Morgunblaðið - 18.03.1954, Page 6

6
/
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 18. marz 1954
Fannst mesl tif Finnamaa
í göngukeppninni í
Frmmtisíj&ir t dag:
lelgi Elíasson fræðslnmalastjórí
ÞAÐ er varla að því sé trúandi
Norðmenn eru beztu stökkmenmrmr þráfí fyrir afit 1 að Halgi Elíasson fræðslumála-
stjóri sé orðinn fimmtugur. Svo
BJARNI Halldórsson, bóndi í
Tungu í Skutulsfirði, er nýkom-
inn heim frá Svíþjóð, þar sem
hann hefir dvalið síðan um miðj-
an janúar, lengst af í Váladalen,
en þar eru fræknustu skíðamenn
Svía og raunar margra annarra
þjóða löngum við æfingar. Er
Bjarni kom þangað, var Oddur
Pétursson þar fyrir, en hann
hafði dvalið þar síðan í haust og
unnið fyrir sér. Oddur varð fyrir
því óhappi að veikjast um áramót
og hefir nú fyrst fyrir skömmu
náð sér aftur. Við vorum sam-
ferða hingað heim, sagði Bjarni.
GÓÐ ÆFINGASKILYRÐI
— Skilyrði til æfinga eru mjög
góð í Váladalen, segir Bjarni,
vegna hins mikla staðviðris og
kemur þá ekki að sök þótt frost
sé stundum mikið, komst allt upp
i 37 stig á meðan ég var þar.
Stundum, þegar farið var í gegn-
um skóg, var andlit manns allt
íshélað, en það bráðnaði strax,
þegar komið er aftur út í sólina.
Bjarni kynntist þarna flestum
beztu skíðamönnum Svía og
ýmsra annarra þjóða. T.d. voru
þar tveir japanskir göngumenn,
sem urðu ágætir vinir hans.
FANNST MEST TIL
FINNANNA KOMA
— En hvað um heimsmeistara-
mótið?
— Ég sá göngu- og stökkkeppn-
ina í Falun, en var farinn áður en
svigkeppnin byrjaði í Áre. Mest
fannst mér til Finnanna koma í
göngunni. Fannst mér Hakulinen
bera af þeim öllum, þótt Rússinn
Kusin reyndist ofjarl hans á
tveimur lengstu vegalengdunum.
Finnarnir höfðu sérstakan stíl,
sem beztu Rússarnir höfðu einnig
tekið upp og virtist mér Rúss-
arnir vera öllu betur æfðir, þó
Finnar hafi lagt hart að sér í
þeim efnum. Rússarnir notuðu
einnig finnsk skíði og finnska
skó. Þessi finnska aðferð notast
ekki vel nema í harðtroðnum
brautum, eins og vel kom i ljós
á síðasta Holmenkollenmóti, þar
sem brautin var mjúk.
— Mjög ér það áberandi, sagði
Bjarni, hversu vel beztu göngu-
mennirnir vanda til smurninga
á skíðum sínum, en í göngu er
áburðurinn mjög þýðingarmikið
atriði. Sumir tjörubrenndu skíði
sín eins og t. d. Finnarnir, en
aðrir ekki Eftir að undiráburður
var borinn á margsmurði hver
göngumaður með þeim áburði
er hann taldi bezt henta hverju
sinni. Var það verk unnið af
hinni mestu alúð og voru sumir
marga klukkutíma að strjúka
skíðin.
NORÐMENN BÁRU AF
í STÖKKLNl M. ÞRÁTT
FYRIR ALLT
— En hvað um stökkkeppnina
í Falun?
— Sigur Finna var þar mikill
og kom á óvart, enda þótt þeir
eigi ágæt.is stökkmenn. En þrátt
fyrir allt fannst mér Norðmenn-
irnir berr, af í stökkunum, þegar
á hpildina er litið. Ekki einn ein-
asti þeirra, hvorki í sérkeppninni
í stökki né stökkkeppni norrænu
tvíkeppninnar var lélegur og stíl-
fegurðin var einkenni þeirra
allra.
í einu til tveimur mótum á viku.
unglegur er hann á svip og í
fasi. En þetta mun þó vera' svo,
Hjá mörgum _ íslenzkum skíða- samkvæmt góðum heimildum, að
manninum er Islandsmótið fyrsta hann sé fæddur 18. marz 1904, og
eða annað mótið, sem hann i er þvj j heiminn borinn um það
Bjarni Halldórsson.
tekur þátt í. Annars er það
skoðun mín, að einungis beztu
göngumenn heimsins hefðu borið
sigurorð af göngumönnum okkar,
þegar þeir voru beztir, ef keppt á'eígln' fótum 'v“ið“námið“'Hann
bil sem fyrsti ísl. ráðherrann var
að búa um sig í Stjórnarráðinu
og nýja oldín var ,sem allra
drengilegust á svip. — Það var
yndislegt að vera um tvítugt þá,
en þó vitanlega enn betra að
fæðast samtímis hinni langþráðu
heimastjórn.
Helgi Elíasson er Skaftfelling-
ur að ætt og uppruna, fæddur í
Hörgsdal á Síðu, af ættum bænda
og klerka, og sver sig í báðar
ættir. Foreldrar hans eru þau
hjónin Elías Bjarnason, sem lengi
var ■ kennari við Miðbæjarskól-
ann í Reykjavík, og Pálína Eiías-
dóttir. Það mátti því með sanni
segja að eplið falli ekki langt
frá eikinni er Helgi ákvað að
gerast kennari. En til að brjót-
ast til skólanáms þá fyrir fátæk-
ap pilt þurfti dugnað og ráðdeild,
og sýndi Helgi Elíasson það á
þeim árum að hann átti hvort-
tveggja til í ríkum mæli. Tók
hann þá þátt í margskonar störf-
um á sjó og landí, til þess að
geat staðið fjárhagslega sem mest
þaulkunnugastur öllum hnútum
í þessum efnum um land allt, og
hafi einnig til að bera einlægan
vilja á að leysa hvers manns
vanda og láta gott af starfi sínu
leiða. Þetta er ekki sízt á vitorði
kennaranna og skólanefndanna
úti á landsbyggðinni. Og hitt vita
lika allir, að fræðslumálástjór-
ann vantar sjaldan á skrifstofu
sína þegar hann á að vera þar
mótum, sem hann er staddur á
í dag.
Samskipti hans við Kennara-
skólann hafa verið svo mörg og
margvísleg, að sá þáttur í starfs-
ferli hans getur ekki iegið í
þagnargildi, ef nokkuð er um
manninn rætt. í fyrsta iagi ér
hann gamall nemandi í Kenn-
araskólanum, útskrifaður þar ár-
ið 1925 með góðu kennaraprófi.
Síðan hann varð fræðslumála-
stjóri, hafa málefni skólans heyrt
beint undir hann sem næstæðsta
mann skólans. Flestöll vanda-
mál skólans hafa verið undir
hann borin og fram úr þeim ráð-
ið með tilstilli hans.
Þá hefur hann flestöll árin,
síðan hann tók við fræðslumála-
stjórn, verið hér prófdómari á
kennaraprófi í aðalgreinum kenn
araprófsins, og hefúr það sam-
starf allt verið slétt og feht, yfir-
leitt með ágætum.
Þá er enn þess að geta, að nú
síðustu þrjú árin hefur hann ver-
ið virkur þátttakandi í aðalbar-
áttumáli skólans, byggingamál-
inu. Hefur hann átt sæti ' bygg-
því að skyldurækni hans er óbilug inganefnd frá upphafi, en að
og mætti hann vera þar mörgum I tveim dögum liðnum á sú nefnd
hefði verið hér heima eða við tók kennarapróf úr Kennaraskóla
svipuð skilyrði. Göngubrautirn
ar ytra eru allfrábrugðnar braut-
unum hér, þar sem þær eru tíð-
um í mjög smáöldóttu landslagi.
íslenzku skíðamennirnir verða
að keppa oftar, ef þeir ætla að ná
mikilli leikni — því keppnin er
bezta æfingin fyrir hin stærri
átök.
ÞURFA AÐ KEPPA OFTAR
— Rafa sænskir skíðámenn
betH aðstöðu til æfinga en ís-
lenzkir að þínum dómi?
— Já, aðstöðumunurinn er
feykimikill. Fjöldi þeirra er í
Váladalen,.eða öðrum skíðahóteh
um, frá því á haustin og fram
undir jól við æfingar, en þá byrj-
ar keppnin, og tekur hver þátt
GóSur afii Grundar-
fjaraðar og ÓSafs-
víkur bá!a
BLAÐINU hafa borizt eftirfar-
andi fréttir úr verstöðvunum
1.—15. marz:
REYKJAVÍK
Frá Revkjavík róa 27 bátar,
þar af eru um 7 með línu, 8 eru
á útilegu með línu, en 12 eru
með net. Gæftir hafa verið ágæt-
ar og hafa flest verið farnir 13
róðrar. Afli hefir verið allgóður
hjá línubátunum en þó misjafn.
Hinsvegar hefir afli netjabátanna
verið mun minni, eða fremur rýr.
IIAFNARFJORÐUR
Frá Hafnarfirði róa 21 bátur,
þar af hafa 16 róið meg línu, 1 j hefir hann og ritað um fræðslu-
íslands vorið 1925. Árið eftir var
hann við nám í kennaraskóla á
Jótlandi, og 1928—’29 var hann
við framhaldsnám í Þýzkalandi,
m. a. 2 misseri í háskólanum í
Hamborg. Það mátti því með
sanni segja, að óvcnju vel menrt-
ur kennari settist í kennarastól
er hann hóf kennslu í Miðbæjar-
skólanum haustið 1930, enda
minnist ég þess, að þáverandi
skólastjóri þess skóla hugði gott
til komu hans þangað. En Helgi
Elíasson var ekki lengi barna-
kennari, þótt hann hafi haft mikil
afskipti af kennslumálum fram
á þennan dag. Árið 1931—1934
var hann settur fræðslumála-
stjóri meðan Ásgeir Ásgeirsson,
þáverandi fræðslumálastjóri,
gegndi ráðherrastörfum. En frá
1934 og um næsta áratug var
hann fulltrúi fræðslumálastjór-
anna, Ásgeirs Ásgeirssonar og
Jakobs Kristinssonar. En er hinn
síðarnefndi lét af störfuin 1944,
var Helgi Ellasson skipaður í
embættið og hefir hann nú gengt
því starfi u.m nálega 10 ára skeið.
Auk þessa hefir hann setið í ýms-
um nefndum, sem unnið hafa og
vinna í þágu fræðslu- og menn-
ingarmála, m. a. átti hann sæti
í nefnd þeirri er undirbjó nú-
gildaridi fræðslulög. — Nokkuð
er á útilegu með línu, en 4 með málin, m. a. ágrip af sögu þeirra
í almanak Þjóðvinafélagsins.
Hann hefir einnig safnað saman
net. Gæftir hafa verið góðar. Al-
mennt hafa verið farnir 13 róðr-
ar. Afli hefir verið allgóður á
línu, en mun lakari í net, þar til
síðustu daga að afli hefir aukizt
í netin. Hafa margir af línubát-
unum hafið netjaveiðar um 12.
þ.m.
GRUNDARFJÖRÐUR
Frá Grunarfirði róa 4 bátar
með línu. Gæftir hafa verið sæmi
legar og afli ágætur. Flest hafa
verið farrrir 10 róðrar Heildar-
afli bátanna yfir þetta tímabil er
373 smál. ? 36 róðrum. Beitt hefir
verið meg síld, en nú eru bátar
í fyrsta róðri með loðnu til beitu.
OLAFSVIK
Þaðan róa 8 bátar með línu.
Gæftir hlfa. verið fremur stirðar,
hafa almepnt verið faririr 8 róðr-
ar, en flest 9. Afli hefir verið
í bók gildandi lögum og reglum
um fræðslumál og skólahald,
o. f.l Og ennfremur verið með-
útgefandi að lestrarbckinni,
Gagn og gaman, sem flest börn
læra nú að lesa á.
Þetta er nú í fáum orðum ytra
borðið á starfsferli Helga Elías-
sonar. Sá ferill er að vísu ekki
langur enn, en liggur þó allur í
eina og sömu átt. Helgi Elías-
son hefir ekki stokkið úr einu
og í annað. Heill og óskiptur
hefir hann unnið fræðsiu- og
menningarmálum þjóðar sinnar
helming æfinnar, að kalla. Og
þau árin hafa verið mikil um-
brota og umbótaár, margt þurft
að gera og margt gert, sem þörf-
in kallaði ört á, svo að varla
gafst athugunarfrestur, en oft á
lítilli eða engri reynslu að byggja.
ágætur og ,er mestur afli á bát j Þá er oft vandasamt að ráða
’allt að 100 smál. Heildarafli bát-
anna á tímabilinu er 493 smál. í
67 róðrum. Beitt hefir verið með
síld.
fram úr ýmsum málum, og ekki
alltaf þakklátt verk. En það ætla
ég, að ekki muni orka tvímælis, kveðju frá Kennaraskólanum og
{að bæði sé Helgi Elíasson einna I mér persónulega á þessum vega-
til fyrirmyndar. Og það hygg ég,
að vandfundinn sé öllu meiri
drengskaparmaður en Helgi
Elíasson. Það mun líka vera hans
mesta ánægja, að geta gengið svo
langt til móts við óskir manna
og þarfir sem frekast er unnt.
En þá er stundum, að sjálfsögðu,
erfitt að vera í sporum þess, sem
segja verður við viss takmörk,
hingað og ekki lengra, þegar eng-
ir möguleikar eru á því að mæla
með kröfum allra. Og þeir, sem
kröfurnar gera, verða líka að
skilja það, að vald fræðslumála-
stjórans er takmarkað af lögum
og reglum, sem fylgja þarf.
Auk þess sem Helgi Elíasson
er vel kunnur fræðslumálum
Norðurlandanna, en þangað hef-
ir hann oft sótt þing og fundi
um þau mál, hefir hann líka í
boði fræðslumálastjórnar Breta
og Bandaríkjanna, ferðast um
þau lönd og kynnst fræðslumál-
um þeirra. Má þess vafalaust
vænta, að ísl. fræðslumál njóti
góðs af mörgu góðu og gagnlegu
úr svo mörgum áttum.
í sæti Helga "Elíassonar hafa
verið 3 forverar hans, sem allir
voru og eru ágætismenn. Ég hefi
starfað undir stjórn þeirra allra
og þekkt þá alla vel. Og nú, á
síðasta starfsári, færi ég þeim
öllum fjórum beztu þakkir fyrir
gott samstarf og trausta vináttu.
Helgi Elíasson er kvæntur
ágætri konu, Hólmfríði Davíðs
dóttur, dótturdóttur séra Arn-
ljóts Ólafssonar, og eiga þau 4
efnileg börn. í dag munu þau
einnig eiga 20 ára hjúskaparaf-
mæli, svo að þetta er tvíþættur
heilladagur, sem allir vinir þeirra
óska til hamingju með. Og það
þykist ég viss um, að þeir muni
margir verða, sem í dag beina
hlýjum hug til afmælisbarnsins
með þökk fyrir margskonar sam-
skiplj, drengileg viðhorf og ötula
fyrirgreiðslu á erindum þeirra
og áhugaefnum, sem að fræðslu-
málaskrifstofunni hafa snúið r.ú
i rn því nær fjórðung aldar. Og
með þökk í huga munu þeir óska
Helga Elíassyni og fjölskyldu
hans velfarnaðar á komandi tíð.
Snorri Sigfússon.
ÉG býst við, að þeir verði marg-
ir, vinir ög kunningjar Helga
Elíassonar, sem senda honum
kveðiu sína í blöðum landsins
í dag. Ég ætla ekki með þessum
fáu Imum að taka fram fyrir
hendur beirra og ekki rekja æfi
atriði hans né störf. En hitt þyk
ir mér þó hlýða, að hann fá
þriggja ára afmæli. Það er senni-
lega einskis eins manns sök, að
þeim málum hefur fram að þessu
þokað svo hægt áfram, og síst
af öllu er það hans sök.
Fimmtugur maður á enn lang-
an starfsaldur fyrir höndum, ef
guð lofar. Það eru því öll líkindi
til, að Helgi Elíasson eigi enn
eftir löng samskipti við kenn-
araskólann. Kemur mér þá helzt
tvennt í hug, sem í senn myndi
auka veg fræðslumálastjórans og
bæta hag skólans. Annað er það
að byggingamálin verði fljótt og
vel til lykta leidd, hitt það, að
þeirri sköpun verði komið á um
kennslu og tilhögun skólans, sem
ný viðhorf og nýir tímar krefj-
ast.
Til samstarfs um þessi mál
heiti ég enn á hann, ungan og
reifan, enda þótt hann hafi nú
stigið yfir þennan stóra þröskuld
lífsleiðarinnar.
Við Kennaraskólamenn óskum
honum einróma til hamingju í
dag.
Freysteinn Gunnarsson.
Sigurbjðrnssonar
óðalsbónda í Presl-
imi, n
ÁRNESI, 14. marz: — í gær fór
fram jarðarför Gísla Sigurbjörns-
sonar fyrrum óðalsbónda í Prest-
hvammi, Aðaldal, sem andaðist
1. þessa mán. tæplega 87 ára að
aldri.
Jarðsett var að Grenjaðarstað.
I heimahúsi flutti Pétur Jónsson,
Reynistað, húskveðju, Þórólfur
Jónasson, Hraunkoti, Snorri
Gunnlaugsson, Geitafelli og Jón
Haraldsson á Einarsstöðum fluttu
kvæði og kveðjuorð. í kirkjunni
flutti sóknarpresturinn, Sigurður
Guðmundsson minningarræðu og
jarðsöng. Kirkjukór Grenjaðar-
staðar annaðist söng, bæði í
heimahúsi og í kirkju.
Gísli Sigurbjörnsson hafði búið
um hálfa öld í Presthvammi og
verið póstur fullan aldarfjórðung.
Hann var góður bóndi og hinn
samvizkusamasti starfsmaður í
hvívetna og sVo var hann kynsæll
að hanri eignaðist 70 afkomend-
ur og eru 53 þeírra á lífi. Konu
sína, Helgu Helgadóttur missti
Gísli fyrir nokl^rum árum.
Fjölmermi var mikið við jarð-
arförina, sem fór mjög hátiðlega
og virðulega fram. — Fréttaritari.