Morgunblaðið - 13.03.1954, Blaðsíða 9

Laugardagur 13. marz 1954
MORGUNtíLAÐlÐ
9
Þjóðleikbúsið:
„Sá slif kosti“ eftii Kaien Bramson
Leikstjórt: Haraldur Björnsson
ÞJOÐLEIKHUSIS frumsýndi
í fyrrakvöld harmleikinn
,,Sá sterkasti" eftir danska rit-
höfundinn Karen Bramson. Hef-
ur hún samið alimörg leikrit og
nokkrir skáldsögur ýmist á
frönsku eða dönsku, en hún ól
aldur sinn að mestu í Frakk-
landi.
Leikritið „Sá sterkasti“ mun
vera þekktast af ritverkum Kar-
en Bramson. Heíur það verið
sýnt víða um heim, einnig hér
á landi, árið 1927 á vegum Leik-
félags Akureyrar óg árið eftir
sýndi Leikfélag Reykjavíkur það
hér. Haíði Haraídur Björnsson
leikstjórnina á hendi á báðum
stöðum. — Leikritið var fyrst
frumsýnt í Odéon-leikhúsinu í
París vorið 1923 og lék þá Poul
Reumert aðalhlutverkið, Ger-
hard Kler.ow prófessor, en hinn
frægi franski leikari Gémier
fór með hlutverk vínsalans,
Theódórs Forsbergs. Var leiknum
tekið afburðavel af frönskum Baldvin Halldorsson, Haraldur Björnsson og Guðbjorg Þorbjarnar-
gagnrýnendum. Seinna var
Reumert kallaður þrisvar aftur
til Parísar til þess að leika þetta
sama hlutverk og var leikritið
þá sýnt lengi i hvert sinn.
Höfundurinn var aðeins um
tvítugt er hann samdi þennan
leik, nokkru fyrir síðustu
aldamót, á þeim árum er áhrifa
Ibsens gætti hvað mest í leik-
húsum Evrópu, enda má greina
áhrif hans í þessu verki. Síðar
mun höfundur hafa breytt
leiknum nokkuð. — Er lejk-
ritið um margt athyglisvert.
Atökin eru þar mikil og sterk
dóttir, í 2. þætti.
er afbragðsg hreyfingar
hans og svinb eftir því og
geðbrigði sterk og sannfærandi.
Ég sá ekki Harald í þessu hlut-
verki þegar hann lék það hér
árið 1929, en hef heyrt mikið af
leik hans þá látið. Er það ekki
að ástæðulausu. Því að sjaldan
hef ég séð hér betri leik. Har-
aldur vir.nur nú hvert afrekið
öðru meira á leiksviðinu og sýn-
ir æ betur hversu þróttmikill og
öruggur leikari hann er.
Guðbjörg Þorbjarnardóttir
leikur Agnete Forsberg, ungu
stúlkunnar, er prófessor Klenow
tekur heim til sín og kvænist
síðar. Guðbjörg er giæsileg á-
sýndum í hlutverki þessu og
gædd miklum þokka, en hana
vantar áberandi tilþríf í leik
sinn, — skap og tilfinningahita.
Sami ágaliinn er á leik Baldvins
Halldórssonar. Hann vantar þá
innlifun í hlutverkið er hrífur
áhorfendurna og gerir leikinn
eðlilegan og sannfærandL Bald-
vin hefur oft áður sýnt það, svo
ekki verður um villzt, að hann
er mikilhæfur og gáfaður leik-
ari, sem jafnan skilur hlutverk
sín til hlítar, en ég heid að elsk-
séu ekki við
huga-hult.verkin
hans hæfi^
Valclimar Helgason leikur
vínsalann Theódór Forsberg.
Gerfi hans er mjög ýkt og klæðn-
aður afkáralegur. Og hið sama
held ég að segja megi um leik
hans.
Regína Þórðardóttir leikur
Maríu Kirstensen, ráðskonu hjá
próf. Klenow. Fer frúin vel með
hlutverk sitt, af smekkvísi og
góðum skilningi.
Leiktjöldin hefur Lárus Ing-
ólfsson gert og eru þau hin
prýðilegustu. Einkum eru tjöld-
in í 2. þætti mjög giæsileg.
Ilaraldur Björnsson hefur
þýtt leikritið. Ég hef ekki átt
þess kost að bera þýðinguna
saman við frumtextann, en ég
hjó eftir ýmsu þar, sem betur
hefði mátt fara. ___
Leikhúsgestir tóku leiknum
forkunnar vel og voru leikstjóri
og leikendur kallaðir fram hvað
eftir annað og ákaft hylltir.
Forseti vor og frú hans voru
viðstödd sýninguna.
Sigurður Grímsson.
þýiku heiðursmerki
FORSETI Sambandslýðveldisins
Þýzkaland, dr. Heuss, hefur sæmt
eftirtalda íslendinga heiðurs-
merki lýðveldisins, Verdienst-
kreuz des Verdienstordens, þá
Birgi Kjaran, hagfræðing. Davíð
Ólafsson, fiskimálastjóra, Helga
Elíasson, fræðslumálastjóra, Jón
N. Sigurðsson, hæstaréttarlög-
mann, dr. Jón E. Vestdal, verk-
fræðing, dr. Leif Ásgeirsson, pró-
fessor op dr. Sigurð Sigurðsson,
berklay f irl æ kni.
Sendiherra Þýzkalands í Reykja
vík, dr. K. Oppler, afhenti ofan-
greindum mönnum heiðursmerk-
in á heimili sinu 11. þ. m.
Við það taekifæri minntist
sendiherrann hjálparstarfsemi
þeirrar, sem hafin var hér að af-
lokinni styrjöldinni, er mestar
hörmungar dundu yfir land hans,
og flutti öllum, er þar áttu hlut
; i að máli, innilegustu þakkir þjóð-
ar sinnar. Kvað hann heiðurs-
£ merki þessi eiga að vera nokkur
þakklætis vottur til þessara
manna fyrir forgöngu þeirra í
þeim málum.
Dr. Sigurður Sigurðsson gat
þess, að vinsemd í garð Þjóðverja
ætti sér djúpar rætur hér á landi,
enda ættu viðskipti þjóðanna sér
langa sögu. Hefði almenningur
því brugðizt fljótt og vel við, er
áskorun barst um hjálp á neyðar-
stund. Kvað hann það gleðja
menn hér, hversu ótrúlega vel
gengi að koma öllu í samt lag í
Þýzkalandi eftir eyðileggingu
styrjaldarinnar.
55 ára aSmæli MM
Afmælishátíð sett í húsi
félagisins á morgun
Próf. Klenow (Ilar. Björnsson)
og hinn djúpi harmleikur miðar
frá upphafi að hinni óumflýjan-
legu lausn í leikslok. Aðalper-
sona leiksins, hinn örkumla og
ófríði prófessor Klenow er fast-
mótaður og sjálfum sér sam-
kvæmur, vægðarlaus og þrótt-
mikill í hatri sínu og mannfyrir-
litningu, en um leið óhamingju-
samur maður og sárþjáður á
líkama og sál vegna örkumla
sinna og útlits. Hin innibyrgða
ást hans á ungu stúlkunni, sem
hann tekur á heimili sitt er hon-
um í senn vonarneisti í gleði-
snauðu lífi hans og bölvun hans,
er nær hámarki sínu er hún ætl-
ar frá honum til mannsins sem
hún elskar. Þá verða lokaátökin
á milli þeirra, er enda með því
að hún skýtur sig. —
Haraldur Björnsson hefur sett
leikinn á svið og haft á hendi
leikstjórnma. Viðburðarás leiks-
ins virðist mér frá höfundarins
hendi full hæg, og leikstjóran-
um hefur ekki tekizt að bæta
þar um. Hinsvegar eru staðsetn-
ingar allar mjög góðar og heild-
arsvipur sýningarinnar sæmileg-
ur. Þó er ekki það jafnræði
milli leikendanna sem skyldi. Þarsteins Kristjánsspnar sýnir
Ber ieikur Haralds Björnssonar gíimu. Dr. rqed. Halldór Hansen,
í hlutverki Klenows prófessors yfiriæknir, flytur eíindi um gildi
mjög af. Hefur Haraldi tékizt íþróttanna.
að skapa hér svo heilsteypta per-j Hljómleikar: — Lúðrasveit
sónu að hún . hlýtur að verða Reykjavíkur leikúf undir stjórn
mönnum minnisstæð. Gerfi hansPoul Pampichler og Kárlakór
KR ER NU að verða 55 ára
næstu daga og byrjar afmælið
með setningarhátíð í íþróttaskála
félagsins í Kaplaskjóli kl. 2 e.h.
á morgun.
Hátiðin hefst með því að í-
þróttafólk úr hinum ýmsu deild-
um félagsins gengur í skrúð-
göngu inn í salinn og á meðan
verður KR-marsinn, eftir Markús
Kristjánsson, leikinn.
Form. KR, Erlendur Ó. Péturs-
son, setur hátíðina með stuttu
ávarpi, síðan flytja ávörp for-
seti ÍSÍ, Ben. G. Waage, mennta
málaráðherra Bjarni Benedikts-
son og borgarstjóri Gunnar Thor
oddsen.
Fimleikaflokkur KR undir
stjórn Benedikts Jakobssonar
sýnir fimleika, einnig drengja-
flokkur undir stjórn Þórðar
Pálssonar.
Glímuflokkur KR undir stjórn
inn Fóstbræður syngur undir
stjórn Jóns Þórarinssonar.
I vikunni verða svo nokkur í-
þróttamót í iþróttaskála félags-
ins. Frjálsíþróttamót innanhúss
á þriðjudag, á miðvikudag verð-
ur kappglíma og fl., á föstudag
inn handknattleikskeppni.
Laugard. 20 marz verður af-
mælishóf í Sjálfstæðishúsinu. —
Þar flytja ræður Bjarni Guð-
mundsson biaðafulltrúi og Vil-
hjálmur Þ. Gíslason útvarpsstj.
og þar munu skemmta Brynjólf-
ur Jóhannesson leikari og Magn
ús Jónsson einsöngvari og svo
verður auðvitað dansað.
Sunnudaginn 21. þ. m. verð-
ur skemmtun í íþróttaskálanum
fyrir yngri félaga.
Síðan verður háð afmælismót
KR í sur.dhöllinni 23. marz og
verður að þessu sinni 2ja daga
mót. —
Þá mun og Skíðadeildin halda
sérstakt skíðamót í tilefni af
mælisins og Knattspyrnudeiidin
séístakan knattspyrnukappleik
vor og ennfremur er ráðgert að
halda hnefaleikamót siðar í vet-
ur. —
Nýr bátur til
Hornafjarðar
HORNAFIRÐI, 11. marz: — Nýr
vélbátur hefur bætzt flotanum
hér. Hingað kom í gær hinn
sænskbyggði 35 tonna bátur Sig
urfari.
Á leiðinni hingað til lands
hreppti báturinn hin verstu veð
ur. Báturinn er byggður í Halm-
stad og er hann lagði þaðan af
stað töfðu ísalögin hann og varð
hann að leita hafnar i Noregi. —
Þegar komið var á móts við Fær-
eyjar hreppti báturinn á ný af-
takaveður og leitaði hafnar þar
eyjunum. Frá Færeyjum var
báturinn 30 klst. á leiðinni.
Eigendur bátsins gi'u fjórir
menn hér í Hornafirði og skip-
stjóri á bátnum verður Sigurður
Lárusson, sem jafnframt er einn
eiganda hans. Báturinn fer á veið
ar í kvöld. — Gunnar.
ísbrjótar frænd-
þjóða hjálpa
OSLÓ. 12. marz — ísinn hverfur
ekki enn frá Noregsströndum,
þótt sundin við Danmörku hafi
nú opnast. Veldur hann enn hin-
um mestu erfiðleikum í sigling-
nm til og frá höfuðborginni. —
Mikið bætir það þó úr, að í dag
komu danskir og sænskir is-
brjótar Norðmönnum til aðstoð-
ar.
Tóku þeir í dag að brjórn opna
siglingaleið til OslÖ og auk þess
að losa skip, sem föst eru í ísn-
um. Líst Norðmönnum vel á þær
stórvirku aðgerðir. í dag losuðu
þessir ísbrjótar frændþjóðanna 7
skip, sem lengi hafa verið föst í
ísnum hjá Gullhólmanum. Strand
ferðaskipin frá vesturströnd
Oslo-fjarðar komust í dag til
Oslo í fylgd með ísbrjótunum.
•—NTB.
- Úr daQlega lífinia
Framh. af bls. 8.
heimsálfum, ekki sízt í Banda-
ríkjunum. Aðal dægradvöl hans
eru hestar og veðreiðar og á
hann marga af beztu veðhlaupa-
hestum heims. Þetta er kostnað-
arsöm dægradvöl en hestar hans
hafa líka gefið honum óhemju
fjárupphæðir í aðra hönd.
Aga Khan er fjórkvæntur. Til
fyrsta brúðkaupsins bauð hann
20 þúsund gestum og gekk þá
að eiga frænku sína. Önnur kona
hans var ballettstjarna, ítölsk, sú
þriðja var afgreiðslustúlka og
saumakona, frönsk. Núverandi
kona hans er frönsk og gengu
þau í hjónaband 1944.
Kvennaiíða
Hr. ritstjóri.
VEGNA blaðaummæla, sem
byggð eru á viðtali við Sigurð
Guðmundsson, forstjóra málning-
arverksmiðjunnar Hörpu, þar
sem tilgreint er, að gúmmímáln-
ing, „sem áður hefur verið notuð
hér á landi, hafi þann ókost að
þola ekki frost og helzt ekki lægri
hita i veggjum en 13—14 stig“.
Til þess að fyrirbyggja allan mis-
skilning viljum við taka það fram
að gúmmímálning vor, „Spred-
Satin“, þolir frost og verulegan
hita, a. m. k. 60° C, eftir að hún
er þornuð á veggjum. Hins vegar
þolir hún ekki að frjósa á meðan
hún er fljótandi í dósunum..
Virðingarfyllst,
MÁLNING H.F.
Kolb. Pétursson.
SAIGON, 12. marz. — Franska
herstjórnin tilkynnti í dag að mik
ið herlið kommúnískra uppreisn
armanna sækti nú að hinni ein
angruðu herstöð Frakka Dien
Bien Dhu, norðarlega í Indó-Kína.
Telja Frakkar að 30 þús. manna
lið kommúnista sé umhverfis borg
iina, flestir í um 10 km fjarlægð
frá hjarta borgarinnar.
— Reuter.
Framhald af bls. 8
sem áhuga hafa á að læra hjúkr-
un, að hjúkrunarnámið er, þegar
allt kemur til alls, ekki eins óg-
urlega erfitt og þær kunna að
halda. Ég var i fyrstu rög og hik-
andi og óttaðist, að ég mundi
aldrei hafa mig í gegnum námið,
en ég sé, að það hefur vaxið mér
óþarflega mikið í augum. — Ef
áhugi, vilji — og góð heilsa er
fyrir hendi, gengur þetta eins og
í sögu.
sib.
Framh. af bls. 6.
(Þá þarf 9 dl. á 1 kg.). Það tekur
heldur ekki lengri tíma að sjóða.
í litlu vatni.
Það hefir komið í ljós að við
getum sparað allt að 20% í raf-
magnseyðslu, ef við sjóðum í litlu
vatni.
Á litlu heimili, þar sem eru
3—5 manns í heimili, mun soðið
um 1 kg. af kartöflum á dag
flesta daga ársins. Við getum
reiknað út, hve margar krónur
mætti spara t. d. hér í Reykja-
vík á ári. Lauslega reiknað verð-
ur það um 15 kr. á ári. Annars
staðar á landinu væri sparnaður-
inn sami eða í hlutfalli við verð-
lag á rafmagni á hverjum stað.
MARGT SMÁTT GERIR
EITT STÓRT
Sumum finnst ef til vill lítið
til koma að spara sér 15 kr. á
ári. En megum við leyfa okkur
að líta þannig á málin? Upp-
hæðin yxi æðimikið, ef við legð-
um saman sparnaðinn fyrir land-
ið í heild í nokkur ár. Aok þess
gæti þetta komið til greina við
suðu á ýmsu öðru grænmeti og
kennt okkur að spara á flein
svjðum.
Húsmæður, það er skylda ykk-
ar að halda sparlega á verðlnæt-
um heimilis ykkar og þar með
þjóðarinnar i heild.