginn.
ekkert föðurland,
en samtímis huggað sig við, að
hann væri tengdur öllum lönd-
um heims, samúð hans næði til
allra þjóða:
Oll veröld sveit mín er,
segir hann á einum stað, og get-
ur hann sagt það með meiri rétti
en nokkurt annað íslenzkt skáld.
o—□—o
★ STEPHAN G. var skáld sann
leikans og réttlætisins öðru
fremur. Hann beit aldrei í sig
, neinar kreddur, braut hvert mál
Ekki er allt ( rækilega til mergjar og myndaði
1 y g i, sem sgr sígan þá skoðun sem hann
ðjákninn
ir. —
seg-
gat fylgt og barizt fyrir af heil-
um hug. En þá gekk hann líka
ætíð heill fram í baráttunni —
Framh. á bls. 12.