Alþýðublaðið - 19.08.1929, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBUAÐIÐ
&LÞÝBUBLAÐIÐ|
kemur út á hverjum virkum degi. •
AigreiSsla i Aipýöuhúsinu viö :
Hverlisgðtu 8 opin frá kl. 9 árd. >
ttl kl. 7 siðd.
Skrifstofa á sama stað opin kl. |
: 9Vi—10'/* árd. og ki. 8 —9 síðd. ;
; Sirnar: 988 (algreiðslan) og 2394 >
(skrifstofan). :
Verðlagj Áskriftarverð kr. 1,50 á •
mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 ;
hver mm. eindálka. ►
PrentsmiÐja: A ^ðuprentsmiðjan :
(i sama húsi ...m 1294).
Bölvun stríðsins.
Herkostnaður Þjóðverja.
Fyrir nókkru birtist grein í
þýzka jafna'ð ar m aiinablaðin u
„Vorwarts" eftir dr. Erich Rjoss-:
mann. Er hím um hernabarhiug
auðvaldsiins og yfirdrottniunar-
stefmj, skatt [mnn, sem pýzka
þjóðin verður árlega að greiða
vegina hernabarbrjaLsemi feeisar-
ans og aöálsms pýzfca. Rossmann
er fáorður og gagnorður. Hann
iætur töliurnar tala. Þær sýina og
sanna, að herkostnaður Þýzka-
lands er nú meira en hetmingi
meiri en hann var fyrir stiríð.
Þegar þess e,r gætt, að í þýzka
hernum eru nú að eins 100 þús.
manns, virðist þetta, fljótt á lit-
áið4 næsta ótrúlegt. Á ríkisreikinCi
ingum siðasta árs er herkostrÞ
aðurinn heldiur ekki talinn rnema
750 miltjómir markat en var tálinn
1738 tmilljónir árið 1913.
En Rossmáimn sýnir fram á, að
þessar 750 millj. marka eru ekki
nema lítáð brot af hinum rauní-l
veruilega her'kostna'ði, sem þýzka
þjóðin stynur undir. Hann sýnir
með óhrekjandi tölum fram á, að
meira en 3/t hlutar hans eru ekki
taldir með. Þessum heikostnaði:
skiftir hann í 3 liði: kostnaðinn
váð „.herdeild hinna dauðu“, „her-
deiid hinna sjúku“ og „herdeeild
hiimmia humgrtuðu“.
Af liðlega 12 milljónum manina,
sem Þjóðverjar sendu á vigvöll-
imm i styrjöldimni miklu, féli'U
meira en 2 milljónir. Þetta er
„herdeild himma dauðu“. Þessir
memn létu eftir sig 372 001 ekkjur,
303376 gamla feður og rnæður
og 797 531 börn. Svio er kallað,
að þýzka ríkið sjái fyxir þessu
fólki, emda leggur það þvi ár-i
lega l‘iðtega 714 milljónir marka.
Þótt sú upphæð sé há, nemur
hún þó ekki nema h. u. b. 480
mörkum á rnann á ár:, enda býr
flest af þessu fólfci við sáirustu
örbir.g.ð.
í „herde'ild hinna sjúku“ eitu
ajldr örkumlamenn stríðsims, hin-
ár hlindu, vitskerto og Limlestu.
Þessi d'éil-d telur nú 761 294 menn,
en var miklu fjötoenmari rétt efto
<ir stríðslokin. Til þessa fjölda og
aðstandenda þeiirra leggur þýzka
ríkið rúmlega 835 milljónir mairka
á ári. Verður þó lítið á mann,
enda iiifir fjöldi þeirra á betli.
Á aðalgötum stórborga Þýzka-
lands, við dyrinar á leikhúsum
þeirra, gildaskálum og danzhöll-
um, í þvottaherbergjum og við
salernadyr vedtimgahús'amna, s alls
staðax er krökt af betlamdi ör-
kumlamönmíum, blimdum, fótalaus-
um, handavama; sumir rétta þegj-
amdi fram hömd eða hamdieggs-
stúf, aðrir biðja ölinusu og telja
upp sár sín, og nokkriir hafa
spjald á brjóstimu, sem letrað er
á: „Minnist hetjanna, sem vörðu
föðurlandið."
1 „herdeild hinna hungruðu" eru
allir þeir, sem styrjöldim rnikia
svifti eignum, atvinnu og allri
björg. Tölu þeirra veit enginn
með sanmi. En hvar sem eru op-
inberar matgjafir, þótt ekki sé
nema einn súpudiskur fyrir hvern,
eða ókeypds næturgisting, bíða
þúsundir þessa fólks tímum sam-
an eftir því að komast að. Fram-
lög Tíkisins til þessa fólks nema
rúmlega 8I2V2 mitljón marka á
ári.
Herkostnaður Þjóðverja verður
því, samkv. reikningi -Rossmanns,
þessi:
Herdeild hinma dauðu rúml. 714
mdllj. nnörk. Herdeild hinnia sjúku
rúml. 835 millj. mörk. Herdeiid
híinna hungruðu rúml. 812/4 millj.
mörk. Samtais 2 362 miUjónir
marka. Þar við bætist svo kostn-
aður við varnarliðið þýzka, 100
þús. manns, 750 milijónir marka,
og verður þá árlegor herkostn-
aður Þjóðverja um 3112 milljón-
ir marka eða h. u. b. prjú
þúsunrl og fjögur hundruð
milljóiiir íslenzkra króna. Nem-
ur það á ári 40—50 krónum á
hvern ibúa rikisins. — Eru þó
ótaldar allar hernaðarskaða-
bæturnar, sem Þjóðverjar eiga
að greiða.
Hlanplð í Tnnoufljðti.
Fréttastofunni bárust í fyrra
dag fréttir af hlaupinu í Tungu-
fljóti, og voru þær að mestu
samhijóða því, ,sem sagt var frá
hér í blaðinu þann dag. Samí-
kvæmt upplýsingum frá Torfa-
stöðum var taiið, að ‘á Reykja-
vöilum muni engjasláttor ekki
hafa verið byrjaður og því ekki
verið um hieymissi þaðan að ræða.
— að því er sú fregn bermdi,
en önnur símfrétl til FB. var einn-
ig um það atriði samhijóða frá-
sögn Alþýðublaðsins.
Tungufljöt rennur í Hvítá neð-
an við Bræðratungu. Eiins og fyrr
var sagt, kom Mauipið á föstu-
dagsmorgujiinn. Samkvæmt frétt-
um m FB. óx Hvitá mjög á móts
við Skálholt um miðjaai fösto-
daginn, og var vatnið þar eins
mikið og þegar áin er rnest á
vetrum. Var það feiiknia-hey, sem
hiún fílutti með sér niður eftir.
Um kvöidið sama dag var Hvítá
þegar tekin að minka aftor.
Tunigufljót var enn miikið eftir
hádegi á iaugardaghm, var sagt
á Torfastöðum, og iitlar ferði'r
mi'lli bæjanna.
Svo sem sagt var frá hér í
blaðinu í fyrra dag tök af brúna
á Tungufljóti, á milli Gullfoss
og Geysis, — en þar heiitír ekki
á BrúarMöðum, heldur heitiir svo
þiar sem brúin yfir Hvítá er.
Tungufljótsbrúin var úr timbri.
lögð sumarið 1907, þegar Frið-
rik kóngur 8. var hér á feirð.
Viðt úr henná bar á land í Auðs-
hiolti og Skálhiolti.
Nýjustu fregnir.
Torfastöðum, FB., í morgun.
1 fyrra dag fór að minfca í ifljjót-
inu og hefir smárénað síðan.
Bændur, sem engjar eiga að því,
hafa mist mi'kil hey, en rnismun-.
andi mikið. Þeir, sem mest
mistu, töpuðu 100—200 hestum
(af 'heyi í fljótið. Þó er enn verra.
að sandur hefir borist á stör
engjasvæði og eyðilagt. þau, eink-
anlega í Bræðratunguhverfi, en
einnig í Fellskoti og á Tojrfa-
stöðum.
Fyrir nokkrum árum rann sferið-
jökull fyrir afrensli úr vatnimi
[Hagavatni] og stíflaði það, en
sú stífla brotnaði, og varð það
orsök hlaupsins.
Enn fremur hefir Aiþýðublaðið
fengið \þessar ’uppiýsingar:
Þegar hla'upið stóð hæst vant-
aði að eins tvö fet tii þess, að
það flæddi inn í bæinn á Laug.
Fjárhiús 'Ojg hlaða fyltust að
Bryggjum í Bisfeupstungum. Að
leins lítið eátt er eftir af öðrum
stöpiinum, þar sem Tungufljóts-
bíúiö var.
Ferðamenn, sem ætluðu upp að
Gullfoissi, urðu að sniúa aftur.
í gær vait Ölfusá fram feolmió-
rauð, og sá jötoulvatnsstrauminin
langt til hafs. Upp við Ölfusáh-
bíú lækkaði aftur í ánni um rúm-
iega 1/2 meter í gær.
Hnattflufl „Zeppelíns greifa“.
Khöfn, FB., 17. ágúst.
Frá Berlín er símað: Hnattflug
löftskipsins' „Zeppelins greifa“
befir geingið ágætlega tdl þessa.
Flaug það yfir Úralfjöli norðan
við Perm kl. 2 í gær, var fyrir
austan Larjansk í gærkveldi.
Khöfn, FB., 18. ágúst
„Zeppelin greifa“ gengur ágæt-
fega. Hann var í gærkveldi norð-
austan við Baikal-vatnið. Hann er
væntanlegur til Tokio á morgun.
X0&H V.rsff - .<*• '
Cramer heldur heim.
Cramer (flugmaðurinn, sem
mistii flugvélina,) og félaigar hans
lögðu af stað frá Port Burwófl
29. júlí. Þeir fóru á skiipinu
„Acadia“, sem er eign Kanada-
stjórnar, áleiðis ,til Port ChuTchjlJ
við Hudsonflóann. Þaðan fara
þeir um Winnipcg til Chicago.
(FB.)
Sigur verkaiýðsins
brezka.
j*— yrrv,T'i
Sár V. A. Jowitt, sem nýlega
var kosinn á þing fyrir Preston-
kjördæmi á Bretlandi í aukafcoisn-
ingu, Maut 35 608 atkvæði, en:
frambjóðandi íhaldsmanna 29 168
atkvæði. — Eins og kuninugt er.
þá var Jowitt frambjóðandi Frjáls-
lynda fliokksins í aðaltoosningun-
um í sumar, en McDonald gerðí
hiann að d óms málaráðherra, eæ
hann myndaði stjórn sína. Sagði
Jowitt af sér þingmensku nokfera
síðar, en bauð sig fram að nýju
og var þá studdur af jafnaðar-
mönnutai. (FB.)
Rússar og Kínverjar.
Khðfn., FB„ 17. ág.
Frá Mukden er simað til Ritzau-
fréttastofnnnar: Kínverjar hafa sent
60 þúsund hermenn til siberisku
landamæranna. Rússnesku her-
mennirnir úr liði ráðstjórnarinnar,
sem tók smábæina þrjá herskildi
(á landamærum Siberiu og Man-
sjúriu), hafa verið reknir á brott
úr bæjunum. Sex Rússar og tveir
Kínverjar féllu í bardögunum.
Frá Shanghai er símað til Rit-
zau-fréttastöfunnar, að sendiherra
Kínverja í Bandaríkjunum hafi feng-
ið fyrirskipun um að tilkynna þeim
rikjum, sem skrifuðu undir ófriðar-
bannssáttmála Kelloggs, að Russar
hafi ráðist á Kína, en Kínverjar
ætli að bíða átekta — í anda
Kelloggssáttmálans.
Khöfn. FB„ 18. ág„
Frá Mukden er símað til Rit-
zau-fréttastofunnar: Tilkynt hefir
verið opinberlega, að 10 þúsund
hermenn úr liði rússnesku ráð-
stjórnarinnar hafi ráðist inn í
Mansjúríu nálægt' Manchuli.
Frá Moskwa er símað, til „Uni-
ted Press“: Ráðstjórnin neitar þvi
að rétt sé hermt, að Rússar hafi
ráðist inn í Mansjúriu.
Jafnir fyrir lögunum.
R. J. Reyniolds, tmgur ameriskur;'
auiðmaður, var fyri'r nofckiru á-
kærður í Englandi fyriir að itafa
ekáð bifreið sáiiini undir áhrifum'
vtns og eldð á hjólreiðamatan
taiokkurn, ar meáddist svo, að
harm beið bana. Reynolds gaf
ékkSju hjólreiðamatmsitais fjárupp-
hæð niokkxa, ,en dómarinn kyaðst
hvorki geta tekið tilliit til þess.
né hiins, að hann væri útlendingur,
og dæmdi hann í -5 mánaða fang-
elsi. (FB.)
Trúlofun.
Á laugardagirín var opinberuðu
trúlofun sína Ingunn Guðmunids-
dóttir, tilj heimilis á Bjargaxstíg
14, og Guðjón Einarsson Long,
prentari í Vestmannaeyjum.