Alþýðublaðið - 20.08.1929, Blaðsíða 2

2
ALÍ>ÝÐU57,ÁÐIÐ
ALÞÝ&UBLAPIÐ f
Jsemur út á hverjum virkum degi. ►
&fgreiðsla i Alpýðuhúsinu við [
Hverösgötu 8 opin frá kl. 9 árd. [
tíl kl. 7 síðd. í
Skrilstofa á sama stað opin kl. >
91/* —10»/» árd. og kl. 8-9 síðd. f
Slmar: 988 (algreiðslan) og 2394 >
(skriÍ8toian). [
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ►
mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 >
hver mm. eindálka. ►
Prentsmið]a: a ðuprentsmiðjan 1
(i sama húsi „.m 1294). f
Þjóðarsmán.
Rikissjóður greiðir verkamönn-
nm að eins sh kaups á við
J»að, sem erlent félag greiðir
verkamönnum sinum á sama
stað.
Við hafnargerðina í Borgamesi
jhafa í alt sumar unnið tveir hóp-
ar verkamanna. Erlent félag.
Kampman'n, Kjerulf & Saxild.
hafa tekið að sér bryggjugerðina
og dýpkun hafnariinnar fyrir á-
kveðna upphæð. Brúna út í Brák-
arey lætur ríkissjóður byggja, og
hefir vegamáfastjóri úmsjón og
yfirstjóm þess verks.
Vinnur súnn hópurinn á hvorum
enda' eyjarininar og er örskamt
á milli, ekki meira en tveggja
til þriggja mínútna gangur. Vinn-
an er rhjög svipuð á báðum stöð-
lUnum,
Á öðrum enda eyjunnar er
kaupgjaldið kr. 1.20 um klukku-
stund í dagvinnu og hlutfalls-
lega hærra fyrir eftirvínnu.
Á hinum endanum er kaupgjald-
ið i da gvinnu 90 aurar um klukku-
stund og engu hærra i eftir-
vinnu.
Par fá verkamenn ótoeypis lám-
luð tjöld.
Útlendin.gamúr, sem hafa tekið
að sér að láta vinna ákveðiö
verk fyrir ákveðna upphæð og
auðvitað ætla að hagnast á því,
greiða verkamönwum sínum kr.
1,20 um tímann.
Ert rikissjóðuriinn íslenzki, sem
er sameign allra fsliend»iinga,
verkamannanna líka, greiðir sín-
ium verkamönnum fjórðungi
lægra kaup, að eins 90 aura.
Fyrir 10 stunda vinirru fá verka-
menn útlendinganna 12,00 krónur,
en verkamenin ríkissjóð's að eins
9,00. Margir þeitrra verða því
fegnir að fá að vinna iengur en 10
stundir á dag, ált að 12 stunduin,
Fyrir 12 stunda vinnu fá verka-
menn rikissjóðs 10,80 krónur
eða kr. 1,20 minna en verka-
menn útlendinganna fá fyrir
aðeins 10 stunda vinnu.
íslenzka ríkið og íslenzk bæja-
og sveito-félög eiga að viera
beztu atvirmurekendurniir, Pau
eiga að kappkosta að gera sem
bezt við verkamerm sína, betur
en einstaktengar, sem kaupa vinnu
fóílksins til þess eins að græða
á henni. Slíkt væri sæmdarauki.
En nú virðast islieuzk stjórnar-
völd kappkosta að verða versti
atvmuunekandi á landinu: borga
lægst kaup og hafa leugstan
A’innutíma.
Þetta er þjóðarsmán.
Tnnnninnflutniaflurinn.
Skeyti Fpéttastofimnar.
Svar Pétnrs A. Ólafssonar.
Akuneyri, FB., 19. ágúst.
Fyrirsjáanlegur tunnuskortur
hér eftir 1—2 daga. Tunnuskip
ekki væntanlegt fy,rr en 25. þ. m.
Reknetabátar, sem fóru á síld-
veiðar, eru hættir veiðíum aftur.
búnir að veiða eins og þieir hafa
söitunarleyfi tii, 400 tn.
Ritstjóri Alþýðublaðsins hringdi
í morgun tál Péturs A. Ólafssón-
ar foístjóra og spuirði hann, hvort
rétt væri hermt í ofarmtuðu
skeyti.
Svar Péturs var á þessa leið:
Tál Siglufjarðar voru 18. þ. m.
komnar 97 000 tunnur, þar af var
þá búáð að salta í h. u. b. 68 000,
og vorui þar því til þá um 29 000
tómar turnnur. Skip er væntanlegt
þangað á morg.un miað tunnur.
Til Eyjafjarðar voru á sama tíma
komnar 34 300 tunnur og búið ,að
salta i h. iUí. b. 25000 af þeirn.
Þar voriu því til h, u. b. 9000
tómar tunnur.
Reknetabátar, sem búnir eru að
salta eins og söltuniarleyfi þeirra
heimilar, fá auðvjtað ekki að salta
meira fremur en ömnur skip.
Eftir beiðni Fréttastofunnar hefj
ég samió nákvæma skýrslu nm
tunnuinnflutining Síldareinkasöl-
unnar og sendi hana suður með
fy.rstu ferð.
Ég sé, að „Mgbl.“ segir, að sölt-
lun hafi verið frestað frá 25. júlí
til 1. ágúst vegna tunnuleysis
Síldareinkasölunnar.
Til þess að sýna, hve afar-
fjarri sanni þetta er, nægir að
geta þess, að 25. júlí voru til hér
65 þúsund tómar tunnur. Er það
,um 40 þús. tunnum meira en í
fyrra á sama tírna. — Síldareinka-
salan hefir ekki , og hefir ekki1
haft einkarptt til að flytja inn
tunnur. Tunnuinnflutningur er og
hefir verið öllum frjáls.
Vel er það, að Fréttastofan hef-
ir nú loks leiitað sér áreiðanlegra
heimilda uim ,timnuinnflutn,nginn.
Hefði hún gjaman mátt gera það
fyrr. ____________
Síldveiði
er nú mjög í rénun á ísafirði.
Kólkrabbi er þar miikifl; t d.
fékk einn bátur 10 þús. á eánni
nóttu. A'llmrkið rekur og sums
staðair á landi. Tunnuskipið k;om
loks til Isafjarðar í gær, Var það
unr 30 tima að krækja gfegnum
hafísinn á ' Húnaflóa, — Segir
skipstjórinn, að séi' hafi virst ís-
inn verisi á réki til hafs.
AiDjöðamótið í Vínarborg.
Eftir V. S. V.
IV.
Laugardagurinn rann'upp, bjart-
ur og fagur, en hitinn var afskap-
legur, og þoldi ég hann illa. —
Þessi dagur vaxð söguríkasti og
áhrifamestl dagur mótsinS; — að
minsta k-osti fanst mér svo. Kl.
9 um niiorguninin hófust fyrir-
lestrar á 4 stöðum í senn. Fyrir-
lestrarnir fjölluðu allir um verk-
lýðssamtök Vínarborgar, afirek
þeirra og verkiefmi. Einn var um
byggingarstarfsenri jafnaðarmanna,
annar um bama-, örkumlamanna-,
mæðra- og gamalmenna-heimilLin.
þriðjá sagði sögu verkalýðbsaim-
takanna og fjórði skýrði frá fjár-
málastefmu jaifnaðarmanna í bæj-
arstjórninni. — Ég var í fyrstu
í vandræðunr, því að óg gat ekki
sótt alla þessa fyrirlestra, en svo
fann ég ráð, sem dugði; ég sótti
engan þeirra. — Ég náði tali af
einum aðalforingja jafnaðarmanma
í horginni. Hann er formaður jafn-
aðarmannafélagsins i þeim borg-
arhluta, sem ég bjó i. Hann
neyndist mér hinn bezti félagi, og
er ég sagði honium, að ég væri
blaðamaður frá íslandi, vildi hann
hann alt fyriir milg gera. — Þessi
félagi fór með mér í bifreiö um
alla borgina og út fyrir hana.
Hann sýndi mér alls konar hæli
fyrir ellihmma, bönn, örkumla-
menn, einstæðings mæður o. s.
frv, Hann fór með mig á margar
skrifstofur, sýnidi mér mörig al-
þýðuhús, ri tst jórnarskri f s toínr.
verkamannabústaðii, íþróttaveili o.
fl; id. fl. — Mun ég i öðrUm'
greinaflokki lýsa hiniu tröllaukna
umbótastarfi jafnaðarmianna í Vín,
Kl. 3 þennan dag var safnast
saman á hinum nýja íþróttavelli.
„Hohen-Warte“. Eru þar sæti fyrir
um 300 þús. manna. Áttu þar að
fara fram íþróttasýnimgar og
knattspymukappleikir, Ég komst
þangað ekki fyr en kl. 4i/2, og var
þá byrjað á íþróttasýningunum.
1000 manna flokkur, piltar og
stúlkur, sýndu þar m. a. leilk-
fimi, var leikfimiisýning þesisi af-
ar tilkomumikil sjón. — Á velll-
inum var ótölulegur nranngrúi
saman k'Ominn. Svo hafði verrð
til Iragað, að útlendu sveitirnar
kæmu ekki allar í einu, heldur
smátt og smátt, enda hefði alt
lent á ringulreið, ef alliir útlendu
gestimir — 50 þúsund að tölu —
hefðu komið samstumdis. — Það
hafði kvisast, að „Fascistar“
(svartliðar) myndu gera upphlaup
og óeirðir, og sá ég, að „sperrn-
ingur“ var í mörgunr, En ekfcert
varð úr óeirðumum, og virtist m,ér
ekki trútt um að einstaka umg-
menni hefði orðið fyrir vonbnigð-
um.
Kl. 7 um kvöldið var orðife-
skuggsýnt, og var þá iþróttasýn-
ingunúm hætt. — Nú gengu hinar
einstöku sendisveidr fram á völl-
inn. Fyrst kom stjórn Alþjóða-
sambands ungra jafnaðarmanna
undir fána sambandsins, sem bæj-
arstjórn Vínar hafði gefið sam-'
bandinu. Er hann hið mesta djásn.
Þá komu leikfimisstúlkur, 500 að
tölu, þá leikfimisflokkur pilta,
800, þá vopnað verkamanmalið.
svo komu útlendu .sv’eitirnar: Sví-
ar, Japanir, ftalir (þeir höfðu far-
ið með leynd frá landi Mussolinig
og orðið að kaupa sér fána fyrir
utan landamærin), svo kornu
Frakkar, Hollendingar, Englend-
ingar, Gyðingar frá Gyðingalandi.
Danir, Islendingar, Norðmenn.
Ástralíumenn, Rússar (félagsskap”
ur ungra jafnaðarmanna er bann-
aður með lögum í Rússlandi) þá
Belgíumenn, Kínverjar, Indverjar.
Tyrolar, Þjóðverjar — o. s. frv.
o. s. frv. Loks komu sveitir
verkamanma og kvenna úr Vín-
arborg; gengu þær síðastar. —
Þetta var óendanleg röð, óteljandi
fjöldi. Þegar sveitirnar gengú út
um dyr vallarins var kl. 71/2. Þá
stóð ég uppi í háunr tröppum
og horfði yfir mannhafið; þei.m
sjón gl’eymi ég aLdrei. — Nú voru
kyndlar kveiktir, og hafði hver
imaður einn í hendi, sem hann hélt
hátt á lofti. Ég fór ofan úr tröpp-
unum og fór með bifreið á aðal-
torg borgarinnar’, en þar áttí
gangan að fara franr hjá. Biifmerð
þessi var full af blaðamönnum.
— Eftir litla stund sáust blys hera
yið himdnn í öðruni enda götunn-
ar. Hljóðfærasláttur barst að eyr-
um okkar og voldugur stom>
þrunginn söngur, „Baráttusnögur
ungra jafnaðarmanna*1. — Sveitin
færðist nær og nær. Þegar fyrsta
röðin kom á móts við okikur leit
ég á klukkuna. Hún var 9. Aldrei
gleymi ég þeirn stunduim, sem ég
stóð þarna uppi í bifredðSInni. Við
vorum allir berhöfðaðir, sumir
jakkalausir. Byrtan frá kyndlun-
um lýsti yfir göngufélagana og
umhverfið. Hljóðfæraslátturinn
var mikilfenglegur og voldug'ur,
sungið var af þróttd og þori. —
Æskufjöldinn með logandi blysin
stneymdi eftir götunni — piltar og
istúlkur í óslitinni röð. AITir fylgdw
nákvæmlega hljómfallinu. —
,,Frieundschlaft!“ Freundschaft!* vax
hrópað úr öflum áttum. Það var
sem jörðin skylfi undir fótunr
fjöldanis. Loftið titrabi. — Enginn
leit tíl himiins, allir horfðu beint
fram, einaTðlegir og ákveðnir á
svip. Hér sameinaði göfug hug-
sjón alLar þjóðir. Hér rikti hrifn-
ing og gleði. Samhygðin talaðr
alþjóðamáL Hér fer nýtt rnann-
kyn, komandi kynslóð, framtið-
in. í birtunni frá kyndlunum sé
óg að tár standa í augum margra
þátttakenda. Suðurlandabúar eru
örgeðja. Þessi fýður hlýtur að
sigra. Hann er fæddur til að sdgra
og endurskapa líf jarðbúans. —
Þegar síðasta röðin fer fram hjá
bifreiðinmi er kf. 11,20. í 2 klst.
og 20 mínútur hefir fylkingin ver-
ið að fara fram hjá okkur! — Nú
er baldið til hins glæsilega og
tignarlega ráðhúss. Það er alt